20 Eylül 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

HABER — Akşam oostas Alman ordusu Südet mıntakasına girmeğe hazır... Paris, 20 — Çekoslovakyada alman ' len Südet gönüllü kıtası tarafından neş istisnai tedbirler cümlesinden olarak ( redilen bir tebliğde, hazırlık gazeteler dün akşamdan itibaren ikhti- yati bir sansüre tâbi tutmuştur. Bü tün gazeteler nüshalarını satışa çıkâr - madan iki saat evvel sansüre tevdi «e deceklerdir. Londra garetelerine göre Prağ hü - kümeti, Henlanyın başını getirene beş bin İngiliz lirası mükâfat vaad etmiştir. Prag makamları, Çekoslovakyada umumi seferberlik hakkındaki haber - leri dün dahi yalanlamış olmalarına rağmen, cumartesi günü gece yarın * dan itibaren Çek hudunun memleketi terketmek istiyen elli yaşına kadar er. keklere kapatılmış olduğunu kaydet - mek icap eder. Bu tedbir, halka tebliğ edilmeksizin tatbik edilmiştir. Yahudilerin, Südet « Alman bölgele rinden firarları devam ediyor. Bu böl. gelerden gelen bütün trenler, kaçak yahudilerle doludur. Bu bölgelerin bir gok yerlerinde mağazalar kapalıdır, Nieder Albendrof civarında, Alman- yada toplanan Südet tahrikçilerinden mürekkep bir grup Çekoslovak arazisi- ne göçmek istemişse de, Alman polisleri taralından muhasara edilerek götürül. müşlerdir. Bütün Çekoslovak matbuatr, plebisit veya Südet mıntakalarının Almanya. ya terki fikrine, şiddetle itiraz etmekte- dirler. Matbuat, bu hususta aşağıdaki delilleri ileri sürmektedir. Bugünkü bâva içinde bir plebisit yap mağa imkân yoktur. Yapılacak bu ple- bisitin doğru'bir netice ile bitebilece. gi şüphelidir. Diğer taraftan kimin reyini kullan. mak hakkında malik olacağını bilmek lâzımdır: Yalnız Almanlar m: yoksa Çeklere de dahil mi?. Keza, şurası da bilinmelidir ki, mem- leket dahilinde yaşıyan Almanların va- ziyeti nedir: “Bunlar da reylerini kul. nacaklar mıdır?. Sonra Çekoslovakya hudut mıntaka. Jarını terkedemez. Bunun başlıca iki sebebi vardır: 1 —Bu mıntakalar Çekoslovakya için tabii bir müdafaa hattı teşkil et - mektedir, Çekoslovakya buralarda azim masraflar yaparak istikkâmlar vücuda getirmiştir ve bu istihkâmlar elden şikaramaz. 2 — Memleketin bütün endüstri ve tabil serveti Südet mıntakalarında top- Janmıştır. Bu #mıntakalar olmaksızın Çekoslovakya yaşayamaz. Bütün gazetelerin yazdıkları bitiyor ; “Her ne olursa olsun kendimizi mü. dnfaa edeceğiz. Almanyada askeri faaliyet Berlin, 20 — Almanyada teşkil edi- m emmi iline ee ini ii küçük itilâfin uyuşabileceğini söylemiş- &. Bu uyuşma olmadı. Belki küçük iülâr muvafakat etmedi, belki de Fransız ha- rTiciye nezareti, Frahsa aleyhine harbe girmiş olan Macarislarm bu vaziyetini tetkike lüzum görmedi. Çekoslovakya, ancak Lehistan ve Ma, caristana dayanarak Almanya le müza- kere voya Almanyaya mukavemet ede - bilir. Bu İki hükümete dayanmıyan Çe- koslovakya Alman çemberine şimalden ve cenuptan iltihak eden bu iki çemberle harb ve iktısadi bakımdan tam bir muha- #ara altına girmiş olur. Bugünün vazi - yetine göre küçük İtilâtın 