20 Mart 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

BABERIN TARIH! TEFRİKASI: 30 Vesikaları veren: Donsuma Komedorluğu O Başkâtibi Binbaşı İhsan Muhafızlar, Abdülhamidin, katarın penceresinden bak- masına müsaade etmediler Ali Kabuli bey vakasının vahşi kab» ân'arı, ilk partide yükseltilen, a. Yağı yerden kesilen suçluları teşkil et- Mişlerdi. Yersiz bir hırsın, bir dakika. İlk ihtirasın bu cahil kurbanları ipte “an verirlerken etraflarında biriken #eyircilerin lânetlerine hedef oldular, Nisanın 13 üncü pazartesi günü i mebüsan ve &yan, meclisi mil. İsmi altında son içtimamı yaptı; Odan sonra meclisler yine kendi isim, etini alarak ayrı toplantılara devam iler, Son içtimada mahlü hükümdarm İs- tanbulda bırakılıp bırakılmaması mü. şeltre mevzuunu teşkil etmişti. Me - Uslar ekâeriyetle buradan uzaklaştı. Mimasını isiyorlar, yeni fosatlara cür- “ tdeceğini, tahtmı tekrar ele geçir- Mek icin hamleler yapacağını ileri sü, lardı. ka ayet 14 nisan salı günü öğleye dar devam eden ve heyecanlı sah- SP yaşıyan müzakerelerden sonra #tifakıa Abdthamidin Selâniğe, Ala. İ köşkünde ikamete gönderilmesine r verildi. Bu karar Talât ve Ah- Met Rıza beylerin faaliyeti ile hemen İten Mevkiine konuldu. Abdümamid, 14 nisan salı günü ak. ! Sirkecide hazırlanan Şark demir- M idaresinin hususi trenlerinden muhafızlarmın nezareti altın. hr iki kadmefendisi ve kıy. , da a gür çıkarıldı. Gizlice Sirkeciye aş ilen sakıt hükümdar trene konul, k Saat 7.25 geçe acı bir düdük sesi- mg rekete geçen katar, İstanbulun, İstanbulun değil, Osmanlı impa. luğunun 33 senelik müstebid hâ- Mini şimdi ufae'k bir (kasrı hüma ar un sinesinde barınmak Üzere Se. "Ze doğru yol almağa başladı. Abdülhamid İstanbuldan ayrılırken “ereden bakmak istemiş, muhafız- #ldıkları sıkı talimat sebebile bu. bi, çlanado etmemişlerdi. Vagonun köşesine büzülen titiz Imparator, ever döke döke ayrıldığı İs - çin hasret taşıyarak Selânik yo. a tetarştu “ii, bulda sükünet tamamen avdet p sonra bahriyede mühim de. Pay kler yapıldı. Amiral Rüstem My eriye müsteşarlığma, yeni pa. » beşinci Mehmedin kayınbiraderi alay Tahir bey donanma kuman - Uğna getirildi. n ariler arasında değişiklikler ya- e divanıharb suçlu mürettebatı, iârrik ve müşevviklik yapan bazı ie zabitleri de sorguya çekti ve Sra muhtelif cezalar verildi. nay rejimin, meşrutiyetin tekrar ve 1 toesslisü ile beraber Osmanlı » torluğunun Abdillhamid dev . tan çürümeye mahküm edilen do - ay tamirler, talimler icrasına La Ve, aylarca silren tamirlerle *İA tekneler biraz hale yola konu - rildi, Bahriye nezareti hükümetin lifi ite muhtelif Avrupa denizci mil, deyin teryihlarma zabitler gön - ii İ: mübayan heyetleri, ecnebi fab- > tersanelerine gemi siparişi 8k Üzere Londra, Berlin, ve Ro- VA Vollandı'ar. Donanma cemiyeti de, 1 edildi; halkm Janesi, bütçede 4, 7 İllerine ayrılan fazlaca para bu e ilâcer telâkki edilerek denizcili. ta ükişafı için birçok gayretler sar- 4 başlandı. İş , Sİİsi mebusan Ahihet Rıza ve Ta. | — tekliflerile yeni padişahı bi. SİNİ harbive nersretir ie ett!