21 Ağustos 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 11

HABER — Akşam postası Sa 2 AĞUSTOS — 1035 İzmir fuarı açıldı Türkiye - Fransa temiz, 2 — Başvekli Celâl Bayar SN saa 10,30 da hususi trenle Ma- Er Orada bir saat kadar ai Sonra Bandırmaya hareket Müdg,, A hisar ve Balkesirde birer ? uracaktır, Celâl Bayar Ban- kanan Saat 22,30 da yatla Istanbula N et edecektir. Mir Bayar dün öğleden evvel İz. yle Odasında ihracatçılar, $a Mekkep aba tacirlerinden mü- ir he b Sinir 'yetin toplantısına riyaset ie Planda iktesadi mevzular üzerin. tu Yolda Üştür. Başvekil tüccarlara Ne Deyanatta bulunmuştur? İ Sizleri, fktrsat Vekili ve diğer i erin fımızla, ziyaret ederek mem- | Umumi ticaret vaziyetini ko - Yı bir vazife bildik. metin Barici ticaret politika- ” değişiklik yoktur. İktisadi Sok yakm takip ediyoruz. e adm biliyorsunuz. Hü- lar, ida il takip ettiği harici ticaret poli. tecrübe etmiş olarak, İyi tanıyorsunuz. harici (o ticaret denilebilecek a, a ka ve buradan ihraç edilmekte, altnda maksat sizlerin ve e msi hakkmdak! dileklerinizi o Yerpeş Öğrenmek ve kâzimgelen ted- tar. Bu seneyi refahlı bir Pong hazırlamak emeli ile neler e ir? Fikirlerinizi madde tasrihi birer anlatmanızı rica ederim, © Miş, çe dlr. Arzularınızın, kabili icra i, “iş “9rhal yapılacağma erin olabilir. 4, ye 3 Üzerinde sizinle görüşmekten , £ dövk duyuyorum. Çünkü he, “iy devletle ticaret işlerine büyük Veriyoruz. Ehemmiyet ver. Maddelerden biri de Cemubi A- bize açmaktır. bize açılmasını hayatı için yeni a İl İ İİ Say AÇI'ış merasimi Ni tuncahınç.. Her İnsanı €t var, Sokakları akıp gi. te kaplamış. Vapurlar, yi över, otomobiller, ârabâ- lü nakil vasıtaları, günler. Memleketin dört bucağın - Ziyaretçi taşıyor. O İzmire nlerin © sayısı, şimdiden son hazırlıklar da öğleye €dilmiş, bütün pavyonlar mermi, Ziyaretçiler gibi, koyanlar da saatin ön ye. Belmesini yalak bekliyorlar. ye 7 £ E m yı Bir Pavyonlarda yer almış; eyer ilyonu aşacağında şüphe aş Yaretçilerin o nazarlarına ekorasyonunun fevkal&. © meydana koyuyor. ki fuara iyi gelenler, bu e bambaşka © bulacaklar. O Mühye büyük antreden girer. Kü yi yonlar, yeşillikler a Mar i ağ vasıtaları eğe üşürecek, dez Börerek tetkik ederek, her “şe gün Ezmek için üç, hat, tinin kâfi gelmiytceğine .lediye relsimizin elli bin kişi toplanmış, © başvekili ve vereceği nutku bekliyor; fuarı görmek için o sabırsızlanıyorlar, 17,20 de, baş vekil Celâl Bayar, beraberinde Iktısat Vekili Şakir Kesebir, Ad- Bye Vekii Şükrü Saracoğlu, İz- mir” Valisi Faz: Güleç, Bele. diye ve Fuar Komitesi reisi Behçet Uz olduğu halde geliyor, davetliler ara. sında yerini alıyor. Montrö meydanın da bir hareket oluyor, koca meydan adeta sallanıysr. Ortalığı alkış sala. s inletiyor. , 1730. İstiklâl marşı çalırıyor. Fuarın açı, ış töreni bu suretle başvekilin riya - setinde başlamış oluyor. Belediye ve fuar komitesi reisi Dr. Behçet Uz kürsüye gelerek başvekili, vekilleri, davetlileri, halkı selâmlıyor. İzmir fuarmın kuruluşunun bir tarih. g*sini yapıyor; iştirak eden dost dev. İetlere teşekkür ediyor, giriş yerinde dalgalanan (milletlerin © bayrakları araşma gelecek yıllarda (yenileri de katılacağı (o ümidini izbar eyliyor. Bütün bu eserlerin o büyük Şeften alınan