27 Eylül 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

“Avrupa De Baştarajı 1 incide Çekoslovak hükümeti, ahalinin ve ordunun iaşesi- ri temin işi ile meşgul olacak yeni bir nezaret ihdas et- miştir. Milli müdafaayı alâkadar eden mühim sanayide çalışan amelenin mecburi hizmetleri hakkında bir ka rarname isdar edilmiştir. Berlinden gelen tehditler Berlin, 27 “A.A.,, Havas ajansının muhabiri bildi- riyor: Gazeteler Hitlerin nutkunun Almanyanın kuvve- ünden ve Südetler meselesinin derhal halledilmesi lü- zumundan bahseden kısımlarını ehemmiyetle kaydet- mektedirler. Berliner Tageblatt diyor ki: “Artık bekleyemeyiz ve beklememeliyiz. Dünya- nın şimdiye kadar görmediği şekilde silâhlanmış olan bir millet Hitlerin arkasından gidiyor.,, Londra, 26 (A. A.) — Hükümet, ge- yek ihtiyat tayyareciliğin müdafaa kuv. yetlerini, gerek harb ihtiyat filolarnn ve Londrayı tayyare hücumlarına karşı müdafaa edecek balon barajlarının 86- ferberliğini ilân etmiştir. İhtiyat bombardıman kuyvetleri henüz seferber edilmemiştir. Harhiye nezareti, hava ve sahil müda- faası efrad ve subaylarını silâh altma çağıran bir emirname neşretmiştir. Res- mf mahfillerde umumi bir seferberliğin bahis mevzuu olmadığı tasrih edilmekte- dir. İaşe nezaretinin emriyle bütün İngtl- terede havayici zaruriye Üzerine bugün. den itibaren narh konulmuştur. Bu ted- bir, şimdilik 15 giln içindir. Parisin tahliyesi Paris, 27 — Hükümet Paristeki sivil halkı tahliye etmek için lâzımgelen ted- birleri almıştır. Cumartesi ve Pazar gü- nü Pâristen, Fransanın iç vilâyetlerine doğru sefer harici trenler tahrik edile- pektir. Sivil ahaliden istiyenler, bu tren- Jerle gidebileceklerdir. Ayrıca, bava hücumlarına karşı ko. runmak için, yalaiz Parisfe”â3 bin yeral. 8 mahzenipin hazır olduğu bildirilmek- tedir, Fransadaki İngilizleri de kendi memle- ketlerine nakletmek için, Londradan bir kaç vapur bugün Havr'e gelecektir. Askeri müzakereler Londra, 27 — Fransız Genel Kurmay Relsi General Gamelen dün burada Fran- 81z - İngiliz görüşmelerine iştirak etmiş. ne gayet açık bir şey söyle- mek istiyoruz: Cihan harbi- nin devam ettiği dört buçuk sene ile siyasi hayatımın u - zun seneleri zarfında ben hiç bir zaman korkaklık göster- medim. “Şiddetli alkışlar,, Bugün de ilk asker olarak milletimin basına O geçiyo- rum. Arkam sıra da bütün — bir millet yürüyor. Dünya şu nu bilmelidir: o Bugnkü Al manya, 1918 Almanyasın- dan çok farklıdır. “Heyecan h alkışlar.,,, i Şu anda Alman milleti benimle ta- mamen birlik olarak yürümektedir. Be nim irademin kendi iradesi olduğunu, istikbalinin ve mukadderatının benim ellerimde en mukaddes, bir emanet gibi durduğunu hissediyor. Şimdi sar sılmaz âzmimi tek bir nefer gibi Al. manyanın fethine çıktığım zamanki mücadele devrindeki o azmimi, ehem- miyetle kaydetmek isterim: Hiç bir vakit teşebbüslimün muvaf- fakıyetinden ve kat'i zaferden şüphe etmedim. Etrafımda o zaman bir avuç cesur erkek ve kadın toplamıştım. Be nimle ayni yolu yaptılar, Şimdi de bü. tün Alman milletinden benim arkama dizilmesini istiyorum. (Coşkun teza