5 Mayıs 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

HABER — Akşam Polası P TİKA - Bir cihan harbi arifesinde miyiz? jl. _ Yazan: H. Muhittin Dalkılıç — Dünyanın üstünde harp çanla. rı çalıyor. Bütün milletler ayakta. — En büyüğünden en küçüğüne ka-| dar, istisnasız, bütün Avrupa dev. |letleri seferber.. Amerika, Asya, |— hattâ cenubi Amerika cumhuriye. ti ve Avustralya hükümetine va- orıncıya kadar yeryüzündeki bü. — tün devletler mütedehhiş bir hal. — lde silâhlr tedbirler almış bulunu- Ç yor, — Sön sulh mesajları hiçbir şeye — yaramamış, bütün sulh yolları ka. opanımış.. İ Ayvrupanın hemen bütün bü. — yük merkezlerinde sür'atli ve es- | yarengiz müzakereler olmakta.. İşte dünyanın bu boğucu havası — Şçinde bir çok insanlarda bir cihan O bharbi arifesinde — bulunduğumuz | hissinin olması tabiidir. Hattâ bir ı harbin sakınılması kabil olmıyan /| bir sür'atle yaklaşmakta olduğuna İnananların kanaatlerini ilân et. | tikleri dahi görülüyor. Halbuki soğuk bir şuurlâ dün. Oyanın nizamını sarsan milletler Rrası aleni meseleler üzerinde idu- hVı"uluı'ıc:zı. hayret etmemek kabil de. — Zira dünyanın harp repertuva- |— yına giren meselelerin hiç biri ay- O Yrayrı bir cihan harbine aslâ se. ' bep olacak mahiyette değildirler. “Danzing ve koridor meselesi mi? - Bir şehir için ne Almanyanın, he bütün dünyanın bir cihan har. /| bine girebileceğini düşünmek için Meli olmak lâzımdır. Almanyanın gmüstemlekelerini iade — meselesi — mi?. Dünyanın dörtte birine sa- (hip olan İngilterenin esasen Al. — manyanın olan birkaç tâli müs. “temleke için bir cihan harbi yap- / masrma İhtimal vermek İngiltere. yi tanımamak olür. — İtalyanın Cibuti limanına, Sü. _ eyş kanalıma iştiraki, Tunustaki talyanların imtiyazları — davası lçm, değil bir cihan - harbi, tek (damla kanını verecek tek İtalyan | / olamaz, -— Komintern paktın ilgası mese. 13 si veya komünizm propaganda- Bının durdurulması meselesi mi?. Eıııen bu ikisinin ide dünyanın bugünkü anı için bir realite - ol. Omadığını, bir göstermelik olduğu. /-pu herkes biliyor. Sovyet Rusya, bir (Nasyonal Komünizm)halinde Febellür etmiş, dünya ihtilâli da- sası (Troçkizm) le birlikte mah. n-olmuş bulunuyor. Böyle de blmısa, şüphesiz uzak bir “Komü- nizm tehlikesi,, için bir cihan har- bi açacak dünyada değiliz. CI Ruzveltin mesajında dünyanın “Bn mühim meseleleri olarak - ileri ürldüğü milletlerarası serbest ti. | garet ve pazarlar meselesi veya si- iların tahdidi meselesi için bir cihan harbi ise kimsenin aklından Kı '. € mez Gehye. milletlerarasının birin- ci plânda meseleleri olarak yahu. di meselesi, Macar ve Bulgar mü- i_'ıîebatt ve Çin - Japon harbi me.