27 Ağustos 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

İla : HABER — Ain postam MESELE Macaristan Almanya'ya | hiçin me ylediyor ? Avusturyanın ilhakı Macaristanı Alman- ya edebilir eti nalbi amiral Hortinin tesmen ziyareti Alman gaze- di neşriyata sebeb olmuş- Bzeteler, seyahati çok esaslı bir e gösteriyorlar ve bunu Al - © İnç çi siyasetinde büyük bir zafer # #ilyorlar, Bortinin beraberinde Macar heririye nazırı V harbiye nazırı general Raiz ş - Macar görüşmelerinde Mökeri meselelerin ebemmiyet- e #lacağı fikrini uyandırıyor. bikümet reisi doğrudan doğ - BİSti, Orada Hitler tarafın « *dildi. Hitlerin da beraberin- siye nazırı Her fon Rib- an orduları başkumandanı ve Alman filosu baş - amiral Reder var. Amirsl, “met reisini, Alman başvekili yaya davet etmek üzere eşteye gitmişti, Deveran €- inanmak icab öderse 2- daveti kabul ettirmekte biraz iştir. tan amiral Hortiye Musoli- H en sene Almanyayı ziyareti 8i- | Ma, Yapılan merasimin tıpkısı yapıl- Site, Almanyayı idare edenlerin Ma , Macaristanı Alman #i - v i€ri dairesinde hareket et- » Yahut onu küçük itilâf devlet- Çekoslovakya ile anlaş- eğe kali olarak karar Şüphe edilemez. a ai dostluğu “eskidir. Al- stanla harbetmiş, beraber Kur, Almanyanm 1919 sulh kendisini içersine koy - “tL hen ide GR muvefe Macar halkı tarafından sevinç Macaristanın o muahede A sk için beslediği ümitleri İS hükümetinin her şeyden Sey, 1918'de kendi top- bir kısmından mahrum edile- milcerred vaziyetten sıy- acaristanı merkezi ve şarki ila, YASeti namına ihmal edemiye- Halyanın tekliflerine Macaris- alar İsticalle cevab verdiği he- pe politikasının $ikt ka, trya işine bağlı olması, Ma i kolaylaştırmağa çok 1 Yin. Malya - Avusturya - j Protokoliarı, Avusturya ve yay kümetlerinin gok sikışik bulundukları serada her iki tasndı sahada ehemmiyetli men- #tmiştir. Macarların Tri- #desikin tekrar gözden ge- İAĞİN icin bilhassa Ttalyadan ekledikleri hiç de gizlenmiş de- 7 > ZE pr PARAM AR fa i 77 İf 4 yz ii 7 — 7 A > #. EE VEM VE EEİ, 7 Zİ aşar, Almanya yavaş ya- i Eİzliya silâhlanmağı baş- Müahedelere meydan okumağa Macaristan daha açık ola- temayill etti. Gömböş kabi. Yaa İtalya ilo Almanya a- * ty ralarmda, İtalya, icabm - i a istiklâlini müdafas et- yle Brenner geçidine asker an Almanya ile İtal azik bir vaziyette kaldt, © , | “*Rhesinin yıkılması ve Habe- t kya #elani yüzünd Mal, N 4 men .i. yanım Al X ini kolaylaştıracak sa- vr Netice öyle olmadı, hattâ ak NM MY e, e j / i : ; , Cermeblerin şar. m doğru yayılışımda geçit va- ile hemhudut yaptı; hükümet Macaristanı her vakit tazyik bu kuvvetli sişlemesi önünde tamamen ehemmiyet - siz bir mevkide kalmaktan endişe eden bir Macaristan için siyasi şartlar tama- mile değişti. Macaristan için bu günkü vaziyet, Berlin » Roma mibverinin teşekkülüne taksddüm odon şaptana sazaran çok baş- kadır, İtalya, Avrupanm bu parçasında Almaü- yanm istediğini yapmasına müsaade öt- miştir; Avusturyanm ilhakınt memnuni- yetle kargılamıştır. Almanyunın 'Tunays doğru genişlemesini tasvib ediyor. De - mek ki Macaristan tehlikelerle dolu bir veziyotle karşılaşıyor. İtalya artık Ma- taristanın iktisadi kalkınmasma yardım etmiyecektir. İtalya - Avusturya - Ma- carlstan bloku belki Macar istiklâlini müdafaa edebilirdi. Bu gün bu blok mev- cut değildir. Macarların bugün hareketlerini Al- manyanın siyasi ve iktısadi vaziyetine uydurmak, yahut Almanyaya karşi mü- cadele etmek şıklarından birini kabule mecbur