49 milyon nü. fusuna mukabil Lehistan ve Macaristan 43 milyon bir kuvvettir. Eğer küçük iti- İf Lehistan ve Macaristanla uyuşabi - lirse meydana gelecek 93 milyonluk kuv- vet Tuna havzasında bikimiyet kur - mak istiyenlere karşı muazzam bir sed olabilir. Fakat Macaristan ve Polonya - nım bugün Çekoslovakya zararına ken, dilerine vaadedilen tavizlerin cazibesine kapılıp kapiim;yacakları ayrıca düşlinü- Tecek mühim bir meseledir. şöyle işlerinin bittiği ve gönüllü kaydına başlanabile- ceği bildirilmektedir. Gönüllüler mınta. ka sırasiyle kaydedilecektir , Şimdiye kadar 100 bin Südetli Al mann Almanyaya geldiği bildiriliyor . Bunlar silâhlandırılmaktadır. Dresd sergi sarayında Südetler bir nümayiş tertip etmişlerdir. Partinin bir memuru sarayda toplanmış olan bir kaç bin mülteciye Henlaynın selâmını getir- miş ve demiştir ki : — Vatana silâhlarla ve muzafferen döneceğiz.,, Münihten eski Avusturya istikameti- ne bir çok Alman kıtaatı hareket etmiş. sir. Ordu ile beraber müteaddit batahya lar ve tanklar da Avusturyaya doğru yürümektedir. Çek hududunda Alman asker? hare - kâtr devam ediyor, Maamafih İngiliz Başvekili, Almanyaya gelmeden evvel bir harekette bulunulmıyacaktır. Hitler Godesberg şehrine hareket etmiştir, Orada Çemberlaynı bekliye - cektir, İngiliz Başvekili, Çekoslovakyanın cevabı geldikten sonra Almanyaya ha- reket edecetkir. HÜKÜMETİN BEYANNAMESİ Prağ, 19 (A.A.) — Prağ hükümeti, millete hitaben bir beyanname neşre. derek memleket (o efkârtüumümiyesini Fransız - İngiliz görüşmeleri hakkında gelecek haberleri sükün ve itminan ile karşılamağa davet etmektedir. Çekoslovak devlet relsinin, hükümetin ve mebusların dost hükümetlerle temas halinde bulunmakta olduklarını hatırla. tan beyanname, Çekoslovakya hüküme. tinin vaziyeti ve Fransız . İngiliz mü- zakerelerinin neticesini Çekoslovak dev letinin hayati zaruretlerini ve menfaat. leri zaviyesinden tetkik edeceğini kay- detmektedir. Beyannamede şöyle deniliyor: Bütün vatandaşları, devletin ve mil. letin menfaatine tam bir vifak ve tama. mile vicdani bir surette çalışmakta olan mesul unsurlara tamamiyle itimat et- miye davet ediyoruz. Bu unsurlar dev. letin istikbalini de Reisicumhurun ve hükümet reisinin son günlerdeki beya. natlarında göstermiş olan istikamette garanti etmeğe gayret etmektedirler, İNGİLİZ MATBUATI REYİAM TAVSİYESİNE BAŞLADI Londra 19 (A.A.) — Bütün matbu- at bugün, Çekoslovakyada Südet Al. #manlarına ve diğer milliyetlere plebisit yapmak imkânmın verilip verilmeme. siyle meşgul olmaktadır, Bilhassa ekseriyeti Alman, Polonya- k veya Macar olan kısımların kendi 2. navatanlarına avdeti meselesini tetkik eden gazeteler, hattâ daha düne kadar mütereddit olanlar da dahil olmak üzere plebisit lehinde bulunuyorlar ve plebisit yapılıncaya kadar da her türlü zorbalık hareketinden ictinap edilmesi lüzumunu ileri sürüyorlar. Obsetver diyor ki; Bugün şerait öyle bir hale gelmiştir ki, zaferle bitecek bir muharebe bile Çe. koslovakyayı bugünkü şeklinde artık tutamaz. Şurası