4 Haziran 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 9

4 HEZİRAN — 1938 Amerika harp edecek vaziyette mi ? Hazerde 165 bin kiği olan Amerikan ordusu, harp vukuunda, bir ay zarfında yarım milyona ) Ax , e Amerikanın tanınmış siyasi gaze. telerinden biri olan Los Angeles Times gazetesinde “Amerika har- be hazır mudır?,, serlevhasilz pek enteresan bir yazı çıkmıştır. Av. rupada Amerikanın harbedip ede- ine dair bir sürü nazari- yeler, faraziye rütüldüğü şu xw üzerinde Ameri. kalların kendilerinin ne düşün « düklerini okuyucularımıza akset. v#mek arzusiyle bu yazıyı kak tarak naklediyoruz: sirada bu mev “1918 senesi sulhündenberi dünya İriliufaklı en az on yedi muharebeye #ahit oldu. Bugün dünya nülusunun hemen hemen dörtte biri Ispanya ve Çinde biribirini böğazlamakla meş « Kul. Son yedi sene içinde insanlar bi. Yibirlerini imha için tamam kırk se- & milyar dolar sarfetmiş bulunuyor- &, Amerika kara, deniz ve hava küv - Vetlerin asrileştirilmesi için 1948 İçesine bir milvar dolar konmuş « » Muazzam rakamlara varan ordu, a a ve hava kadroları Amerika « İla plânında zeeri değişik » . T meydana getirmiş bulunuyor. © Senesi müdafaasma tahsis eği . ii ii milyar dolar, Panay hâdisesi: Sen © Japonyanm artmakta olan uzak tktaki tecavi Amerikanm silâhlanma programı, m k işinde pek sakin bir ada- ocaman bir & aş *İYor, opa taşımasına ben. Mnerikan halkı paralarının bu ka - dine; Yük bir kısmının silâhlarma |. deği 2. edilmesi den dolayı muğber « Bilâkis erk umumiyenin yüz- e Kuzveltin tatbik ettiği lam #iyasetini pek yerinde Bütün yı, EN Acaba m bir hllmmalı hazırlıklara rağ. Amerika bugün veyahut istikbalde harbedebilecek çıkabilecek; 4 ayda da 1,239,0901 bulacak 0 mun asıl dayandığı Amerika ordu: ihtiyat kuvvetleti ne kadar zamanda selerber edebilir? marmara bir vaziyette midir? Harb ve sulhün ahlâki ve manevi felsefesini bir tara“ fa birakarak işi maddi ve tatbiki cep. heden inceliyelim, Amerikanın harb mekanizması nasıl faaliyete geçebi - lir? Bir orduyu seferber haline sok. mak nekadar zaman alır? Bu işte ön- derliği kim yapacaktır? İşte bu sual, leri şöyle izah edebiliriz: Son İki sene zarfında kara kuvvet- lerimiz 165.000 nefere iblâğ edilmiş. tir, Amerika ordusu dünyanın aylıklı profesyonel orduları. arasnda ancak onuncu derecede, önde sırayla Britan- ya, Fransa, Almanya, İtalya, Japon » ya, Sovyet Rusya olan ordumuz 165 bin kişiden de az. Çünkü bundan 50 bin kadarı Panama, Havay, Çin ve Fis lipin gihi yerlerde; 45.000 i ise ya bü. ro işlerinde yahut da askeri hocalıkta yalüstahdem. Şuna nazaran âni bir se- ferberlik ilân edilse elimizdeki ufak ordu ilk müdafaa hattma sevkedile - vektir. Büyük bir düşmana karşı ise hu kadar ufak bir ordu ancak bir haf- ta mukavemet edebilir. Maamafih bir haftada bu gibi işlerde kısa bir za . man değlidir. İhtiyat kuvwetler bir hafta zarfında seferber edilebilir. Amerika ordusunun asıl dayandığı işte bu ihtiyat kuvvetlerdir. Ani bir harb patalağında Amerikanın müraca» At edeceği ihtiyat kuvvetler şunlar dır: I — Mili MiMi müdafaa teşkiâl: müdafaa teşkilâtma mensup bugün| 165.000 kişi vardır, Bunun 225.000 6 iblâğı düşünülmektedir, İlk olarak Core V ngton tarafından ortaya atı- Jan milli dafna teşkilâtı Amerika nım en eski askeri teşkilâtıdır. Her e yalet tarafından ayrı olarak teşkil ve özledi sinin Amerika Birleşik kükümelleri bir hücumasığrarsa.bu bir siper harbi olmıyacaktır: Harbin en mühim Kısmı denizde ve havada cereyan. edeceklir. Jdame edilen milli müdafaa teşkilâtı kırk sekiz küçük ordudan ibarettir. 