17 Haziran 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

17 HAZIRAN w- 193» 3UYUK ANKETIMIZ: “Milli Şef, kelimesi yerine nasıl bir kelime seçelim? (Baştarajı 1 incide) 4, harp meydanında “Mületin Maküs © taliini yenerek, kazar ğı (İnönü) isminden daha bü © Yük ve şereilisi olamaz. İnönü sö #ünün başına devlet (o reisliği i Mak haysiyetiyle ve bu fikri ifade : Maksadiyle bir ünvan İlzımsa Mili Şef, tabiri yerine “Önder,, nilmesini daha fazla sempatiyle 'Klarım.,, Kuleli Lisesi felsefe ve edebiyat Muallimi, muharrir ve muallim Mi Rıza Korap diyor ki; “— Milli şef tabirini doğru ve © Tüzel bulmuyorum. Bu makamda Muhakkak Türkçe (kaynağından bir tabir bulunması lâzım. Öyle bir tabir ki hem kulağa hoş gel, © Nin, hem de köstettiği mânayı ta Mamiyle verebilsin. Necip Fazi- İn ortaya attığı “Ulusbaşı,, tabiri Mimdilik zevkimi sarmış değildir. Iki zamanla alışırım ve alışırız. *#er malâm Türkçe köklerinden *r tabir bulamazsak ahenkli ve Mânalı olmak şartiyle, bu husus- İa tabir ida edilebileceği kanas. © Ündeyim, Nitekim bir çok garp Mütefekkirleri ilim ve edebiyat ve İelsete sstılahları icat etmişlerdir. Meselâ ““mefküre,, kelimesi | Zi- M Gökalpın ihtiramdır., Avukat İhsan Yöney diyor ki: turn y “ fer kaybettiğimiz günü ünvanımdan başka, millet başı st-) an “— Şef kelimesine #lışılmıştır. Bu itibarla kullanılmasında hiç bir mahzur görmüyorum. Ancak bununla ifade edilen mânayı haiz öztürkçe bir kelime de kullanıla. “bilir. İstanbul Ticaret ve Zahire bor-, ,sast umum! kâtibi Akif diyor ki: | “— Cumhurrelsimiz İsmet in. önünü tavsife lâyık kelimeyi but! mak için esaslı tetkikat yapmak lâzımdır. Ecnebi memleketlerde büyükle. ite saygi için kullanılan kelimele- rin mânalarımı araştırmalı ve bi, İzim tarihimizde eski böylkleri - miz için kullanılmış olan kelime. lerden bu mânaları ifade edeni ş bulmalıyız. Bu swretle kullanıla » cak kelimenin Türkçe olması da temin edilmiş olur. Her halde bu kelime, herkesin anlayabileceği şekilde olmalıdır. Denize düştü Beyoğlunda oturan (o Şişon dün Tophane rıhtımında dolaşırken bir denbire muvazenesini okaybederek denize doğru yuvarlanmış ve du s1 rada rıhtımda bağlı duran bir mav- na İle rıhtım arasma sıkı ya ralanmıştır. Hastaneye kaldırılmış. tır. i Hitler kazanıyor! » (Baştarafı 9 üncüde Sovyetler birliği hudu: Man ordusu j ma dayanmış, Rusya da bir istilâ : hdi veya tehlikesi altında kal| Fransız dostlarına fikir danışıyor.| 10 da Kanada £ Miş demektir. 5, Halbuki siz, derhal mukabil har i Mete geçmiyelim de lâkırdı ile va. k geçirelim diyorsunuz! Olur mu $ öyle şey! Biz, diğerlerinde oldu- hı Bibi bunda da anlaşmamızın © tatik bir makine halinde (tesbit Milmesini istiyoruz... Görüyorsunuz ki Ruslar da haklı o. yy lat acaba bu İki tezin telifi ka değil mi? Bizce (kabil, her iki Üretin da düşünceleri doğru, Hakikaten, bu küçük & devletler, fi vaziyetleri itibarile, iki mu gruptan herhangi birinin hima. »sini kabul kendileri için tehlikeli “ daha doğrusu tehlikeli olduğu" dan da, soldan da kaçmıyorlar ve rt içinde bitaraf kalarak ken- lerini muhafaza edebileceklerini İ Müyorlar, Bununla beraber tehlike onları altma girmeleri omümkün İy örzedelim ki öyle bir şey (oldu e Hitler Estonyaya taarruz ' etti © #aman iki ihtimal var: Ya Estonya itiraz eder, yardım » hattâ kendi kendini müdafaa hazırlanır. O takdirde Lehistan Romanyanın vaziyeti ile kar ölmiyor muyuz? Onlar de sarılmağa mecbur oldukları iran, Fransa, ve İngiltere ile olar maları, dolayısile de Fransa "yi ve İngilterenin Sovyetler birli. 