hürler.) Bu anda azmimizi ilân ediyoruz. Bu azmimiz ber müşkülden ve her tehli- keden daha kuvvetlidir. Ve © binâena- leyh her müşküle ve her tehlikeye ga erki bir şey bizim kararı mizi Beneş ii sağ Biştiremez. Bay intihap (Uzun alkışlar, emret! Seni atkip e diyoruz! avazeleri.) « tir. Generalin bu müzakerelere iştiraki evvelee mukarrer değildi, Kendisinin “hususi bazı istişareler için,, müzakore- lerde bulunmasma son dakikada lüzum görülmüş ve general Londraya tayyare ile gelmiştir. General Gamelen siyasi müzakereler- de bulunduktan başka İngiliz genel kur- may relsi ve diğer İngiliz askeri gefleri- le ve Çemberlayn, İngiliz milli müdafa hazırıyla da görüşmüştür. Genoral Gamelen saat 18 de tayyarey. le Parise dönmüştür. Çekoslovakya ikmal edildi Londra, 77 — Pragdan gelen haberle- re göre Çekoslovukyndn seferberlik ik- mel edilmiştir. Röyter muhabirinin bü- dirdiğine göre Çekler memleketlerini şiddetle müdafanya karar vermiş bulun- maktadırlar, Sivillere gaz maskeleri da- ğıtılmıştır. Halk Prag sokaklarında gaz maskeleriyle dolaşıyor. Almanya, Amerika ve İtalya elçilikle, rinin memurları Pragdan ayrılmak için hükümetlerinden emir almışlardır. Romanyada Bükreş. 26 (A, A.) — Eral Karol Si nayada kabinenin toplarmasna riyaset etmiştir. Bu toplantıda genel kurmay re. isi general Yonesko da hazır bulunmuş- tur. Belçikada kısmi seferberlik Brüksel, 23 (A, A.) — Kabine, bugün toplanarak enternasyonal vaziyeti tetkik etmiş ve şimdiye kadar Belçikada alın mış olan askeri tedbirleri tamamlamağa karar vermiştir. Motörize kıt'alarla İs- tihkâm kıtaatı seferber edilmiştir. seferberliği .... Londra, 27 (A.A.) — Çemberlayn, dün akşam matbuata aşağıdaki beyanatta bulurmuştur:. “ — Hitlerin nutkunu okudum. Sulhu kurtarmak için sarfettiğim £gayretlere, yaptığı telmihlerden dolayı o mütehassis oldum. Bu gayretlerime devam edece Zim. Çünkü harbi istemiyen Avrupa mil- letlerinin, üzerinde gayet geniş bir şekilde itilâf edilerek halledilen bir mesele yüzün den kanlı bir kavgaya (girişmelerini hiç mantık kabul etmez, Hitlerin yapılan va" adin yerine getirileceğine inanmadığı anlaşılıyor. Halbuki bu vaat doğrudan doğruya Alman hükümetine değil ayni za manda İngiliz ve Fransız hükümetlerine de yapılmıştır. Bu vaadin sadakatle ve tamamile yerine getirilmesinden kendimi zi manen mesul addettiğimizi söyliyebili- rim. . Alman hükümeti devir şartlarının kuv- vetle değil müzakere yolu ile halledilmesi- ni kabul ettiği takdirde bu vaadin makul bir şekilde mümkün olan en kısa bir za- manda yerine getirilecelini (taahhüt et meğe hazırız. Alman devlet reisinin bu tek lifi red etmiyeceğini kuvvetle ümit edi- yorum, Bu teklif Almanyada kabul edil- diğim zaman hâkim olan dostluk zihniye- tile yapılmıştır. Eğer kabul edilirse kan dökülmesine mahal kalmadan Südet Al- manlarının Almanya ile birleşmeleri hu- susunda Almanya tarafından izhar edilen arzu yerine getirilmiş olacaktır... Fransız nazırları döndü Paris, 27 — Başvekil Daladiye ile ha- riciye nazırı Bone dün öğleden sonraya kadar İngiliz nazırlarile görüştükten s0n- ra saat 15 de