28 Mayıs 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 9

48 MAYIS — 1938 “SuÇen Japonlar yu ele geçirirler ll defa olarak | hakiki bir zafer kazanmış Çan Kay olcaklar; Şek taartuzları defe- derse Japonların son mukavemeileri de ke rilacek Son on günde, Çekoslovakya mese. lesi herkesin en fazla ehemmiyet ver. “diği mesele oldu, Ondan biraz evvel de İngiliz « İtalyan anlaşması, Fran - sız » İngiliz konuşmaları, İtalya ile Fransanın anlaşabilip anlaşamıyacağı, Negüsün milletler cemiyeti konseyin. deki hali umumi alâkayı celbetmişti, Bu ara uzak şark bir an unutulur gibi oldu. Halbuki Çin . Japon harbi şu anda dünyanm en mühim meselesi ha- İindedir, Yine şu anda Asyanm bugü- ne kadar gördüğü harblerin en mü- himmi cereyan etmektedir. Eski Rus Japon harbinin en kanlı sahneleri, €6. reyan etmekte olan harbin yanımda çocuk oyuncağı gibi kalır. Mukden meydan muharebesi, Vladivostok di. yarındaki harbler, o meşhur muhasa- ra filân, şimdi Su »- Çeu civarında ya- pılan harbe bakılırsa hep solda sıfır. dır. Neden? İzah edelim: 1 — Karşılaşan kuvvetler pek ka. İabalıktır, 2 — Her iki taraf, mevcut bütün modem silâhları kullanmaktadır. 3 — Alınacak her neticeden her İki tarafın stratejik kazanç veya zararı mühim olacaktır. 4 — Hâğdisenin milletler arası siya» ası üzerindeki tesiri her zamandan mühimdir. 5 — Akla, havsalaya sığmıyacak de Tecde çok manevralar, dolaplar ve en- İrikalar çevrilmektedir. Su - Çen muharebesinin, hiç umul, Madık bir anda Çin . Japon mücade- İn nihat safhası halini alması da ie. Yani; 'aponyanın, “bu işi ben başaramı « Yacağım,, deyip bu sevdadan vazgeğ. Mesl de muhtemeldir. Çinin, bütün Muntâzam kadrolarını kaybedip mü » rim kati surette boyun eğmesi Bu iki ihtimalden en ziyade ilki varldâir, Harbin iği a i edelim: cereyan ettiği sahayı tasvir Su - Çeu, Nankini Pekine bağlıyan demiryolu hattı üzerinde en mühim ir. Pekinden cenuba iki demir. Yolu iner. Bunlardan biri söylediğimiz Bibi Nankine uğradıktan sonra Şang- Ya ulaşır, diğeri cenubi Çinin en mü olan Kantora dayanır. İ- Baka Hed Asyada bugüne kadar görülen muharebelerin en mühimi Su - Çeu harbini kim kazanacak? . Bir milyondan fazla Çin askeri Ile 350 bin japon nisanın 10 undan beri müthiş bir muharebeye tutuşmuş bulunuyorlar Harb ve harb sahası gösterir harita kinci hat birincinin iki misli uzunlu. Zundağır ve aşağı yukarı ortasında Hankeu şehri vardır. Şimalden cenu. ba iner bu iki demiryolunu şarktan garba uzanan bir üçüncü demiryolu ufki olarak kateder. Yang - Çe - Ki- yang nehrine, iç yüz kilometre şimal, de, muvazi bir hat resmeden bu de - miryolu Su - Çeudan kalkar Lungha- ya gider, Harb başladığı zaman Çank Kay Çek, büyük bir mukavemet göster » meden Şanghayı, Nankini ve Pekini bıraktı. Biribirinden mühim olan bu üç noktanın Japonlar tarafından zap- tını, Avrupada herkes “Çinde milli hükümetin mahvoluşu,, suretinde tef- $ir etti, Görünürde vaziyet buydu. Zi- ra, Pekin Çinin tarihi, kültürel ve an. anevi merkezi değil midir? Nankin, Çin milliyetperverliğinin ve devletin siyasi merkezi değil midir? Şanghay, bu Çinin en ekonomik merkezi değil midir? Bütün bunların Japonların eli- ne terkedilmesi harbin Japonlar tara- fından kazanıldığını izah etmiyor mıydı? Hayır. Btmiyordu. Zira, bugün an- laşıldı ki, Çin umumi erkânıharbiye. sinin harb plânı. asla bu gibi mühim merkezlerin muhafazası endişesine da- yanmamaktadır. Çin erkântharbiyesi- nin Harb plânr, fevkalâde mühimdir. Mareşal Çan Kay Şek, Japonlarm, &n mühim mukavemetlerle karşılaş » tıklarını sandıkları yerlerde sâdece düşmanını zedelemek, yormakla iktifa ederek asıl mühim mukavemeti başka bir noktada teksif etmiştir. Bu nokta Su.