5” olan ittifakı tatbik — sabasma Mi O halde İngiliz - Fransız - tn anlaşması daha evvelden ni- bu tarzda tesbit edilmesin? in ihtimal: Farzedelim ki Es Il vaziyeti bir emrivaki telâkki yer veya bunu telâkki etmeksi. oy hiçbir mukavemet ( göstermi i, * İstiklâline Ohalel gelmediğine Ymis gibi görünüyor, ne kendi sa ediyor, ne de başkasım ket istiyor, * gene Ruslar için (tehlike zannediyorlar, Onun için, sağ! ihtimali vardır ve endişeye; düşü yorar, Ne yapacakıarını Guşünü. yorlâr ve- bu>humsta “İngiliz ve | lar. Bu da İngiliz - Fransız teklifin deki istişareden başka bir şey de| tildir. | ... Bilmem izah edebildik mi? Mak- sadımız muvakkaten (biribirinden farklı olan iki vaziyeti izahtı. İster Baltık memleketleri mevzi. ubahs olsun, ister Holanda, iki ih timal var: 1 — Ya istiklâlleri aşikâr bir şe kilde tehdit altındadır, imdat İster ler ve biz de derhal o yardımlarına koşarız; 2 — Yahut bitaraf kalıp, başları: | na geleceğe razı olurlar, hiç sesleri. | ni çıkarmazlar. Faket o zaman bi gene kendimiz için endişeye düşe! riz ve aramızda istişare ederiz. | Bu iki noktayı bir siyasi cümle İ- le tesbit etmek zor mtu? Zor değilse, anlaşma olmuş bitmiş demektir, Anlaşmanın da yapılması, hem de çabuk yapılması lâzım. Bizim het) | kaybettiğimiz günü Hitler kazanır İyor demektir. Biz yerimizde sayar! İken o ilerliyor; biz tereddüt eder.| İken o darbeyi indiriyor. | Acaba mütemadiyen düşünüp iş yapamıyan ihtiyar milletler miyiz biz? Hayır, değil mi? O halde bunu isbat edelim ve der hali — (Latvibune des Nations) Adliye Vekili Londraya gitti Adliye Vekili Fethi Okyar dün akşam ekspresle Londraya baro;| ket etmiştir. Pethi Okyar Saint Andrevs Üniversitesinin kendisi»| ne verdiği fahri doktorluk için yas) pılarak merasimde hâzır buluna.! caktır. sellemin Yeşilköyde uçuş pisti, Yeşilköy hava meydanında ya- pılmakta olan uçuş pisti ikmal e-' pisti her sene tevsi edilerek sene zarfında bütün patacak şekli alacaktır. beş İlayacaktır. Uç idare belediy: dilmek üzeredir. Yapılan uçuş larından telefoncu İhsan bu sabah meydanı kas m Yunan-Romen mü. zakereleri başladı — İtalya harbe girerse ıspanyollar da beraber çarpışacak Roma, 16 (A,A.) — İspanyol hava kumandanı general Kin ânlan, Cenovadan çıkan Stam - pa gazetesinin gönderdiği hu, suşi muhabiri verdiği bir mü. lâkatta demiştir ki: Akdenizdeki İtalyan ve İs. panyol hava kuvvetlerinin bir. leşmesi, bu denizin düşmana! kapalı bir göl haline koyacak. | tır, Malyan orduları , her hangi bir harbe girdiğ! takdirde hiç bir İspanyol kuvveti ve her den önce tayyareleri lâkayt naz, | ——— Ingiliz hükümdarları Amerikadan dönüyor Halifakş, (Kanada) 16 (A. A.) — İngiliz kral ve kraliçesi İngiltereye dönmek üzere dün gece saat 21,40 da "Empress of Britain,, vapuruna obinmişler ve resmi zevat ile gazetecilere veda etmişlerdir. Vapur saat 22 de hareket et* miş ve 2İ pare topla selâmlanmış. tır. Vapura “Southampton, ve “Glascoco,, o kruvazörleriyle" iki Kanada destroyeri ve tayyareler relakat etmektedir, Vapuürun ha. reketinde 150.000 kişi bulunmuş” Ar, Hava çok tur, me Eski belediye memurları- nın tekaütlüğü