ilhamlarla meydana getirildiğini söyliyerek © nutkunu bitiriyor. Bay Behçet Uzdan sonra, Başvekil Celâl Bayar ,beklenen söylevini veriyor, kapıdaki kurdelâyı; — Uğurlu olsun! temennisile köse- rek 8 inci “İzmir Enternasyonal Fua - rını, açıyor. Belediye Reisinin sözleri Belediye reisi Behçet Uz, nutkun. da ezcümle serginin Başvekil tarafın. dan açılmasından İzmirin (o duyduğu şeref ve sevinci tebarüz © ettirdikten sonra teşekkürlerini bildirmiş, İzmi . rin kalkınmasına yardım eden İktisat Vekiline ve diğer hükümet müessese . lerine, bankalara da teşekkür borcunu Işaret ederek İzmirlilerin Büyük Şef Atatürke olân şükran ve tazimlerini şu sözlerle anlatmıştır: “— Atatürlein aziz varlığı etrafında parçalanmaz bir kaya gibi mltesanit olmaktan, onun gösterdiği yoldan yü- rümekten zevk duyan Türk milleti i çin erişilmiyecek yükseklik © yoktur. Nasıl ki tarih hiç bir millete Atatürk gibi kurtarıcı ve yaratıcı bir şef nasip etmemişse, hiçbir milletin * şefine de Türk milletinin Atatürke beslediği ha. kiki ve coşkun (| sevgiyi nasip etme. miştir. Belediye reisi sözlerini bitirerek Baş vekile hitaben demiştir ki: “İzmir bu sevinçli o günlerinde en büyük bayramlarımızdan biri olan t&- rene başkanlık lütfunu bizden esirge. mediğiniz için size hararetli teşekkür. lerimi tekrarlarken aziz ve sevgili Şe. fimiz Atatürke İzmirlilerin ebedi bağ. lılığını ve tazimatını ibliğ buyurma » nızı rica eder.,, Başvekilin nutku Başvekilimiz nutkuna şöyle başla, muştar: Sayın vatandaşlarım; Belediye reisimizin nutkunu ben de sizin gibi dikkatle dinledim. İz- mirde her sene medeni bir varlık vü. cuda getirip takdim eden yüksek he yetin eseri üzerinde tevazu ile dur. duğunu gördüm. Arkadaşlar; İzmir enternasyona) fuarı yalnız İzmire ait bir eser olmaktan çok u- zaktır. İzmir enternasyonal Fuvarı bi ze vatanşümul iktrsadiyatımızın ober gün biraz daba ilerlemekte olduğu. nun eserlerini göstermektedir, Bu fuar ayni zamanda vatanın Öğr. şına çıkarak dostlarımızın ekonomik ve kültürel eserlerini buraya getir. melerini ve bizlere göstermelerini temin etmektedir. Bu itibarla ese. ri kuran, büyüten heyete ve bu he. yetle beraber güzide mesaisini bize ibzal eden Vali Fazlı G9leç'e mu. habbet ve teşekkürlerimi huzuru- nuzda izhar etmek isterim, Kıymetli dostlarımızın meşheri . mizde gösterdikleri yüksek eserlere büyük memnuniyetle ve zevkle a şa erlecek ve bunları dostlarının bi- fer nişanesi olarak çok samimi bis- lerle alkışlayacağız. Kıymetli bei dostlarımız vei misafirlerimiz hakkında söylediği| bütün takdir kelimelerine ben de ke- ali samimiyetle iştirak ederim. Sergiye eserler gönderen dostları- mıza ben de hükümet namına teşek- kürlerimi ifade ederim. Asıl ehemmiyeti de her sene tekâ- mül safhasına ait bizim karşımıza veni bir varlıkla çıkmasıdır. Keser, güzeldir. Fakat içinde teşhir oluna- cak mahsul bulunmazsa meşher kıy- metsiz kalır, Vatandaşlar, Kemalist rejimin mili ekonomi sahasında mühim bir şubesi olan sanayilmiz ne dereceye kadar ilerlemiştir. Miktar ve kali- te itibariyle milli istihsalAtımızın de- gor! nedir? Bunu her sene zevkle görüyor ve anlayoruz ki her sene İs- tUhsalâtımız artmakta ve rasyonel bir şekilde kalitesi yükselmekte ve maliyeti normalize olmaktadır. Bir ihtisas şubemizin şefi bana bir rakam verdi. Bu rakam şudur: Memleketimizde teşviki sanayi kanunundan İstifade eden sanayi müssseselerimiz istihsalâtına ait bir rakam... Bunun içinde ol sanâyli e- serleri yoktur. Bütün Türkiyede 1927 senesinde sanayi şubelerinde 32 mil. yon liralık istihsalAt olmuştur. 