5 Mart 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

2 Döisündüğüm gib: Işçi kadın yevmiyesi Yazan: SUAD DERVİŞ ReisiCumhur İsmet İnönü üç gündür İstanbulun misaliridir. Üç gündür misafiri olduğu (İstanbulun isteklerini, ihtiyaçlarını dinliyor. Şehrimizin her sıruf halkına hitap ediyor, hepsine sualler 60- ruyor, Bu sualler, idare ettiği memleketin bütün meselelerini, şefi olduğu bir milletin bütün ihtiyaçlarmı, istek ve dertlerini zekâsr, bilgisi, tecrübesile bilen bir devlet reisinin, bir millet başının 60. racağı süallerdir. İsmet İnönünün bu memleketi pek iyi tanıdığı muhakkaktır. Vatandaşlarla (Okonuşurken OÖğrenmek istediği telerrilattır. Şoförün, kurlduracınn, ihracatçının, fabrika direktö- rünün veya sinemac'nın ona anlatacağı fazla bir şey yoktur. Fakat © gene, hepsinin ağzından, büyük bir dikkatle, belki de henüz dü. şünülmemiş, henüz hatırlanmamış bir noktayı dinlemiye çabalıyor. İşte bu araştırmaları atasında İsmet İnönü memleketin bü- yük bir derdine temas etti, Öyle bir dert ki memleketin nüfusunun | yarısını teşkil eden kadınlığn büyük bir kalabalık tutan çalışanla” | rmın hepsi alâkadar. Reisicumhur, bir tütün amelesiyle konuşurken, tütün işinde çalışan kuvvetin ekseriyetini teşkil eden kadınlara, erkeklere ve- rilen yevmiyeden az bir yevmiye vrildiğini duyduğu zaman haklı bir hayret ve infial ile; — Hayret! diye bu işi yapanları takbih etti. Kadınlar ayni derecede iş göremezler mi?, Memlekette vatandaş mesaisinin kıymetini elbette biraz daha iyi ölçmüş olan, iyi tanıyan Reisicumhurun bu evale bir cevap bek. Temediğini, vereceğimiz cevabın ona bildiğimden fazla bir şey öğ- retmiyeceğini biliyoruz. Bunu bildiğimiz halde, belki de sadece bü- tün vatan evlâtları gibi biz de, çalışan kadınlar da bü sual; cevapsız birakmak İstemiyoruz, Onun; — Kadınlar ayni derecede Iş görmezler mi? sualine bir ağız- dan şunları söylemek istiyoruz: — Evet şef, kadınlar da ayni derecede iş görürler. Hattâ bir "adım, bir erkeğin kazandığı paranın yarısını kazanmak için, ina- amız bize bir erkekten en aşağı bir kaç misli. çalışıp yorulmağı mecburdur. Kadın ücretlerinin, erkek ücretlerinden daha aşağı olması, kadının az randıman veren bir emekçi oluşundan ileri gelmez. Eğer kadın işçi, erkek İşçklen daha az fândıman verseydi, fabrikaların şok randıman veren erkek işçilerin yerine kadın işçi koymasında bir mâna var mıydı? Az ücret için böyle bir şey yapıldığı akla gelir. Fakat mademki az ücret mukabil “de ayni iş elde edilemiyor, fazla işçiyi daha çok gün çalıştırmakta fabrikan'n nasıl bir menfaati ola. bilir?. Elbet te erkeğin bir gündeliği ne de olsa iki kadın gündeli- ğinden aadır. Böyle olmasa ve ikikadıı gündeliği bir erkek gün- deliğine müsavi bulunsa bile, kadın yevmiyelerinin az olması, bu wücsseselere bir kâr getirmeseydi, işelrin daha çabuk bitmesi baks«” mından gene erkek amelenin kadın ameleye tercihi lâzım gelmez miygi?, € , Halbuki, bütün husust müesseseleri geziniz, her tarafta bilâis. tisna kadın, hattâ çocuk denilecek yaşta kız işçilerin sayısının da- ha çok olduğunu göreceksiniz. Bütün