- Beleleri kalır. Çin - Japon harbi ggenesine girdiği halde harbe kal. görülmediği gibi yahudi | meselesi için harp çıkaracak bir yahudi mihveri olamıyacağı, Ma- car ve Bulgar taleplerinin ise “develde kulak kabilinden oldukları i şikârdır. — Görülüyor ki dünyanın bugün. ki ü aleni meselelerinin, değil ayrı rı, topyekün bir tihan harbine (kâfi sebep teskil etmelerine imkân Syoktur. — Dünyanın emniyeti üstüne bu- 1 birer bomba gibi atılmış olan gi zli ve esrarengiz meselelerdir ki hakika tte; harp havası uyandır . maktadır. Bu meselelerde (Bütün gı nanların birleşmesi), (Avrupa- Okkısan ha), (yeni nizam cephesi), Ak- denizin hayati saha olması, 1irk nazariyesi, müstemlekelerin ye. niden taksimi gibi infilâklı dava. lardır. Zira bütün Almanların birleş. mesi demek hiç şüphesiz küçük Avrupa devletlerinin çoğunun iL hakı demektir ki “Avrupanın ye. niden inşası,, da bu demek olur. (Hayati saha) ise, insanların hayati sahası bütün dünyanın bü tünlüğü olduğuna göre, (Yeni nizam) ise dünyanın bu kere ide Alman menfaati mihverine naza - ran yeniden tanzimi, yani (müs. temlekelerin yeni baştan taksimi) demek olacaktır. Nitekim (rk na. zariyesi, küçük milletlerin milli. yet nazariyeleri üstünde büyük imparatorluklara — kaynaşabilme. leri için bir nevi yeni ( Vilson prerisibi) rolünü oynamağa hasro. lunmuştur , İşte bu muammalı ve gizli me- selelerdir ki, ancak bir cihan har. biyle, dünya statükosunun de - ğişmesi şeklnide, birer hayal ol. maktan, birer realite olmaya kalb olunabilirler. Bir cihan harbinin cehennem anahtarları ancak bu gizli meselelerin içindedir. Halbu.- ki bu esrarengiz meseleler yakın. dan incelenince harikulâde bir plânın inkişaf ettiği görülür ki bunu ikinci bir yazımızda izah e. deceğiz . Kumar oynayan” mektep kaçakları Bazı lise talebelerinin mektep. lerin açık bulunduğu ders saat. lerinde mektepten kaçarak kah. veleride tavla, bilârdo ve kâğıt o. yunları oynadıkları polis tarafın. dan tesbit edilmiştir. Yakalanan talebelerin isimleri öğrenilmiş ve ait oldukları mek- teplere tebliğat yapılmak üzere Maarif —Müdürlüğüne yazılmış . tır . Bu talebeler mektep inzibat meclisleri tarafından sorguya çe- kilerek talimatname hükümlerine göre cezalandırılacaklardır. Önü- müzdeki haftadan itibaren gene polis ve mektep idareleri tarafın. klan taramalar yapılarak mektep kaçaklarının tesbit edilmesine de- 'vam edilecektir , : ——— Üç aylık maaşların yoklaması Mütekaitlerle eytam ve aramil ve bilümum zat maaşları ashabınm al- tr ayda bir yapılan maaş yoklama . larmın yapılmasına dün sabahtan itibaren — malmüdürlüklerinde baş lanmıştır. Yoklamalar bu — ayın yirmi — beşinde — nihayetlenecek ve haziranda maaş verilmesine baş. lanacaktır. — Altın diye bakır satıyormuş İbrahim Karakaş adında biri adi bakır bilezik ve yüzükleri altın su- yuna batırarak yaldızlayıp çarşıda bazı kimselere altın diye satmak suçile yakalanmış, adliyeye veril - miştir. K ———İ——— ynelem clen mai memurları İstanbul vilâyeti maiyet memurla. rmdan Kemal Hadımlı, Hafik kay- makam vekâletine, Fuat Ertuğrul, Boğazlryan kaymakamlığma, Naci Akad, Karaisalr kaymakamlığına, Melik Yoğlu, Konyanın Hadım kay- e € iyet nir n_nmgı !ngaıı), (hayati sa. makamlığına tayin edilmişlerdir. için bir tecrübe yapılmıştır. “aeaia Dün İtfaiye Müdürlüğü binasmın bahçesinde, herhangi bir hava ta- arruzu karşısında ve bilhassa zehirli gazlere karşı almacak toedbirer Dünkü tecrübede bahçenin bir noktasma muhtelif gaz baombaları. nım düştüğü farzedilerek buraya maskeli