20 Eylül 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

Ulus Basımevi Çankırı caddesi, Ankara Cumartesi Salı W 20 Telgraf: Ulus - Ankara EYLÜL TELEFON 16 sayfa ilâvemiz İmtiyaz sahibi — 1144 h 9.3.8 Şismltıhıarrir M 1371 A Mğar i -1063 oK .. ge * Kunuş İ bea ae d ADIMIZ ANDIMIZD İnönü Kampı İdare 1064 Çekoslovakya devleti en sonunda dağılacak mı? Şimdi herkes plebisit tavsiye ediyor! B. Çemberlâyn bugün tayyare ile tekrar Yeni yapılan gemilerle | Hitler'le görüşmek için Almanya'ya gidiyor İngiliz - Fransız anlaşmasının — mefni Prag'a bildirildi Deniz ticaret filomuzun tonajı 360.391 e çıkacak Başvekilimiz, dün gazetemizde neşrettiğimiz beyanatlarında ekonomi programımızda yer alan mevzulardan birisinin de deniz işlerimiz olduğunu söyliyerek demişlerdi ki: “— Muhtelif tonajda yeniden yirmi sekiz gemi daha inşa etti- rilecektir. Halen yapılmakta olan gemilerimiz de geldikten sonra yani iki sene içinde ticaret filemuz tamamen yeni gemilerden mü- rekkep, modern bir filo olacaktır. Bundan maada Haliç'te ve İs- tinye'deki havuz ve tersanelerin tamamen ıslâh edilmesi ve bü- yük gemi inşatedecek kabiliyete çıkarılması kararlaştırılmıştır.,, - Çek meselesinin hal sureti için aralarında tam Paris, 19 a.a. ye varmışlardır. B. Daladiye rü Rambuyye'd bine öğleyin d dahiliye nazırı muştur: “Başvekil D ya hükümetiyle bir fikir mutabakati bulunan İngiliz Başv_ekili Çemberleyn ve fransız Başvekili Daladiye Harp ve sulh F. R. ATAY İspanyol Buhranı son haddi- ni bulduğu zaman, ıtalyın Baş. vekiline müracaat ederek kendi- sini uzlaşmağa dâvet eden Çem- berleyn, bu sefer de harp tehli- kesini önlemek için alman devlet ve hükümet reisi ile bizzat görüş- meğe gitti. Fakat ne dün italyan dâvası, İspanya'yı kızıllaşmak- tan menetmek kaygısından iba- retti, ne de bugün alman dâvası yabancı bir devletin hâkimiyeti altında yaşıyan üç buçuk milyon almanı kurtarmaktan ibarettir. İtalya Cihanharbından doy- mamış, Almanya ise yenilmiş o- larak çıktı. Sulh, 1918 nizamının müdafaası demekti. Bu müda- faa, imparatorlukları ile kanaat eden ve onları muhafaza etmek istiyen İngiltere ve Fransa'nın le- hine, imparatorluk kurmak veya toprak ve kudretini artırmak is- tiyen Almanya ile İtalya'nın a - leyhine idi. Rejim mistiklerini ve küçük dâvaları bir tarafa bıra - karak meselenin çıplak hakika- tine temas etmek lâzım. Seneler- denberi bütün teferruatta anla- şanikicephe değilse de,iki metot ve hareket tesanüdü görüyoruz: Bir tarafta sulh usullerinden ay- rılmak istemiyen cenevreciler, diğer tarafta bu usullerin kendi- lerini asla tatmin etmiyeceğini görerek dâvalarını kendi kuvet- leri ile halletmek istiyenler! Harp resmen ilân edilmeksizin Asya'da Mançuri, Afrika'da Ha- beşistan fethedilmiştir. Ne A- vusturya ilhak edilmek, ne de bütün 1918 den sonraki sulh mu- ahedeleri bozulmak için harp lâzım olmamıştır. İki İspanyol cephesinde biribirine harp etmi- (Sonu 7. inci sayfada) Plebisit! Plebisit ... Çekoslovakya'nın Paris elçisi çok heyecanlı ve müteessir ! — BB. Daladiye ve Bone saat 8.20 de Kroydon'dan hareket ederek saat 9.40 da Lö Bürje"- hemen harbiye bakanlığına gitmiştir. Cumhur Başkanı B. Löbrön bu sabah saat 10 a doğ- en Elize'ye dönmüş ve saat 10.30 da toplanan nazırlar meclisinde hazır