1931 senesinde 1,05 milyona çıklığı gör. düğümüz bu rukamın 19$6 senesin. de 237 milyona baliğ olduğunu mü- şahede ediyoruz. 1937 senesinin he- sapları henüz bitmemiştir, üzerinde uğraşılıyor. Fakat bununda tab. minen 255 milyona vasıl olacağı ifa. de edilmektedir. Memleketin işti- ra kabiliyeti hakkında baska bir ra- kam daha vereceğiz. Bu süretle bir mukayese yapmak imkânını bulacak armiz, 1932 de Türkiyeye $6 milyonluk ithalât olmuştur. 1937 de bu rakam 114 milyona yükselmiştir. Bunun bence ifade ettiği mana: Memleket- te istihsalât yükseliyor. Tariçten eş- ya ithalâtı çoğalıyor. Fakat Türkiyede satılmamtş, stok kalmış mal bulunduğundan şikâyet de yoktur. Şu halde istihsal ediyo- ruz, satın alıyoruz ve kullanıyoruz. Bu, milletin ekonomi #ahasında kal kınmasının en bariz delilidir. Çün. kü iştira kabiliyeti kül halinde yük. selmiştir. Bu hareket bize sadece Iktısadi sahadaki yükseliş endeksini göster- miş olmakla kalmayor, ayni zaman- da Iktisadi sahada, sanayi şubelerin. da aşacağımız daha çok adımlar ol- duğunu gösteriyor. Yapacak daha çok işlerimiz olduğunu size söylemek isterim. Bu çok işler meyanında sa- nayideki terakki hamlesini ayni hiz- Ja yürütmek vardır. Hükümetimiz bu hususta çok mühim tedbirler al mıştır. Bunu yakında büyük mille. timize bildirmek imkânmı bülaca- ğız ve o zaman göreceksiniz ki milli ekonominin feyizdar olması için jâ- zimgelen bütün tedbirler alınmıştır. Bu vesile ile bir hakikatı tebarüz ot- tirmek isterim, İlk sanayi hamlesi- ni yapmak istediğimiz sıralarda ba- 31 kimselerde bulutlu fikirler belir- mişti. Acaba diyorlardı, sanayi ha. reketine hız vermekle milli ekono- mimiz, ziraatimiz ve ticaretimiz bun- dan müteessir olur mu? Bügün sâ- nayi plânımız realize olmağa yüz tuttuğu sırada görüyoruz ki ziraatl. miz daha mütekâmil, daha modern usullerle istihsalâtta bulunmak lü. sumunuü duyuyor. Daima tekrar ettiğim gibi bizim memleketimizde ziraatimiz ve sana» yil ayrı ayrı mütalea etmek mahza hatadır, Bunlar ekonominin bir kül halinde ele alınması Jâzımgelen tek manzümesidir. Ancak sanayi bütün ileri tekniğini rantabilitesiyle mem lekette kurduğumuz zaman müradı- mız ve Ülcaretimiz tamamiyle tokâ. mül etmiş bulunacaktır. İkinci beş senelik sanayi programını bugünler, de yüksek milletin huzuruna arzet- mekle payansız bir zevk duyacağız. Sanayi küvrettir. Milli ekonomi hayattır. Türk milleti ber şeye ve her şeyine rağmen yaşayacaktır ve şerefle payidar olacaktır. Vatandaşlarım; Mahsul senemizin nihayetinde ve, yahut mebdelnde bulunuyoruz. Yani ölü mevsim kapanmış, iktısadi faa. Tiyet başlamak üzere bulunmuştur. iş birliği Da” Baştarajı 1 incide Milâttan evvel 6£ senesinde Roma cumhuriyeti namına Pompeo Suriyeyi fethettiği zaman, bedevi reisleri #le birer anlaşma yapmakta acele etti, Bu anlaş- malarla onlara, icabında Suriye hudutla. rını müdafaayı taahhüt ediyordu. Sonra, yeni eyaletin relslerine hitaben aşağı yu karı şu sözleri