ra Ankara ve nbul belediyeleri le idarei hususiyelerden umumi mu vazeneye geçenlerle umumi muva- seneden buralara geçenlerin tekaüt lükleri hakkımdaki kanun Jâyihası bugün Meclise verilmiştir. Metaksa s Komen Hariciye Nazırile Yunan Başveki görüşlü li ile Romanya Hariciye Nazırı mühim nutuklar Atina, 16 (A, A.) — Gafenko bu sabah Metaksas ile iki saat gö- rüşmüştür. Nutuklar Atina, 16 (A.A) — Dün alışam Re, | manya bâriciye nazırı B. Gafenko şe, refipe verilen Pesmi ziyafetin sonun, da Başvekil Melaksas aşağıdaki but, ku Böylemiğti Aziz dostum B. nazır, Bize bog geldiniz demek ve şahsi, mızda, kraliyet hükümeti ve Elen mi, leti adıma, dost ve müttefik asi Ku, men milletinin muhterem mümcesilini selimiamak, « benim için büyük bir zevkkir. Evvelâ, Altes Ruvayal veliahta ma jeste kral Karol ve Rümen milleti ta, rafından gösterilen bararetii hünsb kabulü tebarüz ettirmek isterim. Bu hüsnü kabul, bu memlekette hararet, MX akister uyandırın; ve Elen ruhunu derin surette müteheyyiç etmiştir. Buzün bize sizi aramızda görmek sevincini varan, bir anlaşmanın müza, keresi veyahut imzası değildir. Sizin burada bulunmanız, Romanya ile Yu, nanistanı biribirine bağlıyan sarsılmaz ve aikı tesanldün parlak sonra yeniden temas etmek ve bugün, kü antarnasyonai vaziyet karşımda, gerek memleketimizi ve gerek Balkan Antantımın beyeti umumiyesini slâka, Gar eden meseleler Üzerinde, samimi, yet ve itimat havası içinde, fikir tea, isinde bulunmak müşterek arzumu Zun ön bir ifadesidir. Bügünkt enter, nasyonal vaziyet, halen en vahim en, dişeler vermekten bali kalmamakta , dır. Fakat bunun yakında sökün ve Anlaşmaya doğru inkişafını göreceği, miza Keti ümüdimiz vardır. Fühakika, | Elektrik ve tramvayın . , Belediyeye devri Bir komisyon teşkılina karar veridi ve reisi Lütfi Kır dün elektrik idaresine ogi ve tesisatın belediyeye devri ha kında Ankaradan şehrimize gelmiş olan elektrik, tramvay ve tünel ida- releri eski müdürü Kadri Musluoğ” lu ile görüşmüştür. Dünkü temaslar dan sonra bu idarelerin belediyeye devrile meşgul olmak üzere bir kor misyon teşkili kararlaşmıştır. Komisyon pazartesi günü işe baş layacaktır. İstanbul tramvay, elek trik ve tünel idareleri müdür vekil- liğine vali ve belediye reisi o Lütfi Kırdar tarafından belediye fen mü şaviri Hulki tayin edilmiştir. Hulk ki de pazartesi günü vazifesine baş! ve Beş tikten sonra kadrolarda hiçbir de Zişiklik yapılmıyacaktır. — Hamur tatlısından zehirlendi Samatyada Narlıkapıda 74 nu marada oturan Salkımsöğüt posta telgraf ve telefon fabrikası memur ve yediği hamur tatlısındar zehirlen- iş, Cerrahpaşa hastanesine kaldı” rlmıştır. vaziyetlerin en fenasının tecelli #dece, gini düşünmeği kabul etmek istemiyo. ruz. Zira, hüznüniyetin ve iş birliği yapmak arzusunun kin ve ve tahrip hislerine yerini terkettiğina inanamiı, yoruz. Yünyanm mukadderatını elle, rinde tutan yüksek devlet adamlarının da bütün millatirin hissettiği ayn: sulh azminden mülhem olmadıklarını bir dakixa için bile ols kabul etmek man, tuk ve hikmeti reğdeylemek demektir. Harbe müracaat etmeden bir hal ça, rest bulunmuyacak (mesele olmadığı hakkında daha son günlerde en salk, hiyetil ağızlardan yükselen fikre ta , mamile iştirak ediyoruz. Müşterek bir fdesiden ilbam elan, zamanın ancık takviye ettiği bir dest, hukla biribirine bağlı