20 Eylül 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

© tertiya Kr 20 EYLUL — 9 Çekoslovakya Hudgutlarının hangi cihetinden nücuma maruzdur? Çek dağlarındaki tahkimat, Fransızların meşhur Majino hattı kadar mühimdir Bügün bütün dünya, gözlerini Çekos- lovakyayı Almanyadan ayıran beş bin beş yüz millik hududa çevirmiş bulunu- Yor. Bu nasıl bir hududdur? Burada bu hududu siyasi, sevkülceyşi! Ve tabiye noktalnazarmdan gösteren bir harita görüyorsunuz. Çekoslovakyanm tabif miüdafaasını teşkil eden üç büyük dağ silsilesi vardır. Haritada bunları da görüyorsunuz. Evvelâ cenuptaki Bohmer dağından başlıyalım. Burası, atkorin geçmesine Bok derece gayrimisait, 1500 metre yük. tekliğinde tepelerle dolu bir dağdır ve Yalnız Hoymarkda kolay bir geçidi var- dir. Fakat bu geçit de Çekoslovaklar ta» Fafından kuvvetli bir şekilde tahkim €- “ilmiştir. Beton istihkümlar yapılmış, ka- Yalara makinelitüfekler yerleştirilmiş - tir, Sonra Erz dağları geliyor. Bunlar da * 1000 metreden fazin bir yükseklikte te- Pelerden müteşekkildir. Bu tepeler Al - Manya tarafma hafif meyili iner, Çe- koslovakyaya bakân sırtları da kolay ge- Gİt verir ve buradan Alman askerinin Çe- köslovakyaya girmesine tabii bir şekilde vardır. Fakat bu dağlarda da Çek- ler çok kuvvetli tahkimat yapmışlardır Ve Almanlar buralarını bombardıman et- İlkleri zaman bu tahribatın altında kala- Sak olan Südet mintakasıdır. Çünkü dağların geçit veren yerleri Südet ta - Yatma doğrudur. * ... Şüphesiz bu, Almanya için bir manla etmez. Böyle bir bombardımana evvelâ Südet arazisindeki zeziler rı yerlerden çıkarılır. Çekler “e bunu bildikleri için oranım İstihkâm lm tamamlarken müdafaa ted » Mirierine do fazla ehemmiyet vermiş » rai, © Üçüncü olarak Südet dağları geliyor Kİ bunların yüksekliği de 700 - 1500 met- PO arasındadır. Bu da bir istilâ ordusu- Min kolay kolay aşabileceği bir arazi de- . Bununla beraber, bu dağlarda beş Mir kolay geçit vardır, Fakat bunları da er yine kuvvetli bir şekilde tahkim ir, Çekoslovakyaya yalnız kolay bir geşit © Orak Avusturya tarafı kalıyor, çünkü CİA endişeye başladı. Çünkü, Wüda dağ yoktur. Burası da hududun Mark nihayeti, yani eski Avusturyadır. ... Avusturya cihetinde Çek hududu bir 0- Yadir ve geçilmesi çok kolaydır. Geçen | kadar Çekler bu taraftan hiçbir! duymuyorlardı. Fakat, Almanya | Yüsturyayı aldıktan sonra Çekoslovak» Avis, Mizyanın tihakt ile 250 mil fazlalaşan Alman - Çek hududunun 100 mill dağsız Arazidir. Geçen sonbaharda o Çekoslovakyanın bit hudud müdafaa tertibatı bitmiş in Beçitlere, ormanlara beton siperler in Mi edilmişti, Bütün küçük tepeler üze- Wtihkâmlar uzanmaktadır. #ipor ve istihkâmların altında yer ği geçitleri vardır ve buralardan aske- *“phane sevkiyatı yapılacaktır. Çek dap daki bu tertibat Fransanın meş- Majino hatt kadar mühimdir. Avusturya Almanyaya geçtikten son- > Çekoslovakya budutlarmâaki tahki - e matm daha uzak bir mesafeye kadar temdidine lüzum görmüştür ve bugün, dağsız bulunan 100 millik budud kasmını tahkime büyük bir faaliyetle devam et, mektedir. ... Harb olursa Alman erkfnharbiyesi nam bir hücum plânı tatbik edecek? Çek ordu erkinmın fikrine göre Al manya İki noktadan hücum edecektir. Birincisi çenuptan, Hardeg İle Hohenav arasmdaki arazidir. Bu hücum, ayn! za- manda, yine cenubdaki Gmünd veya Linz | moktalarmdan yapılabilir. Çünkü cenub kısmı, yukarda da söylediğimiz gibi, Çe- koslovakyanm en zayıf müdafsa edile. bilecek bir yerini teşkil etmektedir. Almanların ikinci taarruz noktası da şimaldeki Giatz olacaktır. Glatz Çekoslo- vak topraklarma