2 — İhtiyat zabitler teşkilâtı: Umu. mi hârbden evvel Amerikada ihtiyat zabitler yoktu. Bu gün ise 120.000 ih- tiyat zabit mevcut, Yakın bir istikbal, de bu miktar 150 bine baliğ olacak, Yarınım harbinde genç lise mezunlus rını, mimarları, avukatları harb safla., rında zabit olarak göreceğiz. Bu genç- ler sivil hayatlarma nekadar alışıksa. lar kullanacakları silâhlara da o ka - dar alışık olacaklardır. Bugünkü ibtiyat zabit! kadrosünun üçte birini dünya harbi esnasında hiz. met etmişler teşkil ediyor. Geri kalan üçte ikisi kolejlerde ve kamplarda se- nelerce askerlik dersi okumuş genç - ler. 3 — Milis kuvvetler: Amerikada 18 ile 45 yaş arasında milise dahil 6 mil- yon kişi vardır. Bunlardan da herb vukuunda azami istifade edilecektir. Zaten bu, bugünkü milli müdafaa plâ. nma dahildir, Amerika bir harbe girecek olursa, mütehassısların tahminlerine göre se- ferberlik 1917 senesindekinden iki misli daha çabuk temin edilebilecek . tir. Amerika harbiye müsteşar mu&vi- ni Lowis Johnson bugün bir harb pat. Jasa 300.000 kişilik bir ordunun he « men sevkedilebileceğini söylüyor. Harbin çıktığı tarihten otuz gün sonra Amerikanm askeri kuvveti 500 bine baliğ olacaktır. Arudan dört ay gibi kisa bir zaman geçince ordu milyon 230.000 kişilik tepeden tırna. ğa mücehhez ve müsellâh bir kuvvet halini alacaktır. Halbuki umumi harb. de 300.000 kişilik bir orduyu seferber etmek tamam bir ay almuştı. Dört ay sonra harbedebilecek ordu 551.000 ne. feri geçmiyordu. İnsanları seferber etmekten daha mühim olan bir mesele de askerlerin yedirilip, giydirilme ve silâhlandırı)- ma işidir. Bugün Amerika ordusu öy. Je bir smai teşkilâta bağlanmıştır ki, Meşhur muharrir sinema aktörü ! Lui Vernöy sinewaya nasıl başladığını anlatıyor Tanmmış bir mubarrir olduğu ka - dar meşhur bir aktör oluveren Lul Vernöy, sinemaya nasıl başladığını şöyle anlatıyor: “1931 yılı ağustos aymın sonlarm « da Kanda Martine otelindeydim. Bir sabah saat yedi buçuğa doğru kapıma hızlı hızlı vuruldu. Sıçrıyarak uyan « dım. İçeriye Alman reji: arkada şım Joe May girdi. Bu zat bugün Ho- Jivulla yerleşmiştir. O tarihte bu reji görün çevirdiği Paris . Akdeniz filmi. Bin sözlerini yazmıştım, Rejisör bu filmi hem fransızca, hem Almanca olarak iki nüsha çeviriyor- du, Almancasında küçük rollerden bi- risini oyniyan aktör telgrafla Berline çağırılmış, işi yarıda bırakmış ve git. miş, Ben düzgün almanca söylerim, Joe May, çevrilecek bir partide Eerline gi- den aktörln yerine benim oynamam için yalvarıyordu. Kabul ettim. Sabahı saat dokuzun. da, ortalık sıcaktan cayır cayır ya - parken koyu enkli bir elbise giydim, kolalı yaka taktım, siyah kravat bağ- ladım, rugan iskarpinler giydim ve bu kıyafetle Niste büyük bir otelin ka- pısı önünde bu sahneyi çevirdim. Almanca film çevrilince Joe May bana: — Şimdi de bu sahnenin fransızca. sını çevirelim, dedi, senin bu teklifi kabulünden emin olduğum için bu ro- lü oynıyacak aktöre yol verdim. Bunu da kabul ettim. Bu suretle film alma makinesinin ve ses kamyo. nunun bulunduğu #okakta toplanan 200 den fuzla işsiz güçsüz adamm gözleri önünde akşamın altısına ka . dar film çevirdim. İşte objektif önünde ilk duruşum böyle oldu. Fakat bu sabreye rağmen sinema aktörü olmak kalırımdan bi - le geçmiyordu. Dört sene sonra 1935 nisanında Re- re Gisar benim Dora Nelson isminde. Lui Vernöy “Dora Nelson” filminin bir sahnesinde ki eserimi filme alıyordu. Eserimi çok için filmin bütün sahneleri- nde hazır bulunmaya hak, kım olduğunu mukavelemize yazdır . ıştım. Roller dağılmış, yalniz ufak ir rol kalmıştı, Rejisör bana: — Mademki her gün bizimle beraber bulunacaksınız. Bu