13 Ağustos 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

Ça ğ ? ?( & Şti nı;n_ 'FIKIR ÖRGÜJÜ Türk san'at ve fikir hayatı Üzerinde Wlsı (Baştarafı 3 üncüde) bir Arabla bir Acemi üha ıh;k (Kmrık Saz) yerinte M at) Si *te) ve (Yeni Ede- W Yecak k:;: (Edebiyatı Cedide) A Gnin T öz türkçe bir keli- Bnağ ü &1 delâlet cevherine İ- iüky n"'“ular. Böyleyker kul. P * Yakası açılmamış arabca VÇ hiçpi, — Yelimelerin — dünyasile A Te Münasebetleri — yoktur, ", Acemceleri bile Fran- r. (Rübab) kelimesi değil de, (Loti) vari ,İ Üya, , Siyarete gelmiş ve bu Üfm e Şarkiı kılığına girmiş tınğt" Ve asıl ismi (İyre) dir. ki Divyan şairinin hav- l"%ıu,uengmîy“ak kadar çetre- M'mi idare eden zihniyet, ilik de Frenklik d'“!'de tam manasile başlamış ; "dgı. olan roman, ne Türk, nîâıi *'Gnk hâayatına uymiyan ve ükdesi — olmiyan ” bir W:”“hhrm oyun sahnesi, Bu tihta kaşık yerine gürsüş yi ır *"Bmeıı yerler. (Dede Efen- V eti (Puccini) yi dinlerler. *Pini bir Anadolu saffetile Tndan öpeceklerine, Frenk 4 “*eeın değil ıw $ .| ya “"—ke tavrile enşelerinden öper. ki tinselrinden — kadınlar Vaç Te Tine İstanbul çalgılı kah- hiqı AÂvrupalı — şantözlere "N, Aşka dair herhangi bir “& deeleri olacağma, yüz CN “r] abazlık ve açıkgözlü- ""İrı— Taviere dağlarında Teki t tutmağa ve malik | kadınları aded - ölçüsüyle VN Yılırlar, Bu roman, ha- Kti ÇTSiz, ruhsuz, — beyinsiz, ün bumücesiz hailesiz, facia, ı& ş! dan yapma sşahısların gün- kin hayatlarını geveler İi n ?e 'lı n' Mecnun) un torunalrı Iııı hpe Şişti n dogurduğu adi ve q'“l.ı Muhitleri, İstanbul sos- Bdlye ettiği gülünç ve İğ- iUiıı'ıleı"i onun bütün ma- h"l Üstünde en yanılmaz ' el'efe ve tenkid cephe, w üb&ş garb müte- taslaklar fekkirinden lügat kitabr ağzıyla ez- yerlenmiş parçaların ördüğü, ter- <ibden, sentezden, ahenkten, ifa, Jeden mahrum yamalı bir bohça. (Ahmet Şuayp, Abdullah Cevdet, 3aha Tevfik, Şehabeddin — Süley- man.) Hele, arada bir zat var «i (Ri. za Tevfik), gününü çok iyi şahıs- landırdığı için, üzerinde birkaç sa. tır duracağım, Ne desek ona, fi- lozof mu, şair mi, mütesavyvıf mı, hatib mi, siyasi mi, — pehlivan mı, nüktebaz mı? Bunlardan herbirine bir parça benzediği halde hiçbiri deiği, (Michel - Ange) gibi, birtok şubeleri erkekçe kucaklıyan deha- ların hakkını kabul etmekle bera. ber, Rulet tablosunun her numarası na para koyarcasına, bu kadar ü- mitsiz yayılmaları, garib bir bünye hayretinden başka neye atfedebi- üriz? (Tilmizi Beykm - Bacon) di- ye imza atan filozof, ve —Anadolu halk türkülerine — muvaffakiıyetli pastişler yapan şair ve saijire ve sajire Riza Tevfik, biribirine zıd bin tesirin çektiği her istikamete sar. kan ve hiçbirine — varamıyan İsti- dadlı şark efendisine ne canlı ör- nek! O devrin bıyıkları henüz terliyen genç ve zeki edebiyatçısı Hüseyin Cahid, taşıdığı hendesi ve müspet mizaç yüzünden, politika ve aksi- yon âlemine geçmeyip de ne yapa- bilirdi? Doğuşları o devre içinde olsa da, tekevvünleri ilerilere doğru sızan, Mehmet Akif ve Hüseyin Rahmi gi- bi halis ve şahsiyetli örnekleri, bir merhale sonra'ele alıyor ve por-'| | tresini çizdiğim yorum, i Dünya Harbine göilnceye kadar, Tanzimat sonrası sanat ve fikir a- dammın bariz vasfı bence, zihni ve ruhi ana idrak melekelerinden mahrumluktur, Dünya harbine gelinceye kadar, Tanzimat sonrası Türk sanat ve fi- kir adamı, satıh üzeri idrakile Av- rupalılaşma — teşebbüsünün —ancak züppelik ve tereddisini getirebilmiş ve Tanzimat ruhunu daha iyi