28 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

[Baştarafı 1 inci sahifede] man Avrupa muvazenesini Fransa aley ekseriyeti Türk, bünyesi Türk, kültürü hunu muzaffer kılmağa amil olmak ve yada Ermenistan kuramadıklarından bahyesi hakkmda söz söyliyen hatibler umu çalışmaktır. Bu sulhseverlik hine ihlâle çalışan kuvvetlerin cür'et ala Türk olan Hatay ayni zamanda vatanısiyasetinin sediyor ve bir gün gelecek Fransız baymiyetle Hatay meselesine Tiirk milleti de müessisi memleketimizin kurucusu ve rağı dalgalanacakt'.r diyor. cağını ve Fransızlann buna kat'iyyen da mızın büyük bir kısmmm emniyet kapısı tarafından atfedilen büyük hassasiyete kurtarıcısı olan Atatürktür. Büyük Şef, ve kilididir. Bu kıt'ayı askerî işgali altına yanamıyacaklannı izah etti. Arkadaşlar, bu kitab üç ay evvel bama'kes oldular. Meclis, bu suretle çok millî terbiyenin kıvammı teşkil eden bü sılmıştır.» Hikmet Bayur, sözlerini şöyle bitirdi: alan Fransa ile senelerdenberi takibinden Bütçe heyeti umumiyesinin 343 heyecanlı saatler yaşadı. Bu mühim cel tün konuşmalarında ve sözlerinde daima «Bugünden itibaren yapılacak şey: Inti bir an bile hâli kalmadığımız sulh ve iyi Hataya Ermeni gönderilmesinin reyle kabul edildiğinin riyasetçe senin tafsilâtını büdiriyorum: habatı derhal durdurmak, intihabdan ta geçinme politikamızın icabı olarak makul sulhperverlik telkin eder.» hakiki manası tebliai üzerine Başvekil Celâl Baİlk sözü Yusuf Keınal Tengirşenk i mamile sıyrılmak ve dostlarımızı da bun bir hal çaresine varmak için 1921 den «Bunlar, haindirler» Rasih Kaplan, bu kitab münasebetile yar kürsüye gelerek teşekkürlerini (Sinob) aldı. Dedi ki: dan ayrılmağa davet etmek ve bunu dost beri daima birbirini ikmal edeceğini zanHasan Reşid Tankut, bu başlangıc Hariciye Vekâletinin de nazarı dikkatini bildirdi ve bütçenin gerek encümen« Hatayda neler oluyor?.. Gazete dan sonra Fransız diplomasisinin takm luklarının mihengi addetmektir. İkincisi: nettiğimiz müzakerelerde bulunduk. Z a celbettikten sonra Hataydaki Türk eklerde tetkikinde, gerek heyeti umulerde okuduklarınuza, duyduklarıımza, dığı aldatıcı vaziyete temasla Hatayda Bizi alâkadar eden bu muahedeler hü man zaman ümid uyandıran günler olmaseriyetini mağlub etmek için kamyonlarla miyedeki müzakereleri sırasmda izhükumetten sorduğumuz sualler üzerine şimdi korkunc bir hava estiğini, Türküm kümlerini cebirle ihlâl edenlere karşı biz dı değil... Fakat devam etmedi. Bize adam taşındığmı ve bu hareketi kitabla har edilen arzulan dikkatle takib aldığımız cevablara göre Hatayda çok fe diyen her ağıza dipçik vurulduğunu, bu de bir iki şeyi ihlâl edelim, derhal ortalık karşı alınan taahhüdlerin tatbik edilmekarşılaştırınca Hataya Ermeni tasımanın ettiğini, çalısacağını ve bütçenin kaci vak'alar cereyan ediyor. Türküm di işlerin de Cemiyeti Akvamın kontrola düzelir ve bu mesele hak ve adalet daire miş olması yüzünden tabiarile şikâyete ne mana ifade ettiğinin kolayca anlaşılabulünü bir itimad telâkki ettiğini yenlere eza ediliyor. Hatayda kültür yer memur heyetinin karşısmda cereyan et sinde halledilir. Onların bize bu hakkı mecbur olduk. Bu suretle her şikâyet bileceğini söyledi. Ve hitabesine devambeyan etti. leri, Halkevleri basılıyor. Hasılı Hatay tiğini kaydettikten