bir müfreze tahrik olunmuş«- - tur. Gazli sahaya gelindiği zaman evvelâ müfreze kumandanı elindeki ületle intişar eden gazin nevini ve kuvvetini tayin etmiş ve ondan soti. ra müfreze faaliyete geçerek zehirli kayi sarı bayraklarla çevirmek suretiyle tahdid etmistir. rine büyük bir süratle burası kireçlenmiş; arkasımdan sulanmış ve dali$ sonra süprülmüştür. Bu ameliyat bitince sahada mevcut tehlike ort#” dan kalkmıştır. Bir taraftan bu am eliyat devam ederken bir taı'ııf“i da ikinci bir müfreze tahrib bamba koşmuş; burada İcab eden tertibatı almış; tesadüf eylediği ynrılıll", can kurtaran otomobilile hastaneye S .MAYIS — 1989 — | İi ->. gazden müteessir bulunan mmtf” Amerika ile ticaret muahedesi Bugünden itibaren meriyet mevkiine girdi Türkiye - Amerika ticaret 1nlâş . masının bugünden itibaten muyvak katen tatbikma başlanacaktır. An- laşma, Büyük Millet Meclisi tara- fından tasdiki müteakip , Amerika Amerika Cumhurreisinin tasdik ve ilânından sonra hükümetimize ya- |T pılacak resmi tebligat. ile mer'iyet snevkune gırecektır ! Bu 'anlaşma. ıîe her İkl n.cra:':' ket karşılıklı bazı menfaatler temin etmeyi ve bu meyanda - bittaktim müstahsalât ve mamulât mütekahı - len gümrük resmi tenzilâtından is- tifade ettirmeyi ve iki memieket a- rasındaki ticari mübadelâtın haum ni arttırmak gayesini istihdai et - mektedir. Anlaşma hükümlerine göre, Âme rikaya ihraç olunacak tütün, halı ve kilimler, palamut ve meyankökü hulâsaları, taze ve kuru incir, ta. zesi çekirdeksiz olan kuru üzüm, kabuksuz fındık, kabuklu ve kabuk- süz fıstık, haşhaş tohumu, İüLe taşı ve kuşyemi gibi memleketimiz "-2- mulât ve mahsulâtının Âmerikada tâbi oldukları gümrük resimleri muhtelif nisbetlerde tenzil olunmuş tur. Meselâ, tütün librede 3 sent, halr ve kilimlerin ayak muranosa'n- da 30 sent, palamut kıymeti üze - rinden yüzde 7,5, meyankökü hulâ. sasında kıymeti üzerinden yüz.J: 15, kuru üzümde librede 1,5 sent, ka- buksuz fındıkta 8 sent, kabuklı la 1,1/4 sent, kabuksuz fıstıkta 25 sent, haşhaş tohumunda 100 :ibre- de 16 sent, Lüle taşında kıymısti i- zerinden yüzde 10, küuşyeminden 1/3 tenzilât kabul edilmiştir. Amerikadan memleketimize gele- cek binek otomobillerinden kıymet üzerinden yüzde GÜ, radyo ahize ve cihazlarından yüzde 75, radyo müte ferrik akstamından yüzde 88, tebrid cihazlarından yüzde 12, dosya do . lablarından yüzde 20 tenzilât yapı - lacaktır. Tediye bakımından anlaşma tida- 1 eşya bedellerinin mütekabilen ser hest döviz esasıma dayanmaktadır. Anlaşmada takas için hiçbir hüküm' olmadığından buğünden itibaren Amerika ile aramızda takas yapıl - mıyacaktır, Amerikan menşeli emtea bedelleri memleketimizin döviz gelirlerinin müsaadesi nisbetinde ve ihracatı mızın mevsimine bağlı bulunması keyfiyeti nazara alınarak peyderpey —Ie'ı ıhtıva etmektedir? Birleşik devletlerine bildirilecek ve v Anhisarının bunlar arasınıda olaca- ödenecektir, Devlet Denizyolları ve Liman- ları İşletme Umüum Müdürükleri- nin teşkilât ve vazifelerine' dair kanun lâyihası dün Meclise yeril. miştir, Lâyiha baş!