dil şeklinde Ouzanmış bir Alman srazisidir ve burayı arkadaki Alman şehirlerine bağ'ıyan mühim de. miryollart vardır, Bundan başka, şimaldeki Glatz ile ce- nuptaki Hardeg noktası Avusturya ile Almanya arasında kalan Çekoslovak a- razisinin en dar yerini teşkil etmekte. dir. 90 mill uzunluğundaki bu arazi biri şimalden, diğeri cenuptan iki bücum &- rasında kalır ve her Iki noktadaki a3- kerler 45 mil ilerlerlerse Çekoslovak, ya ikiye bölünmüş ve Pragla diğer Çek arazisi arasındaki rabita kesilmiş olur, Almanya bu çember hareketini neka- dar bir zaman zarfmda yapabilir? Bugün her büyük devlet merkezinde düşünülen mesele budur. Hitler bu İki noktayı iki üç günde birleştirebileceği kanatindedir. O zama. na kadar da Fransa, Rusya ve İngütere mukabil bir harekette bulunamıyacak « lardır. Çekler ise, tek başlarına bile, Alman- yaya Üç balta kadar mukavemet öde- ceklerini umuyorlar. Eğer harb esnasın. da Almanya başka budutlarına da asker göndermek zaruretinde kalırlarsa Çekler daha uzun bir mjidet mukavemet ede. bilirler, Fransanın, böyle bir harb esna- Sinda hudutlarında harekete geçmeye ka- rar vermiş olması da Almanyanın mu - kabil asker sevkine mecbur olacağını gösteriyor. Hitlerin karşımna çikacak olan Çek ordusu da kuvveti! bir ordudur, Çekos- lovakya birkaç gün zarfında 2 milyon Bir seferberlik halinde iMlacaristan, 800 bin asker çıkarabilir ! Almanların Macar dostluğuna kıymet vermelerinin sebebi şu: Macar ordusu Almanya lehinde harbe iştirak ettiği takdirde Almanyanın şarka doğru genişlemesini kolaylaştırabılecektir Küçük itilâfın, Triyanon muahedesi » nin askeri hükümlerini lâğva muvafakat ettiği malimdur. Bu münasebetle Macar ordusunun bugünkü vaziyetini kuş baks- gi gözden geçirmek faydalı olabilir, 1947 yılının sonlarına doğru milletler cermiya, (i tarafından neşredilen askeri salname- ye bakılırsa bu hükümetin cihan har- binden #onra konulan askeri tahdidata tamamen riayet ettiğini, Triyanon mua- hedesinde azami had olarak gösteriler 35.000 kişilik bir ordu beslediğini, bu or. dunun on iki sene müddetle hizmet et- meği kabul eden gönüllülerden teşekkül ettiği görülür. Miktar ve evsaf itibarile çok mahdud ve geri töçhizata malik bu- lunan bu kuvvetin tayyareleri olmadığı gibi senelerdenböri askeri mükellefiyetin Mğvı dölaymiyle talim gördükten sonra terhis edilmiş ihtiyati da yoktur. Vaziyetin bu malümata uygun olmadı. ğını gösterirken, Macaristanm, harbin kendisini içersine soktuğu fena vaziyet ten kurtulmak için, sarfettiği cehdi ten- kld niyetinde değiliz. Çok vatanperver olan v6 bu yüzden bütün dünyanm sem- patisini kazanmış olan Macar milletini, han harbinde kendisini mağlüâbiyete sü- rükliyen bir vaziyete tekrar düşmemek 1, çin tedbir slmağa kalkışmış olduğundan dolayı munhaze etmek doğru olmaz. Milletler öemiyeti salmamesi rakamları. nn doğru olmadığını söyleten sebeb, yal- mız tarihi hakikatleri olduğu gibi tesbit etmek artusudur. Almanyanın Versay Koushodesinin hükümlerini lâğvetmek çin vaktiyle ileri sürdüğü sebebler ara- smda Macarların Triyanon muahedesinin aakeri hükümlerine riayet etmediği de tâdiz ediliyordu, Vakrâ bu iddia hakika- te uygun değildir. Berlin, Macarların hareketlerinden örnek almamış, bilâkis Macarlara bu hususta ders vermiş'i, Yal. asker seferber edebilir. Bütün Çek, Slovak ve Macarlar Alman ordusuna kar şı büdudlara koşacaklardır. Südetlilere gelince; gunu unutmamak Yâzımdır ki, 8,5 milyon Südet Alman içinde 500 bin kişi Henlayn aleyhtarıdır. Bu da Henlayn «leyhine bir isyan âmili olabilir. ... Görülüyor ki Çek , Alman hudutları