sonra: vermelerine imkân yoktur. Tasavvur eder safhası yeni bir müzakere açtı. Nihayet la dedi ki: da Türklüğe hakaret ediliyor. Bunu ya« Cemiyeti Akvam mümessillerinin « Fransız hükumetinden sorabilir karar verdik. Bu yazdıklarımızı Büyük misiniz ki kuvvete istinad etmiyen bir hak bildiğiniz Cemiyeti Akvam kararlanna pan kimlerdir: Müstemleke memurları... bu havalideki vaziyeti acaba neden neşet miyiz? Tekrar mı Adanaya gelmek isti Cumhuriyet hükumetimize ulaştırasın diye. olsun? Bu kabul edilmedikten sonra, biz varıldı. Bu kararların tatbikınm istilzam Biz, biliyoruz, çocukluğumuzda biraz ediyor? Doğrusunu söyliyeyim, bunların ettiği intihab talimatnamesinin bütün muyorlar? Dünkü Adana, dünkü Maraş, Eğer ulaştırmazsan ahrette iki elimiz ya ne bekliyoruz? (Sürekli alkışlar)» Fransız kitablarmı okumağa başladığı gafil ve cahıl olduklarına inanmak için karrerata mugayir yapıldığını gene Ce Millî Mücadele senelerinde.. dünkü Gazi Anteb buradadır. Biz ev kanda olacaktır.» mız zaman gene Fransızlann Fransız müs kendimde hiçbir esas bulamadım. BunBerç Türker (Afyon) kürsüye gele miyeti Akvam makamatına kabul ettir lâdlan da buradayız. Gelsinler. Biz o Mektubda Hatayda olan muameleler, temlekeciliği îngiliz miistemlekeciliğine lar, bal gibi haind;rler» dedi. kahramanlıkları fazlasile yaratacağız. tescil işlerindeki dolablar ve Türklere ya rek bir tarihî vak'adan bahsedeceğini söy dikten sonra, bir yenisi tanzim edildi. benzemez dediklerini öğrendik. Fransız Rasih Kaplan (Antalva) : (Temizlenmek için gelirler sesleri). pılan tazyikler hakkında mühim tafsilât ledi ve Millî Mücadele zamanında men Şimdi guya bu son talimatnameye göre müstemlekeciliğini tarif ederken memur « Hainlik mevzuu bahsolmaz, za Rasih Kaplan, Hatay meselesinin ge verilmekte idi. Mektub şöyle bitiyordu: sub olduğu bankada müdürlük ederken yapılmakta olan intihabat safhasını yazulmu, memur tahakkümü diye ifade e limdirler.» çirdiği safhalan anlattıktan sonra sözü «Burada ne vicdan, ne yazı, ne söz hür Franklen Buyyon'la yaptığı görüşmeleri şıyoruz. Arada Fransa ile bu son tali derler.» matnamenin olsun iyi bir tatbika mazhai; Hasan Reşid devamla: anlattı. Dedi kı: ne şöyle devam etti: riyeti, hiçbir şey kalmadı.» Yusuf Kemal, Iraktan gördüğümüz « Orada intihab hazırlığı yapılır « Franklen Buyyon Anadoludan olması için işbirliği esnasında bir anlaş « Yapılan masraflar nedir? Ko Manevra tehlikeli artda maya vanldı. dostluğu buna mukabil Suriyeden gör ken verilmiş bir söz, teminat altına alın misyon da dahil olduğu halde Hatayda Yusuf Ziya (Eskişehir) Fransız dip geldi. Muahedesini Osmanlı Bankası düğümüz anlaşmamazlığı kaydederek bu mış bir hak vardır. Bu sözde durulur, Sünnî müslüman, Kemalist müslüman Nelerle karşılaştık? lomasisinin Türkiyeye karşı iğfalkâr va Umum Müdürü ve Türk muhibbi M. nun sebebini araştırdı. Bunu Fransız me Ahidde sebat edilir mi, edilmez mi, bu diye bir dava çıkardılar. Şu ifadenin ziyetini izah ederek an'anevî Türk dostlu Steg'in odasmda konuştuk. Bunu konu Içinde bulunduğumuzu arzettiğim inrimurlarmın zihniyetinde buldu. Fransız rasmı izah edemiyeceğim. Yalnız Fran karşısmda bugünkü medeniyet, bugünkü ğu meselesinin Türklerin kudretli devrin şurken hududlan gördüm, söyledim. De habat safhasmın daha