bulunmuştur. Toplantıya bütün nazırlar iştirâk etmişlerdir. Ka- ağılmıştır. Kabine içtimaımdan sonra gazetecilere aşağıdaki tebliği oku- aladiye ve Hariciye Nazırı Bone, Londra'da yaptıkları müzakereleri ve Büyük Britan- ne gibi şartlar altında anlaşma hasıl olduğunu anlatmışlardır. " Nazırlar meclisi, bu izahatı, Başvekilin hattr hare- ketini ve ingiliz hükümetiyle mutabık olarak teklif edilen hal suretlerini ittifakla tasvip eylemiştir.,, ( Sonu 7. inci sayfada AAKCAKAAAAOUR KUUK Bugün herkesin ağzında bu kelime dolaşıyor ! -İNGİLİZ GAZETELERİ DE FRANSIZ GAZETELERİ DE Şimdi plebis Londra, 19 a.a. — Bütün matbuat bugün, Çekoslovakya'da südet alman- larına ve diğer milliyetlere plebisit yapmak imkânının verilip verilmeme- si meselesiyle meşgul olmaktadır. Bilhassa ekseriyeti alman, polon- yalı veya macar olan kısımların ken- itin Sehinde ! di anavatanlarına dönmesi meselesini tetkik eden gazeteler, hattâ daha dü- ne kadar mütereddit olanlar da dahil olmak üzere plebisit lehinde bulunu- yorlar ve plebisit yapılıncıya kadar da her türlü zorbalık hareketinden (Somu 7. inci sayfada) Bütün yurtta 26 Eylül Dil Bayramı törenle kutlanacak İstanbul, 19 a.a. — Türk Dil Kuru- mu Genel Sekreterliğinden : 1. — 1932 yılında ilk türk dil kurul- tayının toplandığı 26 eylül günü, dil bayramı olarak, bundan önceki yıllar- da olduğu gibi; bu yıl da Türk Dil Ku- rumu üyeleri, halkevleri, gazeteler ve yurdun dilseverleri arasında kutlana- caktır. 2. — 26 eylül 1938 pazartesi günü sa- at 18 de Ankara ve İstanbul radyoları İstanbul radyo merkezinde birleştiri - lecek ve Türk Dil Kurumu adına rad- yo ile bir söylev verilecektir. 3. — Halkevleri, kendi bölgelerinin durumuna göre, söylev saatinden önce veya sonra toplantılar yaparak dil bayramını kutlıyacaklar, dil üzerine konferanslar, söylevler vermek, şiir- ler okutmak yollu tezahürlerde bulu- nacaklardır. Saat 18 de radyosu olan halkevleri radyo ile verilecek söylevi de toplu olarak dinliyeceklerdir. Halkevlerinde bu bayram gününde verilen konferans ve söylevlerin birer kopyesi Türk Dil kurumu genel sek- reterliğine gönderilecektir. 4, — Türkiye gazeteleri 26 ve 27 ey- lül sayılarında, gündelik olmiyan mecmualar da bu tarihlerden sonraki ilk nüshalarında dil bayramını kutlı- (Sonu 7. incı sayfada) Alman iktısat nazırı Dr. Funk Dr. Funk Ankara'ya hareket etti Berlin, 19 a.a. — Almanya Ekono- mi Nazırı Funk, türk hükümetini zi - yaret etmek üzere dün akşam Anka - ra'ya hareket etmiştir. Alman Ekonomi Nazırını Berlin ga- rında Türkiye Büyük Elçisi ile Bul - garistan ve Yugoslavya elçileri selâm- lamışlardır. Başvekilimiz ve B. Şükrü Kaya Yalova'ya gittiler İstanbul, 19 (Telefonla) — Başvekil B. Celâl Bayar ve Da- hiliye Vekili ve Parti Genel Sek- reteri B. Şükrü Kaya, bugün öğ- leden sonra Yalova'ya gitmişler- dir. Başvekilimizin Yalova'da birkaç gün kalacağı zannedil- mektedir. Paşvekilimizin inşa ettirileceği müjdesini verdikleri yeni gemileri - mizden 13 tanesini her biri 6 şar bin tonluk büyük şilepler teşkil etmek- tedir. Bu gemilerle memleket mahsul- lerimizi Avrupa'nın en uzak limanla- rıma kendi vasıtalarımızla ve asgarit bir masrafla taşımak imkânını bulmuş olacağız. Yeni şileplerimiz en son sis- tem ve yollu gemiler olacaktır. Diğer