olduğu yukardaki izahettan an » laşılıyor. Mücadeleyi kabul ettiği tak- dirde Macarlara kim yardım edebilir? Küşük i(lA* kendi emniyetlerini koru - makla meşguldür. Öyleyse Cermen Macar sn'anevi dostluğu ve Almanya - nm Macar milletine temin edebileceği siyasi ve iktmadi yardım hakkında yazı- lan yazılar göyet tabil olarak Mataria - tanda iyi karşdenacaktır. Budapeştede herkes Almanyanm Macaristana yardı- mmnt muhakkak görüyor. Bir geminin de- rize indirilmesini vesile illihaz ederek yapılan İHorti « Hitler görüşmesinin mu- bakkak Macaristan » Almanya ürasında yeni bir arlaşınaya varatağı iddia edi - li Ml m m yy yanaştırmamak için Alman siyasetinin bu mülâkattan istifade edeceği muhak - kaktır, “5 Tan” Veşekkür Eşim emekli binbaşı Hulüsi 'Tando- ğanın gerek cenazesinde, gerek mektup ve telgrafla taziyette bulunarak acımıza iştirak eden bütün ehibba ve akrabale- rımıza ayrı ayrı teşekküre teessürümüz mâni olduğundan gaztenizin teşekkür. lerimize delâletini rica ederiz. mma em vara Fransada iş haftası meselesi Haftada 40 saat çalışılmasına rağmen smmur1937de Fransız sanayii 1936dan daha fazla kazandı #ransanın saplandığı bir çıkmaz var: İktidar mevkiinin dayandığı ekseri - yet, Bu ekseriyet çok sağlamdır. Ekseri- yeti teşkil eden partilere hoş görünen bir hükümet, - (önümüzdeki intikabatta pârlâmentoda büyük bir değişiklik ol - mazsa) sittin #ene Fransanın başımda kalır, Fakat bu hükümetten hiçbir şey beklenemez, zira felce uğraması mukad- derdir. Fransız parlâmentosu ekseriyet bloku. Bun İki büyük partisi, yani komünistler« 1s sosyalistler, zamanla, sağ partlerden daha çok vatanperver olmuşlardır. (Ya hut daha çok vatanperver gözükmekte - dirler). Bundan evvelki meclislerde mil li müdafaa ve müstemleke kuvvetlerine ait bütçeler müzakere edilirken şiddet- 4 hilcumlar yapmak itiyadında olan bu partiler, şimdi, bilikis askeri bütçeleri yükseltmek istiyon takrirler vermekte» dirler, Fukat sosyal sahada kazandıkları şeylerden en ufak fedakörlikta bulun - mağa yanaşmamaları bütün “hüsnüni - yet,, lerine rağmen hükümete füli bir yardımda bulunamamalarmı mucib olmak tadır. Hüdise Fransız sağ cenahına göre Şüy- ledir: “İş kanununda Blümun yaptığı tadi - lât, iş müddetinin haftada 40 saate in- mesi, Fransız endüstrisini, dünya piya- salarında hiç kimseyle rekabet edemez bir bele düşürmüştür. Almanyada İşçi gece gündüz çalışlırı- lee sercan Ty Ge ee RON Gaya Gen asgarinin asgarisine indirilebilirken Fran Sada İş saati azalmış ve yevmiyeler ala- bildiğine yükselmiştir. Bu hal Fransız en- düstrisinde maliyet fiatları pek ziyade yükseltmiş ve bu tadilâttan önce yapı- mış olan mukavelelere riayete mecbur kalan birçok fabrikalar fena sarsılmış - lardır. İşçi kuvvetini istediği gibi kul - lanan, grevlere asla müsamaha etmiyen, sabotaja imkân bırakrıyan rakiplerin u. cuz malları, düne kadar Fransayla alış” veriş eden dünya pazarlarını kaplamış- çuruma #ürüklemektedir. Eğer Fransa gibi altını bol ve çok zengin bir memlekette cereyan otmeyip faraza İ- talya gibi fakir bir memlekette cereyan etmiş olsaydı, bu devlet çoktan mahvo « tur, giderdi. devlet adamıdır. Fakat elinden hiçbir şey gelmemektedir. Zira doğru sandığı ş46- kilde hareket etmeğe karar verince ik- tidar mevkiinden tekerlenebilmektedir. Halbuki ihracatın azalması Fransız dövi- zini mütemadiyen tehdit etmekte ve mil MW müdafaa için verilen siparişlerin ma- lyet flatı fazlalaştıkça fazlalaşmaktadır. Daladiye, iktidar