3 Nisan 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

ı r | | | | Z Hilya — ENGİNLER neler tahayyül * eder ' bilmem, hiç şüphesiz onlar da boş vakitlerini tatlı tatlr geçirmenin çaresini bulfıxlır. Hangi insan sadece hu hayat- la iktifa eder de arasıra, hattâ günde bir iki saat hulya âlemine dalmağa kalkmaz? Hikâyeyi bilirsiniz * Adamca- ğızın biri korkakmış; gece acele bir ihtiyaç duyduğu zaman bile dışarıya Yfım' gidemez, karısını uyandırırmış. Bir gece yine öyle refakatli bir sefer 1Câp etmiş. Güzel, berrak bir hava; a- yın da on dördü, on beşi.... Korkaklı - &iNI unutan adamcağız karısına dönüp Bir tüfeğim olsa, dağlara çıkıp da eş- kıya.hk etsem...,, diye başlamış. Karısı | da; “Haydi, Eftendi işini çabtık bitir de Yatalım, benim çok uykum varl;, de- miş... Ben bu hikâyede erkeğin haline gülmekten ziyade kadmin haline, reali- teye tâ içinden boyun eğmiş olmasına 2cırım. Şimdi hatırıma geldi: Onun da bu'îlll evvel yatağa — dönmek istemesi | belki uyumak için değildir de yarım kl_lmzı rüyasına yeniden kavuşmak ü- midi iledir. : Zenginlerin neler tahayyül ettiğini bilmem ama züğürtler çoğu zaman hulya kurmağa: “Param olsaydı...,, di- ye başlarlar. Fukaralar demiyorum ; çün- ?dî_fukırahğm pek fazlası, en mübrem ğ:ıîîl;lm dahi tatmin etmek imkânımı Unmamak irisanı sersemletebilir, hul- ya kuramıyacak kadar vücutça ve ka- faca zayıf bir hale getirir. O derece fu- kara olanların hallerinden memnuniyet- . göstermeleri, daha iyi bir vaziyet düşü- Nememeleri pekâlâ kabildir. Bir Fran: SIz moralisti, Vovnang ( Vauvenargues) : 'Esaret insanları o kadar alçaltır ki ni- hayet kendini onlara sevdirir,, der. İn sanı her türlü serbestiden mahrum eden, demek ki esaretin en ağır şıkli olan son derece fukaralık da öyle bir netice- Ye varabilir. Eskiden işçilerini, uşak- larını yarı aç ve çulsuz brrakanlar hiç şüphesiz — kendi hesaplarına — daha akilâne hareket ederlermiş; aşağı s- nıflardaki insanları isyana, ihtilâle mü- tefekkirlerin, filozoflarin değil, müte- dekkir ve filozoflara kanan, onlardan bahşedilmiş refahım sevkettiğini iddia | biç de garib olmaz. O nisbi refah, da- ha iyiyi tasavvura imkân vermiştir. İn- san terakki etmediğini, tıynetinin eski- d_en ne ise gene o olduğunu söyliyenle- tin kulakları çınlasın? Bugün - yüksek gmfm. aşağı sınıflara eskiden meselâ Mrta - Çağda olduğu gibi müâmele et- ?e:ınl istiyecek, öyle bir Mmuameleyi Ho_sm: haklt görecek kimse var mıdır? 'fS !_upheıız ki yüksek sınıfa hak, in- ;a hisleri girmiştir; o smıfın insanları, "hmgğr:i;ğimıeye edilen bakaretin, a tün beşeriyeti alâkadar e- E;îğîui anlamışlardır. Onların maya- o hasıl olan — bu değişiklik Orta - - uğlâıl:num kaldırdı ve on sekizinci » lerini, hareketlerini tabil kıl- Züğürtler hulyalarına... Neden bah: :;decektim, nelere saptım!... Artık ye- .