# ves İ tekrara davet etmek Üzere bir ka” VERA, Bir kısım mebuslar: Mini Nr kere yemin etti; artık bunu teyid icab emez ve hiçbir sultan yemininde hahis olamaz! Diyorlar, ittihaçılar da tıpkı sütten ağu yananı yoğurdu üfliyerek yeme- si gibi, çok ihtiyatlı hareket etmek kaygusiyle tekliflerinde ısrar ediyor . lardı. Nihayet 15 Nisan çarşamba gü- nü yapılan içtimada Telât ve Ahmet Rıza beylerin saatlerce süren nutuk . larında gösterdikleri esbabı mucibe 180 İttihatçı mebus tarafından tasvib olundu. 286 kişilik heyet, 86 istinkâf reyine karşı 180 reyle ekseriyeti te. min ederek padişahın tekrar yemin etmek Üzere meclis huzuruna davet €- dilmesi kararlaştırıldı. Talât ve Ah - met Rıza beyler buna şu cihetten lü- zim görüyorlardı, Padişahı yemin 1. çin meclisa getirebilirlerse ona İtti - hatçılığın iktidarını tasdik ettirmiş o. lacaklar, yeni intihabat için yapılacak hazırlıklarda merkezi umuminin koy. duğu namzetleri intihap ettirmek için padişahm müzaheretini temin edecek- ler, sultanın üzerinde de merkezi umu- minin nüfuzunu tesise muvaffak ola- caklardı.. Ve muhakkak olan vükelâ değişikliğinde Talât bey İttihat ve Terakki namma dahiliye nezaretine intihap edilmek için daha kuvvetli bulunacaktı. İşte bu düşünce onları, yu m ii ve sevketmişti. Bu İş sonra bir türlü istifa etmemekte ısrar «den hükümete bunu bir tezkere İle bildirmek lâzımgeldi. Yine Talât be . yin kaleminden çıkan ve Ahmet Rıza beyle birlikte altı (Meclisi mill! relsi) unvaniyle Sait paşaya İmza ettirilen bir tezkere yazlıdı. Tezkere aynen göy- leydi: Huzuru di sadaretpenahiye Devletlü efendim hazretleri; Zatı hazreti padişahinin şer'işerif, kanunu esasi ahkâmeni, wsudil meşru. tiyedi, hukuka milleti ve menafii va. tanı sıyanet edecekleri hakkında kab- lelbia icra buyurmuş oldukları yemin bilvücuh mazhar itimad olup, fakat öyün vo mebusan orada tamamen ha- #r bulunmadıklarından yemini dliyi istima etmemiş oldukları gibi, naulü meşrutiyet iktısasınca onlar dahi zatı hazreti sehrivariye ve kanunu esasiye sadık olacaklarına huzuru dlide ale- Tinfirad yemin etmekle mükellef bu . kınduklarından işbu tahHfatın itisma Duyurulmasiyle beraber, mukabilinde Iâ*fen evvelce ifa buyurulmuş olan ye minin meclisi umumide tekrar ve bu, nun icin bir hafta sarfında hangi gün muvafık iradei seniye ise o gün mec. Hsi umumü milliyi teşrife müsaade celilei mülâkâne şayan buyrulması hususalrının huzuru şahaneye arına meclisi umumli millles karar verilmiş olmakla ioabı halin dora buyrulması babında... 7 Rebilevvel 327 ve fih 16 Niasn 325 Meclisi umumil mit Reisi SAD Bu terkere sadarete, sadrazam Tev- fik paşaya gönderildi. Tevfik paşa a- lelâcele bımu padişaha arzetti, fakat nevlii mesrutivete sadakatini veliaht» Ww#tnda kabul etmiş olan ve biat günü harbive nezaretinde vemin eden ağ, sah ancak 325 senesi mavısmın 7 in- ti günü (meclisi umumii milliyi teşrif) #tmâkle bu mlistacel fırka temennisi, ni verine setirdi ve bn swretle derletin iferi ve sivesej fslepis#»ki) alâkasınn derecesini gösterr»'s oldu, — BİTTİ HABER — Alisam neytası | Bi EĞ | Şehrimizin otobüs servisleri bir çok noktalardan islâha muhtaçdır Otcbüs şoförlerinin birbirleriri geçmek merakına tutulmaları — Buna ne izm var? Pair NR AİK İçin cidden büyük tehlikedir Yarış arzusuna çarpılmalıdırlar İstanoul içinde, semt semt otobüs işletmek muhakkak ki iyi oldu. Çür- kü, tramvay şirketi, işletmede tasar. ruf ve fazla kâr hırutyla halkın huzü- rumu İstismar edip duruyordu. Tram. vay arabaları, birer nakliye vasıtası olmaktan