söyledi: “Bundan böyle vatanmız emniyet al tındadır. Siz, ticaret zihniyetine sahip kimselersiniz. Binâenaleyh, bütün dik. katinizi ticaret sahasına vermeniz lâzım, dır. Siyasetten anlamazsınız. O halde siyasetle uğraşmayın! Siyasetle sizin he- sabınıza Roma uğraşacaktır. Roma size sulh getirecek ve bununla sizi zengin e. decektir. Bundan fazlasını da istemezsi- nIZ.,, Bundan sonra yedi asır Suriye görül. memiş bir saadete mazhar oldu, fakat bu saadet daha fazla sürmedi. Milâttan evvel 64 senesinden Milâttan sonra 638 senesine (yani Arap istilâsma) kadar Su. riye tabiatin İstediği gibi bir vaziyet i- çinde bulundu: Burası, büyük bir köri. dordur ve bu koridordan Asyanın istih- salâtı Avrupaya, Avrupanm mamulâtr da Fırat ve Hint havzalarma geçer. Suriye Romalılar 'gibi hareket etmesini bilen bir hükümeti ne zaman bulacak? Umumi harbin sonunda malüm olduğu Üzere Fransa Suriye üzerinde manda hakkı aldı. Acaba o da Suriye gölü aha- lisine büyük Roma kumandanı gibi: “Siz hiç siyasetle uğraşmıyacaksınız, işiniz gücünüz yalnız ticaret olacak,, de, di mi? Hâdiseler bunun aksini gösteriyor.Man da İdaresinin tesisinden (bugüne kadar şunu kabul edebiliriz: Onların manda i. daresi altına verilen Suriye, Coğrafya ve ticaret yolları bakımından «ski Suriye değildi. Belki bilmiyerek, belki mahsus Musul İngiltereye bırakılmıştı. '(Kleman © Mile hiç bahsetmemişti), Bu şu gine Suriye limanları, asırlardanbe.. ri kendilerine refah temin eden yollardan mahrum kalmışlardır. İngilizlerin, Mu. sul ve Bağdat sayesinde cenuptaki yolu kendi menfaatlerine işleterek şimaldeki yolu kurtaracakları aşikârdı. e a e Böyle bir anda bu senenin bütün memlekete şamil ekonomisini nasıl mütalea ettiğimi söylemek isterim, Siz de bunu benden istersiniz zanne- derim. Cumburiyet hükümetinin harici ticaret politikasının esaslarını bili. yorsunuz. Bu siyasetten bu sene de inhiraf etmiyeceğiz. Memleketin u- mumi İstihsalâtı üzerinde mütehas- sıs büroların bana verdiği rakamlar tam manasiylo müsbettir. Karade- nizde kuraklıktan müteessir olan fındık ve diğer bir İki yaz mahsulü- müz istisna edilirse bu senenin mah. sul noktasından geçen seneye naza- ran daha feyizli bir sene olduğunu kabul etmek zaruridir. İstihsalimizin bu sene geçeh sen&- ye nazaran yüzde 10 - 20 arasında fazla olacağını tahmin ediyoruz. bağlılık ve tazimatının iblâğı rica. sına cevap vererek, bunun kendisi i- çin büyük ve çok şerefli bir vazife olduğunu söylemiş ve sözlerini şu şe- kilde bitirmiştir: “Şefimiz, halkın rubunda yaşa maktadır. 17 milyon Türk, kadını erkeği, büyüğü ve küçüğü ile tek bir “kalp haline gelmiş, Atatürkün üze- rinde samimiyetle ve milli hayecan- la titremektedir. Bizim için milli kudret ve irade kaynağı olan Büyük Şahsın huzurunda hürmetle eğilirim. Belediye relsimizin ifadesi dal- resinde kendilerine arzedeceğime 6 min olmanızı rica ederim. Kemalist rejim, Atatürkün Ilhami ve iradesi dahilinde yaşayacaktır. Kemalist rejim bu milletin refahını temin edecek ve İlelebet koruyacak- tır. Milletin Atatürke olan sevgisi ve Ona olan sarsılmaz bağinığr bunun zımanıdır, Yaşasın büyük Türk milleti... Yaşasın Büyük Şefimiz, Şarktan ve şimalden kesilen bu man- da arazisi nihayet. parçalandı. Beyrut Büyük Lübnanın