5 Mayıs 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

As'f,ı;'_lM POSTASI H'b' ve Neşriyat Müdürü iD AR..."" Rasim Us T H E EVİ : Istanbul Ankara caddesi Völmme ; Iaati TÜ4 Taiğrat adresi: İstanbi Lın İŞlEn “islelaniz 2331;_" Kai Ce 02 24370 '.İ...'.. d : 20335 E SBÖNE'SARTLARI | 8 Ö RÜK 1addKn — arban © Do lk — 10 , 1400 L L ı:î,ı,': 400 . .00 £ D “—i---'i"-üı! ——N——x_ rbuçuk milyon lira harcayacak venşâdlye. bu sene ilk defa şehir tlhıh:âıye bütçelerinde genişç bir ü A Yer alan yollar inşaat i- T n evyel bi €l tahakkuku için "“Ğt almaktadır. 939 malf yılm. hı*uueidi_ye fevkalâde bütçesine yol n“hnuş tîm 773000 lira tahsisat ko- tti r. Vilâyet fevkalâde büt - © de vol "mb Yol insaatı için 510.000 büy ;;lul'lımaktıdır. Ayrıca şehir da ğ P"lllfirln İnşaatt için 60,000, *u köprüsü için 150.000 lira ’-'İlâyeu $tur, Bu guretle İstanbul Yolları ve köprüleri için bu afğne m Mdy, St tahsisat 1,493,000 1i - i:m?u Sene bütçeye konulmuş olan g Sti ati İle evvelce hazırlan - İk Yol sehir haricindeki üç sene. tehiş devam edileceği gi %&l asfalt yollar in- Wuhî:mmm tahakkuku — için Ür Bar,, — <30.000 lira verilecek. v “_:t tarafı ile şehrin hiç Yollap mm_“" Yolları ile bozuk î—'—lle'caktlr. Tünsiz ı,.j,__ı::'nbu.ıdı bugün kaldı- D Fsbbar yolu 8.720.000 metre mu- A lşî]ne Retire yeya asfalt Şel Ya ihii 'ç Mek tein 43,5 milyon B ünduğunu gör - usulg, ” İsin yeni tatbika baş * Yani en bozuk yolları he] z e Sdiye alelâde varidatiyle tamir - *Vam olunacaktır. İz ;*nbul vilâyeti Sekenesinden &rası olarak senede azami TÜ0 almmaktadır. Fakat yol | iqln;ıym kanunu bu paranım şe emîil ğrollara sarfıma mezüuni. Mt yol ediğinden ve sadece vilâ - ı'tluh ârlna Sarfedilebileceği için i Aîlh.:ğmbeıedlyü bütçesindeki yol h““hhıgn::kmuntuam bir karşılığı (Yanbulda vergi tahsilâtı Se he geçen senelerden aa Taha fazla be ? Malş &ğ İ Senesinin sonu yaklaş- *r nevi vergilerin mükel en ı , Püt , vi tahsiti için maliye teşki - Bür aik bir gayretle çalışmakta- Ye Şubelerinde vergi he - Ve bu meyanda müruru Müştür, B ak *rgilerin Çıkarılması - için h kadar çalışılmaktadır. Eft '“beî: almmış olan netice ma- T vamyı 1 tarafından tahsil edi gj Mik A :q,_.ı b darınm bu sene geçen en“!kte _d&ha fazla olduğunu gös eşlı'. dir. Mayıs sonunda alma - ti ttica de İstanbulun ver- k gö Meydana çıkacağı mu - İ vvergirmmektedir, Bilhassa ka ; lîh Tsran Sİ gibi halkm umumi re- hn bir vmle Yakmmdan alâkadar o. u'113"!";?&'1&9 Börülen artış mem- B #Ydolunmaktadır. Ü E'!Bdı l: Yeni e &dreslerini değiştirip h eureılerini bildirmemiş o - tüîfıe.r hakkımda muzmele. ebilmesi için bunlara hu nînUhlkemeleri kanunüu- ebiîgî: Maddesi mucibince ilâ, he ta bulnuulmasma baş: Yine bir münasebetle Günün Meselesi sütununda İstanbulun zevk yerlerine muhtaç bulundu - ğu hâdisesine temas ederek bu işi kısmen de belediyenin üzerine al ması lâzımgeldiğini tebarüz et - tirmiş ve eğlence yerleri sahip- lerinden bazılarile görüşerek de şikâyet ve derdlerini tesbit et - miştik. Ahiren Belediye iktısat mü - dürlüğünün eğlence yerlerinin | tarifelerini tenzil üzerinde tet - kikat yaptığı ve incelemeleri ne - ticesinde bu yizden başlamak ü - zere bir tenzilât yapmak müm - kün olduğu anlaşılıyor. Ortada bu suüretle birkaç mesele mevcut demektir. A — Rakipsiz eğlence yerleri - nin tarife meselesi, B — Eğlence yerleri bulunmı- yan mevkiler meselesi, C — ÜUmumiyetle eğlence yer- lerinin tarifelerinde tenzilât me- selesi, Her üçü de belediyenin meş - gul olmak lüzumunu hissettiği âyrı ayrı ve şehir için çok hayati ve mühim meselelerdendir. Rakipsiz olan eğlence yerleri nin tarifelerinde yüksek rakam - lar bulunduğu şüphe götürmez. Ancak böyle yerler yalnız tari - felerini tatbik ile kalmazlar. Bu - nun kaçamalkr taraflarına | daha çok ehemmiyet vererek müşteri- yi fazla konsümasyon Yyapmağa mecbur bırakırlar. Meselâ kahve yanında su gel - esseselerin sahipleri bu suları mümkün olduğu kadar terkos, sarnıç, çeşme sularından temin eder ve bunu müşteriye söyler - ler. Bu suretle müşterinin şişe su yu içmesini temin ederler ve bit - tabi, bu yüzden de konsüriasyon yaptırmış olurlar. Bu itibarla böyle yerlerde dik- kat olunması lâzımgelen nokta - lar şöylece tesbit edilebilir: A — Tarifelerini, kiralarına, tâbi oldukları vergi mükellefiyet lerine, yapmaları ağlebi ihtimal olan —ciro — derecesine, temin ettikleri artistlere, çalgıcılara, mü;.ik vesaireye — göre — tanzim etmek ve mahaza mümkün oldu- gu kadar ucuzlatarak, bir ihtikâr yapmalarına mâni olmak ve yüz- de muayyen bir kazanç bıraka - rak halkın istifadesini temin et - mek lâzımdır, B — Kahve, dondurma gibi ya- nında su verilmesi tabil bulunan şeylerde, soğuk olmak şartile iyi su verilmesi mecburiyetini ika - me etmek ve bunun için ayrıca bir ücret konulmamasını temin etmek, şişe sularının satiş fiyat- larından fazlaya satılmasının ö - nüne geçmek icap eder, C — Rakipsizlikten dolayı çavy, kahve, dondurma, pasta vesaire gibi şeyleri en ucuzundan temin etmek suretile fazla kazanç dü - şünenlerin bu ihtiraslarına mâni olmak için bu malları şiddetie kontrol etmek ve fenaları görül- düğü takdirde ağır cezal mücyy - yideler koymak lâzımgelir. Eğlence yerleri bulunmayan mevkilerde de eğlence yerleri a - çılmasını temin için, belediyenin ve alâkader teşekküllerin buraya sarfolunacak sermayeyi himaye ,eftmeleri ve böyle müteşebhislere bir takım kolaylıklar ve avantaji - lar göstermeleri lâzımdır. Ezcüm le vergi ve mükellefiyetlerin bazıla- lâzım — geldiği mek tabil bir servisdir. Fakat mü | _ Günuün Mlesele Istanbulun eğlence yerlerinde üç büyük dert ! Halkın rağbet gösterdiği veya rağbet göstermesi Belediye eğlence mahallerinin açılması için istisnat tedbirler ittihaz etmek mevkiindedir yerlerde rından bir müddet için müstesna tutmak, inşaat yapılacaksa ara- zisini uzun bir müddet kirasız bırakmak ve yani sermaye koya- cakların lehine olmak Üüzere hir takım tedbirler ve kombinezon - lar bulmak icap eder, Sayfiyelerde veyahut sayfiye haline gelmesi mümkün olan yer lerde, halkın tekâsüf ettiği semt- lerde, halkın tehacüm ettiği mev kilerde böyle eğlence yerleri aç- mak bir zarurettir. İstanbulun en büyük noksanla- rından bulunan eğlence yerleri azlığı, böylece telâfi olunabilir. Ve nihayet belediye bu lüzumlu şeyi bizzat kendi bütçesi ile de başarabilir. Başarmak da lâzım - dif. . Umumiyetle eğlence yerleri - nin tarifelerindeki tenzilât mese lesi de ayrıca tetkike değer ma - hiyettedir. Bazı sayfiye yerlerin- de kira ucuzluğuna ve fazla ciro olmasına rağmen meselâ bir kah venin 7,5, 10 kuruş ve hattâ 15 kuruş fiyatla satıldığı görülüyor. SI Alelâde kahvelerde bu vaziyetten istifadeyi