üm de kalmadı. Belki başka bir gün i“âerğn hulyasr hakkında söylemek €rim tekrar hatırıma gelir de Yazarım. Nurullah ATAÇ Bir dava dolayısile tavzilı G“C:l:ılzinh' 19 mart 938 — cumarlesi sında “Bir dolandırıcılık iddia. ğşgğ::mueri iddiayı — reddediyorlar.,, Celâl Ce:ındı bir adliye haberi neşretmiş, üç 'lıi'şı evdet ve Cafer Tayyar işimlerinde bir d“:levhîne asliye Üüçüncü — cezada d mm“':lldığım, ilk ifadelerin alındığı- îfı;de Unların suçları olmadığı yolunda üç nt"?dlklerlnl yazmışlık. Mevzuubahs leyhi bize gönderdikleri bir mektupta a- a ';1“0 hukuku âmme — davası açılmış ğini “bu“â“nnı dava henüz neticelenmedi- evi süreş l'l:!ılekıe ve masum olduklarını i- veel ekledirler. Mektupta şöyle denili- ; avî"hğqmua-âc defadır çıkarız. — Zalen ktmiyü ;ll: Reticelenmemiş; gerek mah- Tö Müz ve getekse beraalimiz de ma- M değildir. 6 & ğ €nedenberi adliye karşısında yazıcı- bir zaman lekel dim, Arkadaşlarım da bönledir.Blze îıan:ı;sâr ; B gibi davalar her zaman 'o- ur. Teşvik ve tahrik eseri olabili ederı'z. Bu hllıugu bf!fere a:'mlu;' ğîc: tle lekzip buyurursanız İyi olur. _Blı sadece alent celsede ı:ure.;ın etmiş bir mahkemeden bahsetmiş ve mMmaznunlar. dan hiçbiri aleyhinde bir şey yumaım' olmakla beraber alâkadarların lavzihinî Londrada yapılan iktısadi ve mali müzakereler Gelen haberlere göre heyetimiz ingiliz mali ve sınat gruplarile birçok mühim anlaşmalar yapmağa muvaffak olmuştur. İtimada gayan bir yerden öğrendiği- mize göre, bir müdettenberi Londrada bulunan mali heyetimiz, orada yaptığı temas ve müzakerelerden çok iyi müs- betneticeler almış bulunmaktadır. Hey- ingiliz tipi cigaralar Cibali mamulâtı ingilterede beğenildi İngiltere piyasalarında Türk tütün ve cigaralarının sürümünün temini i. çin bir müddettenberi çalışıldığı ma- tümdür. İnhisarlar umum müdürünün son yaptığı Avrupa seyahatinde Lon- draya kadar giderek bu iş üzerinde çalıştığmı ve bazı iyi neticeler elde ettiğini yazmıştık. Mütemmim olarak — öğrendiğimize göre bazı İngiliz cigara fabrikalari- le yapılan anlaşmalar üzerine bu mü., esseselere devamlı bir surette yaprak 'tütün satmam'” kararlaşmıştır. İngi. liz fabrikale:: — ;manlarına yüksek evsaflı Türk t.. nü karıştırarak tec- rübelet yapa: -lardır. Bu tecrübeler- le elde edilecek cigaralar beğenilirse Türk tütünü üzerindeki siparişlerini arttıracaklardır. Diğer taraftan İngilterede Türk ci. garalarımı satmak için de bazı anlaş- malar yapılmıştır. Bunun üzerine Ci- bali tütün fabrikasında, bir, bildiği - miz Türk tipi tabil kokulu, bir de sun'i kokulü İngiliz tipi cigaralar ha. zırlanarak Londraya gönderilmiştir. : OT LA Y fakat, bilhassa İngiliz halkımm zevki- ne uygun olan sun'i kokulu İngiliz ci- garaları yapmakta fevkalâde muvaf . | fak olduğumuzu itiraf etmişlerdir. O kadar ki, Cibali fabrikamızda yapılan kokulü İngiliz cigaralarını, İngilizle - rin meşhur Kamel cigarasile beraber bilmeden içenler iki cigarayı biribirin- den tefrik edememişlerdir. Şimdi, İngiltere için hangi evsafta cigaralar yapılacağı tesbit edilmekte ve maliyet hesapları yapilmaktadır. İnhisarlar umum müdürü, bir haftaya kadar şehrimize dönecek ve Londrada yapılan anlaşmaların fiiliyatına geçi- lecektir. Tütün ve cigaralarımızın İn. giliz piyasalarında çok rağbet kaza . nacağı şimdiden tezahür eden delil - lerden anlaşılmaktadır. etimiz, İngiliz sermayedarlariyle ve endüstri gruplariyle, evvelce müusam- mem proğram dairesinde