başında izahı ve tadeyince Fransız milletile Fransız hüku sız diplomasisinin bugün için gayet teh ilim âleminin ne kadar sukutta olduğunu de Fransız arazisi ve Fransız menafiini dim ki, burada bir sancak vardır. Türke dadı mümkün olmıyacak kadar tertiblerle metini birbirinden ayırd etmek icab etti likeli bir şeref ve haysiyet imtihanı geçir görüyoruz. Demek ki, hâlâ telkinler, es himaye için müesses bir dostluk olduğunu, aiddir. Onu ne yaptmız? Franklen Buy ve iyi olmıyan niyetlerle karşılaştık. ğini söyledi. mekte olduğunu gene kendilerinin men ki cizvit papazlarının idare ettiği kili fakat Fransanın Türkiyenin zayıf zama yon, yaptığımız muvakkat bir muahedeBu hususta Paris hükumetinin ve Beyfaatine olarak arzetmek istiyorum. Şarkta tek kuvvet selerin içinden geliyor. Orada insanları: nında daima o zâftan istifade etmek yo dir, bu sonra olacaktır, dedi.» rutta onun âli komiserinin dikkat nazan Arkadaşlar, burada hararetle ve hür Bu Kemalist Müslümandır, bu Sünnî lunu bulduğunu kaydettikten sonra dedi Yusuf Kemal, Londraya geçerken Berç Türker, 1895 te Çarlık Rusya celbedildi ve bu hareketlerin manası soMüslümandır diyerek birbirlerine mi kır ki: Briyan'ın (şarkta tek kuvvet sizsiniz) de metle ele alınması lâzım gelen bir cihet sının bir takım serserileri, ihtilâlcileri Is ruldu. Her defasmda Paris hükumetin" dığini kayıdla bugünkü Fransanın bize de oradaki zulme karşı millî şereflerini dırmak istiyorlar?» « Yalnız burada bir mesele vardır. tanbula yollıyarak Osmanlı Bankasını den ve Fransanın buradaki büyük elçisinhiç ehemmiyet vermediğini, millî izzeti müdafaa eden Türklerin çok olduğunu Rasih Kaplan büyük bir heyecanla i Fransa Atatürkün nefhettiği bir ruh ve bastıı^Jığını ve orada başma gelenleri den taahhüdlere ve anlaşmamıza riayet nefsi ayaklar altına almak istediğini kay söylemektir. Bunlar yapılan zulümlere fade ettiği sözleri arasında işin göründü hayatla bu memlekette yeni bir zihniyet, anlattıktan sonra dedi ki: edileceği cevabı alındı. boyun eğmekte, dişlerini söktürmekte fa ğünden daha fazla ciddî olduğunu teba yeni bir uzviyet doğmuş olduğunun fardetti vc sözüne şöyle devam etti: Fransa âli komiserinin Hatay delegesî « Bu tarihî vak'adır. Namusum ü« Fakat arkadaşlar, Hatay hiçbir kat ?ereflerinden asla kaybetmemekte rüz ettirdi. kmda değildir. Hatası buradadır.» Ankaraya geldi. Kendisile uzun uzadızerine söylüyorum. O vakit bu herifler dezaman müstemleke olmami|tır ve müstem dirler.» Ruşen Yarkın (Samsun) : Hikmet Bayur (Manisa) Aleyhi diler ki siz Türk Ermenilerisiniz, mak ya konuşuldu. Hataya avdetinde ilk iş oleke muamelesi görecek yer değildir. (De«Nerede o Fransız inkdâbınt « Arkadaşlar ben, müstemlekeci mizde yapılan manevra çok tehlikeli ve sadımız evvelâ sizi imha etmektir. Şimdi larak yaptığı, Hatayın gayri askeriliğî ğildir sesleri). Biz. Fransa ile meseleyi yapanlar?» bir kuvvet, kendi başına iş görecek ayrı çok mühim bir andadır. Bilhassa şunu ben görüyorum ki, Fransız hükumeti ay ahkâmına rağmen hakikî bir sebeb olmaaramızda hallederdik. Halletmemiz lâbir kuvvet ve ona müessir olamıyacak ay tebarüz ettirmek istiyoruTi. Hatayın ne ni Çarlık Rusyasının yaptığı rezil siya dan asker getirmek oldu. Hadiseler sonra Rasih Kaplan (Antalya): zım gelirdi. Çünkü tarihlerimizi