19 Temmuz 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8
Zonguldakta yeni yaplan işçi kovuşların dan biri, koruşların uzaktan görü Zonguldak tetkikleri:3 Kömür havzasında işçi meselesi Dünkü yazımızda, de büyük bir tesi: ğimiz amelenin dair bazı ere alındı; ür havzasında çalışan a- mele muvakkat ameledir, Yaşayışları, Ocak- çalışan u sıralarda acınacak bir hal arze: yaşamaları, bugün imrenilecek kadar temiz ve muntazamdır. Onların bu muntazam yaşayışlari, muntazam yeyip içmeleri, muntazam yatıp kalkmaları, muntazam ve İnsanca çalışmaları, şüphe yok ki çok yakın bir zamânda kendilerini mu vakkatten dalmi geçirecektir. He- Je alman tedbirler ve bu hususta düşü- nillebilecek noktalar tatbik e başlanditan sonra bu daha sür elde edilecektir. Ahır yapılmak şeri mıyan yerlerde yatan amele, güzel yerlerde y yıkanıyor. lar, okuyorlar. u hayat bile galışışları norma Yar, müsteml ecnebilerin € de bulund ni bile haiz o bug kaç ay çalıştıkt koyduktan sonra Ep a ğ parasız kaldığı r ocağa dönüyor ve- la teda. rik ettikleri ayrıca k ıya değe- cek kadar şirketin köylere çıkardıkları adamlariy!e dev. şirme usuliyle bulup | getirebildikleri er, ocaklarda daha işin ne olduğu- ) renmiye başladıkları bir sırada topladıkları parayı kâfi gö. rerek dönüyorlar ve yerlerini gene oca- ğın ne olduğunu bilmiyen işçiler dol duruyor, Bu vaziyette ocaklar, işçilerin ace- miliği yüzünden kâli derecede kömür çıkaramıyorlar, Ocakta, bu seneki programlaştırılan kömürü elde edebilmek için 20.000 a. meleye ihtiyaç varken bugünkü işçi miktarı bu rakamdan 5000 neksanldır. Şuracıkta işaret etmek lâzimdir ki ge- sen senenin bu ayına nisbetle mevcut işçi miktarı bu sene 2500 den fazladır. Bundan anlaşılan şudur: Müstemleke- ci zihniyetle çalışan ecnebi şirketlerinin yerine gelen Türk şirketlerinin işçi hayatını bir insan hayatına uygun bir şekle sokmalarından doğmaktadır, Bununla beraber yüzde 85 amelenin muvakkat oluşu söylediğimiz gibi is. tihsalin, işçi başına günde ancak 600 kilodan fazla çıkarılmasına engel ol- maktadır. Her maden memleketlerde bir amelenin va: larak verdiği 1325 kiloyla mukayese edilince neticenin ne kadar acı ğu görülür, Bu neticeyi doğuran sebepleri; 1 — İşçinin, işçilikten çok köyüne bağlı olduğunda, 2 — Müstemlekeci zihniyetle çalışan ecnebi şirketlerinin köylüde yarattığı menfi havada aramak lâzım gelir. Civar köylüyü toprağına bağlı kal- maâktan vareste kılacak tedbirler alnır ku- Bu zakam, bugün işleten oldu- s4, bunları maden mıntakasında rulacak evlerde aileleriyle | birlikte yerleştirmek imkânı elde edilirse me- sele esasından halledilecek demek olur. O zaman işçiden, bir Avrupa işç verimini isteyebiliriz. Yukarıda geçen seneye Zonguldak kömür havzası” Tahisiye o teskilatı/” a Zonguldak köntür hovzasında tahlisiye Bulundukları mevkileri nisbetle bu işçi adedinin bariz sene bir yükseklik müstemlekeci ı menfi havanin seneye gili i gel mektelir , O zamanla; r an ölüm tehlikesine göğüs gererek rda yatan, ocaklarda