ifşa- ya hizmet etmiştir; silsileden saymı. Necib Fazıl KISAKÜREK | M'S'l' kabinesi ç 'Shfa etti kw,,q“ve, 12 ÇAL A.) — Mh N k“hıı İStifa etmiştir. Kral is- İtin ttmemiştir. Wq:"“ekill Röyter ajansı ı"-l( emlltlr ki: &mr verdim, İstifam kâ , “r. O, faket kabul — oluna. SBün istirahat etmek h ayrılryorum, E Ğ | âdeş ,, vapuru &ı% ı'.uglelıycıır İbıla edilerek mem di h“lıl%.hı tipi vapurlardan üç İ'llıı tonluk Kadeş vapuru _ Sonra limanımıza var ]-ı_ ?h%nk ü V“P“P gelir gel - Etı-u Üsür ve noksanları vapuru, Âl, â Bidecektir. Vapur %ım Bonra iki aya ka- .n:“ avdet edecektir. ha.ı İamışt '*-'Vilhate hazırlan - Iştır Wn ıo' ha l 'al Karol Bükreşte *uı,.:—'aı haı—oA) — Köstenceye Relmi | ve veliaht derhal lqm $ ve lîiabıı'ı—tyı içtimaa r'. "l L ek üzere hareket I Rom anyada bir petrol deposu patladı Zarar 70 milyon ley tahmin ediliyor Bükreş, 12 (A. A.) — Moreni petrol mıntakasında bora esnasın - da Römen petrol endüs”trisine alt neft deposuna yildirim isabet öde. rek hazinenin infilâk etmesi üzeri- ne büyük bir yangın çıkmış ve şim- diye kadar 70 milyon ley kiyma . tinde 400 vagon neft harab olmuş- tur. Polestiye Bükreşten gelen itfai, ye efradı henüz yangını söndüre - memişlerdir, Adliye için bına aranıyor Adliyedeki yaz tatilinin bitmesile beraber açılacak olan yeni mahke- meler için bina aranmaktadır. Sultanahmetteki tapu — dairesinde tetkikler yapılmış, fakat müsbet netice almamamıştır. Şimdi be - şinci ceza mahkemesinin bulun - duğu Sirkecideki yolcu salonu bi- nası gözden geçirilmektedir. HABER — Akşam Pıstası | İ üddeti beş Sere... 6 Nisan anlaşması kati bir ittifak muahedesi haline getiriliyor Londra, 13 (A.A.) — Hükü . nin yerine kaim olacak kati bir met malhfellerinde söylendiğine ittifak muahedesi projesi tevdi göre, İngiltere hükümeti Varşo. va ile 6 nisan tarihli muvakkat !etmiş ve bu hususta Polonya hü kümeti tarafından serdedilern mütekabil yardım beyannamesi. 'mülâhazaları tetkik etmeğe haş lamıştir. Öğrenildiğine göre, derpiş e. önen ittifak muahedesi beş se. ne için muteber olacak fakat tecdit edilebilecektir. Sovyetlere kredi açılacak İngiltere ve Fransa Sovyet donanmasının fakn yesine yardım edecekler Stokholm 12 (ALA) —— Dağgens Nyheter gazetesinin yazdığına gö- re, İngiltere ve Fransa, — Sovyetler virliğine esasten mühim surette son samanlarda kuvvetlenmiş olan do- nsumasını arttırmak için yardım €- lecektir. Sövyetler birliğine — modeller ve mnühendisler verilecek ve harp leva- zımı satın âlması için de kredi açr gceltır. Müzakereler Moskova, 12 (A.A.) — Fransiz, İngiliz ve Sovyet askeri heyetlerinin ilk toplantısı bugün harbiye komi- seriüinde saat l de — yapılmıştır. Toplantı sâat 18 e kadar devam et- miştir. Bundan böyle Heyetlerin hergün ikt içtima akdetmeleri tekarrür ey- lemiştir. Moskova büyük elçimiz Dün yeni vazifesine haröket etti Birkaç ğün evvel Ankaradan gelen yeni Moskova büyük elçi. miz Haydar Aktay, dün akşam Romanya bandıralı Besarabya va purile Rusyaya hareket etmiş . tir. Haydar Aktay, Köstenceye çıkacak ve yoluna trenle devam ederek Varsovaya uğradıktan sonra Moskovaya gidecektir. Elçinin Bzlgrattan dönüşünde sşehrimize muvakkaten getirdiği köpeği gümrük muamelesine ta. bi tutularak boynuna - kurşun mühürlü bir sicim geçirilmisti, Bu defa köpek tekrar muaye. ne ödilmiş ve boynundan kurşuu | mühür sökülerek yola çıkarılma aınax İizin verilmistir. Yunan hariciye müsteşarı şehrimizde Hariciye Veki imiz tara- fından kabul edildi Yunan