Çeudur, Mareşal umumi kararghını kurmak için Han - Keuyu gelişi güzel seçmiş değildir. Hankeu, çok geniş ve derin bir nehir olan Yang Çe Kiyang'ın or- tasındadır, Yani şarka ve gürba doğ- ru nehir yolundan bol bol istifade et. mektedir, Cenupta Kantona ve şimalde Peki- ne yakın toprakları demiryolu ile bağ- dir. Lunghay - Su . Çen (1) hattmın Kanton - Pekin hattını kateden kıs- mmı bir iltisak hattı gibi istifade ede. rek Su-Çeu'ya İstediği sevkiyatı ya - pabilmektedir. Kantondan bütün harb vasıtalarını temin etmektedir. Garba doğru Çinin iç vilâyetlerine giren Su- Çeu . Lunghay demiryolu ve yine gar- ba doğru uzanan Yan-Çe nehir yolu da asker ve erzak anbarlurımı emri altın- da bulundurmaktadır. Buna mukabil Japonlar Pekin, Şanghay ve Nankini zaptetmelerine rağmen Nankin - Pe. kin hattından asla istifade edememek tedirler. Yang » Çe nehri Japon kruvazörle. rinin seyrüseferine müsaittir, Fakat nehrin boylu boyunca her türlü müda- faa tertibatı alınmıştır. Torpil tarla- ları yapılmıştır. Nehir boyunda çok kudretli bataryalar mevcuttur. Hani erkaza bir Japon gemisi bu nehirde 1. lerledi mi kapana kısılmış demektir. Japonlar Su » Çeu'yu ele geçirebilir. larse; 1 — Cephelerini düzeltebilecekler. 2 — Nankin - Pekin hattmdan isti. fade imkânmı bulscaklar, 3 -— Ehemmiyetli arazi kazanmış 0- Yacaklar, Ve ilk defa olarak Çinlilerle yapıl- mış “hakiki bir harbi,, kazanmış ad. dedileceklerdir. Çan Kay Şek, Japon taarruzlarını defederse Japonların son mukavemet- lerini de kırmış sayılacaktır. Zaten Şimdi de bu vaziyeti elde etmiş adde- dilebilir. Zira, Japonya, kudretli do - nanmasını kullanamıyacak olsa şu an. da Çinliler Japon cephesini yarmış ağ- dedilebilirler, Japon cephesinin de Yahudileri yerleşti- recek yer aranıyor Bir Ingiliz Mebusu, yahudilerin Şarki Erdün'de yerleşmelerine müsaade edilmesini Talileri serserilikten açılmış olan yahudiler, tarihin ilk devirlerindenbe- ri memleketten memlekete sürülmüş- ler, hiçbir yerde kendi başlarma bir vatan tesis edememişlerdir. Yahudilerin bu vatansız hâlleri bil hassa bugün onlar için bir Istırap teşkil ediyor. Çünkü Avrupa devletle. ri onları kendi aralarında istemiyor - lar, Lehistandan, : Almanyadan, Avus- turyadan koğulan yahudilerin nereye gidecekleri yalnız onları değil, diğer devletleri de alâkadar eden bir mese. le halindedir. Bununla bilhassa İngil. tere alâkadar oluyor, çünkü Avrupa. dan kaçarak Filistine giden yahudi- ler orada Arablarla uyuşamıyorlar ve İngiltereyi dalma meşgul eden bir ih- tilâf mevzuu oluyorlar. Bunun için gimdi yahudileri yerleştirecek başka bir yer aranmaktadır, Bu arada evve- 1â Habeşistan teklif olunmuştu. Bugün de şarki Erdilnün bir yahudi vatanı haline getirilmesi fikri ileri sürülü . yor 'Habeşistanm boş yerlerinde yahu - dilere arazi verilmesi ve orada yer - leştirilmeleri İtalyaya bizzat yahudi- ler tarafından teklif olunmuştur. İtal- yanın bu fikri müsait karşıladığı ve tetkik ettiği bildiriliyor. Çünkü ya- hudilerin Habeşislanda büyük bir ik. tısadi âmil olacaklarını, bu boş mem. leketin canlanmasına yardım edecek . lerini düşünüyor. Diğer taraftan, İn » giltere de yahudilerin, Filistinde ol- mamakla beraber, yine kendi himaye- si veya nüfuzu altındaki memleketler. den birinde yerleşmelerini istiyor. Çünkü o da yahudilerin iyi bir iktısa. merkezi, denize ancak otuz kilometre mesafede bulunmaktadır. Su - Çeu'nun Alman subayları tara- fından tahkim edilmiş bulunduğunu söylüyorlar. Son yirmi yılda Çinde ce. reyan etmiş nekadar dahili harb varsa hemen hepsinde bu mevkiin bir rolü olmuş ve çok defa muhasara edilmiş. tr. Su Çeu'lulara, oturdukları şehrin harb sahnesi olması yahut muhasara edilmesi diş ağrısı gibi "basit bir fe lâket,, gelmektedir. Bunların biribirle- rine; “— Yahu! yine dişimin ağrısı tut. e Der gibi, *“— Yahu! bizim gehri yine muhasa- mn etmişler galiba.,, Diyebildikleri dahi tahmin olunu - yor. Su Çeu harbine, Çan