şan, ölen, sıtmadan kırılan, hı hılktan baş alamıyan işçi bugün prens gibi yaşıyor. Görüyor ki, toprağın Üstü ne İse, altı da ayni derecede emindir, Sekiz saatlik işini bugünkü g kadar yaptıktan sonra yıkanıyor, o te- miz elbisesini giyiyor, günde yedi bu- çuk kuruş vererek birer kaptan üç ö- ğün yemeğini yiyor. ikişer katlı demir karyolalar dizilmiş, herkesin kendisine ait birer de dolabı ve radycsu bulunan muntazam ve temiz yatakhânesine gi. derek kendisinden başkasının içine gir- iğinden emin bulunduğu yatağın - da yatıyor, yorgunluğunu gideriyor. Köyünde iken, kulakları doldurulan ölüm tehlikesinin, su basmasınm, ze- hirli gaz hücumunun, Grizo patlamâsı- nm bugünkü ocaklarda işittiği güne nisbetle yüzde seksen beş azaldığını kendi gözleriyle görmüş, işlemiye baş. yan muhakemesiyle ölçmüştür . Maden kazalarına karşı bir kurtar» ma istasyonu yapıldığını, İktisat Ve- kili Kesebirin, Zonguldakta bulun duğu zaman, kişat resmini yaptığını Ajans haberleri arasında okumşsunuz- 'dur., Bu mllessesenin Ayvrupadakilerden hattâ üstün olduğunu bile söyliyebili. riz. Otuz dört bin liraya malolan 33 bir tahlisiye müfre- zesi bulunan merkez İstasyonunun ay- rica muhtelif yerlerde şubeleri (o de mevcuttur, Ocaklar yakınında açılan bu şube istasyonları herhangi bir teh- likede imdada koşacaklar ve merkezin de yardımını isteyeceklerdir. Tahlisiye istasyonunun kurulmasma çalışan Kozlu Kömür İşleri Müdürü İhsan Soyak ve havza Müdür ve Baş. mühendisi Cemal Zühtü Aysalı, işçiyi ocaklara emniyetle bağlıyacak hayırlı bir iş görmelerinden dolayı candan tebrik etmemek elden gelmez. İsçiyi ocaklara bağlayan sebepler yalnız bunlarla bitmiyor. Bu arada A. mele Birliğinin sağlık teşkilâtında da bahsetmeliyiz. Amele Birliği (sağlık teşkilât sermay memür ve amele- lerden aldığı küçük bir yüzdeyle te: Yazan: HU. R.U 9 Heri) Hıtasyona" O. !fatı İme'5 5 yolları X attı) —— dar, İstasyonlar? tar gösterir k etmektedir. Bugün Zo; klinde bir sanatoryor de , muntazam ve tam teşki- Memleketin im bir mev. cek kadar güzel, temi Yâtir bir hastaneleri vardır €n değerli mütehassıslarını çatısı altın. da toplayan bu mücssese yalnız âmele lere değil, onların ailelerine de bak - maktadır, Hüâstanede tedavi tedavi görenin muhakkak birlik aza- sından bulunması şarttır. Hastahanenin Ereğli, Kandilli, Üzülmez, Kilimli ve Kozlu dispanserleri de vardır. Zongul- dak amele birliği hastahanesi pek ya- kın bir zamanda yatak adedini yüze çı, karacaktır . Ameleyi muvakkatlikten daimiliğe geçirmek ve istihsali arttırmak gayesile alınan tedbirlere görülüyor ki yeni baş lanmış değildir. Maadin Kömürleri iş- çileri için 300 er yataklı dört bi- na yaptırmış, banyo ve rn oturup konuşmalar iği yer yap tırmış, memur Tası için de ayrı bina vü- cuda getir Kozlu kömür işleri de mevcud ame- le evlerinden başka, ocak mıntakalarının pek yakınında üç site daha vücuda getir meğe karar vermiş bulunmaktadır, Bun cak. Yatakhaneler, duşları ve çamaşır haneleri ve bahçeleri