düşünüyorlar. Boş bir toprak üzerine serilen birkaç yüz iskemleden ve nihayet bir kahve otcağından başka hiçbir riski ol - miyan bir kahyecinin bir kahve için bu kadar para almâsı tama - mile gayritabiidir. Saz veya müzik veya kabare, numara, varyete vesaire gibi ayrı bir masrafı müstelzim hususi - yetleri bulunmayan yerlerde böy le yüksek fiyatlara müsaade o - lunmamak lâzımdır. Mahaza diğer yerlerin de alelâ de ve basit bir caz veya varyete yüzünden fiyatlarını fevkalâde artırmalarını önlemek gerektir. Yani umumiyetle belediyenin eğlence mefhumu üzerinde mü - him ve ruzmerre işleri çok demek- Ü İstanbulun muhtaç olduğu iş - ' lerden biri de hiç şüphesiz bu ci- hetlere ehemmiyet verilmesi ve halkın bizzarure buralara gitme- lerinden swistifadeye kalkanlara mâni olunmasıdır. Süt satışları fevkalâde azaldı Zehirlenme hâdisesinin hâlâ devam eden tahkikatından bir netice alınamadı Mayısın ilk günü Fatih ve civa- rında 35 kişinin sütten zehirlendiği imalümdur. Bu husustaki tahkikat henüz ikmal edilmemiş büulunuyor. Fakat sütü satan ve bilhassa pera. | kendecilere tevzi eden toptancı ltev. kif edilmiştir. Bu, Abdullah isminde Fatihte o- turan bir adamdır. Abdullah şunla- rı söylemiştir: “— Yirmi Benedenberi sütçülük yaparım, Benim perakendeci esnafa sattığım süt, Kemerburgazda FPİ - rinçliköyünde Ali Kâhya isminde bi. rinin mandırasından gelir, — Fakat muameleyi doğrudan doğruya Ali Kâhya ile ben yapmam. Ali Kâhya niın mandırasının südünü bana Ba- kırköyünde Mahmudbeyli nahiyvesi- nin Kayabaşı köyünden Hüseyin ve Haydar isminde iki kişi getirir, Bi- zim bütün işimiz bunlarladır, Pa . rayı bu iki adama verir, sütü alı - TImi, * Sütü her gece saat 3 de getirir- ler. Ben de burada bekliyen sütçü- lere tevzi ederim. Gelen süt betde uzüun müddet beklemez ve kazanı - ma da girmez. Bu tevziden artan beş on kilo sütü de ben alır, sata. rım. . 1 Mayıs günü için bana 150 kilo kadar süt getirdiler. Her zamanki gibi tevzi ettim, Kalan bir mikdarı da ben satışa çıkardım. Vakayı müteakip sorguya çekil . dim, Sütü Haydar ile Hüseyinden aldığımı söyledim. Onlar da verdik- leri ifadede Ali Kâhyanın sütü ol- duğunu ifade ettiler. Bizim kullan- dığımız teneke güğümlerde süt bo. zulmaz, Ancak nakil işinde şayanı dikkat bir nokta vardır: Büu sütler Kemerburgazdan getirilirken Tap - çularda Mustafanım hanında bir müddet kalır, Burası Haydar ve Hüseyinin peynir imalâthanesidir. Burada sütün nekadar müddet kal- dığı bizce meçhuldür. Yalnız 3şunu söyliyebilirim ki, müşterinin sabah- leyin içtiği süt, 24 veya 36 saat ev- vel hayvandan alınmıştır. Halhuki, süt altı saatten —fazla dayanmaz. Ancak soğuk yerlerde bırakılmak şartile 12 saat kadar muhafaza e. | dilmesi mümkündür. Binaenaleyh, bu iki kişinin sütü 36 saat nasıl mu hafaza edebildiklerini bilemem. Vakadan sonra bana süt getiren Haydara gene getirmekte devam et mesini söyledim, Bana: “— Sütler kesiliyor. Artık geti - remem,, cevabmı verdi, Bu sütün bizden evvelki ellerde ve hal aldığını bilemiyorum ki kat'i bir şey söyliyeyim. Bugün satışa çıktım Bir kilo süt satamadım, Bütün müşteriler haklı olarak itimatsızlık gösteriyorlar, Yalnız ben değil, birçok arkadaşla- rim da ayni vaziyetteler, Süt satışı fevkalâde azalmıştır.., Süt ve sütten yapılan maddeleri satacaklar hakkında hazırlanan ni, zamname ikmal