açar okur« Sayın arkadaşlar; ne yazık ki, rı bir Fransız hükumeti ve birkaç ayda suretle bu vaziyete girdiğini hepimiz bi seti tutarak gene bir kaç Ermeniyi böyle bunun hedefini bize öğretti. İki gün evvel sak hep Fransa Türkiye dostluğunu gökendi yurdumuzun bir parçası üzerinde kabine değiştiren ayrı bir demokrat Fran liyoruz. Muahedelcrle ona hususî bir para kuvvetile kandırarak Hatayda bu Paris büyük elçimiz Fransa Hariciye Narürüz. Yanında da bir kelime bulunur: Türk hakkmı kabul ettirmek, teslim et sız devleti tasavvur edemem. Ben o ka vaziyet verdirdık. Kimse aldırmadı. Yok lunan 30 bin zavallı Ermeniyi iğfal et zırı ile konuştu ve şikâyetlerimizi saydı An'anevî dostluk... tirmek için Fransız gibi dünyaya inkilâb naatteyim ki, müstemlekeci kuvvet emrini muş gibi hareket edildi. Ondan sonra mek istiyor. Onlara hitab ediyorum ve döktü. Kat'î emirler verileceği vadini alMademki ötedenberi dost, an'anevî çığın açan bir milletle hali mücadelede bilâkayıd ve şart Fransız hükumetinden Fransa Suriye ile bir muahede yaptığı va diyorum ki, nasıl ki Çariık Rusyası Er dı. ; kit, sanki Hatay Türkleri bir koyun sürü menileri iğfal etti, mahvetti, aman diyodost olarak yaşamakta idik, niçin böylece yiz. Nerede o Fransız inkilâbını yapan ahr.» Hataydan gelen haberler orada tüyler sü imiş gibi bunları toptan başka bir idare rum, sakın ha, bu iğfal» kapılmayınız, ürpertici bir tedhiş manzarası hükümferanlaşmadık? Çünkü Milletler Cemiyeti lar? Milletleri esir etmek, milletlerin hakTürkiyenin ikinci Çanakkalesi ne gitmek, Fransaya daha hoş göründü. kmı tanımamak için mi o inkilâbları yapHatay Türklerine sarılımz. Benim yaşım ma olduğunu gösteriyor. întihabat binbir Ruşeni, Fransanm zencilere tatbik et ye devretmeğe kalkıştı.» Biz, ne yapalım? Belki biraz safdık. Biz mışlardır? Onun akabinde teessüs eden tiği siyaseti Türke tatbik etmesine hiçbir kemale varmıştır. Size bu kürsüden vasi türlü tazyikler içinde cereyan ediyor. «Vaidlere aldamrsak...T> de Milletler Cemiyetine gitmeği hoş müstemleke idaresi, bugün Tunus, Ceza Türkün vicdanı tahammül etmiyeceğini yet ediyorum. Ey Hatay Ermenileri! Vaziyetin ciddiyeti, hatta vehameti aHikmet Bayur, bu safhalan anlattık gördük; gittik. Zaten bunu tenkid et yir ve Suriyede ne yapıyor? Başlarını söyledi. Ben, bugün vanm, yarın yokum. Dünya şikardır. Cumhuriyet hükumetinin banıillî tan sonra, yapılan manevranın esasını miyorum. Fakat ümid ederdik ki, bu kaldırsmlar da görsünler. nın en büyük milleti Türktür ve gene meseleyi behemehal kat'î ve iyi bir hal su« Rasih Kaplan: söyledi, Fransanın bize resmen düşman meselede Fransa ile anlaşalım. Bize bu « Zenciye tatbik etmeğe ne hakkı değilse de, şu vaziyete göre, fi'len düş Fransız hükumetine hitaben söylüyorum retine isal etmek hususundaki karamda Arkadaşîar, Hatay davamız, hepimimanda meselesidir. Cemiyeti Akvama aid ki, Türk sabırlıdır, Türk merddir, bir se malumumuzdur. Mutadımız olan soğuk* zin dimağmda ve kalbinde nasıl tekevvün var? O da insandır.» man olduğunu söyledi ve Fransanın bu bir şeydir. Burada halledilsin dediler. Bune, bir buçuk senedir sabrediyor. Fakat kanlılıkla hakkımızdan ve davamızdan e« Ruşeni Yarkın devamla: ve teessüs etti? Birinci Büyük Millet Mecgün meşgul olduğu diğer haricî