mevkiine geldiği zaman Fransanın kurtuluş yolunu şöyle hulüsa etmişti: hâdise Daladiye bu tehlikeyi. görmüş olan 1 — Mümkün mertebe çok istihsal ve Ihracat, 2 — Mili müdafaanın her şubesine azami dikkat, İş haftasınm bugünkü şeklinde kalma- 8: istihaali son derece azaltmaktadır. Zi- ra pahalıya mal edilen Fransız malları- nı arıyan müşteri azaldıkça azalmakta- dir. Bu halin sonu nereye varır? bu gi- dişlo 40 santlik iş haftasından işçinin urun milddet istifade edebileceğini san- mak hatâ olur, Cihanm bugünkü reka- beti karşısında Fransa ekonomisi bu mi- rasyediliğe daha fazla tahammül ede - mez.,, Fakat bir de madalyanın öbür tarama bakalım. Fransiz sol cenahı diyor ki: 40 'sastlik'iş baftasından patronlar meyiz. Onlar işçiyi muayyen gündelik mukabilinde azami derecede fazla, hattâ ellerinden gelse ve amele ses çıkarmak imkânmı bulamasa haftada 88 santde çalıştırmak isterler. Bu sebeble 40 saat. lik hafta dolayısiyle sızlanmaları gayet tabildir; bayram yapacak değiller ya! Fakat bu usul dolayısiyle Fransız sana- Yilnin mahvolduğunu iddia etmek sadece ve kocaman bir yalandır. İspatı işte: 1037 sönesinde tahsil edilen vergilere dair maliyo nezareti tarafından neşre « datsızlığı malümdur, disinden böyle bir şey beklenemez, ©$a. 50 bin frangı bulan sanayi müesseseleri 1936 da 27000 sdeddi. 1937 de yani kırk #astlik iş haftasının tatbika başlandığı sene zarfindayım 50 bin frank kuzanan sanayi müesseselerinin adedi bulmuştur, Gene 1936 da penelik kazan- ci bir milyon franuktan fazla olan sanayi seüesseseleri 945 taneydi. 1977 do ise bir milyondan fazla kazançlı sanayi mü- esseseleri - 40 saatlik iş haftasma rağ- men! , 10Ö0 ye yükselmiştir. 37000 i Şu halde! Halk cephesinin işçinin yaşayış şart- larını ıslah eden ve ona medeni insan baklarmı veren icraatı sanayiin hiç de sieyhine olmamıştır; bilâkis.. Çünkü dinlenmek imkânmı bulân işçi daha müs mir çalışmağa başlamıştır.,, Acabu no olacak? orduya kendisini bir hayli sevdirmiş olan Daladiye bir dikta- törlük tecrübesine kalkışacak mı? 6 şubat hâdisesinde tecrübe edilmiş o- Jan bu zatm meğru demokratik yollar dışmda bir harekete kalkışmaktaki isti- Binaenaleyh ken- Ben çu anda meclis kapalı ve kendisi fevkalâde salâhiyetlerle iktidar mevki - İndedir. Dilerse her istediğini meclis &- çılmcaya kader rahat rahat yapabilir. Fakat “halk cephesi, programdan fay- Ia inhirmf ederse meclisin açılması a- kabinde bir saniye bile iktidar mevkilu- de kalamıyacığı şüphesizdir. Fakat Daladiyenin 40 saatlik iş hafta, Sı nizamında #ilâh fabrikaları lehine ta- Yağıması mümkündür ve buns 808- yelistlerin hattâ komünistlerin muvafa- kat etmeleri beklenebilir, Çünkü Fransa yalnız bu sahada rekiplerine nazaran çok aşağı mevkidedir. Meselâ Almanyada 8i- âh fabrikaları haftada 168 saat (yani günün 24 saatinde) çalışırken Kransız 8i- lâh fabrikalarının ancak 40 saat çalış . maları Fransayı fena vaziyete düşür - mektedir. Bu sebeble Daladiyenin iş kanununu yalnız bu boktadan tadil için müzaheret temin etmesi pek mümkündür, Eşi; M. TANDOĞAN tar. Bu vaziyet Fransayı ekonomik bir u- dilen İstatistiklere göre senelik kazancı Alman otellerinde yeni tarife LMANYANIN sayfiye şehirlerinden birisi olan Suapta krunaz bir otelej oteline müşteri celbet, mek için iyi bir usul bulmuştur. Bu otelde kalanlar ilk gece İçin bizim paramızla 140 kuruş verirler, İkinci ge- cenin ücreti 80, üçüne gecenin 55 kuruştur. Bu suretle bu otelde kalma müddeti çoğaldıkça