ıca şu hüküm- £ Mîhıakılst Vek&âtı;u- bağlı, hul».mı şahsiyeti haiz ve mer kezle- nbuldf olmak üzere Deylet pemzyâı'sr Sişletme' Ümüm Mi | dürlüğ z ve Devlet Limanları İş le Mmülkak butçeh iki idare kü- rulacaktır. —Develt ".l?:mzyollaq İşletme Ümüm Müdürlüğünim iş. tigal.ye vazife mevzulârı şunlar a- lacaktır. t " Türkiye sahillerinde —munta. zam posta s&efetleri İnhisatırir iş- letmek, İstanbul ve tivarı iç hat- lariyle Yalova hattını işletmek, gemi kurtarma inhisarmı işlet. mek, klavuzluk ve romorkörcüllük inhisarını işletmek, Van gölü işlet me inhisarını idaâare etmek ve bun- lardan başka inhisarı tazammun etmemek Şşartiyle deniz, göl, ne- hir ve kanallarda her nevi yük ve yolcu nakliyatı yapmak, gemi in. şa, tamir ve havuzlama işleri, tu. rizm işlerinin denize ait kısımla- rr ile uğraşmak, Lâyihada bunrdan sonta Devlet limanları işletme umum Müdür. lüğünün işligal ve vâzife mevzu - ları zikredilmekte, Istanbul, —İz- mir, Trabzon İlimanlarında her türlü ticaret eşyalarının yükle - me, boşaltiıma ve aktarma işleriyle uğraşacağı, rıhtımların — işletme inhisarından anbarlar, ve' deniz- yolcu salonlarınım tesiş ve işletme ğı ilâve edilmektedir. Bu umüm müdürlüklerin teşki. lât kadroları bütçe kanunlarına bağlanacak cetvellerde — tesbit o- lunacaktır. Ümüm —müdürlükler de umum müdür, umüm müdür muavini, hukuk müşaviri, muha - sebe, işletme, fen heyeti müdürle. rinden mürekkep bir encümen teşkil edilecektir. “Umum müdürlüklerin aIm.ı sat. ma, yapma ve yaptırma, kiralâma ve kiraya verme gibi işleri hakkım- da arttırma ve eksiltme kanunu.!| . nün hükümleri tatbik edilmiye:- rek bu gibi işler vekâletçe tanzim olunacak talimatname daıresınde yapılacaktır. el 3137 numaralı kanun hükı&m - leri bu kanunla tegki ledıler.ek 0- lan her iki devlet ıgîetmesı emrîne aırecek ve Demzbank metnur ve ’quul #Âİzmir, Twabizon dimanları « iş- 'dığa intisap etmiş olanlar intisap Jinşa olunan itfaiye binasi | jandarma karakoluna nakledilecek- mustahdemletmden, ylefirden veTembekeller. Denizbankın yerine kurulacak teşkilât Lâyihalar Meclise verildi | a) Denizbatikta mülğa Deniz- yolları ve Akay işletmelerile fab- rika ve havüzlâar idaresinden inti. kal etmiş olanlar hakkıtılda devam suretiyle, b) Denizbankta mülga tahlisi- ye umum müdürlüğünden intikal etmiş olanlar-hakkında seyrisefain idaresinden müntakil memurlar Misilli, c) Denizbankta ' mülga *İstan- Jetmelerimden sIntıkal edenler hâk- kmda.yuzğers aidat kesilmeğe baş' İlad ği tarihten itibaren,- : d) Denibankın - - teşekkülünden sonra doğrudan doğruya bu san- tarihlerinden ve her iki işletme idarelerine intisap edecek olan Mmemurlar hakkında intisap tarih. İğrinden-itibaren tatbik olunacak- tır. . Muvakakt maddeye göre De- nizbankın bir kânunusani 1939 ta. rihiniden ilgasr tarihine kadar o- lan muamelât ve hesabatı — göste- rir hususi bir. bilânço Denizbank kanün hükümlerine tevfikan De. nizbank idaresi tarafından yapıla- rak munasalat Vekâletme verile- cektir. '|İş Bankasınden para çeken memurun - muhaxemesi İş Bankasının Beyöğlu şubesin- den sahtekârlık suretile 17.899,5 li. ra para çeken