19 Aralık 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

Behice SİKAÂNUN — 1938 ” HABER — Akşam postası konomü savaşındayız!I dilek may yolcular! Türk enerjisi bunu da başaracaktır | Tasarruf haftasının kapanması dolayısile İktisat Vekili dün radyoda mühim bir konferans verdi va emniyetiniz da gramofon #rekierine bağlı! hane yokuşunda biri sa” birer fa alındığını VeSİ günü de sudt 14 de gene şiş linda frenleri bozulan bir ara“ den üçüncü bir fx 5 et vatmanın rüeri tutmadığı ve mo“ araba gelip bile çarpmış, bu kapıya fır kendimi dışarı attım. Bu esna” > ötomtöbilime çarpmış ve onu kliyerek > işletmesi yüzünden beni # tehlike ile karşı karşıya dıra” katlayan Tramvay im tabiidir..., cün olduğu ktan geri durma- ük tehlikeler do- Vaziyetlere bile aldırış etmemek” Mi ize inanılmaz derecede garip n“: ay arabalarına cereyan veren Mahtarın üstüne bağlı olan yaylı “okside. Bronz,, olması kadar hep bu ş€ ket yeni mal getiri” ürmemiş ve arabaların bu Malzemesi , piyasadaki o hurda Ün #enbereklerini toplayarak temin KN galamıştır. İtarı gelen cereyanı molüre &£ N Yayların brot vemeti olr *T çabuk bozulı Sa kalmaktadır . ise zn sipan olursa İşte araba ğa NE kapatmak için de atleri hep vat elik bir de bu bi A leş olmadığı tabiidir. Bilâkis vi İarın önüne vatmanların dik» N 50.000 kilometre yapan Şi 2 ümümi bir muayene ve tâ- iken şirketin “dilmiyeceği tabiid Ankara, 18 (A.A.) — Dokuzuncu Ulusal Ekonomi. ve Artırma Haftası münasebetiyle İktisat Vekili Şakir Ke. sebir bu akşam radyoda şu konferansı vermiştir: “— Sevgili yurttaşlarım, Her sene 12 Birincikânunda başlıyan “Artırma ve Yerli Malı Haltası,, artık milli Hayata giren güzel bir âdet oldu Bu haftalarda milletçe büyük iktısadi kalkınma davamız Üzerinde durulmak- ta, kowferanslar, yazılarla milli ekonomi işlerimiz anlatılmakta, sergiler, müsaba kalar ve mektep toplantıları yapılmak- tadır, Bu sene Dokuzuncu Artırma ve Yeri Malı Haftasmı da aynı suretle yaşıyoruz. Hafta, muhterem Başvekilimiz Çelâl 'Bayârın Ankara Halkevi salonunda i. rat buyurdukları nutuklariyle açılmıştı, Her akşam Ankara radyosunda tanın. miş devlet ve ilim adamlarımızdan, i tısatçı veya maliyecilerimizden birinin kıymetli fikirlerini zevk ve istifade ile dinledik. Gazetelerimiz mevzuun ehem miyetini anlatan yazılarıyla milli alâka. yı iktısadi kalkınma davamız Üstünde toplamış bulunuyorlar, Ankara sergi evinin önünde faydalı bir açık sergi, mubtehif şebirlerimizde konferanslar, toplantılar tertip olundu. Bütün bu canlı hareketi Ulusal Eköno. mi ve Artırma Kurumunun sistemli, se- batlı ve #erâgatli çalışmalarina borçlu. yuz. 1929 senesinde dünya buhranına karşı milli ekonomimizi korumak için devletçe çiddi tedbirlere tevessül olun. duğu bir sırada aynı davanm yayı: yardımcısı olmak üzere kurulan ve ilk zamanlarda “Milk iktisat ve Tasarruf Cemiyeti, adını taşıyan, bu zeilli teşek. kül bütün memleket dahilindeki teşki- lâtiyle on senedenberi £ siz bir su- rette yerli malı zevkini ve sevgisini, ar. tırma itiyat ve ahlâkını tamime gayret etmiştir. Muhterem dinleyicilerim, Bugün Dokuzuncu Artırma ve Yerli Müâli Haftası nihayet yor. Saym Başvekilim, memleketimizin ekonomi durumu ve buna göre hükümetin görüş ve politikasını, milli ekonomiyi ve #1. nansı alâkadar eden ehemmiyetli mev- zuları açılış nutuklariyle beliğ bir su- rette izah buyurmuşlardı. Ben iktisat Vekili sıfatiyle, geçirdi. Zimiz