olan ve aynı men, faaler ve ânanelerle birleşmiş bulu , nan memleketlerimiz, e fagiiyetlerini sulh eserine tahaja etmekten bir de, kika fariğ olmamışlardır. Türk ve Yu, goslav müttefiklerimizle siki birlik halinde, altı senedenberi bir durma . dan, Balkan OAntantmın tecrübeden geçmiş çerçevesi içinde Avrupanm bu Pünte zanmda, müşterek azmimizin ya, ratağı muhadenet ve emniyet bâve, srt idame içi nbüüln komşularımızla iş birliği ve anlaşma yolunda yürüye, ruz, Sulh idealine derin surette bağ” Udığımızdan gâyri, son harbin te. sirleri memleketlerimiz Üzerinde daha o kadar fazla mahsustur ki milletlerimizin yaşamalarını ve refaha kavuşmalarını teminden başka bir emel gütmemizin imkâ. nı yoktur, Bize, ancak uzun bir sükün devresi, dahili kalkmmamı. za devam etmemiz imkânını vere" bilir. Fakat aynı zamanda, hudut. İarımızdan ötesine bakmıyan ve başkasının malına hürmet eden bizler, bizzat kendimize karşı da | e ei söylediler jtalep ediyoruz. Ayn: sarsılmaz sulh azmi ve aynı şeref mefhumu üzerinde müttehit bulunan dört | BalkanAntantı devleti arasında mevcut sıkı tesanlldün birinci #e- bebi, budur. Bütün büyük devletlerle dost. iak münasebetleri idame etmek ve inkişaf ettirmek müşterek arzu” müz ve aynı zamanda da büyük memnuniyet ve heyecani; şükran hisleri İle kabul edilen teminatlar ve garantiler, istikbale tam idi. | matla bakmamızı mümkün kd. maktadır. İşte bu zihniyetledir ki, kade- himi Majeste İkinci Çarol'un sib- hatına, dost ve müttefik asil mil İletin taali ve refaha ve, aziz dos. tüm B. Nazır, sizin ve Bayan Ca. fenkonün sihhatlerinize kaldırıyo” rum. GAFENKONUN NUTKU Romanya Hariciye Nazırı B. Gafenko, B. Metaksasm bu nut. kuna-âşk; mutukla mukabele etmiştir Bay Reis; Mararetli hüsnü kabulünüz ve İ nazik ve güzel sözleriniz, gerek sahillerine varırken hissettiğimiz heyecanı bir kat daha fazlalaştır. | saştır. Burada bizi kaplayan bu | derece muhabbetli ve bu derece heyecanlı hava, kalbimizde, Elen milleti ile Rumen milletini kardeş. çe birbirine bağlıyan mllşterek hatıraların ve müşterek menfaat” lerin âcrin hissiyatını uyandır. maktadır. Siz, Altes Ruval Veliahdın Ro. manyayı ziyaretinin bize vermiş olduğu büyük sevinci yerinde ha. tırlattınız. Müsaade ediniz de, Bay Reis, ben de Şubat ayında si- zi Romanyada misafir etmekten ve sizinle Balkan Antantının siya. set ve mukadderatını, tam emni. yet ve dostlukla, müzakere eyle. mekten duyduğumuz zevki hatır” latayım. Bittabi malümunuzdur, son gö. rüşmemizdenberi, memleketimizin Majeste Kral Karol'un mümessi. li sıfatiyle, uzun bir seyahat yapa. rak Avrupa hükümet merkezleri" ni gezdim. Fakat buğün uzaktan, Atinanın mavi seması altında, mu. kaddes tepeyi ve hikmet ilâhesi mabedinin beyaz mermer sütunla- fını gördüğüm z4man, seyahati. min Sonuna vardığımı anladım. Pilhakika bu mabet, misli ok mtiyan en parlak bir medeniyetin varisi olan Avrupanın birliği fik. tini temsil etmez mi ve muhteşem | fakat aynı zamanda müe'lim hara. besile, bu müşterek malı mevrusu bir kere daha kırmak İstiyecekle. re beliğ bir ihtar teşkil eylemez mi? Antantımıza, memleketlerimizin or, tasında bulunan merkezi dağ alisilesi, nin ismini vermiş bulunuyoruz. Fa, kat Bulkanlar, e bugün Alp dağları, am yamaçlarnma Kadar uzanan Yugos, iavya üzerinde, na ahalisi Karpatla , rn ber İli yamacında yaşıyan Ro, manya Üzerinde, Be ayrıca Anadolu dağlarma mallir bulunan Türkiye üze, rinde, ne de flâhları ezeldenberi O, lempa'da öturan Yunanistan üzerinde ki .