her iki tarafı da uzun uzun düşünmeye sevkedöcek mahiyettedir. Bu hudud, her zaman olduğu gibi, bugün de bütün Avrupayı meşgul etmketedir. Tarihte Bohemya dağları mühim bir Yol oynanıştır. Çünkü burası Almanya ile yakm gark arasındaki en mühim ta bil müdafan hattımı teşkil eder. Bismark: “Bohemyaya kim hâkim 0©- Tursa Avrupaya hâkim olur,, demiş ve bu- raya "Avrupanm ortasina Allam inşa ettiği tabil bir istihkâm,, ismini vermiş. t. Burası, hakikaten, büyük bir istih - kâm yeridir. Ve bugün bütün dünya bu. ranm bir müdafaa hattı olarak kalması. ni v6 bir harb meydanı olmamasını te- menni ediyor. — Daily Merald'dan, Karıncalar arasında harp E maksadiyle toplanmış bulunuyorlar. Meksika - Amerika hududu üzerinde olan bu eys- U günlerde Amerikanm Teksas eysletinde, bir- çok hayvanat âlimleri garib bir hâdiseyi görmek Fakat son günlerde vaziyette boklenmiyen bir değişik- Yazan Gnr. Baratiye (Meşhur Fransız Askeri Muharriri) x Küçük itilâf, Lehistan ve Ma caristanla o uyuşabilirse meyda- na gelecek (93) milyonluk kuvvet, Tuna havzasmda hâkimi. yet kurmak istiyenlere karşı rmi- azzam bir sed olabilir. nız Alamayanın bu iddiası, itilâf devlet leri murahhaslarından askeri bir kon - trol heyetinin yedi sene için Macarista- na gönderilmesile neticelenmiştir. Fa- kat Macarlar Almanların kullandığı sis- temden bambaşka bir usul takip ederek on iki ay içersinde bu heyetin kontro, Yundan kurtulmak imkânmı bulmuştur. Macarlar gönüllü orduyu teşkil etmek için adam bulmakta müşkülât çektikleri. ri söyliyerek munhedey karş tilk itiraz- Yarın rileri sürmüşlerdir. Macar küküme- tinin bu iddiasmm yerinde olduğunu iti- raf etmek lâzımdır. Çünkü on iki sene süren askerlik hizmeti Macar köylüsü #- çin tahammül edilmez ve İstenir bir iş değildir. Köytü dalma toprağına bağlı ka. ir ve uzum zaman topraktan ayrılamaz. Onun için Macar hükümeti muahedenin beslemesine müsaade ettiği orduyu top- lamak imkânmı bulamamıştır. Macarlar o bu usulün değiştirilmesi hususunda aylarca rar ettiler. Fakat nihayet Jtilâf devletlerinin bu noktaya Yanağmıyacağmı anlıyarak isrardân vaz- geçtiler. Ve munhede hükümlerini yeri- ne gelirmeğe razı olmuş gibi görlindüler, Senede üç binden fazla gönüllü bula - madığını ber Iddlaşmda israrla yazan Macar hükümeti birdenbire bir kaç ay içersinde otuz beş bin gönüllü bulmuş olduğunu itilâf devletlerine bildirdi. Bu değişme kolayca izah edilebilir: toplanı- lan gönüllülerden, on iki seno orduda kalmağa muvafakat edeceklerine dair senet alınıyor, fakat azam! fki sene son- ra terhis edilecekleri kendilerine kat'i yetle vaadölunuyordu. Macaristandaki kontrol heyeti bu mu- vazaayı keşfetmekte gecikmedi, ve is tikbâlde Macar mliletinin telim görmüş bir orduya malik olacağını mensup oldu. ğu devletlere bildirdi. Umumi harbin galipleri, bu işi takip etmekten ksa bir zaman İçersinde usandılar ve Macar or- dusunu £Wİ teftişlere tâbi tutmağa Jü- zum dahi görmediler, Bu suretle Macar harbiye nezareti, ordusundan istediği ka darını terhis etmek, onların yerine yeni kuvvetlerini silâh altına almak, ordunnu silâh ve mühimmat kuvvetini arttırmak imkânlarını buldu. Hattâ munhede ile menedilmiş olan askeri tayyareclliği de tekrar yarattılar ve hususi bir üniforma giyen tayyare zabitleri ftlâf devletleri- kontrol memurlarınm gözü öründe Bu- dapeşte sokaklarında dolaşmağa başla - G1 TAK Mik olmuştur; kırmızı karıncalara Amerikanm birçok yerlerinden müthiş imdad kuvvetleri gelmiştir. Sayısı milyonları geçen kırmızı karmcalar muhta, sam gruplar halinde harb sahasına doğru yol almağa