görüşmeler. de bulunmuştur. Evvelce de resmen te- yit edildiği gibi bu müzakerelerin hü- kümet namma doğrudan doğruya bir istikrazla alâkadar olmadığı sabit ol- muştur. Müzakereler, Etibank tarafın. dan tesbit edilen madenlerimizin işletil- mesi, beş senelik plân mucibince mem- lekette tesis edilen yeni endüstrilere ait inşaatın vücuda getirilmesi, limanları- mızm yapılması gibi büyük iktısadi ve sınat kalkınmamızın hedeflerine uygun bir mevzu üzerinde cereyan etmiş ve esaslarda mutabakat hasıl olmuştur. Şurası salâhiyettar kimseler tarafın « dan temin edilmektedir ki; İngiliz ka- pitalistleri, memleketimizin iktısadi : va- |- ziyet ve gidişini müsbet vakialar ve e- serler üzerinde tetkik ettikten -sonra, hükümetimizle yapılacak büyük endüst. ri'işleri üzerinde teşriki mesaj etmeğe ve bu işler için lüzumlu görülen kredi ve elemanları vermeğe karar vermişler- dir. Bu suretle heyetimizin Londraya yaptığı bu seyahat, İngilizlerle iktısadi sahada. işbirliği yapmak arzularını ta- hakkuk ettirmiştir. kveğ Ü4 Bu vaziyet üzerine, mali mahafilde, hükümetimizin, spekülâsyon sermaye- Yumurta ibracatı başladı Altı aydanberi tam ve görülmemiş bir durgunluk geçirmekte olan yu- murta ticaretimizde son birkaç gün- dür biraz canlanma alâmetleri baş- lamıştır. Bu meyanda Yunanistan ve İtalyaya da mühimco. i , pdmn&%ı)dır'. Harici uî%â%%s bir veche takibe ve-yeni müşteriler tedarikine başlayan İtalya bu rde- yanda piyasamıza büyük ehemmiyet atfetmektedir. Son alışların tesirile yumurta piİ- yasası sandık başma 21 liraya kadar yükselmiştir. Fakat bu yükseliş ta- bit değil gayritabil tesirler altında vukua gelmiş telâkki edilmektedir. Çünkü, şimdi ihracat, imkânı başla- dığı ve talepler olduğu halde. müs- tahsil piyasalardan kâfi miktarda yumurta gelmemektedir. Gelen. yu- murta, değil ihracata, hattâ şehrin ihtiyaçlarınt! bile kâfi gelmiyecek kadar az bulunmaktadır. : Fakat sıcaklar çoğaldıkça ve mev- sim iİlerledikçe ihracat İmkânlarının çoğalmasile beraber — Anadoludan mevaridatın da artacağı Ümit — edil- mektedir. Almanyaya da yumurta İhracatı jmkânları temin olunacaktır. leri hariç olmak Üüzere, hüsnüniyetle çalışacak her nevi ecnebi teşebbüs ve sermayelerine memleketi açık — bulun- durduğu kanaati- vücud bulmuştur. Oomuştur . “sene Ölsan başında Elektrik — tesisatcıları imtihan vermezlerse İş göremiyecekler Nafia vekâleti tarafından geçen neşredilen ve, elektrik tamir ve tesisatı, asansör -tesisatı, her nevi elektrik motör iş- leri iİle uğraşanların bir ehliyet im- tihanına tabi tutulmasına dair olan talimatnamenin verdiği mühlet ev- velki gün bitmiştir. Bunun için elek- trik tesisatı işlerile uğraşan müen- seselere Nafia — başkomiserliği dün eski vesikaların kâmilen hükümsüz olduğunu bildirmiştir. — Talimatname — hükümlerine göre bu gibi işlerle uğraşanlar — yeni bir imtihana girmek — mecburiyetinde bulunmaktadırlar. Bu — imtihanlar taliplerin çalıştıkları şubelere göre ayrı ayrı yapılacak ve yvesikalar da bittabi ayrı ayrı ehliyet şubeleri ü- zerinden verilecektir. İmtihan verip de yeniden vesika almamış olanlar yeni bir imtihana girmedikleri