hesabı cari memuru Müşfik ile arkadaşr Necdetin dün de asliye birinci cezâ mahkemesinde muhakemelerine devam edilmiş, ve- killeri tarafından müdafaaları ya - pılmıştır. Karar on bir mayısa kal- mıştir. ğ x : Yeni itfaiye binaları Usküdarda Doğancılarda yeniden bugün merasimle açılacaktır. Bundan başka Şişhane yokuşun- daki bina yola gideceğinden Beyoğ. lu itfaiye grupu da Taksimde eski tir. Evlenme İzmirde çıkan Anadolu - refikimi. zin sahib. ve başmuharriri Tunceli saylavı Haydar Rüşdü Öktemin ke- rimesi Armağan Öktemle, İzmirde tanınmış simalardan elektrik malze. |mesi tüccariı Tevfik Baykendin oğ- lu elektrik mühendisi Orhan Bay. kendin nikâhlarının İzmirde kıyıldı. ğımr haber aldık. Genç çiftin saadetini — diler, ebe. J linde sekiz gün çalışacaklardır- A l Bunun üÜzt- Va tah Bi larından müteessir —olan sahayt | :: * sevkelmiştir. | h" ai " Tul | taş ) 't 3uz satışlarını | kontrol | ö | l selediya narhtan fazlayd | ».. satıımamasını temin âil edecek Pu Beledıye, önümüzdeki aylırd" b şehrin her tarafında bol bol bul n bulunabilmesini temin için yen” Fi den tedbirler almaktadır. Ş“w ) müdürlerine bu hususta tarnl"j wt'“' gönderildiği gibi buz müteahhidi” | **! ne de tebliğat yapılmıştır. B Istanbulda iki buz fab Ş t mevcuttur, Bu iki fabrika güt'# ra 125 ton buz istihsal edebilmekte ha dir, Buna rağmen geçen senelef / İlkş kirâ İyate e GdO _Ycı'lîl'înde Dğ?'.' mü bulunamamış, bazı yerlerde * lln narhtan azlaya satılmıştı. Bu s€ aynı hale maruz kalınmaması sürette temin edilmiştir. P Buz başbayii ikinci deı-ıı.c;ef"lGkı | bayilerden hergün satış vesika$i arayacak, her müracaat eden DU bulabilecek, buzün kilosu her t rafta yüz paraya satılasaktır — Buz satanların telefon numarö” ları dükkânlarının haricine a$7 Jacak bir levha üzerinde göstef'” lecek, buz yok cevabını veren ya fazla fiyat istiyen olursa mü!'— teri bu numara İle zabıtaya Şşiki” yette bulunacaktır. ! İlk defa hakkında şikâyet edi” len bir buzcu belediye zabıtası W limatnamesine, ikinci defasıt hıfzıssıha kanununa — göre CG"' landırılacak, üçüncüsünde satmaktan menolunacaktır. Zabıta memurları buzcu d kânlarını sıksık teftiş edecekler K dir. Şeker şirâioîeyhindekr dava Hazine tarafından İstanbul “ Trakya şeker fabrikaları Türk nim Şirketi aleyhine açılan 800 küsur liralık vergi davasını Eöf mekte olan ikinci ticaret mahki si evvelki gün, hazinenin şeker ketinden istediği vergi mikd tesbit edilmesi için bir ehlivukuf (3 ' kiline karar vermiştir. Ehliyukuf Denizbank ı:ııııhaS'l’e umum müdürü Emin Togay, Üd_ ret mektebi profesörü Rasim ve d’ ha bir zattan müteşekkildir. Vukül ehlinin vereceği rapordan — S0f mahkeme kararımı bildirecektir. ——— Yol parası — ; Bu sene İstanbulda nakadt yol ” kellefiyeti gene eskisi gibi altı yrk | olarak tesbit edilmiştir. 939 N l yılı zarfında yol parası İkl tıkdtte' | biri haziran ve diğeri ilkteşrin syt e zarfında almacaktır, “ Yöl mükellefiyetini bedenen İ etmek istiyenler altı lira muklbi pi çalışmd middeti eyiti ayı e di ıac'*-h . 4 veynine tebriklerimizi sunarız. ve sonteşrin zarfında olaeıkm'__-:-f ç