iddia olunabilir ki, harp yolu ile olsun sulh yolu ile olsun Südet muntakalarının Çekoslovakyadan ayrı- ması, zaruri bir bal almıştır, Times, şöyle yaziyor: Ihtilâlin müslihane bir şekilde halli hususundaki kararları, herkes sempa. & ile karşılayacaktır. Bu ihtilâtin bu şekilde hallinde bütün devlet adamları mutabık bulunduklarını ilân ettiler. An. cak herkangi bir sureti bal âdil, namus kâr olmalıdır. Sol cenah muhalefetinin gazetesi olan People bile plebisit lehinde bulunuyor ve diyor kis fki taraftan birisini tercih etmek l4- zımgelirse, ağır fedakârlıklar iltizam e. den tarzx halleri Çekoslovakyanın büs. bütün izmiblâlini mucip olacak bir har be tercih etmek icap eder. Çekoslovak ya hudutlarinin yeniden çizilmesi zaru. reti baş göstermiştir. Çekoslovakya hükümeti, uzun sene. ler Südet Almanlarını yalnız istihfafa müstenit bir muameleye tâbi tutmakla kalmamış hattâ vaidlerini tutmakta en son haddi bile aşmıştır. Lord Runei- manın süratle hareket edilmesi hakkın. daki bütün tavsiyelerine rağmen Prağ hükümeti, tavizlerini kısmakta israr etmiştir, Son tavizleri ise çok geç kal, mış ve artık kıymetini kaybetmiştir. Alman ajansının bir haberi Zittau, 19 (A.A.) — Ekserisi ka- dın ve çocuk olmak Üzere Alman top- rağıma kaçmak isteyen bir Südet Al- manlar kafilesi, Çek askerlerinin ti- fok ateşine uğramış ve Çekler bun- lardan bir kısmı Alman topraklarına geçtikten sonra da ateşe devam et- miştir. Alman topraklarında bulunan U!- lersdort İstasyonuna birkaç mermi isabet etmiştir. İki kadın ve Üç ço- cuk yaralanmıştır. İngillerenin askert tayyarelerinden biri, Stamford şehri Üzerinde, diğer bir tayyare ile çarpışmış ve ker iki tayyare de yuvarlanmıştır. Tayyarelerden biri, bir evin üzerine düştüğü sada öteş almış ve bina da tufuşmuştur. Diğer tayyare biraz ileriye düşmüştür. Tayyaredekiler paraşütlerle atlayarak kurlulmuşlar, dir hz kaza meticesinde ölmüştür. fakat evdekilerden Fransanın Aviyon şehrine a pa beynelmilel bir GFordeşii müsah#” hast yapılmış, bu münasebetle binden fazla akordeoncu bir araya gelerek “ir” erzam bir orkestra hölinde konserler vermişlerdir. Mersin (Husus!) — Evvelki gece saat birde birdenbire şiddetli gök gürütisüle- rini müteakip başlayan sürekli yağmur dün de fasılalı surette devam (etmiştir. Yağmurun başlamasından biraz sonra ha- va fırtınaya çevirmişse de çok sürmemiş ve ehemmiyetli bir hasar kaydedilmemiş” tir, Yalnız henüz toplanmamış olan pa muklara mühim nisbetle zarar (verdiği anlaşılmıştır. Anlayışlı çiftçilerimizin söy Mersinde zaral Klevand pamukları yağmurda yüzde 75 hasara uğradı lediklerine göre bermen umumiyctl€ > land cinsi pamuklarda zarar ve ziyan de yetmiş beş olarak tahmin edi dir. Zira bu cins pamuk kozaları henir miş ve toplarmamış bulunuyorüu. Bu vaziyet karşısında çiltçi deri endişe içindedir. Gelen haberlere göre yağmur gemi larmın her tarafma yağmış ve dağ bazı yerlere yıldırım dügme Ege mektupları Pamuk ziraati köyler? nasıl yayılıyor ? Bir sulama arığı Pirlebey köyünü h yoktan 