Londradan tayyare ile ha- reket ederek 16,37 de Parise vasıl olmuş lardır, » da son vaziyet AABER — Aksam postam zaretine ve Bone de hariciyeye gitmiştir. Hitlere son teklif Londra, 27 — İngiliz (Başvekili dün öğleye kadar Fransız nazırlarile görüş müş ve onların da muvatakatile Hitlere şahıst bir mesaj göndermeğe karar vermiş tir.. Bu, sulhu kurtarmak zere son bir gayret ve teşebbüstür. Bu mesaj İngiliz hariciye nezareti müşavirlerinden Sir Horas Vilson tarafından tayyare ile Ber line götürülmüştür. Vilson saat 15,35 de Berlin tayyare meydana inmiş, saat 17 de İngilterenin Berlin sefiri Henderson olduğu halde Alman başvekâlet dairesine giderek mesajı Hitlere tevdi etmiştir. Vilson bugün Hitlerin cevabını hamilen Berlinden tayyare ile Londraya hareket edecektir. Çemberlaym Hitlere bu mesajla yaptır ğı tekliflerini dün akşamki beyanatile i zah etmiştir, Fransız » İngiliz anlaşması Londra, 27 — Çemberlayn sabahleyin İngiliz nazırlarile görüştükten sonra dün saat 12,35 de şu tebliğ neşredilmiştir: “Bu sabah İngiliz ve Fransız nazmları arasında yeniden yapılan bir toplantı ne” ticesinde bütün noktalarda tam bir itilâf hasıl olmuştur. . - Kral seyahatini tehir etti Londra, 27 — Fransız nazırlarının ha" reketinden sonra İngiliz kabinesi tekrar toplanmıştır. Kabine toplantısından son ra başvekil Çemerlayn kralı ziyaret ede rek, enternasyonal vaziyet hakkında uzun boylu izahat vermiştir. Bugün Glaskova gitmesi evvelce karar laştırılmış olan kral, Çemberlaynın tav- siyesi üzerine bu seyahatini tehir etmiş tir, Kralı hâdiselerin inkişafma intizaren Londrada kalacaktır. İngiliz parlamentosu yarmki çarşamba günü fevkalâde olarak toplanacaktır. Resmi tebliğ Akşam üstü Londrada hariciye neze- reti tarafından neşrolunan yarı resmi bir tebliğde beyan olunduğuna göre, İm giliz başvekilinin bütün gayretine rağmen eğer Almanyanın Çekoslovakyaya. karsı tecavüzü vaki olursa, bunun ari neticesi Fransanım da Çekoslovakyanın yardımı: na koşması olacak ve İngiltere ile Sovyet Rusya hiç şüphesiz Fransanın tarafını il tizam edecektir. Bu beyanatta şunlar ilâve olunmakta” dır: “Bu büyük faciayı önlemek için henüz vakit gecikmemiğtir. Bütün milletlerin ser best müzakere tarikiyle bir hal suretine varılmasında ısrar edilmesi için de henüz vakit vardır... Bu tebliğ Hitlerin o mutkundan evvel reşredilmiştir. Bu tebliğin Hitlerin nutku ile alAkadar olmadığı, burun yalınız sabah leyin yapılan İngiliz * Fransız görüşme lerinin ve Sovyet hükümeti ile olan temas ların neticesi olduğu tasrih edilmektedir. Hitlerin nutkunu tetkik Çemberlayn saat 22 de Hitlerin nutku nun ilk hülâsasını tetkik etmek üzere ka- bine arkadaşlarını başvekâlete toplantı- ya davet etmiştir. Ayni saatte kral da Bukingham sara- yında krallık meclisini toplamış bulunu yordu. Hitlerin putkunun hülâsasını tetkik & den siyast mahlillerde intiba müsait de- gildir. Bunların tahminlerine göre Hitler, Fransız - İngiliz teklifleriyle kendisinin muhtırası arasında tesis ettiği rabıtalara dair hususi bir takım meseleler ortaya alırıştır. «Ya harp, ya sulh!» Berlin, 26 (A.A.) — D.N. B. Alan- sı, neşrettiği bir notta, Fransız ve İngiliz matbuntına şiddetle hücum et- mekte ve Alman muhtirasma kargı Çekoslorakyanın !tirazlarma müza haret gösterdiklerinden dolayı, bu gazeteleri tahtiye eylemektedir. D.N. B. diyor ki: Alman teklifleri katldir. Mesoley! kesip atmak Prağ hükümetine aittir: Ya sulh, ya harp. Musolininin yeni nutku Roma, 27 — Musolini dün de Veronada bir nutuk söylemiştir. “Siyah gömlekli- ler,, e kitab eden Musolini ezcümle göy- Te demiştir; “. Çemberlaynm Çek (meselesini muh yoluyla Ohal için yaptığı gâyretleri teslim ve takdir etmek lâ. Başvekil Daladiye doğruca harbiye ne teklifine TT KYUUU 188 Ruzveltin sulh cevaplar verilmeğe başlandı Almanyanın gayrı resmi cevabı “ Amerika, Avrupa işlerine karışmamalı,, şeklindedir Prag, 27 (Radyo) — Cumhurrelel Be, meş, Ruzveltin mektubuna cevab vererek Çek hükümetinin ihtilâft sulhen halle bazır olduğunu, bundan evvel de bu ga- yeyle bazı fedakârlığı göze alarak tek- Mite blunduğunu, bunları bugün yine yapabileceğini bildirmiş, Çekoslovakya: hükümetinin, teşekkülündenberi Millet- ler cemiyeti misakma, Briyan , Kellog *misakma ve diğer bütün anlaşmalarına sadık kaldığını, bütün bunların da ken- disinin nekadar sulh taraftarı olduğunu Mapat edeceğini ilâve etmiştir. Beneş, Amerikan clümhurreisine mek- tubundan dolayı teşekkürlerini de bildir- miştir, İngilterenin cevabı Londra, 28 (A. A.) — Çemberlayn Ruzveltin mesajma verdiği cevapla, İn- giliz hükümetinin bu miihim mesajı gük- ranla karşıladığını bildirdikten Sonra, bu vahim anlar her devlet ndasımm meseleleri azami bir itina ile tetkik et- mesi lâzımgeldiğini, Büyük Britanya hükümetinin bugünkü müşkülleri sulh yoluyla bertaraf etmek için elinden gele- »i yapacağını ve bu müzakerelerde ta. vassuta devam edeceğini bildirmiştir. Fraasanın cevabı Londra, 26 (A. A.) — Ruzveltin me- sajma Fransız hükümetinin cövabinı Da- laâye bugün öğleden sonra Vaşingtons göndermiştir. Fransa, Amerikan noktafnasarlarma kat'i olara kiştirak etmektedir. Almanyanın cevabı: «Sen ka- rışmal » Berlin, 26 (A, A.) — Havas ajansı mu- habirinden: Ruzveltin Hitlere vaki mf. racaatma dolayısiyle cevab veren Cor- respondance Diplomatigue et politişue Amerika gazetelerinin Avrupa hâdisele, ri hakkındaki mütalealarını giddetle ten- kid etmekte ve bü gersteleri “Cerman- lığın menfatleri aleyhine bir ruht halet ihdasma,, ve aşikâr surette bir harbe se- bebiyet vermeğe çalışmakia muahaze et- “mektedir, Alman hariciye nezaretinin organı olan bu gazete, Amerika mahafilinin zuhur e- decek bir ihtilâfta maddeten menfaatla, ri olduğu mütaleasmdadır. Bu gazete, Amerikalılara Monroe keldesini hatırlat- makta ve kendilerinden Avrupa İşlerine karışmamalarmı istemektedir. Amerikan kabinesinin içtima Vaşington, 20 (A. A.) — Relsicümhur Ruzvelt, yarm için kabineyi fevkalâde içtimaa davet etmiştir. Macar ve Leh akalli- yetleri meselesi Leh akalliyetleri Çek jandarmalârile müsademeler yapıyorlar Varşova, 26 (A.A.) — Alman Ajansı ) zesinla mitralyöz ateşine uğramıştır. bildiriyor: Karvin maden havzasında Lehli iş