gemilerimiz, bundan evel Av rupa tezgâhlarına ısmarlanmış ve bir kısmı gelmiş olan muhtelif büyük - lükteki gemilerimizin benzeri olacak- tır. Bu meyanda üç bin tonluk ve bundan evel inşası biterek İstanbul'a (Sonu 7 nci sayfada) »Hiller diyor ki: ——— “Südetlerin tere kendi Hitler, rarı l Henlâyn tevkif edilirse ..: geçeceğiml!,, halif bulunmalarına şiddetle itiraz etmiş, layn'ın samimiyetine ve hüsnüniyetine kani bulun- duğunu söylemiş, ve demiştir ki: “— Muazzam bir alman hava kuveti vücuda ge- tirmiye beni mecbur eden şey, Almanya'nın kalbine bir çivi gibi saplanan ve Sovyet Rusya'nın müttefi- ki bulunan Çekoslovakya'nın mevcut oluşudur. Bu- nun neticesi olarak Fransa ve müteakiben de İngil- “—_ Eğer Henlayn tevkif edilecek olursa bizzat ben südet almanlarının şefliğini deruhte edeceğim. O zaman doktor Benes'in daha ne kadar müddet ka- 5 başına ben Londra, 19 a.a, — Vard Prays, Berhtesgaden'de Hitler'le yaptığı bir mülâkatı Deyi Meylde neşretmektedir. Hitler, çeklerin, anayasada mevcut olmadığını ileri sürerek plebisite mu- Çember- tayyare kuvetlerini artırmışlardır.., sözlerine şöyle nihayet vermiştir: isdar edebileceğini görmek isterim. Ba- siniz?,, Henlâ fat vâdetmiştir. NLE na karşı da bir tevkif müzekkeresi keser mi der- ç Lor_ıdra, 19 a.a. -— Gazetelerin haber aldığına göre, Prag hü- kümeti, Henlayn'ın başını getirene beş bin ingiliz lirası mükâ- yn'in başını getirene 5.000 sterlin ! İngiliz filosu İstanbul'da Filo Cumaya kadayr İstanbul'da kalacak İstanbul, 19 (Telefonla) — İngilte- re'nin Akdeniz filosuna mensup De- vanshire kruvazöriyle Asridi ve Gas - sak muhripleri bu sabah saat 9.30 da li- manımıza gelmişler ve Dolmabahçe ö- nünde demirlemişlerdir. Gerek misafir filo ve gerek Hami- diye mektep gemimiz biribirlerini se- lâmladıktan sonra saat 11 de filo ku - mandanı maiyeti ile birlikte Dolma - bahçe sarayı rıhtımına çıkmış vâli ve İstanbul kumandanını ziyaret etmiş - Kumandan vâlinin Parkotel'de verdi- ği öğle ziyafetinde bulunmuştur. Yarın ingiliz sarayında misafir de- nizciler şerefine bir çay ziyafeti veri- lecektir. Kumandan öbürgün (Çar « - şamba günü) saat 16 da İstanbul ga » zetecilerini kruvazörde kabul edecek- tir. Filo cuma gününe kadar şehrimiz- S de kalacaktır. Nafıa Vekilimiz Ege'de bir tetkik gezisine çıkıyor İstanbul, 19 (Telefonla) — Nafıa Vekilimiz B. Ali Çetinkaya bugün öğ- leden sonra tramvay şirketinin vazi - yeti hakkında tetkikler yapmakta o- lan komisyonun hazırladığı raporları gözden geçirmiştir. Bu komisyon yarın (bugün) B. Ali Çetinkaya'nın reisliğinde bir defa da- ha toplanacak ve müzakere hazırlık - larının ikmaline çalışacaktır. Tramvay şirketiyle satın alma hu - susunda teşrin aylarında temasa ge - çilmesi temin olunacaktır. B. Ali Çe- tinkaya tetkiklerini bitirdikten sonra akşam İstanbul'dan Eskişehir'e hare - ket edecek ve orada vekâlet şoseler re- isi, sular umum müdürü, devlet demir- yolları hareket ve yol reisleri kendi - sine mülâki olacaklardır. Eskişehir'den Kütahya yoliyle Ba- lıkesir ve Bandırma'ya hareket oluna- (Sonu 7 nci sayfada) Beynelmilel ticaret odası reisi ve umumi kâtibi Ankara'da Beynelmilel ticaret odası reisi ve umumi kâtibi Ankara garında kendilerini karşılıyanlarla beraber (Yazısı 7. ı'nci—-.şşıfadı) Aln