senenin milli iktsat bakımından ükim gördüğüm birkaç noktasına te- mas ile iktifa edeceğim, Bu seneki istihsalâtımız Bu #ene umumiyetle istihsaiimiz nor mal vE geçen seneden daha iyi sayıla- ve i thdaf etmekt Devletçe mütemadiyen istihsali artış mak ve kiymetlenditmek için yeni ima kânlar ve kolaylıklar hazırlamaya hi dim tedbirler alınıyor. Tasarrufu koru, mak, diyi genişletmek faizi indir-s mek, görgü ve bilgiyi artırmak, malt fedakârlkklar pahasına teşvik ve hima- yelerde bulunmak, yol, liman ve su İş. leri yapmak, teşkilâtlanmayı, iyat. Tarla satışı temin etmek yolundaki faa- liyetler meydandadır. Sanayi plânları En ileri ve en refahlı müllet olmak hedefine süratle varabilmek için devlet çe girişilen faaliyetler her fırsatta izah edilmiştir, Tamamlanması çok yaklaşmış olan birinci beş senelik sanayi progra. mımiz malümdur. Bu programı bitir- meden geçen sene üç senelik ikinci bir maden program: ve müteakiben bu i- kinci gön det programını da inte etmek İ mar ve kalkınma ve milli korunma İ- üzere bu sene dört yıllık üçüncü bir | plân kabul ve ilân edildi, Şimdi bir taraftan birinci beş sene- lik programın ikmaline çalışılmakta, âlğer taraftan yeni dört senelik pl& nm tatbikına başlanmış bulunulmak. tadır. Birinci beş senelik programın tam tahakkuku 107 milyon liraya malo- Jabilecektir, Yeni dört genelik plân başlıca modern ve lüzumlu bazı sa DAYİ istihsalâtının arttırılmasını, İktı sadi iştiklAlim e milli müdafan- muzı koruyacak yeni sanayi müesses. seleri tesisin!, Hmanlar ve büyük & lektrik santrallarının inşasını, deniz ticaret filomuzun ve tersanemizin ih: yasını, bunlarla irtibatı ölân birçok küçük büyük işlerin yapılmasın: 3. dir, Yeni plânın tat. bikt lo büşünkü maden istihsalâtı - mızın kiymeti iki misline çıkacak ve sanay! Istihsalâtının kıymeti de 390 milyon lirayı geçecektir. Bu rakamları arzederken, son on sene İçinde maden v6 sanayi sara : sinda umumiyetle iki misli istihsalâ, ta yaklaşmakta olduğunu, Cumhuri- yetin büyük bir feyiz ve muvaffakı- yeti olarak memnuniyetle ve iftihar. Ja işaret etmek isterim. Yurddaşlarım, 1938 senesi harici ticaretimiz ge. çen sehelere faik bir inkişaf seyri takip etmiştir. Ancak bu sene ihracat ve ithulât muyazenemizin biraz aleyh te kapanması muhtemeldir. Fakat bu halde bir sürpriz olmamalıdır. İhracatımız geçen yildan fazladır. 1t. haldtımız da madeni mamulât maki- neleri ve fonni Alât, nakil vasıtsları bilir. Bazı zira mahsullerimiz geçen se İgibi istikbali hazırlamaya, ieliksati art neye nisbetle 1938 yılında bir miktar tırmaya yarıyacak movaddın muvak. fazlalık bazıları da noksanlık göstermiş | katan çoğalması nisbetinde artmıştır. lerdir. Maden istihsalinde cüzi bir artış gö. rüycruz. Henüz 935 senesinin tam ra. kamları elimizde olmamakla beraber 37 ve 38 senelerine ait ayn: devrelerin mukayesesi tahminimizi teyit etmekte- dir, Ayrıca bu sene zarfında demir cev- heri istihsaline de başlanmıştır. Endüstri mamulâtında artış vardır. Tahmini hesaplarımıza göre, 37 senesi ile 38 arasındaki artış miktarı 7 - 8 mil yon lirayı bulmuştur, Bu malümat geçirdiğimiz senenin is. tihsal vaziyetinden memnun olmaklığı mız: haklı gösterebilir. Arcak unutma- malıyız ki, umumiyetle istihsalimizi da- ba pek çok artırmaya mecburuz, Dün, ya mlvazenesinde her milletin baki yerini ancak kuvveti ve istihsal kudre. ti tayin ve muhafaza eder. Istihsalini en kısa zamanda