çıkmış, birer işkence kutusu halini almıştı. Yirmi kişilik bir sraba ile kırk kişi taşımak ve bir seferde © arabanın getireceği hasılatı bir misli arttırmak gayretkeşliği halka ne pa. halıya mal oluyordu. Hele akşam sa- atlerinde lebaleb dolu arabalara bir iki yolcu daha sıkıştırmak için istasyon - larda bekliyen şirket kontrol memur « larmın: — Biraz ileri doğru gidiniz. Bayan, siz çocuğunuzu kucağınıza almız. Bay siz şöyle yan döntüveriniz.,, Peryatlarıyla basamaklara toplan - miş yolcuları içeriye doğru itekaka, nevima konserve kutularma mal istif etmek kabilinden olan gayret ve him. metlerini! soğukkanlılıkla seyretmeye kaç kişi tahammül €diyor bilmem! Otobüs seferleri & başladıktanberi tramvaylarda bu izdiham kalmadı de. gil, azaldı. Azalmasi da bir mesele. Büsbütün bertaraf etmek de kabil He- 1s. süse Ümülmri, MAKA emdıgı sütü burnundan getiren şu şirketi adama - kıllı yola getirmenin de yolu var. Da- hâ bir mleli otobüs getir, Ücretleri de Cramvay tarifesi derecesine indir. Bak bakalım, o zaman, tramvay arabaları istasyonlarda alack yolcu bulabilirler mi? Çünkü otoblis daha seridir. Se - ferlerini daha sık yapar. Muhakkak 0. lan bir şey varsa, halk, otobüsü, trara,, vaya tercih ediyor, Fakat otobüs üc- retleri paha'ı olduğu icin tercih ettiği DAkil vasıtasmdan istifade edemiyor. Bugün, otobüslerin müşterileri orta halli insanlardır. Zenginlerin va hüsu- si arabaları vardır, yahut taksiye bi - nerler. İkinei mevki tramvaya binme- Yi bile bir lüks telâkki eden fakir er Dıf için ise bugünkü şerait dairesinde otobüse binmek imirinaz bir geydir, Herkesin teslim ettiği bir nokta vardır ki, oda otobüs ücretlerinin pa. halt olduğudur. Bunu otobüs işleten İnüessese erkânmdan birine sorduk, Bine şu cevabı verdi: — Otoblis ücretleri belediye tarafın- dan ariz veamik hesaplardan sonra tesbit edilmiştir, İddia edildiği gibi de pahalı değildir. Çünkü bir otobüsün işlemesi tramvay işletmekten çok da- ha masraflıdır. İstanbulun bozuk yol larında işliyen arabaların amortismanı lâstik ve yedek parça masraflarını ve benzin sarfiyatını düşünmek lâzımdır. Ağyrıer şoförü, biletçisi, kontrolörü ve salresi dahil olmak üzere kalabalık bir işletme kadrosu » Sonrt be- lediye Tüsumunu da un: ynız. Hü. kümetin gayret ve himmetile benzin flatları bir miktar indirilmiştir. Fakat Yine pahalıdır. — Ötobüs ücretlerini bir miktar ten. zil etmeye İmkân görmüyor musunuz? — Bu bizim elimizde olan bir şey değildir. Arabalarımız pek az bir kâr- la çalışıyor. Eğer, hükümet veya be- lediye otobüs Hcretlerini indirmek is- terse birtakım tedbirler alınabilir. — Meselâ? — Benzin istihlâk resmini kaldır « malı. Belediye otobüslerden aldığı resmi indirmeli, Lâstik ve otobüslere | şüphe yok ki Otobüslerimisin içinde seyahet.. alt yedek parçalara ait gümrük simlerinde tadilât yapılmalı. Muhatabım, nalmeı keseri gibi ken. di tarafından yontuyor, ve almacak tedbirleri hep hükümet ve belediye tarafından yapılması lâizrmeeler feda. kürliklar halinde tasnif ve tesbit edi- yordu, Buna karşı dedim ki: — Alâkadar makamlar ortaya sür- düğünüz bu noktalar üzerinde karar a- re. Bankaların zırhlı otomobilleri Amerikan bankaları kat'i olalnk soy-unculuğun önüne geçmek istiyorlar Amerikada baydutluğun ne kadar flari gitmiş olduğumu hergün gazetelerde oku. yoruz. Bir