bulunacaktır. Diğer mahalle evli işçilere aid ola- caktır, Bu mahallenin yapılmasına ge- çen senenin sonuna doğru başlanmıştı. Bugün 60 ev bitmek üzeredir. Her sene 60 ay yapılacaktır. EMİ işçilerin evle- ri iki tip üzerine düşünülmüştür. Bun- lardan biri çocuklular, diğeri de çocuk- suzlar içindir. Bu evlerden her birinin | kocaları ocaklarda çalısırke: run meşgul olmi metre murabbat toprağı da cektir, Mâhallelerin bir gazino, bir sinema, ihtiva ede- nası, mekt şa geniş b Şimdi yap: kin lan 80 etin 42 teşrinievvele kadar su, kanalizasyon ve trik tesisatının tamamlanabileceği umulmaktadır. Her evin akar suyu da bulunacaktır. Şirket bu üç mahalle için bu sene 4 yüz bin lira sarfedecektir. İstihsali rasyonelleştirmek için ame İenin daitsileştirilmesi işi sözde kalmış değil, bilfil harekete geçilmiş sayılabi ir. Yarenki say ı2da; hem amele hay 19 TEMMUZ — 1988 uza X7 | Hatay Meclisi 20 eylüle Suriye, tasdık Antakya, 18 (Hususi) — Fran- gız gark orduları Buşkumandanı Kole Franse askeri meclisi âzalı. ğına tayin edilmiştir. Be bugünlerde ayrılacaktır. Y orul Kap: rilmiştir. amda Zeki Metibin başında duğu m st partisi bü- yük bir toplantı yap mış, hoparlör. neşriyat uttan ine yapılmıştır. Bunun üzerine hük- n yeri basmış, bir ri terkif etmiştir. Su- ye - Türkiye an- dik etmezse Fransa muahedesini met içtima e çok kimse riya me laşmasını da Suriye - Fransa t ik etmiyec .y'ışa itilâfı im Baştatafs 1 incide edilmektedir. Bu münakaşa etrafındaki hava gerginliğini muhafaza etmekte ve Tokyoda hâdisenin şümul o peyda etme- sinden endişe edilmektedir. dJapon seliri tayyare ile Mos- kovaya gitti Japon Domej ajansına göre, Japon ga- zeteleri, Kore hududunda (o Sovyetlerin tahkimat yapmakta (olduklarını haber vermektedirler, Halihazırda Avrupada bir seyahat icra etmekte olan yanm Moskova setiri Şigemitsu'nun Mançuri hudut hâdise hakkında müzakerelere vaziyet etmek ü. zere bugün tayyare ile Mosk hare ket etmiş olduğu haber verilmektedir. Sovyetlerin cevabı ova, 18 (A,A.) < Tas ajansı bil- diriyor: Japon menbalarından verilen haberlere göre İl temmuzda kırk kadar kızılordu €i, Çançih gölünün garbında kâin mın- takaya girerek Mançukoya ait bir yeri işgal eylemiştir. Hariciye halk komiserliğinden aldığı t eden Tas ajansı, bu ha. meye salâhiyetlidir. Bu iş için hariciye halk komiserliğine müracaat eden Japon maslahatgüzarma, 1869 Hançun muahedesi ile buna melfuf harita irae olunmuştur. Bu harita ile bu yukarda geçen gölün ta- İunduğunu olayı herhangi bir hudut iğmı sarih ve bu si tecavüzü mevzuubahs ette göstermektedir. ingiliz Hükümdarı pap” Kaştarafı 1 incide yonuna kadar Kral ve kraliçenin takip ettikleri çok zengin bir surette bayrak” larla silalenmiş olan yol Üzerinde binler- ce kişi birikmiş idi. kralm sıhhatinin pek milkemmel olduğu görülüyordu. Kral, mavi ve sirmalı flo amirali Üniforması giymiş idi. Halkın alkışlarna oselâmlia mukabele ediyor, tamamile siyahlara bü rin olan vo elbi çiçek iğnelenmiş ? csinde üç beyaz