bu müesseseler fakir kadn- İara yardım için birer hayır cemiyeti midir ki, keridi menlaatleri mevzuu bahis değil İken iyi işçilerini, çok randıman veren değerli işçilerini çıkarıp yerine az randıman veren elemanlar kullansınlar?. Kadın işçi sayiin belki bazı branşlarında erkek işçi kadar müfid değildir. Fakat okumada, trikotajda Jâstik, çikolâta, bisküvi, güzellik müstahzeratı, ipek,, tütün, kuru meyva, çorap ve İsimleri, şimdi aklıma gelmiyen sayısız iş branşlarında erkek işçiden daha becerikli ve işi daha elverişli olduğu münakaşa kabul etmez bir şekilde çoktanberi tebarüz etmiştir. O branşlardaki eli çök yatkın ve randımanı çok daha üstün o- Jan erkek işçiden çok daha az bir ücret aldığını ulak bir anketiniz meydana çıkaracaktır. Bu yalnız sanayide elinin emeğiyle çalışan kadınlar değil, cihan mücadelesinin her cephesinde bulunan bilgisiyle çalışan ka. dınlar işin de bu böyledir, Büt”n teşekköllerde » devlet işleri müstesna < çalışan kadınlar sâylerinin mukabilini almamaktadırlar. Yüksek tahsil görmüş o- (Devam 4 üncüle) Suat DERVIŞ Ziraat Kurumu sü' şeylerse ancak | fabrikası açacak Fındıklıda kurulması muhtemel olan bu fabrikadan şehrin her tarafına temiz süt verilecek Devlet Ziraat İşletmeleri Ku- rumunun mejai proğramı dahilin - de memleket süd meselesinin hall! ve memleket sütçülüğüne örnek c lacak şekilde modern süt takim ve teksif usullerini öğretmek de var. dır. Kurum, bu yolda çalışabil mek için muazzam bir süt fabri - kası kurmak Üzere projeler hazır. lamış ve bu fabrika için spariş e. dilen makineler tamamen şehrimi- ze gelmiştir, Öğzendiğimize göre, Devlet Zi- raat İşletmeleri kurumunun bu ilk süt fabrikası şebrimizde - ağ.' İebi ihtimal Fredıklı civarınlda « kurulacaktır. Bu fabrika kurul şehrin her tarafına kapalı şişele; şinde temizlenmiş süd verecektir. Devlet Ziraat işletmeleri kuru- mu, bu hususta evvelce İstanbul belsdiyesiyle bazı temaslarda bu- lunmuştu. Bu temaslara bügün lerde devam edilerek İstanbulur ezeli bir derdi halinde bulunar süd işinin hallirde devletin oyna. HABER — Akş e ae Etrüsk vapurunu muayene Komisyonda ihtilâi çıktığı bildiriliyor Etrüsk vapurunun kazanları üze- rinde tetkiklerde bulunan komisyon dün sön bir içtima yapmış, fakat müzakereler sırasında azalar arasın da bazı münakaşalar olmuştur. Söy lendiğine göre bir kısım aza kömis yonun elde'ettiği neticeye ve çalış- ma şekline muhalif olduklarını bil- dirmişlerdir. Diğer taraftan şehrimizde bulu- nan Alman şantiyeleri müdürleri dün vapurun kazanlarını fayrap et- tirerek tetkikler yapmışlardır. ——o—— Yumurta ihraç nizam- namesinde tadilât yapılacak Yumurta ihraç nizamnamesin » de bazı tadilât yapılmasına lüzum olup olmadığı hakkında görüşül. "cek üzdre geğda ây Şehrimizde iç ticâret umum müdürü Mürmtaz Rekin riyaseti altında bir toplan- t yapılmış ve İktisat Vekâletin- den bazı temennilerde bulunulma. sma karar verilmişti. Öğrendiği- mize göre, Iktısat Vekâleti yu- murta komisyoncuları ile ihracat. şılarının temennilerini yerinde bu larak nizamnamede'bu şekilde ta» dilât yapmak üzere hazırlanmış - tir. Bu tadilât bittabi Devlet Şüra. sına şevkedilecektir. murta ihrac nizâmnâmesinde ye pılacak yeni tadilât ile şimdi ihraç olunmas'na milssade edilen sana. yie mahsus ve tam taze yumurta nevilerinin âcasma bir de “Natu- rel tip,, ilâve olunmaktadır. Bu'naturel tip yumurtalar gene taze olacak, fakat büyüklük ve sınıfları aranmıyacaktır, Yumurta ihracatçıları da ko- misyoncuları da bundan çok mem. nundur. Çünkü bu tip yumurta - ların müşterisi çoktur. Şimdiye kadar nizamname müsait olmadı- ğından bunlar ihraç olunamıyor. du, uğ Avukatlar - dün toplanamadılar | İ gar eden yazılarda sarih olarak kıs- Aldığımız malümata göre, yu-İ men ima tariieile: Postnm - refikosumn dün akşam Dolmabahçe sarayında verdiği çay ziyalelinden iki intiba... ekinden w Şirketihayriye Anadolu yakasına işlettiği Son poslaya seri bir vapur tahsis etmelidir Boğaziçi Anadolu yakasında otu" | herkesin beyhude yere evlerine geç ran okuyucularımızdan birçoğu bize | kaldığından bahsetmektedirler, müracaat ederek, Şirketi Hayriye -| Şirketin elinde birçok yeni ve se ri vapurlar vardır. Nitekim eskiden Ha bu hatta son postada Galiştirdir | ye batıs'E numaralı geni işlördi, ğı 48 numaralı vapurun çok yavaş | Şirket ne yapıp yapıp ha'km bu bak- | olduğundan ve bu yüzden geceleri | ie arzusunu yerine getirmelidir. Kanadadan alınacak vapurlar meselesi M. Krep harcirah almadığını söyliyor Denizbanktan verilen harcirah Gibs © firması hesabına ödenmiş * » ** İmpeks meseleâi'nievnebdtiz oldu- | Air Fabini İ18 drtak'diğfini te'14 ğu &ırâlarda ismi geçen M. Crabbe | bir vakıt ortağı olmadım. pü edi adini tefisi N Vapurlar meselesine geliice S8 » ie ayy ime Bari yerin9 | an Hunter EE Vlgham Richardeon AM Şİ MAŞA Lâ. firması veya Türkiyedeki mü messili ile hiçbir münasebeetim yok» tur. İngiltereye seyahatim Deniz, Et Sümer ve İş Barikalarının Consül« ting Engineers mühendis müşaviri olan Sir Alexander Gibb E Partners firmasının mümessili olmaklığım ba sebile işlerimin cereyanı tabilel ica* batı olarak ifa edilmiştir. İştirasi tesmim edilen Kanada vapurları işi Türkiye, Kanada ve İngiltere bü - kümteleri arasmda doğrudan doğ- ruya müzakere edilştiştir, Bu mesele de alâkam ve methalim, mezkür va- purları Türkiye hükümeti nam ve hesabma teftiş ve munyen6 etmiş olan Sir Alexader Gikb E Partners firmasının mümesşili olmaktan baş- ka bir şey değildir. Normal ve makul miktarda olan Denizbankm tediye etmiş olduğu “Geçen haftalar zarfında gazete- niz dahil olduğu halde İstanbul mat büuntnda şahsım ve faaliyetime kar- g Ymalı bir takım yazıların İntişer etriiş olduğunu İngiltere ve Ankara” dan avdetimde istihbar ettim, İnti- 1 « İmpeks firması ile alâkadar olduğum, 2 — Bernard Tubini ile ortak bu- lunduğum, 3 — Tübini ile olan mefruzor- taklığım vasıtasile Denizbank için vapurlar iştirası zimnında Swân Hunter E Wigham Richardson Ltd, ile temasa girdiğim, 4 — Vaziyetimin nezaketini der. piş ettiğimden memleketten kaçtı - ğım, 5 — Kendi hesabıma olarak Ka - | İ nadadan ezim meblâğlar aldığım hususları tebarüz ettirmek is. tenmiştir. Bu tolkinatta