meselelegün yapılan zulümlerin yanında Cemiyeti Türkün sesini böyle kibarca, samimice min olarak, Hataydaki kayıd işlerinin sot « Arkadaşlar, Atatürk Türk vata ri ve gaileleri anlatarak dedi ki: lisinde Franklen Buyyon ile yapılan muaAkvam mümessilleri vardır. Milletler dinlemek istemiyorsanız, Türkün sesi, na ereceği yakm günlerde tebarüz edecek hedenin müzakeresi sırasmda hazır bulu nının hududlarını çizmiştir. Hatay Türk « Düşmanımız bütün bu işlerini fi'Cemiyeti bir süs olmalı mı? Her yerde Türkün topunun ağzından gelecektir. neticeyi beklemekteyiz. Binaenaleyh ha 1 nan arkadaşlar, hatırlarlar. O diyardaki vatanı haricinde bir parça değildir. Tür len halledinciye kadar bizi avutmadan bu bir Habeş, bir Çin, bir bilmem ne mi o Sonra böyle diplomatik vasıta ile teati e tiblerin bu mesele etrafındaki suallerine yurddaşlar bu muahede okunurken bu kiye nekadar müstakil ve nekadar taar vaziyetten istifade etmeliyiz, müsbet bir lacak? Bazı devletler susacak ve bir emdilen notalar Türkün kılıcile imza oluna arzettiğim bu neticenin tezahüründen ev< günü görerek nekadar ağlamışlardı! (Bizi ruzdan masun olarak yaşamağa kadirse şeyi istihsal etmeliyiz. Vaidlere aldanarivâki olacak, öyle mi? (Öyle sesleri). nacaktır.» (Bravo sesleri, şiddetli alkış vel cevab istemekte ısrar edilmemesini ri* zalimlere bırakıyorsunuz, bunların zulüm Hatay Türkleri de ayni haklarla daima rak karşı tarafm işlerini bitirmesini bek Yani bunlara bakınca insan diyor ki bunlar). ca ederim. lerine nasıl tahammül edeceğiz?) demiş müstakil yaşıyacaklardır. Fransızlar Türk lersek, vazifemizi tam yapmış olmayız. ların hepsi boş şeyler.. Harb namma söyTürk kadım da beraber.. Ierdi. Türk milleti dünyanın en büyük im vatanınm harimine Çanakkaleye ayak Bunu daima müdrik olarak hareket etmek Milletler arası vaziyetimiz lenen sözlerin hepsi başkalannı iğfal i paratorluğunu kurduğu sırada Fransız bastıklan vakit Türklerden ne cevab al lâzımdır. Fransanın Cemiyeti Akvamda Seniha (Trabzon) da kürsüye geldi. Bu sabah Paris Büyük Elçimizden al« çin söyleniyor. Yalmz hâkim olan birşey milletile o kadar âlicenabane münasebat dılarsa Hatayda yerleşmeğe karar ver işi karıştırarak, Hatayda bizim hususî mü ve çok alkışlanan sözlerini şöyle bitirdi: dığım bir telgrafta şahsen kıymetli eski bi< ' var. Kuvvet... (Öyle sesleri). tesis etmiştir ki, insan tarihe bakınca bu dikleri vakit de ayni cevabı alacaklardır. dafaa haklanmız olduğunu bir kere daha « Atatürkün Samsuna ayak bastığı dostumuz olan Fransanın yeni Hariciye [ Şimdi Hatayda tesçil yapılıyor. Biz, kadar yüksek kalbliliğe hayret eder. Fa Çünkü bugün Türkiyenin ikinci bir Ça teyid ettiği vakit vaziyeti en fena vazi ile birlikte etrafında ve kendisinin çizdiği Nazırınm biraz evvel arzettiğim kat'î va. i yakınlarda bir iki plebisit tecrübesi gör kat Türk devleti yıkılmağa başladığı va nakkalesi îskenderun ve Antakyadır.» yetlerden biri idi. Bunu o vakit mecburen yolda Türk kadınmm da beraber bulun dini yazılı beyanatla teyid etmiş olduğu» j dük. Avusturyanın sabık Başvekili Şuş kit Türkte biraz gerileme harekeri olduğu Ibrahim Diplan, Hataydaki Alevî verdi, ve hepiniz hatırlarsınız, tazyik üze* duğunu bir kere daha söylemek bahtiyarnu öğrendiğimi ayrıca tebarüz ettirmeli ^ • nig, kendi arzu