gün bir istasyon binasının, ö- bür gün bir bankanın güpezündüz soyul. maş olduğunu hayretle İşitiyoruz. Ve hiç bepimiz de medeniyet dün- yası olan Amerikada bunların önüne niçin geçilemediğine hayret ediyoruz. Amerikadaki bankalar ba soygunculak. dan o kı usanmışlarıne ki, bir araya toplanarak, şehirden giden seyyar banka. ların gırhlılaştırılması © için mühim bir sermaye ayırmış ve ciddi kararlşr vermiş. lerdir. İşte bu resimde gördüğünüz otomo- bil, bü ayrılan para ile meydana getirilen fik ötemebillir ve Los Ancelos Bankala. rından birisine aittir. Bu olomebil, hariçten atılacak en-kuv- vetli infilâk edici maddeye karşı taham. mül edebilecek bir surette inşa edilmiş. tir. Dışı hususi bir madenle kaplanmış o- Mp atılan kurşunları patlamadan çekmek. tedir. Camları de kurşun işlemez cinsin. dendir. İçerisinde üç kişilik yer vardır. Birinci yer şoförün, İkincisi köylerde muamele gö cü kulş ise n banka memurunun, üçün. elçinin yerleridir. içerisin. den her istenildiği dakikada bir mitralyöz Bibi steş edilmektedir. Bunun için muhte. | Yif Aletler mevcuttur. Bu otomebili üş olan bazı haydut. Wer bankalara mehtup göndererek alay et. | mişler ve “zırhlı otomobillere | karşı biz zavallı oyamcular top İle mukabele elsek | yeri değil mi?,, demişlerdir. Şehrimizde işliyer otobüslere ait bir kaç enstantane... lir veya almazlar, Fakat herkesçe ma. Yüm olan bir şey varsa ücretlerdeki yükseklik normal değildir. — Normaldir. — Bazı işlek hatlarda çalışan vir o. tobüşün giinde . amortisman: j6 her türlü masrafları çıktıktan “sonra elli lira kâr ettiğini tesbit edenler bu iş- ten anlıyanlardır. Siz de kârmızdan bir az fedakârlık edemez misiniz? — Bunlar dedikodudur. Menfsati bakımından böyle düşün * mesi ve konuşması tabit olan otobüs şirketi erkinma daha fazla #ualler sormakta ne fayda vardı? Bunun için otobüs işlerinde göze batan bazı ak - saklıkları burada sıralamak daha âoğ- ri olacak, Bu yazdıklarımız, otobüsçü. ler tarafından her kabahat omuzlarma yüklenen belediyenin nazarı dikkatini celbederse eminiz ki derhal tedbir alı. rr ve işler yoluma girer. Fakat, bu son düşüncemizi; Otobüs Ücretlerinin pahalı olduğu - ru zikrettikten sonra ikinci noktaya | gelelim. Ücretler mmtakalara göre iyi tayin ve taksim edilmemiş. Ayni yerden bir otobüse binip Harbiyeye gidiyor ve on kuruş veriyorsunuz. Bir başka hattın otohlisiinde bu yol için sizden 12,5 ku- ruş alıyorlar. Otobüs parasını böyle az veya çok vermek bir baht işi... Durak yerleri iyi tesbit edilmemiş. Galatasaraydan otobüse binmek isti . yen bir adam, ya Tarlabaşma kadar inmeye, yahud da Taksime kadar çık. maya mecbur kalıyor. Otobüslerin birçoğunda yedek Tâ - tık yok. Çok defa yolda lâstik patlı - yor. Yarım saat beklemeye tahammi- Yi olmıyan yolcularm paraları yanı - yor. Biletci ve şoförlerin kıyafetleri he. Plz tanzim edilmedi. Bu birçok yanlış. Ukları mucib oluyor. Son gtinlerde otobüs şoförlerine bir merak arız oldu. Yarış merek... İki otobüs arka arkaya düştü mü, biribir. lerini geçmeye çalışmyorlar. Daracık çsrmuk çurpuk sokaklarda dev gibi arabalar yıldırım süratiyle koşmaya başlıyorlar. Böyle saçmasapan bir me- tak yüzünden balkm hayatmı tehli - koye atmakta ne mana var? Canı ya- rış istivenleri belediye hiç sermadan en şiddetli cezalara çarptırmalıdır...