hariciye müsteşarı Mav- cidi dün Romanya bandralı Basa- rabya vapuruyla şehrimize gelmiştir Misafir müsteşar rıhtımda Yunan şefaret ve konsolosluk erkânı tarar fından karsılanmış ve Perapalas o- teline gitmietir. Hariciye vekilimiz öğleden sonra “unan maricyle müsteşarını Pera- palasta kabul tetmiş, — mütsakiben İngiliz sefirile görüşmüdür. Evini tutuşturup içindekileri kaçarken vurup öldürdü İnegöl, — Burada şimdiye ka dar görülmemiş derecede Teci bir cinayet olmuştur. * Piç Osman isminde bir adam aile geçimsizliği yüzünden evvel ki gece evini benzin dökerek tutuşturmuş, sonra da tabanca. sını çekerek kapının önüne di. kilmiştir. Ateşi görerek evden kaçmak istiyen kaynanası Emine, kaynı papucçu İsmail ve kalfa İbrahim isminde bir adam kapıya doğtu koğarlarken Osmanın tabanca . he T ve İzmailin karısı sından çıkan kurşunlarla cansız yere serilmişlerdir. Osman kendi karısı Haticeyi Asiyeyi de, tabanca kurgşunlarile yaralamıs, hâdise mahalline yetişen bekçi Murtazayı görünce kaçmak is. temiştir. Fakat kaçarken ayağı taşlara takılarak düşmüş ve ct lindeki tabanca patlayarak çı . kan kurşunla kendi de vurula . vak ölmüstür. Yaraları ağır olan Hatice ile hafifçe yaralanan Âsiye hasta. neye kaldırılmışlardır. Dün akşamki yangınlar Sultanselimde hir ev, Beşiktaşta bir klübe yandı Dün akşam saat 17 de Sultanse- timde Çukurbostan — mahallesinde 63 numarada oturani kahveci İbra- himin evinde yangın çıkmış itlaiye ye geç haber verildiğinden tamamen yanmıştır. Yapdan tahkikatta evin sigortasız olduğu anlaşılmıştır. * * & Dün akşam saat 20,15 de Beşik- taşta Kılıcali mahallesinde Çiftlik sokafında miralay Ceydete ait ar- sada bekçilere mahsus 22 numaralı kulübede yangın çıkmış, tamamen yanmıştır. İtlaiyenin gayretile yan- gın başka bir' yere geçmemiştir. Şehir suyu bu gece az akacak Bazı tamirat dolayısiyle İstan- bul suları bu akşam saat 19 dan sonra yarın sabaha kacdar az a- kacaktır . Riyaselicumhur daire müdüriüğü. - Eski Akay idaresi müdürü Ce- mil Enarun, Riyaseti Cmmuhur da- ire müdürlüğüne tayin edilmiştir. Cemil Enaruün üzun müddet Bü- yük Millet Meclisi Daire müdür- lüğünü yapmış, daha sonra Akay müdürlüğünde, Denibank müşa- virliğirlle bulunmuştu. PN İzmir fuarını Ticaret Vekili açacak Ankara, 12 (ALA.) — İzmir emr terrasyonal fuarını hükümet namı- na ticaret vekili Cezmi Erçinin aç- ması takarrür eylemiştir. Haber al- Cıiğıimırza göre Ticaret vekilimiz bu münase'«ue umümi iktisadiyatımız ve bi'hessa dış ticaretimizin başlıca meseleir * nakkında bir nutük söy- * BAA İ a AĞ Pliş Bir Bulgar Casusu İzmirde - beş sene.,hapse mahküm oldu * İzmir, (Husust) — Bulgar hudu- dunda Melekbaba meykiinden top- raklarımıza giren ve Hamza köyün de yakalanan iki Bulgar komiteci- sinin muhakemesine deyam edilmiş ve bunlardan Konstantin beş seneye | mahküm olmuş, arkadaşı Kolin ise beraat etmiştir. Karaya çıkamı- yan yahudiler İzmirdeki vapur bugün- lerde hareket edecek İzmir 12 (Hususi) — Günlerden- beri şehrimizde bulunan — Panama bandıralı Parita vapurundaki Çek Yekudileri hâlâ şehrimizde bulun- mak,adırlar, Vapur bugün İzmir- den biraz nüna uzağa dıemirîemıştır. Ayni zamandea İskenderiyeden gelen Yahudi yardım cemiyeti mümessili Türk hükümetinin yaptığı yardım- |dan dolayı minnettar kaldıklarını söylemiştir. Vapurdaki yahudiler buraya çık- manm imkânsızlığını — anladıkları için günlerdenberi devam eden gü- rültülerini kestiler. 