hiçbir 6sas ve haki Eski bere reisi Hasan Hayri Ta-| kat mevcut degildir. Hiç bir zaman am “tilasmı görüşmek Üzere yapı- | İmpeks ile hiç bir münasebetim yok- lacak toplantı dün de yapılamamış| tur, tır. Buna *ebeb, Jürum görülen ek- *eriyetin gelmemesidir. Gelecek hal- ta yapılacak (toplantıda ekseriyet olsun olmasın istifa sebebleri müza- *eere edilecektir. Diğer taraftan baro mensupları- “an Hasan Hayrinin istilasını g alması için aralarında imza top! dıkları haber alınmıştır. yacağı nâzım rolün şekli tesbit e| ———-———— — dilecektir, Devlet Ziraat İşletmeleri Ku - rumunün süd işinde de, et satışm- da olduğu gibi yavaş yavaş İşe başlayacağı ve piyasada nâzım rol oynayarak sütçüleri temiz, saf süt duktan sonra Devlet Ziraat işlet. | satmağa ve ihtikâra sapmamağa smeleri kurumu teşkilât yaparakjmecbur edeceği anlaşılmaktadır. 2i/İk Kânün / 1939 tarihine ka. dar mezkür firmanın ismi bence te- msmen meçhuldü. Tonton amca “İniın talis zliğ masarifi rahiyeye gelince mebaliği mezküre banka canibinden gahsen bana “tediye edilmiyerek ancak Sir Alexander Gibb E Partners hesabr na tediye edilmiştir. Bu yasilar gerek burada ve gerek İngiltorede gayri muvafık telâkki ve Ihtisaslara sebiyet vermiş ve maddi ve manev! zararlarımı mucip olmuştur, Sayım gazetemizin, hiçbir esasa mlstenit olmryan, bu yazıları tekzip suretiyle vaziyetin tavzihini rica eder ve işbu mektuybumu saym garttenizin aynı mahallerinde bilâ teahhür neşretmenizi rica ederim. Saygılar, teşkilâtında Haziranda değişiklikler olacağı sanılıyor Yeni bütçe senesiyle berâl İktisat Vekâleti teşkilâtında him değişiklikler olacağı ai sâktadır, Yeni bütçede İktssat kâletine ayrılmış clan tahsisat mâmen taayyün etmiş olduğ! bir müddettenberi üzerinde gul olunan İktsat Vekâleti tef” lâtı kanunu tekemmül etmek © re bulunmaktadır. ve ktısat Vekâleti & Söylendiğine göre, hazirasd”” İL sonra İktrsat Vekâleti teşkili” İda mühim değişiklikler görüle tir. Vekâlet bütçesinde bir P evvelkine nazaran görülen bir şük milyon liradan fazla no Uk bu şeki)de tefsir edilmekteği | Bu tasarrufun vekiletin yeri kollarından ve ne şekilde yap” cağı kat'i olarak bilinmemekle rabgr maden tetkik ve srama © kilâtının vekâlet tegkilâtından “9 rilarak Etibanka verileceği © trifikasyon şubesinin başka 4 şekil alacağı, İş dairesi, ölüçÜ ayarlar, ihracatı kontrol te$ tından tasarruf temin edil: ileri sürülmektedir . 4 Diğer taraftan, Türkofis te litnin da mühim bir değişi uğrayacağı İleri sürülmektedif" Sineğin Karadenizde fırtına fi başladı İki gündenberi Karadenizde" detli bir fırtına hüküm sürme” dir. Fırtına dün şiddetini © gok arttırmıştır. Karadeniz? fere çıkacak vapurlar Büyük” önlerinde demirlemişlerdir. ferde bulunan vapurlar da ti Defterdarlık binasi tamir edilecek Eski ve harap bir bina Defterdarlık binasında geçer bazı tamirler yapılmıştı, Bİ bu senede esaslı bir şekilde edilerek yenilenmesi takarröf miştir, Bu husustaki kegiflef zırlanmıştır Büyük romancı En güzel romanı" HABER için hazırlaf! İstanbulun Bir Gecesi ismini taşıyan bu fi eserin tefrimmma yak başlıyacağrı N