en yüksek haddi-> ka dar artırmağa çalışmak her vatandaşım. şahsi menfaatine de uygun milli bir va- ziledir. Ayrıca, bu artışm karşılığı Türk mal Iklısat Vekili Şakir Kesebir Tarı ihracına tahsis edilmek üzere T. C. Merkez Bankasındaki klering he- saplarına geçmiş bulunuyor. ,Muvazeneli bir harici ticaret poli- Ukamızdan asla inhiraf etmeksizin iştihsalimizi ve ihracatımızı munta. zaman artırmak ve memleketimizin normal hayatmi tazyik etmiyerek 1 cz plarına en uygun bir şekilde İtha- lâtıistikametlendirmek dikkatimizin esasını teşkil etmektedir. Ticaret anlaşmalarında klerinz. takas ve tediye nisbetleri tesisi usul. levi muvazene pronsipimiyin zaruri tatbik şekilleri olmuştur, Serbest mibadele ve tediyenin mümkün ola. bilecek bir devrenin hulülüne kadar hem harici ticaret muvazenemizi ko- rumak ve hem ihracat mallarımıza te min ettiği rüksek fiyatlardan mi8 - tahsilimizi istifade ettirmek kabili . yetini göstere bu usullerin idamesi. ao mecburuz. Sevgili dinleyicilerim, Atatürk rejimi, Türkiyeyi ekonomi hedeflerine doğru yapıcı ve yaratıcı ba- reketleriyle her yal biraz daha yaklağtı. rıyor. Artırma ve Yerli Mah Haftalarm da milletçe bu yaklaşmayı görerek taz& bir kudret ve gayret bulmaktayız. Güç olan başlangıç devresi geçirilmiştir, Fa- kat önümüzdeki senelerin meçhul şera. iti karşısında milletimizi en müreffeh ve yurdumuzu en ileri bir seviyeye yük seltmek ve iktisadi istiklâl ve varlıği- muzı koruma için vakit kaybetmeksizin daha pek çok çalışmaya ve bütün güç“ Tükleri iktiham ettirecek bir şevk ile hazırlanmaya lüzüm vardır. Ekonomi savaşı içindeyiz. Türk ener jisi bunu da başaracaktır. Savaşlar ka. anmayı bilen Büyük Cumhurteisimiz İnönü başımızdadır. Bütün memle- ketle Okarşı karşıya bulunduğum bu sırada hürmet ve tazimle Büyük Milli Şefimizi selâmlamayı, iktısadi kal kınma savaşını bir milli cephe işi göre- rek dalma takviye ve teşvik etmiş olan #patbuatımıza teşekkür etmeği ve reji- mimizin iktısadi hedeflerine inanmış ve davâmıza bağlanmış olan vatandaş- Jarıma &n d saygılarımı arzetmeyi bir vazife bilirim. Hırsız oglunu yakalatan baba e fabrikasından çalınan kumaş- ların meydana çıkmasını mümkün kıldı Bozdoğan kemerin deki Karamürsel ( fabrikasmdan üç top kumaş çalan kırsızlar yakalanmıştır. Bun lar sabıkalılardan Hüseyin İnsiz, Hasan Faytım, Mustafa Güneş ve Hasan Gür dür, Hırsızlar gece dam penceresinin de- mirlerini keserek girmişlerdir. Birkaç gün evvd Bu hırsızlığın meydana çıkması çok ga rip bir şekilde olmuş ve bir babanın bu! İşle alâkası olduğunu anladığı oğlunu po- lise vermesile iş anlaşılmıştır. Fatih askerlik şubesi (yarında otur makta olan ve seyyar ayakkabı tamircili- ği ile geçinen Bosnalı Salih, oturduğu e vin bodrum katında ayakkabı kalıbı 8 rarken birkaç top kumaş bulmuş ve bun- ları ötedenberi (o kaçamaklı vağiyetlerile halinden şüphe ettiği o 17 yaşındaki oğlu Hasanm çalması ihtimalini o düşünerek, ve doğru polise müracaat etmiştir. Poli- sin bodrum katında yapmış olduğu ta- harriden ve tahkikattan sonra Karamür- sel mensucat fabrikasından o çalınan ku: maşlar meydana çıkarılmıştır. İÇERDE: * Lise ve ortamekteplerde yazılı imti* hanlara bugünden itibaren o başlanmak- tadır. Bu sene sualler her mektebin mual- lim Reyeti tarafından hazırlanmıştır. * Yunanistanla ticari temaslarda bulur nan Türkofis reisi Burhan Zihni dün öğ- İeden sonra şehrimize gelmiştir. * Belediye