ve vesika almadıkları *takdirde hiçbir elektrik tamir ve te- sisatı yapamıyacaklar ve yapsalar da bunu kabul eden müesseseler ce- za görecektir. Halk da bu hususa dikkat etmeğe ve ehliyetname araş- tırmağa mecbur bulunmaktadır. Elektrik tesisatı işile uğraşanla- rın miktarısehrimizde20900—kKadar dir.. — . y -Kızılaya 1000 iira . teberru Ankara, 2 (A. A.) — Kızılay cemi. yetinden: İstanbul tüccarlarından ve Türk te- baasından müteveffa Hristo Dragoni- sin vasiyeti mucibince cemiyetimize teberru ettiği bin türk lirası bu sabah ailesi tarafmdan cemiyete teslim e. dilmiştir. Bu insaniyetperver vatan- daşm rTuhunu taziz ederiz. — Menfasından anayurda avdet eden Mehmet - Aliye cemiyetimizce 60 lira yardım yapılmıstır. Tokat havalisinde iskân edilen Ro- manya göçmenlerinden muhtaç ön a- ileye 100 liralık - tohumluk dağıtıl. mıştır. # GEMLİK belediyesi sırt ve semer ha- mallığını menetmiştir. Burada da İstan- bulda olduğu gibi el arabaları kullanıla. caktır. * SULAR İDARESİ'nin şehrin muhtelif semtlerine yaptırdığı yangın muslukları- nın adedi 523 e baliğ ölmuştur. Ahşap ev- lerin kesif bulunduğu yerlerde — yangın müusluklarımnın yapılmasına . devam edile- cektir. * ÜNİVERSİTE'nin bu seneki fevkalâde bütçesi 2,5 milyon liradır. Rektör bu para ile yapılacak işlerin plânını hazırlıyarak vekâlete vermiştir. * MAARİF VEKÂLETİ yüksek tedrisat müdürü Cevat dün Üniversite ve yükşek muallim mektebi işlerile meşgul olmuştur. * ORTAMEKTEPLERDE'ki fakir ve hi- mayeye muhtaç çocuklara yardım için bi- rer himaye heyeti kurulacak ve vekâlet de ayrıdca fakir talebeye yardım edecektir. * ÜNİVERSİTE profesörler kadrosun- dan iki profesör ayrılacak — ve yerlerine Avrupadan yenileri ueurtileeıâkür. * ZONGULDAKTA bir valtandaşın mem- lekete armağan olarak yaptırmağı tanhhüt ettiği 6Ö bin lira kıymetindeki lise bina- sının merasimle temeli atılmıştır. * EDİRNEDE nisanın haftasında açıla- | cak olan 250 kişilik eğitmen — kursunun hazırlığı bitmiş ve fişleri tamamlanmıştır. - * GÜMRÜK komisyoncuları birliği tara- fından Ankaraya gönderilmiş - olan heyet | ymüsteşarla temaslarda bulunduklan sonra şehrimize dönmüştür. SA * BURSADA'ki Necatibey kız enstitüsü için Maarif vekâleti tarafından — 200 bin lira sarfile modern bir bina yaptırılacak- Neşirde bir mahzur görmüyoruz. İ beraat ederler. TYUCN _n"u'h htır. Binanın temel atma merasimi yapıl. nislir. * NEVYORK'da açılacak — olan sergiye iştirak etmek üzere hükümet 500 bin lira tahsis etmişti. Alâkadarlara — sergiye ha- zırlanılması İçin emir verilmiştir. * EDİRNE lisesinden yetişen — gençler- den mürekkep 50 kişilik bir kafile ile İs. tanbulspordan 830 kişilik bir kafile 23 ni- sanda Edirneye bir seyahat yapacaklardır. * MİMAR SİNAN için Ankarada yanpıla- cak olan büyük ihtifalde, Sinanin Trakya- daki eserlerini gösteren bir film çevril- miştir. * ARAY idaresi köprünün Adalar iske- lesinde bazı tadilâl yaparak yolcuların sü- ratle vapurları boşaltmasını temin edecek. tir. * Şehremini halkevinde dün akşam Tan- buri Cemil için bir ihtifal yapılmıştır. İh- tifalde sanatkârın mühtelif eserleri çalın- miştır. : * 