4000 dekar pamuğa ulaştır! Sulama tesisatı köylüyü faatiyei ve refaha sevkediyor Pirlebey, (Hususi) — Nazilli ilçesinin cenubunâ, Karıncalı dağınm < eteğinde kurulmuş olan ve binden fazla hanesi bulunan köyümüzün mezru arazisi, köy altından itibaren Menderes nehrine ka” dar uzanmakta ve çevresi itibarile on bin dekarlık geniş bir sahayı kaplamakta" dır. Asırlardanberi susuzluk (O yüzünden mahdut birkaç parça müstesna olmak üzere, arpa ve buğdaydan başka bir mah- sul yetişmiyen bu arazide, 936 yılında ilçebay İhsan Kâhya oğlunun köylüye köy şahsiyeti maneviyesi namına bir su" lama arığı açtırmasile, pamuk. yetişme- meğe başlamış ve bu itibarla muhitimiz ziraatinde yeni bir devir açılmıştır. Pamuk ziraati neticesinde kadın, etkek köylünün hepsine İş çıkmış, o sene pa” muk veriminin ümidden fazla oluşu, köy“ lümüze hem refah temin etmiş ve hem de köylümüzde pamukçuluğa karşı büyük bir heves uyandırmıştır. 937 yılında da devam eden pamuk zi" raatinden sulama sayesinde aymi istifade görülmüş ve yıldan yıla bu işe köylünün alâkası artarak pamukçuluk inkişala baş lamıştır. 938 senesi sulama işinin daha vasi bir şekilde yapılmasını düşünen köy ihtiyar heyeti bazı kayıt ve şerait altında usul ve kanuna tevfikan arığın işletme hakkı- nr iki sene müddetle şirket halinde birle şen birkaç şahsa satmış ve bu suretle ihti yar heyeti arıktan alâkası kesmiştir. Sulama işini üzerine almış olanlar 2 rığı tamamile işletmemiş, bent kurmağa muvaflak olmamışlardır. Mahsülün yan” mak tehlikesine maruz kaldığı bir sırada ilçebay İhsan Kâhyaoğlu köyümüze ka dar gelerek işe müdahale etmiş ve bu müdahale üzerine sulamayı deruhte eden ler bu uğurda sarfettikleri paradan bir hak talep etmemek ve köy sandığına ya” tırdıkları parayı tamamen terketmek gü“ retile mukaveleyi feshetmişlerdir. ve velenin feshini müteakip ilçebay “tef yü arığa akın ettirmiş ve başla m Mustafa Candemir olmak (Üzere > müz hep birden çalışmış, bir haftâ bent kurulmuş ve arıklar tilerek arazi sulanmağa başlamış, GÖ dekarlık arazideki pamuk mey yanmaktan kurtarılmıştır. gi Sulama işine bu kadarla iktif& Lr miyerek civar köylerin istifadesi v€ “o şünülmüş ve bu cihetten arık tevsi “e narak köyümüze civar olan Dul Mescitli köyleri arazileri sulara tile bu köyler halkı da arıktan olmuşlardır. gi Köyümüzde ötedenberi ki sıhhi ve ayni zamanda mevcut il istiab elmiyen bir binada olarak lan çocuklarımız, beş dersaneli ye olarak yeniden yapılan ve yapısı “pi lanan oktula naklolunacaklardır. riyet devrinde meydana getirilen v köyümüz için büyük bir ni Zeytin bu yi bol olacak yi Erdekte mücadele çok neticeler verdi yayi Erdek, (Hususi) — Erdekte bu sali az görülmüş miktarda yün” ay Ii bolluğu vardır. Kazada 2 yün faaliyetine ilâveten bu yıl gi “Zeytin sineği mücadelesi, tır. Bu mühim iş için zamanında vekâleti nezdinde yapılan di müsmir bir petice vermiştir. Çalışkan ziraat mr mürakabeleri alında yapimi e ol mücadelenin iyi neticeler vereceği yıl mahsulün sağlam olarak eld? ümitleri günden güne