rolü de siz çeviri- riz, deği, Bu da benim ikinci tecrübem oldu. Sonra "Venedik ireni,, arkadaşım Bertomiyö tarafından filme alındı, Bu eserim evvelâ piyes halinde 1937 se - P n son günlerinde Sen . Jorj ti- yatrosunda oynanıyordu, O vakit fil- me almması teklif eğildi. Basta tereddüd ettim. Fakat sonra piyeste baş kadm rolünü oynıyan Hi, get Düflonun filme girmesi gartiy”. kabul ettim. Bütün roller tanı sevdiğim arkadaşlar arasinda dağıtıl. dığı için bu filme girmeyi candan ar- zu ettim ve yeni bir metleke girmeye karar verdim. Ve, 21 nisandan itibaren de film çe- virmeye başladım, Bundan sonra si ma aktörlüğünden ayrılmamak fikrin. deyim.,, daha Nk hamlede Amerikan askeri her istediğini bulacaktır, 1920 senesindenberi Amerikada 20 binden fazla fabrika tetkik edilmiş, bunlardan 12000 danesi ilk olarak 933 senesinde ortaya çıkan ve 1936 sene « sinde bazı tadilâta uğrıyan sınai se - ferberlik plânı şartlarına uydurulmuğ- tur. Bu fabrikaların bir harb vukuun. da hükümete karşı kendiliğinden me- riyet sahasma girecek bağlantıları vardır. Öyle ki meeslâ bir kuş kafesi 1. malâthanesi harb esnasmda mermi ta- paları yapmaya başlıyacak, bir kun. dura fabrikası günde binlerce asker postalı ve çizmesi yapabilecektir. Bu plâna dahil gdilen fabrikalardan üçte biri silâh ve cephane ve geri kalanlar ise yine harbde kullanılacak muhtelif eşya imal edeceklerdir. Ancak bir orduya uzun müddet har- bettirebilmek için sadece onu silâhlan. dırmak, giydirmek ve doyurmak kâfi değildir, Harbde pek mühim Tol öyni- yan dokuz esaslı eleman vardır ki, bunların da vücudu Şarttır. Bunları sayalım: kimyevi mevad, madenkö - mürü, demir, ham maden, çelik, mu « harrik kuvvetler, makineler, İnbrikâ kuvveti ve gıda maddeleri. Amerika bu dokuz vardığı da kendinde topla - mış yegâne talili memlekettir. Britan- ya imparatorluğunda bu dokuz ele . man vardır, lâkin onlar hep dünya« nın dört köşesinde dağınıktır. Günün birinde belki Rusya burlara malik o lacaktır. Bugün için bu varlıklar ora- da inkişaf etmemiş bir vaziyettedir. Harbde elzem olan yirmi dört ipti . dai maddenin hangi milletlerde neka» dar bulunduğu hakkında bir fikire. dinmek için istatistikçilerin hazıra « dıkları “endeks” rakamlarına bir göz atmak kâfidir. 24 iptidai madde esası, üzerine hazırlanmış son “endeks” Tün kamları şunu gösteriyor: Amerika birleşik hükümetleri 22,55 Almanya 6.20 Fransa 5.57 Rusya 405 İngiltere 4.50 İtalya 1.97 Japonya LTZ Amerika, coğrafi vaziyeti itibariyle de pek büyük bir avantaja sahibdir. İki tarafında binlerce mil uzıyan iki büyük deniz, diğer iki tarafında da gs yet sulh sever iki komşusu vardır. Askeri mütehassıslara göre Ameri« ka hariçten bir hücuma uğrasa bu hü. cum olsa olsa üç istikametten olabi- Tir; 1) Pasifik denizinin şimali garbisi yoluyla Alaskadaki askeri üslerden. 2) Hudson nehri vadisi yoluyla Ka. nadağan, 3) Karibyan denizinden Vaşingto « nâ, Amerikayı en müşkül mevkie soka. cak bir askeri itilâf Japonya ile İngil- tere birleşmesidir. Bu ise bugünkü Çin vaziyetine nazaran uzun seneler için İmkân dahilnde görümiyen bir ihtimaldir. Amerika birleşik hükünletleri bir hücuma uğrarsa bu bir siper harbi ol. mıyacaktır. Bilâkis harbin en mühim kısmı denizde ve havada cereyan ede- cektir. Bu iş için de gayet süratle ha- reket edebilen makincleştirilmiş bir orduya ihtiyaç vardır. Şimdiki harbler eskilerinden çok daha masraflıdır. Bu ağır masrafa İ- $e Amerika birçok milletlerden çok daha iyi dayanabilecek bir servete sa. hibdir. Velhasıl Amerikan mennfilr el uzatmak istiyenler külâhlarını ön lerine koyup çok düşünmelidir,