ettiği plebisiti yapabilsey vakit ilk safta gene Fransayı gördük. Mı Türklerden bahisle çektiği ıstırablan an rine verdi. O vakitki tazyikimiz pek kat'î lığına ermiş olmak için söz aldım. Hatay yim. * di, gazetelerin leyidıne göre, muvaffak o sırda ilk işgal kuvvetleri olarak, Tunusta, Iattı, sözleri arasında dedi ki: ve ciddî idi. Bugünkü günün vahim bir meselesinde her davada olduğu gibi ka Şimdi diğer devletlerle münasebatınu 1 lacaktı. Şuşnig yapmadı. Hitler geldi, Cezayirde ilk işgal kuvvetleri olarak « Arkadaşlar, çok fecidir ki, bu tehlikesi vardır. Bütün bu verdiğini geri dmla erkeğin beraber olduğunu bir kere za geçiyorum: | yaptı. Demek ki, arkadaşîar, bu gibi şey Fransızları gördük. Harbi Umumiden kardeşlerimiz reylerini Türk sandığına almak üzeredir ve manen bunda bütün daha işaret ederek huzurunuzdan ayrılıTürkiyenin Milletlerarası vaziyeti duw ' lerde oradaki tesirin, kuvvetin yeri var çıktık. Her milletle kozumuzu paylaştık. atmağa giderken menediliyorlar; dayak cihana karşı kendisini haklı göstermek ni yorum.» (Şiddetli alkışlar). madan yükseliyor. Şarkî Akdenizde, Ka j dökülüyor. Buna ne yetindedir. Zira Hataydaki seçimi bütün dır.» Sulhu tesis ettik. Fransa ile olan hudud yiyorlar, kanlan Sırn İçöz (Yozgad) den sonra îstemat radenizde, Balkanlarda ve garbî Asyada' ] Türküm diyene selâm... da hâlâ davalıyız; hâlâ münazaadayız. vakte kadar göz yumacağız? Ne vakte cihan efkârı umumiyesi plebisit telâkki e Özdamar (Eskişehir) söz aldı. Hatayda müttefiklerimizle ve dostlarımızla birlikte • * kadar sabredeceğiz? Hepimizde sabır ve dıyor. Yani burası Türk müdür, Türk oynanan mefsedetler arasında FransızlaYusuf Kemal, lskenderun, AntakyaHududlartmızda vaziyet tahammül kalmamıştır. Gerek heyeti ce taraftan değil midir? Bunun üzerine se ra dost olacak bir Türk ortodoksu varsa bir sulh ve istikrar âmili olarak çahşmaki j nın Türk olduğunu, fakat vaziyetin son Arkadaşlar, Sovyet Rusya ile hemhutadır. İ haberlere göre vahim bir şekil aldığını, duduz, Iranla. Irakla, denizde îtalya ile, lilenizin, gerek sayın hükumetin kat'iyyen çim yapılıyor. Birçok yerlerde intiha tel'in ettiğini söyledi. Büyük devletlerden şarkta komşumui * Ibrahim Mete (Seyhan) dan sonra tesçilin tazyik altında cereyan ettiğini garbda Yunanistanla, Bulgaristanla, de tereddüd .göstermiyeceğinden emin olarak bat aleyhimizde neticelenmektedir. Bu bu hususta âcil ve yolunda tedbirler alın gidişle kazanmak imkânsızdır. Yani o köylü meb'us İsmail Mehmed Uğur (Sı Sovyet Rusya ile münasebatımız ilk gü^ ' kaydederek dedi ki nizde Romanya ile hemhududuz. Cenubnündeki samimiyetini muhafaza etmekı i masını rica ediyorum.» radaki halk nekadar kahraman olursa ol vas), kürsüye geldi. Dedi ki: « Müsaade ederseniz sizlerle bera da Fransa ile bu hududumuz vardır. Bütedir. Garbda Fransadan maadası ile miw j sun, nekadar fedakâr olursa olsun, bunBir vesika « Fransızlar Hatayda Türk köylü nasebatımız mütemadiyen ilerlemektedir, , ber orada Türküm diyen kimselere selâm tün dünyanın vicdanma müracaat ederek Doktor Mazhar Ayd:ndan sonra Ca dan fazlasmı yapamaz. Eminim ki Ha lerinin dişlerini kınyorlarmış. Biz burada gönderelim. (Alkışjar ve selâm sesleri). şu kürsüden millet namma bağınyorum Fransa ile münasebatımıza gelince, Ata< tay