— al | İ ( ? İÇERDE: * MM mücadele senelerinde vakkat inhisarlar idaresinde şan memurların 6 zamânk senelerinin tekzöttü öd sayılması için ek olarak bir proje meclise sevke miştir, * Çifte Yozgat halkı köylerinde İlkmektep İnşasını istemişlerdir, arif müdürlüğü bu hosusta teki yapmaktadır. * Yeniköyde Kalender binası; bir yatı mektebi açılacaktır. Ma müdürü dün Yerinde tetkikler y miştir. * Kambiyo müdürü Salih Anka dan şehrimize dönmüştür, * Sultanahmette inşa edilecek lan yeni vilâyet konağına 600 bin ra sarfedilecektir. * Belediye Fındıklı vapur İski si civarını tanzim etdirmeğe (oka vermiştir. Civardaki dükkânlar ve rakalar yıklırılacakt * Prost Eminön âketi Üzerim ki tetkiklerini bitirr ve b 1 çük tadilât yapmıştır, Şimdi hel hasının plânmi hazırla * Dahiliye müsteşarı lediyeye giderek veli ve bele isi Lâtfi Kırdarı ziyaret etmi * Belediye tarafından #lımac, otobüsün şartnemeleri (© bugünler ilân edilecektir. 40 yolev alacak lan bu otobüsler mazotla müteharı olacaktır. * Belediye iktisat müdürü et m hını kaldırmak işi üzerinde tetki lel yapmaktadır. * Bu yaz Adaya uruba nakline mi saade edilmiyecek bu suretle araba ların kazancı artacağı için tur fiy; larında tenzilât yapılacaktır. * Belediye reis müövini LüWfi A soy dün Piloryaya giderek plâjlar teikikler yapmıştır. Deniz kazası Dün Karamürselden Büyükad ya hareket eden Hüseyin k idaresindeki meyve y ğan motörü Adanın maden tara! da yapılmakta olan su (iskelesiri çarpmış ve hasara uğramıştır. Mi tör de yaralanmıştır. Tahkikat yi değildir. Eğer antantımızı bir Ga) himayesine kaymak icap etseydi, b mak zevkini doyduğumuz tepeyi, çüklüğüne rağmen Üç; bin senedenbe: bütün şehikaların Üzerinden bakan Cİ lempi seçerdik. Burada ders vermiş olan üstatları| ve onların telmizlerinin hatıraları sından, #ite aşkının, umumi mens ve vatan hürriyetine bağlnığm ne © duğu öğrenilir. Yine bunlar, bizi Milletler arasında hakiki sulhün ne © duğunu anlatır. Bizler, antantım içinde, işte bu derslere sadık kalı azmindeyiz. Birliğimiz, çok iyi söyl diğiniz gibi, eodadımızdan kalan m mevrusumuzun müdafanama, merle ketlerimizin istiklâline ve, anlaşma uzlaşma eihniyeti ila fakat aynı 22 manda bu güç anlarda çok lÜzun cesaret ve kutiyet ile takip ettiğimi sulh gayretleri yoluna münhasır bu tunmaktadır. Ankaradaki görüşmelerim, anten tımıza verdiğimiz kıyı Un ehemmiyetini tebarüz ettirmişti Sizin yüksek otoritenizin va hikmetli dolu zekânızı, bu müşterele esere, sil zin de söylediğiniz gibi, bütün sulhper yerleri, şeref hissiyatını ve Miyık oldu Bu pariakiık ve otoriteyi vermeğe ini bim surette yardım edeceğinden emi nim, bay Tola, Kadehimi, Sen milleti için emin müdebbir hir rehber olanı majeste Kral Georges'un sihbatins kaldırıyorum v Yunanistanin umumi İşlerini bu kad büyük otorite ile idare eden birin müşavirinin, sizin sıhhatinize içiy Gerek refikema gerek bana gösterimi: oldukları bu derece nâzik hüzü ka bulden 49tayı Bayan Metakansm bütin kalbimle teşekkür etmeği ker © bil borç bilirim. Atihanın ölmez şan W şerefine, Romanyanım endık dostu Yu. ıynı müsavi hürmet beslenmesini| hiç bir zaman kati tesir icra etmişİ nanistanm refahına içiyarum.