tarafından otomobillerin ğ 1, durak yerleri ve gidiş geliş yol- lart hakkında yeni bir nizanmame hazır lanmaktadır. Şoförler taksi otmobilleri- nin hep bir renkte olması kaidesinin kal- dırılmasını istemektedirler. * Trakyadan soğuk hava vagonları ile Avrupaya kesilmiş tavuk sevkiyatı için hazırlıklara başlanmıştır. * Maarif müdürlüğü münhal ilkmektep mualliklikleri için beşinci bir kadro hazır- lamaktadır. * Sıhhat vekâleti tarafmdan, gayri sıhhi oldukları için kapatılan bir o kısım bar sak depolarınm, ihracat mevsimi sonuna kadar tekrar açılmalarına karar verilmiş tir, kd * Haydarpaşa lisesi mezunları dün E- vü halkevinde yapacakları kongrele- rini, ekseriyet olmadığı — için, başka bir güne bırakmışlardır. Kongre günü ayrı" ca ilân edilecektir. * Teşviki sanayi kanunundan istifade €- den müesseselerin bundan sonra ruhsat ve ünvan tezkeresi resmine tabi olmaları kararlaştırılmıştır. * Türk hava kurumu tarafından İzmir de bir Türkkuşu mektebi açılacaktır. * Ziraat kongresine o konserveciler de iştirak ederek konserveciliğin himaye ve inkişafı hakkında bir rapor vereceklerdir. * Halk pert şe ve kaza teşkili nın da belediye işleri ile alâkadar olacak” ları, yapılmayan işler hakkında belediye” yi haberdar edecekleri bildirilmektedir. * Bursa ile İstanbul arasındaki 3 daki” kalık bir telefon muhaberesi ücreti 40 ku- ruştan 75 kuruşa çıkarılmıştır. Bunun üzerine iki şehir arasındaki mükâlemele- rin azaldığı görülmektedir. * Dokuma el tezgâhları hakkında” An karada toplanacak olan kongreye hazırlık devam etmektedir. Kongreye şehrimizden iştirak edecek heyet bir haftaya kadar An- Karaya gidecektir, DIŞARDA: * İlk Slovakya mebusan o meclisi inti: . habâtı dün hâdisesizce yapılmıştır. Hal- kım intihabata iştirak nisbeti o (evkalâde mühimdir. Halk her tarafta başda m olduğu halde kütle halinde intihap daire lerine giderek hep hükümet ehinde rey k Brilanya yahudi cemaati te şekkülleri bir toplarıtı yaparak, 29 kânır i de bütün imparatorluk wgler aktederek Almanyada yahudilere yapılan fena muameleleri pro“ testoya karar vermişlerdir. * Utrecht merkez istasyonunda çıkan büyük bir yangın neticesinde bütün is- tasyon binatı ve müştemilâtı hemen be men kâmilen yanmıştır. Şimendifer mü- nakalâtı devam etmekte ise de hasar çok ühimdir, * İngilizce “Reynole Niyuz,, gazetesinin istihbaratına göre, 3000 Alman ailesi İtal- yan somalisinde Kismajuya yerleşmiştir. Malüm olduğu üzere bu toprağı İngiltere 1925 de İtalyaya terketmişti. Şimdi air nan haberlerde İtalya da bu toprağı bun dan bir sene evvel Almanyaya terketmiş- tir. * Lehistanda, aralarında Varşova ve Krakovide bulunan elli iki oşehirdedün belediye intihabatı yapılmıştır, Vahim hâ diselör olmamıştır. İntihabatın ilk getice- leri ancak bugün anlaşılacaktır. * İngilizce “Sunday Times;, gazetesinin yazdığına göre, İngiltere Çine yapacağı mali ve iktisadi yardım cümlesinden ol* mak üzere Çin ile muvasalayı Birmanya türikile kurmak fikrindedir. Binanzaleyh Çin ile Birmanyayı birleştiren yolun önü- müzdeki sene tamamlartcağı ümit edili- yor. * Skandinavya devletleri mâarif nazır larının Kopenhagda yaptıkları könferans iki gün süren müzakerelerden sonra ka panmıştır. Konferans, şimal memleketleri arasında kültü nasebetlerinin genişle” tilmesine ittifakla karar vermiştir. Bütün şimal memleketlerine şamil olmak üzere müşterek bir halk (Üniversitesi tesei e derpiş olunmaktadır.