halkının yaptığı Gazi Antebin yap 10 milyon köylü ise dişlerimizi biliyoruz. türkün Kamutaym bu devresini açarkeni Hürmet gönderelim ve diğer Türklere de ki: Şu hududlara bir kere baksınlar. Türk vid Oral (Niğde) kürsüye gelerek dedi tığı kahramanlığa muadil bir kahramanElbette biz onların dişlerini kıracağız. irad buyurdukları nutuklarındaki şu beliğ kemali cesaretle gidip (Ben Türküm) Rumen hududunda tek dava var mıdır, ki: « Ben engizisyon mezaliminden hiç lıktır.» (Şiddetli alkışlar). diye bağırmalarmı diliyeiim.» (Şiddetli TürkBulgar hududunda tek dava var mıcümlesini tekrar etmekle bu münasebatm farksız olan Fransız işgalinin karanlık Hikmet Bayur, sözüne devamla dedi Halil Menteş (îzmir) de söz aldı ve her noktasmı tekrar izah etmiş olurum: dır? TürkYunan, Türkİran, TürkSovalkışlar). ve korkunç devresini yaşamış Adananm ki: dediki: Bundan sonra Fuad Gökbudak (Ur yet Rusya hududunda tek dava var mı«Yarınki Türk Fransız münasebet ^ « İkinci birşey var. Aleyhimize em« Artık bizim icin izzetinefis me lerinin dilediğimiz yolda inkişafma H a dır? Fakat arkadaşlar, cenub hududuna bir çocuğuyum. Bugün ayni hayatı Ha fa) kürsüye geldi. Arab ve Fransız ceptayh kardeşlerimizin yaşadığını biliyo rivakiler oluyor. Biz de birşey yapamaz selesi olan bu işten dönmeğe imkân yokheli bir Türk davasından bahisle Hatay bakılırsa burada diğer smırlarımızda oltay işmin iyi bir yönde yürümesi esaslı bir rum.» mıyız? Burada maksadım, hukukî bir tur. Her ne olursa olsun, kendimiz, bu ölçü ve âmil olacaktır kanaatindeyim.» mıyan kat kat teşkilâtı kurmak ve bu milişi üzerindeki mütalealannı söyledi. Cavid Oral, Hatayda çok yakm bir muhalefet hududları içindedir. Şimdi bu meselevi halletmeliyiz.» letin üzerine fazla yük yüklemek mecbuBaşvekil kür&üde Bu büyük devletlerden Ingiltere ile in« akrabasından aldığı bir mektubu, canlı intihabat Franklen Buyyon muahede Hariciye Vekili kürsüde Başvekil Celâl Bayar söz alarak de riyetinde kalmışızdır. Çünkü millî ve iktikişafmda devam eden iyi dostluk münaseBundan sonra Hariciye Vekili doktor sadî vaziyette, siyasî vaziyette emniyet bir vesika olarak Mecliste okudu Mek sini, Lozan muahedesini, ondan sonra di ki: tub 25 '5 '938 tarihinde saat 22 de ya Fransızlarla bu mesele yeniden alevlen Aras kürsüye gelerek şu beyanatta bu betimiz bugün Londrada imza edilmiş o« Hepimizin bildiği veçhile meb'us yoktur. Her gün gazetelerde şunu okuyo zılmıştı ve saürları arasznda deniyordu lan klering ve kredi mukavelesi ile bir kat dikten sonra Cemiyeti Akvamla yapılan lundu: arkadaşlar, kanaatlerini serbest ve açık o ruz: Bu hududda şu kaçakçılık olmuş, şu ki: daha rasanet peyda etmiş olacaktır. anlaşmayı feshetmeğe matuftur. Netice « Tasvibinize arzolunan Hariciye larak söylemek salâhiyetini haizdirler. askerimiz, şu jandarmamız şehid olmuş... İtalyamn Boğazlar mukavelesine ilti << Kardeşim, buraya Akvam Cemi bu olacaktır. bütçesinde geçen seneki bütçeden belli hakı, aramızdaki gittikçe artan dostluk Bunu tekrar etmek bedihi birşeydir. YalHali harbde miyiz? Demek ki arka «O zaman imana gelirler..» başlı bir fark yoktur. Ancak bu münase münasebetlerimizin yeni bir tezahürü olnız söylenen sözler, ancak kendi şahsî daşlar, yalnız Hatayda değil, ana yurd yetınm komisyonu gelince, biraz