'TİCARET ODALARI hazirana kadar kaldırılacak ve yerlerine İklisat — odaları kaim olacaktir. Ticâaret ve sanâyi odaları- na bağlı olan ticaret borsalarının da ni- zamınameleri değiştirilecektir. * DENİZBANK umum müdürü. — Yusuf Ziya Öniş Ankaradan şehrimize gelmiştir. Bankanın bütün teşkilâtı hazirana kadar tamamlanmış olacaktır. Ve l * BELEDİYE et meselesinde — kasaplar şirketi ile altı aylık bir mükavyele yapmış- tır. Şirket bu işe 50 bin lira ile iştirak , elmektedir. * DENİZYOLLARI idaresi — larafından hâzırlanan Karadenize mahsus yaz tarife- si-bugünden itibaren tatbik edilecektir. * OTTOBÜS MESELESİ etrafındaki neş- riyattan dolayı açılmış olan — muhakeme- ye dün de devam edilmiş, Recai Nüzhetle Sabur Saminin avukatları gelmediği için | kendilerine yeniden tebligat yapılmasına karâar verilmiştir. Te SUCULAR CEMİYETİ şehrin muhte- lif semtlerinden saka başılıklar kurmağa karar vermiştir. Bunlar Harbiye, Nişantaşı, Valde çöşmesi, Ayazağa, Kuledibi, Şişhane, Şişli ve Firuzağada kurulacaktır. * SÜTÇÜLER CEMİYETİ — sütlerin ve sütçülerin köntrolü için sermayesi esnaf tarafından verilmek üzere müuhtelif semt- lerde koöntrol istasyonları kurulmasını is- tihdaf eden bir plân hazırlamış ve beledi. yeye vermiştir. Belediyenin bu istasyon- larda baytar ve döktor bulundurması is- tenmektedir. - * ADIYAMANA fetkikat'için gitmiş olan profesör Pittard halkevinin verdiği çay ziyaletinde bir konferans vermiş ve sözle- rini şöyle bitirmiştir: “Biz Avrupalılar bu büyük kültürü yaratan sizin atalarınızın ancak torunlarıyız.,, * İŞ KANUNU'nun tatbiki icablarından olarak mezbehaya fazla müstahdem alın- ması için 938 bültresine fahsisat konmuş- tür. ** İSTANBUL ticaret ve sanayi odası ile Borsanın bütçeleri birincikânunda vekâle- te gönderildiği halde elân tasdik edilip geri gelmemiştir. Bu gecikmenin hazira- na. kadar yeni iktisat odaları kanununun çıkacağı ve bu suretle bütçenin esaşından değişeceğinden dolayı olduğu ileri sürül- MI'. Di ; ' KURUN’d;- Fransız kadınları memnun... ÜTÜN Fransız gazeleleri,, dikkatleris ni, bizce basil telökkt olunabilecek bir kartı - koca davası üzerine teksif et. miş bulunuyorlar: Yeni evlenmiş bir genç kadın, kaynanasından bizardır. Ve, mah. kemeye başvurarak kocasının ayrı bir a- parlıman tulmasını istiyor. Mahkemenin verdiği karar lehindedir. Bir hafta evveline kadar Fransada evli bir kadın her hususla kocasına labi idi, Onun, hiçbir hukuki şahsiyeli mevcut de- ğildi. “Ben kaynanam ile geçinemiyorum. Ondan ayrı bir ev tulalım!,, demeğe ka- nanen hiçbir salâhiyelti yoktu. Asım Us, diyor ki: ş *“Fransız alle içinde kadının bu geri vâ- ziyetini bu defa değiştirmeğe karar verdi- ler. Medeni kanunlarını bu bakımdan de- giştirdiler; yeni Fransız medenmi kanunu mucibince aile reisi gene erkektir; fakat sadece aile içinde kumanda hakkı ona a- ittir. Şimdiye kadar olduğu gibi aile reisi olan erkek kadın üzerinde mücbir bir âmir değildir. Onun için Fransız kadınları bugünlerde pek memnundurlar : — Medent hakkımızı aldık. - Medeni is Üklâle kavuştuk..,, v Diye söyleniyorlar. K Halbuki Fransız — kadınlarının ancali geçen