Kay Şek'in sürdüğü kuvvetler tam 37 muntazam tümden mürekkeptir. Mevcutları bir milyondan fazla olduğu sanılıyor. Ja. ponlar ise 350.000 meveuilu 7 tümle harbi kabul etmiş bulunuyorlar, Yani aşağı yukarı üç Çinliye bir Japon isa- het etmektedir. Harb, nisanm onun - danberi devam etmekte olduğu halde nihai safhasma girmemiştir. Fakat Çinlilerin hâkimiyeti altında cereyan etmektedir. Japonların, barbi kaybet. tikleri takdirde pılıyı pırtıyı toplayıp memleketlerine kaçacakları ve Japon- yada birçok dahili kargaşalıklar çıka. cağı muhakkaktır. Aksi takdirde Ja. ponyayı. uzak şarkta egemenliğini kat'i surette kurmuş bir devlet olarak tanmak lâzımgelecektir. İngiltere Çine Kantondan yardım ediyor, Alman subayları Çin hizmetinde ça- hışıyorlar ve Almanya bol bol silâh gönderiyor. Sovyetler, altm veriyorlar, petrol veriyorlar, silâh, tank, tayyare, kon- Kerve, kumaş ve her şey veriyorlar. Çinde asker toplamaktan kolay bir şey yok. Acaba Japonya Su Çeu harbini ka. zanabilir mi dersiniz? Biz pek sanmıyoruz ama ,harb bu. Cilvesi boldur. Bekliyelim, (1) Bu hat tam 800 kilometredir. istedi di unsur olduklarını teslim etmekte, dir. Bu suretle, Avrupanın nüfusları iti bariyle arazileri kendilerine dar ge « Jen memleketlerinde yahudiler koğu » Yurken imparatorlukçu devletler onla. rı boş arazilerine yerleştirerek istifa. deyi düşünüyorlar. İngilterede yahudilerin (OErdün'e yerleştirilmesi hakkında son yapılan teklife gelelim: İngiliz mebuslarmdan Loker Lem. pon orta Avrupadan muhaceret eden bütün yahudilere Filistinli tabiiyeti verilmesini! ileri sürmüştü. Yahudi da- vasını müdafaa eden bu İngiliz mebu- su, bugün de yahudilerin şarkt Erdün- de yerleşmelerine müsaade edilmesini istiyor. Bu teklif için Hazıraldığı lâyihayı, kendi fikrine iştirak eden daha bir. çok mebusların da Imzasımı toplıya « rak avam kamarasma vermek üzere hazırlıyan Loker Lampson göyle di . yor: “Müstemleke nazırı geçen sene gars ki Erdün'ün İngiltere kadar geniş olduğunu ve buraya yarım milyon kas dar bir nilfusun yerleştirilebileceğini söylemişti. Her İngiliz, tazyik gören yahudile- re karşı bir sevgi duyar. Ben de, ha. zırlağığım lâyiha ile, bu tazyik gören yahudilere yardım edilmesini ve ken. dilerine, insani haklarmın teminini istiyorum.,, Diğer taraftan, “Taymis,, gazetesin- deki bir yazısmda, Lordlar kamarası azasından Vorcester başrahibi İngil » tere eğer Almanya ile müzakerelere girişmek istiyorsa Almanyadaki ya» hudi aleyhtarlığı ve ırk propagandası meselelerinin tetkik edilmesi, lüzu . munu ileri sürüyor, İngiliz efkâri u. mumiyesinin, hükümetin bu meseleyi Almanya ile görüşmesini istediğini söylüyor ve diyor ki; “İngiltere ve dominyonlar bu yahu. di aleyhtarlığı propagandası altında bulundukça bir anlaşmaya varılması müşküldür.,, Rus köylüsü bir kız rekor kırdı Sekiz sene evvel tayyare görmemiş olan bir kadın bugün birçok rekor kır- mış bir tayyarecidir, Polina Osipenko ismindeki bu Rus kızı bir köylüdür ve sekiz sene evveli» ne gelinceye kadar tayyare nedir bil, miyordu ve ömründe bir kere bu uçan kuşları görmemişti. Moskovaya gelerek tayyare mekte. bine yazılan ve okuduktan sonra çok muvaffak olarak çıkan genç kız; der- hal havalara açılmış ve iç kere rekor kırmıştır, Polinanm kırdığı rekorlar kadın tayyareciler arasındaki en yük. seğe çıkma yekorlarıdır. Polina Osipenko bugün dünya re « korlarmdan birini kırmak tegebbüsü- ne girişmiştir. Ingilterede hava bayramı İngiliz hava Kuvvetlerine mensup en büyü elli tayyareyle altmış ağır bombardıman tayyaresi Londra Üze « rinde bir nümayiş yapmıştır. 400 diğer tayyare de İngilterenin muhtelif şehirleri üzerinde uçmuşlar. dir. Bunlar, yarmki cumartesi İngiltere. de yapılacak hava güntü ntimayişleri 1« çin hazırlıktır. O gün daha bilyük tay, yare geçit resimleri yapılacaktır,