28 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Ansiklopedisi Her eve lâzım olan çok faydalı bîr eserdir. umhuri 5042 Telgraf ve mekttıb adred: Cumhurlyet. tstanbul Posta kutusu: Istanbul. No 246 Telefon: Başmuharrfr ve evl: 22366. Tahrtr heyeti: 24298, Idare ve matbaa fcısmı 24299 HER YERDE ARAYINIZ Cem Suİtan M. TURHAN TANIN EN GÜZEL ESERLERîmEN BÎRlDİR. CUIliaiîeSİ 28 MajflS 1938 MeVuslar Hatay zalimlerini dün heyecanla teVin ettiler Hatay meselesini biz Türk' ler hallederiz ve edeceğiz. Buna bir Delege Garo değil, bir Kont dö Martel değil, bütün Üçüncü Repüblik Fransası metropol ve kolonilerüe mümanaat edemez» Mecliste nümayişler Büyük Önder şehrimizde Hatay inSiesi ve l( Başvekilin beyanatı Suriye mes'elesi Hariciye, iktısat ve ziraat bütçeleri kabul olundu atay seçimini binbir fesad içinde yüzdüren delege Garo'nun son eşsiz ve adsız rezaletlerinden sonra Tiirk milleti Hatay meselesini kendi hükumetinin siyasî durum ve tutumları fevkında dahi olarak yeniden gözönüne almak mecburiyetinde bulunuyor. Tiirk mılletı Hatay işinde kendi hükumetinin dahi kâh sulh hatınnı sayarak, kâh Fransız dostluğuna yersiz kıymet vererek azçok uysal ve binaenaleyh bu noktalardan hatalı hareket etmiş olduğu kanaatindedir. Türk milleti Hatay işinde yalnız ve yalnız Atatürkün etrafında toplanmak, yalnız ve yalnız Onun emir ve işaretile hareket etmek üzere radikal bir hal şekli hedefile yekvücud bir kütle haline gelmek yeni ve kat'î karanndadır. En muzır uysallıklardan biri halkları tamamen Türk olan Bayır, Bucak ve Hazne nabiyelerinin Hatay bölgesinden aynlmasında görülür. Hükumetiıniz, üst tarafı doğru dürüst halledilecekse bu uç nahiyenin vaziyetlerini ıslah etmek müşkül olmaz diye düşündü sanıyoruz. Bu yarım tedbir manasma bir kompromi sıyasetidir ki bilhassa Fransa gibi Hatay için imzasile müeyyed açık hakkı tanımıyan bir devlete karşı kabulü asla caiz görülmemeliydi. Çünkü biz Fransızlar tarafından Sancak ün\anile anılan Hatayı, adı Sancak olduğu ıçin değil, halkı ezelden ebede Türk olduğu için iltizam etmiş ve onun Türklüğünü, bu sıfat ve haysiyetle de istiklâlini Fransızlara kabul ettirmistik. Antakyanın cenubundaki Bayır, Bucak ve Hazne nahiyeleri Türklüğünde Fransızların da ses çıkaramıyacakları üç nahiyemizd'r ki onları Hataydan haric tutamazdık, ve hele bundan sonra artık asla ve kat'a haric tutamayız. Hataym Türk çokluğunu bozmak için Fransızların on sekiz yıldır çevirdikleri binbir tedbir dolab. bir para etmez. On lann siyasî bir maksadla Hataya iskân etmiş oldukları Errreniler dahi müstakil Hatay idaresinin kardeşçe bağrına basa cağı insanlardır. Nıhayet Türkiye Cumhuriyeti hükumeti sabık Türk vatandaşları olan bu Ermenilere hüsnü muamele edılmesini bütün bir ciddiyet ve samimıyetle taleb ve iltizam eder. Hatay Arablarına gelince bunlaı da bizim asırlarca müşterek siyasî hayat yaşadığımız dın kardeşlerimizdir. Türk idaresinin Hatayda kuracağı müşterek ve müstakil kardeş hayatını Fransanm bütün entrikalan bozamaz ve bozamıyacaktır. Fransa Hataya değil, paramparça ederek ilelebed kendi esareti altmda yaşatmak istediği Suriyeye baksın. Bu parçalanışa ve bu esarete katlanmamakta Suriyenin yerden göke kadar hakkı vardır, ve boydanboya cenub hududumuzun alt yanında uzanan bu zavalh memleketin nasılsa içine düştüğü belâ berzahmdan kurtulmasına bütün samimiyetimizle taraftar bulunduğumuzu yüksek söylemek artık insanhk borcumuzdur. Hatay meselesi... Onu biz Türkler hallederiz ve edeceğiz. Buna bir delege Garo, bir Kont de Martel değil, bütün üçüncü Repüblik Fransası metropol ve kolonilerile mümanaat edemez. Biz Türkler, Fransız tekliflerine uyarak Milletler Cemiyetine gitmişsek milletleraras münasebetlerinde dürüşt harcketler bizden gelmiş olmasın endişelerüe tâbi ol duk. Yoksa hakikati entrikacı adamlarm elınde âlet olabilecek kaidelere feda edecek kadar gafil değiliz. En yüksek derecesinde siyasî bir mesele olan Hatayı mantık oyunlarile kazanacaklarını zanne Büyük Şef dün Haydarpaşa garından çıkarken Elektrik şirketi satınalma mukavelesi esaslan Büyük Millet Meclisinin bir içtimaı ve Hariciye Vekili Rüşttt Aras Meclis kürsüsünde Ankara 27 (Telefonla) Bugün zaman birçok hatibîerin hep birden söz isBüyük Millet Meclisinde müzakere sı tedikleri görüldü. Bütçe heyeti umumilArkan Sa. 1 sütun l del rası Hariciye Vekâleti bütçesine geldiği Istanbul Elektrik şirketi tesisatının devir ve tesellüm muamelesine 1 haziran 938 de başlanacak, muameleler bir ayda ikmal edilecektir. 