ılunati. Kraliçe İse tebessüm ediyor ve elile halkı selimir yordu. Kral ve kraliçe, bı faks bulunan rofukatlı birlikte trena binmeden evvel rında lord Hali- indeki zevat ile kırmızı halılar döğenmiş olan rıhtımda bir müd» det fransız sefareti erkânı ve diğer bazi zevat ile görüşm Bu ziyaret, İngii sinin 1914 den beri Fran: ilk ziyarettir. Neler pörüsülecek ? Bugün Fransaya hareket eden İngi liz kralının be münasebetile, “Deyli Herald” gazetesi Pariste iki devlet reisi arasinda neler konuşulaca- iyaret tradan, hem de daimiliği temin için da- diğinden bah- H.R.U. ğını gözden geri Şöyle topluyor: Bilhassa İspanya, Çekoslovakya ve “Sovyet- Japon yor ve bu meseleleri | ki kadar CEŞkTi edilecel Türk - Fransız anlaşması0! | lanımazma Fransa da Suriye muahedesi” elmiyecek Antakya, 18 (Husus) — ga ğı yerden başlanmasına kars” rilen Hatay intihabatı mi nuna kadar muhakkak bitece Meclis de 20 Eylüle kadar * edilecektir. Çezirede çarpışmalar ye” Şam, 18 (Hususi) — Gesi aşiretler çarpışıyor. Dünkü © demede 20 kişi ölmüş, 50 işi | ralanmıştı! y Berlin, 18 (A.A.) — İspanys Bin yıldönümü münasebotile Fit! ral Frankoya hararetli tebrik göndermiştir. ef Cephelerde vaziyet Barselona, 18 (A.A.) — Terucl * Sagunte yolunu İleri keti için mihver ittihaz ederef riyonun cenubuna doğru ileri ne devam etmiştir. Düşman, evvelki gün, pek #İİ 1 muharebelerden sonra, San * tün, Barraka ve Pina dö vi)i# yı İşgal etmiştir. Dün ileri > tine devam eden düşman, bir vemete maruz kalmış ve bütün wi retlerlne rağmen hareket nokt lan mevzilerine dönmek met” tinde kalmıştır. Artana mıntakasında düşmifğ kümetçilerin Alkora mıntaks” maline doğru Ucrasını, tasa tikleri ileri harekete mani ol çin mukabil taarruza geçmişti” manın-bütün teşebbüsleri aki mıştir. 1100 Lira değerinde Köhne bir tayyar? Atlantiği aş tayyareci Londra, 19 — Amerikâli < Duçglas Korigan büyük bir cesaret iğ şaşılacak bir seyahat Yö w fl Bu tayyareci 900 dolar (o ( . 1110 Türk lirası) vererek eski b, yare satın almış, ancak 175 bei z vetinde bir tek metörle mücebi ve telsiiz de bulunmıyan bu t3) ai Atlântiği geşmeğe teşebbüs © muvaffak olmuştur. Cesur tayyareci bu işi böl gizli tutmuştur. Çünkü bu kadi” olan fenni şerait dairesinde hükümetinin seyahate müsasöf ui yeceği muhakkaktır. Bu sebepi€ reci Amerikada Floyd Benett©” ket ettiği sırada Lons m ğini söylemiştir. Tayyareci eri) bilin civarında karaya inişi Du! disi Parise kadar uçmak niyeti Namık Kems! i yelkenlisind€ boğulanlar Geçenlerde Trak vapuru € neticesi batan Namık Kemal Y€ nin mürettebatından iki kişini leri bulunamamıştı. Cesedlef Kabataşta karaya vurmuştu” Akdeniz meseleleri üzerinde 9 wektir. Çekoslovakya meselesi yi en nazik olanıdır. Bununla b** 4 det Almanları meselesinde bif ti bulmak ümidi de oldukça İspanya meselesinde de, £' geri çekilmesi mevzuunda uğramak ihtimal dahilindeğif” meselesinde de İngiliz.İtaly#' m-nm merİyete konulması! ve İt Va ii yan.Fransız müs ii sin akamete uğraması vaziy" Jeştirmektedir.