otel flatı azalır. Binaensleyb bu otele bir defa giren müşteri gittikçe a- zalan ücretin cazibesine tutularak otel değiştiremediği gibi, koluy kolay şehirden de ayrr'amaz. Askı kullanma yasakı MERİKADA yaşamanın Avrupada yaşamaktan daha hoş olduğunu zanneden birçok insanlar vardır. Bunlar birkaç hafta evvel Amerikanın Long - Bah şehrinde bulunmuş olsalardı, bu yanlarında çok ya- milmiş olduklarmı anlarlardı, Çünkü şehrin sokakların. da çift gift polisler dolaşıyor, sokakta dolaşanları durdu ruyor, öcketlerini çıkarıyor ve içlerinde askı taşıyanla. rım aâkılarını alıyordu. Bu adamlar ayni zamanda bir pa- ra cezasına da çârpılıyordu. Neden mi? çünkü şehir be lediye meclisi askı kullanmayı güzelliğe uygun bulma- dığı işin yasak etmiş. Bu şehirde çikan ve çok satılan bir gazetenin mü- dürü, kararı gülünç bulmuş ve protesto makamında €6- ketini çıkararak kırmızı renkte bir pantalon askmıyla şehrin meşhur plâjında dolaşmıştır. Bu hareketinden ö- türü gazeteci mahkemeye verilmiş, fakat kalemi Çok keskin olan muharririn, mahkümiyeti halinde açacağı münakaşadan ürken belediye meclisi davayı geri almış. tır. Gazetecilik tarihine dair yeni keşifler Gr târihilo meşgul bir İtalyan âlimi, ekl Romada, gazetelerin bugünkü kadar itina ile hazırlandığı tezini müdafaa eden bir kitab negretmiş, tir. Bu Alime göre o devrin gazeteleri Rotativ makineler- de basılacak yerde, güzel yazılı binlerce esirlere yazdı. rılırdı. Telgraf ve telefon yerine de ışıkla verilen işa- retler kaimdi. Kalyan âlimine göre o vakit matbuat bürriyeti mevzubaks değildi. Havadisler imparatorluk mahkeme si tarafından veriliyor, Yazılan gazeteler Forum'un du- varlarma sypıştırılıordu. Bu haberlerden başka gey yazmaksa menodilmişti. P1â) plâj dolaşan şeyh ISIRDA erkeklerle kadınların bir srada bsuyo etmelerini, çıplak denecek kadar açık vücut. Yarmı heş görmiyen bir şeyh, insanları bu yanlış yoldan gevirmeğe karar vermiş, Sarığını başına sarmış, yüzüne siyah bir peçe takmış, Plâj plâj dolaşmağa başlamış. Her geçtiği yerde saatlerce vaaz ve nasihat ediyormuğ. Bu manasız nesihatlerin sularda yıkanan, yakut kumlarda kızaran çiftler tarafmdan çilgin kahkabalaria karşılandığını, geyhin plâjlerda güzel bir sley mevzuu olduğunu söylemeğe bilmem lüzum var m? Dünyadaki demiryoel- larının uzunluğu MAENDİFER ilk icad edildiği vakit, ilk Fransız reisiclimhuru olan meşhur Tiyor bunun asrm bir deliliği olduğunu söylemiş ve çok geçmeden bu işin ta- mamiyvle iflâs edeceğini ilâve etmişti. Tiyer istikbali görebilen bir adam değilmiş demek ölüyor. Eğer şimendiferlerin hızlı tekâmülüne dair şu rakamlırı o zaman kendisine söylemiş olsalardı gag- kmlıktan küçük dilini yutardı şüphesiz: 1840 senesinde demiryollarınm uzunluğu 7697 kilo- metroydi, (Ren ve Nil nehirleri ve uca eklenirse bu u- zurlukta olur.) 20 sene sonra bu uzunluk 108.900 kilometreye gik- tı, (Arzın çevresinin iki buçuk misli). Daha yirmi sene sonra, 1858 de 372,000 kilometreyi buldu. (Arzdan aya kadar gidip gelme mesafs), 1920 da 1,160.000 kilometre- yi aştı (22 defa hattılstüvn uzunluğu). 1035 te 1.329,40 kilometreydi. (Arzdan güneşe kadar olan mesafenin yüzde dokuzu). Alman kadınları bayrağı nasıl selâmlıyacak! LMANYADA kadınların sancağı selâmlama tar- zma dnir yeni bir kararnama çıkmıştır. Bu ka- rarnamaye göre Alman kadınları Sancağı ve yüksek şa- hısları, almlarını eğerek ve sağ kollarını omuz hizasina kadar kaldırarak selâmliyacaklardır. h sinirim üni