ferahlamıştık. Heyhat, bütün düşüncelerimiz suBundan başka meselâ Lozan muahe betle dış işlerimiz ve bu işlerle muvazzaf muştur. Almanya ile berdevam olan iyî mes'uliyetleri altmdadır. Yalnız muhte da da hayatımız tehlikededir. Bunu murem meb'usun sözlerinin bir noktasında balâğa olarak arzetmiyorum. Şimdi bir ya düştü. Burada çektiklerimizi bir AI desinin şu, şu hükümleri Fransızlar hak ve mes'ul dairenizin faaliyeti hakkında münasebetlerin, Berlinde açılması derpiş durmak mecburiyetindeyim: Bizim da vesika arzedeceğim. Hepinizin nazarı lah, bir de biz biliriz. Davulun sesi kom kmda cari değildir. Fransız mektebleri, malumat arzetmek isterim. edilen müzakerelerin önümüzdeki aym vamız, ancak kendi davamızdır. Bizim dikkatini çekerim, bu°;ün Ankaraya ge şuya hoş gelir derler. Bizim feryadları hastaneleri hakkındaki hükümler cari deBu vesile ile söz alan hatiblerin he sonlarma doğru yapılması karan, iktisadî davamızda Arab cephesi yoktur.» (Bra len, yani dün çıkan (Cumhuriyet) gaze mıza hiç kulak astığmız yok. Gazeteleri ğildir, dense olmaz mı? İşte o zaman men hepsi Hataydan bahsettiler. Ben de sahada yeni bir genişliğe mazhar olacağıvo sesleri, alkışlar) tesi o kitabdan bir fıkra almıştır. Kitab, nizi okuyorum. Yazdıkları devede ku Fransızlar imana gelirler. (Bravo sesleri)» sözlerime bu millî davamızdan başlıya nı ümid ettirmektedir. Hikmet Bayur, Fransız halkı tarafın cağım. Bu sayede haricî münasebetleri Müteakıben Hasan Reşid Tankut 14 kânunusani 1938 de Fransada neşre lak... Üstelik bir de Fransız dostluğu Cumhuriyet hükumetinin diğer büyük dillere destan oluyor. Hangi dostluk be dan okunan Fransız gazetelerinin hadise mize dair maruzatımı müsbet bir zeminde (Maraş) söz alarak dedi ki: diliyor. Fransız Akademisinde müsrem ve küçük devletlerle olan münasebetle « Saygılı arkadaslarım, şimdi büt lekecilik ilimleri mütehassısı General kardeşim! Hâlâ anlamadınız mı? Bu a leri yazmaktan çekinen bir matbuat oldu bitirmek kolay olacaktır. rinde ahenkli bir istikrar ve inkişaf de çesini müzakereye başlıyacagımız Tür Primen tarafından bu kitaba bir takrir damların niyeti kötü! Işleri gücleri bizleri ğunu da kaydetti ve beyanah sırasmda Hataym elim macerası hepinizin malu vam etmektedır. kiye Hariciyesinin ötedenberi siyasetinde yazılmıs, kitab Fransız Dahiliye Neza kodese hkmak. k:rbaclamak, süngülemek. Türkiye ile Fransa arasında nckteb ve mudur. Ana vatandan cüda düşen TürSize bütün acıklığile arz ve îzah ettibir tek esas mühimdir. O da millî menfa retme takdim edilmiş. Bu kitab, baslıba Her vak'ayı bizlere ve bizimle yürüyen saire meselesi gibi bir iş çıkıp beynelmilel kiyenin bu mütemmim diyarı halkınıjı ğim siyasetimizin ve kuvvetli dostlukla ati kabil olduğu kadar ve evvelâ sulh sına bizim yurdumuz olan yerleri, Fran Eti Türklerine yükletmek. Siz hâlâ kulak sahada Türk Fransız gerginliğinin mü cektiklerile bütün Türkiye virmi seneden rımızın son aylardaki tezahür vesiIelerirA yo'ile temin etmektir. Sonra cihan sul sız memleketi yapamadıklarından, Kilik asmayın diyorsunuz. Biz size yalvarmağa essir ve ağır bir şekil aldığı görüldüğü za beri mustaribdir. Sakinlerinin her vakit ILÛtfen sahifeyi çevlnnlz\ Millet Meclisinde dünkü bütçe müzakereleri Basvekilin sözleri 28 Mayıs 1938 CUMHUBtYET