edilmiştir. Bu nizamname tatbik edildikten sonra herkes süt satamıyacaktır. Sütçüler, ruhsatname almak mec- |- buriyetine tâbi tutulacak, yolsuzlu- ğu görülenler süt satmaktan mene- dileceklerdir. Denizbankın bir motörü çalındı Evvelki gece Kasımpaşadaki fab. rika ve havuzlarda garip bir hırsız- hik vukua gelmiş, Denizbanka ait büyük bir deniz motörü ortadan kaybolmuşstur. Sekiz metre boyunda bir bacalı ve kurşuni renkli olan motör ak - şamdan sahile bağlanmış, sabahle - yin bakıldığı zaman yerine görüle- memiştir. On bin lira kadar kıymeti olan motörün bulunması için bütün li. manlara telgraflar çekilmiş, sahiller- de araştırmalara başlanmıştır. Bu hırsızlığın deniz korsanları denilen ve mavnalarla gemileri soyan hır- sız çeteleri tarafından yapıldığı zan- nedilmektedir. HONU RECAUNENRREEEERECESERCEŞENERAMEN yetimlerin yoklamaları hakkımmda 'Bu yoklama muamelelerine dir demişti, malmuüdürlüklerine, banka İhtiyarlar, kimsesizler, takatsizle lere ait yoklamalar yapılacaktır, yoklama kaydi mevcuttur. Fakat ve tashihi icab ettikten sonra bu şekkül için, bir yoklama davasını bilir ve tatbik eder, edekbilir, altı ayı da geçmiş bulunuyor. Ve Maliyenin bir tezkeresi münasehetile “ttihazı mukarrer tedbir |,, Yazan: M. DALKILIÇ İstanbul defterdarlığının dünkü gazetelerde mütekait, dul ve Bundan altı ay Ünce bahse mevzar ettiğimiz bu yoklama mua- meleleri münasebetiyle Maliye Vekâleti 28042 numaralı ve 30-11. 938 tarihli bir tezkereyle bize izahat vermiş ve bilhassa: ve salim ve aynı zamanda alâkadarlar hakkında kolaylık bahşede- cek şekilde yapılmasmı temiv edecek tedbirlerin ittihazı mukarrer,, Bu ittihazı mukarrer olan tedbir altı aylık bir mazi içinde bir türlü yerine getirilememiş ve İşte yine deftardarlık yoklamalarda evveldenberi tatbik edilmekte olan formaliteyi talep etmiştir. Yine binlerce mütekait, yetim, dul nahiye ve kaza kapılarına kapısına yığın yığın “dolarak, hiçbir ameli mahiyeti ve faydası olmadığım evvelce tebarüz ettirdiğimiz bu kırtasiye Tormalitesini eda gibi bir müşkülât tarihine girmiş bu- lunuyor, Yine bu işle alâkadar daöreler, günlük muamelâtını br. rakarak kapılarına dolan mesalih eshabını sigaya çekeceklerdir. aşı bekleyen zat maaşları sahibleri nahiyeyle polis, ve polisle mal- müdürlüğü arasında mekik dokuyacaklardır. Bir suçu var mıdır, yok mudur, bir yerden muhasses ücret veya maaşı var mıdır, yok mudur ve yani, bu gibi İncelenip fesbit edilmesi uzun tetkiklere ve kırtasi merasime bağlı olduğu daima üstünkörü bir tetkikle kifayet edilip tasdik olunan mesele- Tekaüt kanununun buna mütedair maddesinde yılda iki kere günkü formalitesi için herhangi bir nokta yoktur. Velevki mevcut bulunsa dahi, yoklamaların ameli faydası ol. madığı tahakkuk ettikten ve bizzat Maliye Vekâletinin de takdir ve kabul ettiği veçhile “daha muntazam ve daha salim ve aynı za, manda alâkadarlar hakkmda kolaylık bahşedecek şekilde,, tadil mânası anlaşılamıyor. Maliye Vekâletinin bu mesele etrafında ye- nidon ltetkik ve tahkikine muhtaç olduğu bir nokta mevzubahs o- lamaz. Maliyenin, Cumhuriyetimizin gerefli kudretlerinden biri ol- duğunu biliriz. En büyük değer ve liyakatlerin toplandığı bu te- altı saatlik bir iş mahiyetinden ileri geçemez, Bunu da muterifiz. O halde bu “ittihazı mukarrer tedbirler,, İn bugüne kadar alınması gerekti. Bir