hafta sahip oldukları bu nevi hün riyetı Türkiyede kadının peçe içinde ha« yâlttan uzak sayıldığı devirlerde bile mev- cut idi. Türk —kadınlarının Cumhuriyel devrinde mazhar oldukları siyast! haklara ve hürriyetlere gelince Fransır kadınla« rının bunları ne n alacakları henüz belli değildir. Ço p — değil midir kf kadınlık hukuku bakımından bu geri va- ziyet Avrupada insanlık hukuku — namına büyük bir ihtilâl tarihi vücüde — gelirmiş olan bir milletin memleketindedir!., 'TAN” da Varakı mihri vefa |.. SPANYA harbinin kısa bir tarihçesini paptıktlan ve — devletlerin bu harp karşısındaki variyetlerini nol ettiklen sort ra Sabiha Zekeriya diyor ki: * “Frankistlerin muvaffakiyetile İspan- yada harp biter mi? Orası — belli olmaz. İngilterenin &cnebi orduları İspanyadarı * çekmek için müzakerelerde — bulunduğu, Milletler cemiyetinin yağla balla — ağzım kapadığı bu günlerde, İngilterede Millet. ler cemiyetine — müzaheret birliği Lord Sesilin Başkanlığı altında bir içtima yaptı ve şu kararları neşretli: ; 1 — İngiliz hükümetinin paktın bütün vecibelerini ifaya âmade olduğunun bildk rilmesi. : 2 — Taarruza uğrıyan her devletin mü- dafaasının temin edilmesi. 3 — İspanyol hükümetinin müdafaası için, yiyecek, mühimmat ve malzeme teda. Tik edebilecek bir vaziyete konulması. Milletler cemiyetinin dut yutmuş bül- bül gibi, sesinin kesildiği bir sırada kem- dine müzahir birliğin bu kararları hüsn_i niyete delil olmakla beraber, pek komik- tir. İspanya yıkıldıktan, taarruza uğrıyam milletler yerle yeksan olduktan sonra, to- mar tomar karar neşretmek, — hâdiselerle alay etmek gibi bir şey.. Karardan ne çı« kar? Kararları Jatbik etmedikten sonTa.« Varakı mihri vefayı, kim okur, kim dini ler.!,. AKSAM'da Kuvvetimiz UĞÜN, “Günün hâdiseleri,, sülunun da, bir Fransız gazeleşinden alınmış şayanı dikkat bir fıkra var. Bu — yabancı güazcle diyor ki: “M, Von Papen, — Almanyanın Ankara sefiridir. (Not: Papenin Ankara elçiliğine tavini haberi henüz tahakkuk — eltmiş de- ğildir.) Çünkü Almanya, gözlerini tekrar şarka çevirdi. İkinci — Vilhelmin büyük hülyası “Şarka nüfuz etmek,, di. Bu rüya- sının timsali Berlin - Bağdat demiryolu oldu. Türkiye, bu muazzam hattın ilk du- rağıdır. İkinci Vilhelm Türkiyeye şalafat- lı bir seyahat yapmışlı. Ayni manevra da. ha az gösterişli bir şekilde başlıyor. Tür- kiye, Hindistana doğru açılmış — kapı, ve şarki Akdeniz üzerinde fevkalâde bir ta- rassut ve bir nöbet yeridir. İngiltere ve İtalya bütün bunları bizim kadar iyi bilirler.,, Akşam muharriri şu mütaleayı yürütü- yör: “Bu yazılarda hakikate uygun noklalar var: Türkiye kuvvetlidir, Türkiyenin dost luğu 'kıymetlidir. Türkiye, Akdenizin şare kında en küvvetli devlettir, bir çok yerle- rin kapısıdır. En değerli mukaddera!: hâ- kim bir mevkide ve bir kudretledir . Fakat bir noktayı İyice tasrih etmek 1â- zım: Türkiye o derece kuvvetli, kuvvetini ve ehemmiyetini o kadar müdriklir kif herkesin dostluğunu aradığı bu müslesna küdreti yalnız sulh uğruna kullanmaya az- metmiştir. Kemalist Türkiye siyasi rekahet ve menafaltlerin, nüfuzların çarpıştığı bir; -Ü saha asla olamaz.,,