merkezi oldu; Alevilere muhtar bir mıntakaâ tesisine hak verildi; diğer kısımlar da Halep ve Şam hükü. metleri arasında taksim edildi. Fransa, mandası altındaki yerlerin birer birer bu şekilde elinden kaçmakta olduğunu gör“ dü. Makalede bundan sonra, Fransanın Suriye . ve Lübnana istiklâl (O vermesi üzerine Türkiyenin de, 1921 Londra mu ahedesi ahkâmına dayanarak, İskende. run $âncağinm muhtariyetliri istediği işa- ret olunuyor ve Hatay meselesinin, halli ne kadar geçen safhaları anlatılıyor. Bu sırada Almanyanın Hamburg . Bağdat yolunu kurmak üzere Türkiye ile anlaş* mak istediği, bunun üzerine İngilterenin Türkiye ile malt bir anlaşma yaptığı ha. tırlatılıyor. Bundan sonra Hatay hak- kında 3 temmuz 938 de imzalanan Türk- Fransız anlaşmasına (geçilerek deniyor ki: Anlaşmada istikbal için endişeyi mucip ahkâm var. Meselâ, 3 üncü maddeye gö. re, sancak arazisini tebdit eden herhangi bir hâdise karşısında, Akdenizin şarkın- da sulhu muhafaza için Fransa ile Tür. kiye işbirliği edeceklerdir. (Hatay arazi- sini tehdit eden herhangi bir hâdise kar- şısında Türkiye ve Fransanın askeri iş. birliği edip şarkt Akdenizde sulu muha- fazaya çalışmaları neden ve kimin için endişeyi mudiptir anlayamadık. Olsa ol. sa bu endişe Hatayı tehdit edecek devlet için varit olabilir. Hataya taarruz niye. tinde olmıyanların böyle bir (endişeye konseyi tarafından kabul edileri anayasa ya tevfikan, sancak meselesini (kendisi için bir arazi meselesi saymamaktadır. Türkiye, galebe kazandıktan (sonra, fazla bir zafer kazanmış görünmek İste. miyor. Fakat Suriyeliler Fransanın, ev- nediyeceklerdir? Herkes'için aşiktârdır ki, Fransa Surfyeyi terke İngiltere tarafın. dan teşvik edilmiştir, Çünkü (İngiltere Türkiyeyi şarki Akdenizde kendi mahre. ki içine almak arzusundadır. Gene her- kes için aşikârdır ki, asıl mesele Türk - Fransız dostluğu (değil, Türk - İngiliz dostluğudur, Fakat Fransa buna muka. bil ne kazandı? Belki Lord o Halifaksn Totoslarla Hayfa limanı arasında bir düello cereyan ediyor ve ba o düellonun ne netice vereceği henüz malüm değildir. Umumi harbin sonunda alınan teğbir- ları kaidesi ile tayin edilen ve ( binlerce yırmıştır. Bu yollar bugün kıymetlerini kaybetmiş değildir. Belki, bilâkis, Musul petrollarmın keşfedildiği ve o uzun hava postaları ihdas olunduğu gündenberi iki misline çıkmıştır. Gene Pompeo zamanındaki gibi, Suri. ye çölündeki hemhudut kavimler ticaret. lerinde Mezopotamyadan Anadoluya ve Akdenize giden kervan yollarını kulla- niyorlar, Bunun için onların o refahı ve sulhu ancak ticaretlerinin intizama alın. dığı anda kabildir. Bu da onların ictimat kalkınmaları için lâzımdır. Fakat mandater hükümetin tuttuğu siyaset yalnız buradakileri U fakirleştir mek, dahilde ihtilâflar çıkarmak ve muh tariyet perdesi altında gene manda hi. kimiyetine devam etmek gibi görülüyor. Şüphesiz ki bu mücadelede o müşteriler yerlerini hâmi lordlara terkedeceklerdir. Gilo Venturi Bir otomobil yarışında kaza Bem, 21 (A.A) — Yarın Bernde ya. pılacak olan büyük İsviçre otomobil mü- kâfatı müsabakalarından evvel yapılan ve İsviçreli yarışçılara tahsis edilen ota, mobil yarışı esnasında ölümle netioele. nen bir kaza olmuştur. Müsabdkalardan tak aldığı yaraların tesiri ölmüştür.