600 insanın bir aydanberi içinde bulundukları Pa- rita vapurunun ih'yacı tamamlanır tamamlarmaz gem' derhal hareket edecektir. Bisikletle dünya seyahati Bisikletle dünya — seyahatine çı- kan üç İngiliz talebesi dün şehrimi- ze gelmişlerdir. Burada kısa bir müddet kaldıktan sonra seyahatlerine devam edecek- lerdir. Ustündağın kızı Avrupadan geldi Sabik İstanbul valisi Muhiddin Üstündağın, bir müddettenbasi Av- rupada bulunan, kızı bu — sabahki Semplon eksprezile şehrimize — gel miştir. ' A fakının * Yeni tayin edilmekte olan ilk- mektep muallimlerine verilmek üze- re vilâyet bütçesine 800 — lira kon- muştur. Bu tahsisat ancak 10 mual- limin techizat karşılığıdır. Halbuki 50 muallim vardır. Tevziatta müş- külât çekilmektedir. * Liman umum — müdürlüğü li- manda işliyen romorkörlerin baca- larına büyük numaralar koymağa karar vermiştir. * Talim terbiye dairesi reisi İh- san Sungu maarif vekâleti — müste- şarlığına tayin edilmiştir. * Köy mekteplerindeki tedrisatın beş seneye çıkarılmasına dair kara- rın tatbiki etrafinda çalışmak üze- re ayın 15 inde Ankarada bir ko- misyon toplanacaktır. * İnönü Türkkuşunda — bulunan ikmalli —talebelerin — imtihanları kamp sonunda yapılacaktır. * Belediye her evin ağzı kapalı birer çöp kutusu tedarik — etmesini bildirmiştir. Çöp tenekelerinin so- kaklarda bırakılması da menedile- cektir. * Samatya nahiye müdürü Nun Erkmen Şişli nahiye müdürlüğüne tayin edilmişstir. - * İnhisarlar idaresi ucuz- biraları bayilere tevzi işine yarından sonra başlıyacaktır. DIŞARDA: * İspanya nazırlar meclisi saat 15 de deyvlet reisliği binasında general Franko önünde İspanyava sadakat yemini yapmışlardır. Bu merasimi | müteakip derhal saat 20,30 da ka- bine general Frankonun riyaseti al- tında ilk toplantısını yapmıştır. * Nevyorkta dün sabah açılarak akşam kapanan işçi — federasyonu köngresi münasebetile bugün 15. bin amele Nevyorkta beşinci cad- de büyük bir geçit resmi yapmıştır * İtalyanın İspanya büyük eiçis Campallo vazifesinden * affedilmles tir. Yerine tayin edilen general Gar bara yeni İspanya hâriciye nazını tarafından kabul,edilmek için Bur- gösda beklemektedir. * Amerika Reisicumhüuru Ruzvel' ötomobille Nevyorka hareket etmisş tir. Öradan Tuscaloosar kruvazörü- ne binerek Kanada sahilleri boyun- ca bir gezinti yapacaktır. * Alman - Yunan ticaret müza- | kerelerine 15 ağustosta Salzburgda başlanacaktır. Bulgaristanla da ti- caret müzakereleri 30 ağustosta baş layacaktır. * Singapura yeniden on iki İn giliz denizaltı gemısı gelmıştır Tar le tayyare gemisinin de buğgünler- de gelmesi bekleniyor. * Faşist teşekküllerini ziyaret et- mek üzere dün Triyesteye — gelmiş olan Yugoslav başvekili Çevekoviç, otomobille memleketine dönmüştür. * Polonyada bulunmakta — olan Ametika posta nazırı Farby dün Krakoyiye hareket etmiştir. Oradan Viyandıya sonra da Romaya gidecek tir. * Singapurdan bildirildiğine göre mahallf garnizonu takviye etmek ü- zere Hindistandan Singapura 3.000 İngiliz askeri gelmiştir. Romanyadan gelen sabıkalı bir hırsız yakalandı Romanyadan gelerek yalnız Beşiktaş civarında, on altı ev so. yan Abdi ismindeki hırsızın mu hakemesine dün asliye ikinci ce. zada başlanmıştır. Abdi Bükreşte bir çok hırsız . lıklar yapmış, zabıtanın bütün a. ramalarına rağmen tutulamamış tır. Son olarak bir Romanyalı kı. za tecavüz eden Abdi ma.rşa.nd..c vagonlarının altına saklanarak İstanbula gelmiştir. Suçlu dünkü —muhakemesin . de : “— Hırsızlıkları ben yapma. dam.,, Demiştir. Muhakeme şahitler için geri bırakılmıştır.