Şgilere karşı Çek tethişinin artması Ü- zerine Olsa ovasında Teşen bölgesinde vaziyet gittikçe daha vahim bir şekil almaktadır, Pat Ajansının bir haberine göre, Çekoslovakyadaki Leh grupunun şefi doktor Vol ikametgâhında göz ha; sine alınmıştır. J Müsademeler Varşova, 25 (A, A.) — Pat ajansınm Çekoslovakyadaki Polonya mıntakasın- dan aldığı bir habere göre, Zebridovlce civarında Çekoslovakyadan Polonyays geçmek istiyen kuvvetli bir Polonya grup, bilâihtar bir Çek jandarma müfre- mm zımdır, Alman muhtırası, Londrada tasvib edilen hatlardan ouzaklaşma- maktadır. Çekler yalnız kendi kuvvet. lerine güvendikleri takdirde, netice. sinde şüphe olmıyan bir ihtilâfa gir. menin zahmete değmiyeceğini her. kesten evvel teslim edeceklerdir. AL man, Macar, Leh olarak üç cephesi olan mesele tam şekilde halledilmeli. dir, Muslihane bir tarzı hal bulmak İçin önümüzde bir kaç gün daha var. dır, Bu tarzr hal bulunmazsa, bir an. laşmazlığın önline geçmek insan kud. retinin Üstünde bir iş olacaktır, Anlaşmazlık zuhur ettiği takdirde ise anizak ilk anda mevziileştirilebilir. Av. Tupanın prağ'ın kokmuş yumurtasını pişirmek için bizzat kendisini yakmak istemiyeceğini hala zannetmekteyim. Versayda, Kurulan Avrupa ekseriya fahişcoğrafi ve tarihi hatalarla kurul. muştur. Bu Avrupanm akibeti bu hafta belli olacaktır. Bu hafta yeni bir Avru. panın ortaya çıkması lâzımdır. Herkes için adalet ve milletler arasında uzlaş. ma Avrupası, Siyah gömlekliler, biz bu yeni Avru. panm taraftarıyız. “İhtilâf, bizim işin içine doğrudan doğruya girmemizi icab edecek bir ma. hiyet aldığı takdirde aslâ tereddüd et. meyeceğiz. hiç bir tereddüde de rüsaa de etmiyeceğiz.,, Roma'ya dönmekte olan mussolini, Hitlerin nutkunu hususi treninde din Jemiştir, bütün İtalyada nutuk büyük bir alâka ile karşılanmıştır, Polonyalılar, jandarma müfrezesine hü- cum ederek jandarmaların büyük bir kıs. mınm silâhlarnı ellerinden almışlardır. Birçok ölü ve yaralı vardır. Çekoslovakyanın cevabı ' Varşova, 26 (Pat ajansı) — Çekoslo, yakyanm Polonya motalibatına cevabı bu gün bir memuru mahsusla Pragdan bu- raya gelmiştir. Tayyareyle gelen bu ce- vabı Çekoslovakya elçisi Polonya relsi- cümhuruna tevdi etmiştir. Cevabm tev- dilnden sonra Polonya harleiye sazını Bek, relsleimkur tarafmdan kabul edil- miştir. Polonya notasma Çekoslovakyanm bu gün tevdi ettiği cevab, müsbet hiçbir şey ihtiva etmemektedir. Bu cevab, evvelki vaidlerden bir nevi kurtulmak teşebbüsü olarak telâkki edilebilir. Macaristana cevap Budapeşte, 26 (A, A.) — Macar ajan, Sınm bildirdiğine göre, Çekoslovakya ha- riciye nazırı, Macaristarm Çekoslovak- yadeki Macar akalliyetlerine dair 22 eylülde yapmış olduğu teşebbüse cevab vermiştir. Çekoslovakya harleiye nazırı, Fransa ve İngiltereyle yapılmakta olan müzake- relerin başka bir zeminde cereyan etti. ğini bildirmekte ve maamafih Macar ta- Jebin! dostane bir tarzda müzakereye a. made olduğunu beyan eylemektedir. Salâhiyettar Macar mahafilinde, bu cevabın Macar talebine uygun olmadığı kaydedilmektedir. 1938 Resimli Hafta Mecmuasının 2 nci sayısı çıktı