başlamışlardır. Bunlar binleree kilometre yol alarak hududa yetişmişlerdir. Yette Meksikanın İri kara kayıncslarıyla Amerikanın kırmızı karmeaları arasında çetin bir barb başlamıştır. Karmcalar arasındaki harb çok kanl: olarak devam ediyor. fik günlerde mücadeleyi takip eden âlimler Şimdiye kadar haşarat âleminde böyle bir harbin İşin asıl garibi, küçük itilâfın bu vazi- yet karşısında elelâde bir protestoya bile Yüzum görmemiş olmasıdır, Macarlar 16- hine her türlü arazi tavizalına şiddetle mümanaat edeceği şüphesiz olan küçük itilâf, ihtimal kendi kuvvetlerinin ka - hir faikiyetine güvenerek Macaristanin kuvvetlerini arttırmasına ehemmiyet ver medi, Bundan sonra Macarlar, silâh altına aldıkları kuvvetleri altı aylık bir talim devresi zarfında yetiştirmeğe ve altı ay- dan sonra terhis ederek yerine yeni kuv- vetler ikame etmeğe başladılar. Bu su- retle Bir harb halinde Macarların sefer- ber haline koyacakları kuvvetlerin mik- tarı pek ziyade çoğalmış oldu. Adetâ Macarstanda yaşıyan 22 - 45 yaş srasm- daki bütün Macarlar kışlaya girip çiktı- lar, 4 Hakiki bir asker hayatı yaşıyan geng- lik #por teşkilâtmı da gözönünde tut- mak lâzımdır. 17.21 yaş arasmda bulu « nâu her Macar genci “Levente,, dedik- leri bu klüblerden birisine girmeğe ade- tâ mecburdur. Bu klübler cihan harbine iştirak etmiş eski zabitlerle; küçük za - bitler tarafmdan idare edilir. Buralarda her çeşit askeri talimler yapılır, atiş temrinlerine de geniş bir yer ayrılmış- tır. Bugün Macaristanda mecburi askerlik mükellefiyeti hakkında hiçbir kanunun movcut olmamasına rağmen ön sekiz ay- lik askerlik mkellefiyeti fiilen vardır. Ve silâh altında bulunan 70,000 den, yani 'Triyanon muahedesinin tesbit ettiği mik- tarm iki mislinden fazladır. Harb so - nunda ordudan çıkarılmış zabitlerden $- şe yarıyacaklar tekrar hizmete ülmmş « tr. Ordunun umumi vaziyetine gelince: Macar yollarının bu günkü hali gözönün. de tutularak motörlü kuvvetlere büyük bir ehemmiyet verilmemiş, harbden #0n- ra teşkil! edilen 7 tuğ bugün yedi tüm haline ifrağ edilmiş, ağır müdafaa top- ları, tayyareye karşı toplar ve tayyare lerle teçhiz edilmiştir. Seferberlik ha « linde, 9 milyonluk Macar milleti, 800000 talim görmüş askerden ibaret kuvvetli bir ordu çikarabilir, Bu ordu Almanya lehinde harbe iştirak ettiği takdirde Almanyanın şarka doğru genişlemesini kolaylaştırabilir, veyahut muhtariyetle « rini muhafaza etmeği istiyen milletle » rin mukavemetini takviye edebilir. O- nun içindir ki, Almanlar, Macarlarm yardımına ehemmiyet vermeğe başlamiş- lardır. Küçük itlâf ancak bunun üzerinedir ki Macaristana karşı olan vaziyetini de- Hiştirmek ve Macaristanla anlaşmak İm, kânlarımı araştırmak llzumuru duymuş- tur, Eskiden Macaristan küçük itilâfla olan münasebetlerini düzeltmek için bir bayli uğraşmıştı. 1922 do resmen Fran- sa hükümetine müracaat ederek ufak ve ehemmiyetsiz hudud tashihleri toukabi - linde bütün iddialarından vazgeçerek (Lâtfen sayfayı çeviriniz) Kar beyaz ve yedi cüceler İKİ'nin babası Valt Disney, tamam otuz altı mil- yon dolar alacak. Bu parayı ona (Kar beyaz ve yedi cilceler) filmi getirmiştir. Fakat bu para tamamiyle Valt Disneyin cebine gi- recek değildir. Çünkü bu filmi hazırlamak için ona 800 eşi görülmüş değildir. Harb sahnesinde gazetecilerin kara karmcalarm muzaffer olacağını zannetmişlerdi. vazifesini gören Âlimlerin bugünkü kanaati zaferin kır. miz karıncalanda kalacağı merkezindedir. kişi yardım etmiştir. Buna rağmen bu film Amerikanm en çok hasılat getiren filmdir. Şarlonun filmleri bile bu kadar hası- lat getirmemiştir.