kanunu dahi mültezim olsa ve yani tekaüt kanununun buna mütedair maddesinin ücğişmesi dahi icap etse, binlerce va- tandaşın. hayat ve huzuruna ve çok mühim bir dert ve şikâyetine teması düşünülerek, yine pek kısa bir zamanda tahakkuku müm- kündü ve mümkün olması lâazımdır. Yoklama muamelelerindeki sakatlıklara tekrar temas etmiye lüzum görmüyarum. Çünkü Maliye Vekâleti, tezkeresinde, bu şikâ- yet ve derdi bizzat kendisi de Izhar etmek gibi, zaten muntazır bu- lenduğumuz hakşinaslığını göstermiştir. Ama, bu iİş bizzat kendi meselesidir, kendi davasıdır. Bizim gibi telehhüf mevkiinde değil- dir. Meseleyi alır, halkım ihtiyacma göre tadil ve tevzin eder, ede- “İyi iş altı ayda çıkar,, derler. Bu iş çok iyi bir iş olacak ki nüz deği:, Maliyenin 28049 numaralı tahriratı konuşuyar. Not | b VK M bir ilânını gördük, gelince; bu işin daha muntazam r ve nihayet üç ayda bir bu ma- için, yoklamanm pratik olmıyan bu- fcraatı aylarca geri bırrakmanm halletmek, değil, altı aylık, belki bundan böyle artık bizim kalemi- Liman memurları Maaşlarına birer miktar zam yapıldı Türkiyenin altı yerinde kurulacak merkez liman teşkilâtları için hazır. lıklara başlarımıştır. Haziran başın da işe başlıyacak olan bu teşkilât ile bilhassa liman memurlarının ma aşları mühim mikdarda arttırılacak tır. Bugün 12 ve 14 lira alan memur- lar ay başından itibaren 17,5 ve 20 lira asli maaşa geçirilecektir. Bü haber aile sahibi olan ve sene- lerdenberi pek az maaş alan me . murları çok sevindirmiştir. Şehir Meclisi bugün toplanıyor Müddeti uzatılan şehir meelisi, bu gün de toplanarak encümenlerden gelen bazı mazbata ve talimatna - meleri müzakere edecektir. Bu senc yapılacak yolların listesi de mecli- se verilecektir. Bu liste, dün ha - zırlanmıştır, Ziraat vekâletinin gös. terdiği lüzüm üzerine - Yeşilköyden Halkalıya giden yol da inşa edile. cektir, Belediye, gelecek iki sene için de yol inşaatr taahhüdüne girişmek ü- zere 3,300,000 Hralıik tahsisat a! - miştir. Hastane inşaatıma 1 milyon, mekteb inşaatına 600 bin, stadyom insaatına 900 bin, itfaiye teçhizatı- na da 22,000 lira sarfedilecektir. Karabükte Büyük bir istasyon . binası yaptırılacak Devlet demiryolları idaresi, Af « yonda yapılan modern istasyon bîlı nası ve Samsunda kurulan yeni İs, tasyondan sonra Türkiyenin ilk sü« nayi şehri Karabükte modern bir B. tasyon yaptırmak Üzere faaliyete ) geçmiştir. İdare, Karabükte istas w yonun yapılmasından evvel âcilen ih tiyaç görülen kömür deposu ve yol- ları ile makine deposu inşaatını yap tırmağa karar vermiştir. Günden güne genişliyen ve fabrikalarm faa. liyete geçme zamanı çok yakınlaş- mış olan Karabükte demiryolu faa, | liyeti çok arttığından ve hele fab- a rika faaliyete geçtikten sonra Ereğ- liden ve Zonguldaktan kömür, Div. rikiden demir cevheri nakledecek katarlar geceli gündüzlü sefer ha - linde bulunacağından Karabük Tür. kiyenin en ziyade faaliyet arzeden istasyonu haline gelecektir. Bu kadar faaliyeti, çok geniş ge- bekeli bir istasyon karşılıyabileceği için Karabükte büyük bir sahaya muazzam bir istasyon yapılacaktır. Demir cevheri kömür ve sair mal- zeme vagonları bu istasyona kadar uzatılacak hattan fabrikaya havaf hatlarım 'altına girerek hamuleleri. ni vereceklerdir. Fabrikanın faaliyete geçeceği za- mana kadar bu tesisat ikmal edil , miş olacaktır.