1 temmuz 938 de işletme, filen hükumete intikal etmiş olacaktır. Mukavelename, bugünlerde tasdik için Büyük Millet Meclisine verilecektir. Mukavelenin başlıca esaslarını kısaca bildiriyorum: înıiîyaz tnukavelesî, 1 kânunusani 1938 tarihinden itibaren işletme muamelâtının varidat ve masrafları hükumete aid olacaktır. Şirketin 1 kânunusani 938 den evvelki bütün akid ve vecibeleri şirkete aiddir. Ancak bu akidlerden hükmü bu tarihten sonraya aid olanlar hükumete aiddir. Bu akidlerin listesi tnukaveleye [Arkası Sa. 5 sütun 2 del Atatürk dün büyük tezahüratla karşılandı Türk Ingiliz malî münasebatının inkişafı On altı milyon liralık istikraz mukavelenamesi dün merasimle Londrada imzalandı Londra 27 (Hususî) Türkiye ile ngıltere arasında bir müddettenberi devam eden malî müzakereler netice sinde hasıl olan istikraz anlaşması bugün merasimle imzalanmıştır. Anlaşma mucibince İngiltere Türkiyeye 16 milyon sterlin ikraz edecektir. Bu meblâğ başlıca Türk maden sanayiinin inkişafına tahsis edilecektir. Bundan maada İngiltereye Türk mallan ihrac edilecek ve isrtikrazın bir kısmile harb malzemesi satın almacaktır. Türk İngiliz ticaret münasebatının inkişafı için de ayrıca mühim tedbirler alınmıştır. Bu mevanda bir Londra şirketinin İngiliz İmparatorluğunda ve bazı diğer ecnebi memleketlere Türk malları satması takarrür etmiştir. [Arkası Sa. 3 sütun 5 fe] Atatürkün CUMHURİYET» Başmuharririle bir musafahası Büyük Şef Atatürk; kendisini sıhhatli ve büyük neş'e içinde görmekten ileri gelen tarif edilmez bir heyecanla yolu üstüne ddkülen binlerce vatandaşın coşkun alkışlan ve derin sevgi tezahürleri arasında, dün İstanbulu şereflendirmişlerdir. Bu münasebetle, Haydarpaşa garının içi, dışı bayraklarla süslenmiş, yüksek ve orta tahsil gencliğinî temsil eden kız, erkek yüzlerce talebe, saat 8 den itibaren kafile kafile gelerek, garda kendilerine gösterilen yerleri almağa başlamışlardı. Hay • darpaşa nhtımı da, yüzlerce minknini mektebli ile dolmuştu. lArkası Sa. 3 sütun 4 de] Kodreano on sene hapse mahkum oldu Bükreş 27 İkinci kolordunun askerî mahkemesi, 210 dakika süren bir müzakereden sonra saat 3,30 da Kodreano davası hakkmdaki kararını vermiş ve dört gündenberi devam eden muhakeme, bu suretle sona ermiştir. Kodreano, 10 sene kalebendliğe, 6 sene medenî haklarından mahrum kal mağa ve 200 ley mahkeme masrafı ödemeğe mahkum olmuştur. (a a ) Asrî mezarlık işinde suiistimal iddiası Devlet Şurası Istanbul Valisi ve birçok zevat hakkmda lüzumu muhakeme kararı verdi Dahiliye Vekâleti Teftiş heyeti reisi Tevfık Talâtm reisliğindeki mülkiye teftiş heyeti, asrî mezarlık ittihaz edilen arazinin mübayaasmda yolsuzluk olduğu hakkmdaki iddia ve ihbarları da tahkik etmişti. Tahkikata aid rapor, Dahiliye Vekâletine verilmiştir. Öğrenildiğine göre, raporun asrî mezarlık arsasmm istimlâkine aid kısmmda münderic bazı maddeler dolayısile, Devlet Şurası heyeti umumiyesi, Vali Muhiddin Üstündağla Belediye erkâ nından bazılarmm lüzumu muhakemesine karar vermiştir. Asrî mezarlık arsası mevzuunu teş kil eden işin mahiyeti şudur: Londradaki heyetimizin Muammer Eriş reisi Mariç dün hareket etti Büyük misafir gazetemize beyanatında: «Türkiyeden aziz bir hatıra ile ayrılıyorum» diyor tşîn mevzuu Asrî mezarlık sahasım 935 senesinde Eşref isminde bir zat dönümü 30 lira hesabüe satın almış, bilâhare bu arazi Istanbul Valisi Muhiddin Üstündağ nin dönümünü 50 lira fazlasile 80 lira böylece Eşrefe on dokuz bin lira kadar ya Belediyeye satmıştır. Satm alınan bir para açıktan kazandınlmıştır. Sa arazi 445 dönümdür. İddialara göre, [Arkast Sa. 5 sütun 3 te] BİRKAÇ GÜNE KADAR: M. TURHAN TAN'm zevkle ve alâka General Mariç dün akşam hareketinden evvel Sirkeci garında kendısini selâmlıjan askerin önünden geçiyor WM seyahat YUNUS NAD1 İArkası Sa. 5 sütun 1 de] ile okuyacağımz intıbalari (Yazısı 6 nct sahifemizde)