24 Şubat 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

Deniz naklıyat ücretleri Çok Yo 'pahalıdır Bu vaziyetin Hape Yazan: A, Cim M l Vesikaları veren: Donamma Komodorluğu Haşkâtibi Binbaşı İhsan Ürettebatı kendi başlarına bırakıp birbirlerile bol bol konuşmalarına meydan vermemek lâzımdı RİN TARİHİ TEFRİKASI:6 v h:"nd beyin bu sözleri masafirlerin Rek, h: büyük bir tesir yapmıştı. De- Nl mÜz gayritabli bir vaziyet mu- SaR &den İstanbulun idarf mahiye- İ bir ihtilâlin hem de bu sefer V“Xıhrd.ın hazırlanan, askerin "h ; lıdue edaceği bir isyan karşı. X; #lunuyordu. Bu, biç şakaya ge- n y den değildi! Maazallah bu iş- ',"!' lirsa, ve ordudan donanmaya PEyet ederse, bozuk, noksan mal. Ütniz :' Çürük gemilerden mteşekkil Bit Üvvetlerinin hali ne olurdu? n TDiri bir tarafa geçecek olan sefi- biribirlerine toplarını çevirirler. r_:;'Uk bir kardeş boğazlaşması k se, hşl neye varırdı. Bu İmh, , Çü k nanmada kendi kendini için mi hazırlanıyordu? h?':— f"dî orada hazır bulunanların | xy“' “trinde bu sualler dolaştı; ni- W e adaki derin sükütu bozan, | kug Süvarisi Hamdi beyin sözleri her < ÇErar bu mevzun döndürdü. q.," aha müni olmamız, hiç değilse '_",'"va sirayetine meydan verme., Vi ""'.' bey cevab vermişti: Mak F"'! biz de burada o tedbiri al- — p * Loplandık ya!.. Tiye, MS' ©yaş bu malümatı şimdi bah- '.'—lx Teline, ve mabeyni hlümayu. Tüzım! arka- | k ,” ür nğızdan mukabele ettiler: M Xa 5 Sen oynattın mr Hamdi? wlır sanıyor » kak sarayın par. mdır. Bu bir! Bahriye nezareti '* Or Ve görüyorsun ki, henlüz *'luh Ya. hem büyük bir tasfiyeye âfv' bir haldedir. Biz saraya ve ne Va —'—üw versak ne olaoşk biliyor “k!rı Saray, propagandacıları teş- u"“'î K, nezaret kırtasiye muame. ku K Alacak ve... korktuğumuz felâ- Ş_,,_" d'd*'blre bıııı'n za gelecektir. Bt Ele VİYLDil ki İ lden evvel bizi kağa, tden alacaklar, yerlerimize bağş h.x_( Tt daha saf, daha düşüncesiz, Meşrutiyet haini arkadaşları- © Betirecekli l%.k“man korktuğumuz başımıza ge. ?uş“ İzzat bn adamların İdaresiz, G Büin öllerile ihtilâl donanmayı kı..qhk"k Şu anda tıpkı büyük bir Tainj Ç AN yeni kalkmış, nekahat dev N.__"“'"n bir hasta halindeki do- A, Yuimha edecek, öldürecektir. »Ho V'ıpılım şimdi? ey gşimdilik esaslı , Bunlar da ne ola- Pat Na kalırsa - evvelâ mümkün :nığ Türettebatm karayla alâka. .ı"l.'ı— eye uğraşalım! Evlerimizde- Neferlerin! şu vaziyet İyice İ | İveni, #dinceye kadar gemilere ge- Üm! Ef, ha Tüdın karaya izinli cık. N.,_r Taz savsaklıyalrm! Zaten —"'h B—edmbe,ı ziyaretçi kabul et- itkaç gün için bu keyfiyeti )q:ıîî:ıhlh k edelim. Rikip kendi başlarına boş br- a ::::Hrrllı bol bol konuşmala. ::1*& f vermiyelim. Ders ve ta- Referlere megrutiyetin fay - G v Yeni inkılâbm büyük gaye « ı.,,:__'“*nm lüzumsuz sertlikleri e. bi #efkat hiasi gösterir hare- 'İıı.ıq tavırlarla disiplini mu K bi':;'“ bu sözleri, misafirlerin d fesir birakmıştı. Evet, Ün ü H% Tüste, eenslir caveler ola- Ülk yalnız bir habe, rlerin delâletile is- um veya mev'ud | ile Ravf ve Vasıf beyler gemiye gel. Vasıf beyin sözleri tamamen kabul edildi; hattâ, Kabuli kaptana da tefer. rüatı anlatılmalısızın yalnız hareket, derini tadil etmesi lüzumunu dostça bildirmek üzere ertesi günü Vasıf ve Rauf beylerin Asarırtevfik'e gitmeleri kararlağtırı!dı. Bu karardan sonra mi- safirler başka meyzular üzerinde de konuştular. Bilhaşsa memleket mese- lesinde (Cemiyetl mukaddese) ismini verdikleri İttihat ve Terakkinin bü . yük ve hayırlı rolli etrafında Vasıf beyin bir smnate yakın verdiği izahat merak ve muhabbetle dinlendi. Akşama doğru süvariler gemilerine döndüler. Brtesi gün öğleye yakm Asarı Tev- fiğe yanaşan Hamidiyenin istimbotu değişmesi için ne gibi tedbirler almak lâzımdır ? meişlerdi. Merdivenlerden güverteye çı. kmca Vasıf bey nöbetciye sormuştu. — Oğlum, Ali Kabulf bev kamara- sında mr? — Hayır!.. — Pekl nerede? — Blendim, bir santtir baştarette meşgul bulunuyor. — Beslen onbaşrya geldiğimizi ha- ber versin. Nöbetçi onbaşısı koşa koşa baş ta- rete gitmiş, bir saniye sonra misafir. lerin yanına dönmüştü. Pate çakıp ön- lerinde durunen: — Efondim, demişti. Süvari hey bu raya teşrif etsinler, diyor. Bu davete hak veremiyen Vasıf ve Rauf beyler biribirlerine bıkmı!ıı'. Gr. Acaba Kabulf kaptan yeni bir dise, tuhaf bir vaka daha mr !hdu et mişti; ve bunu arkadaşlarma göster- mek mi istiyordu? İki misafir kaptan baş tarete doğru yürüdüler. Tarete yaklaştıkları za. man Kabulf kaptanın hiddetli sesini duymakta geçikmediler; Kabult bey gür ve âsabi sesiyle göyle haykirryor- du: — Ulan herkele; 1300 bu kadara yıldır tapınmaktan — bikmadımız mr?.. Siz işi dunya, vücudunuzu posta ser. dikge memleket parça parça elden çık- tı. l Hükümet, memlekette hayatı ucuz- latmak için birtakim tedbirler ve ka- rarlar alıyor. Bunların bir krsmi tat- bik edilmiştir ve edilmektedir. Şeker, tuz, benzin gibi çok istiblâk edilen maddeler birer miktar ucuzlatıldı. Et ve ekmek fiatlarının da ucuzlatılması için ciddi çalışmalara şahit oluyoruz. yolundaki faaliye. rinin ucuzlatılması tin takip edeceği şüphesizdir. Hükümet, bir taraftan gıda madde- lerini ucuzlatırken, diğer taraftan memleket dahilinde, devlete ait olsun, imtiyazlı girketlere ait bulunsun bütün nakliyat müesseselerinin tarifelerini indirmek, bu suretle yurdda hayatı u- cuzlatmak yolundaki programma da- ha geniş bir mahiyet vermeak kararm- dadır. Gümrük ve belediye resimlerinin tahfifi, gıda maddelerinin ucuzlatılma sı, nakliyat tarifelerinin indirilmesi gibi biribirinden mühim işler tamamen tatbik gahasma girdiği zaman hayatı ucuzlatma idealinin tahakkuk etmiş olduğunu göreceğiz. Hükümet, hayatı ucuzlatmak için bu mühim esaslar Üzerinde yürürken, memlekette pahalılık âmili telüâkki e- dilen bir noktanın daha üzerinde durmuş bulunuyor. Bu nokta, ticaret gemilerimize ait navlun tarifeleridir. Filhakika, tarifeleri hükümet tara. fından hazırlanan posta vapurlarını is- tisna ederek, diğer bütün ticaret gemi- lerimizi ele alırsak, bunların navlun tarifelerinin, bilhassa san bir iki sene içinde gayritabil bir surette yükselmiş olduğunu görürüz. Bir misal söyliye - lim: bundan Üç sene evvel Zonguldak- tan bir ton kömürün İstanbula kadar nakliyesi 80 kuruştu. Bu flat, geçen seneclerde 120 kuruşa kadar çıktı. Bu sene içindeyse Zonguldaktan İstanbu- la bir ton kömürün nakliye ficreti va. satt bir hesapla 200 kuruştur. Deniz navlunlarımızın böyle gayri- tabil bir dereceye yükselmesinin sebe- bi acaba nedir? Vesnit azlığına kargı iş mi çoktur? Ortaya atılan birçok iddialar gibi nav- lunları, tröst yapan — vaptircular mar yükseltmişlerdir? (Devamı var) EŞRİYA' 18,30 Çocuk tiyatrosu: Sercecik umacı nın evinde 18,00 Nihal ve arkadaşları tara fandan Türk musikisi ve halk — şarkıları 10,30 Spor musahabeleri: Eşref Şefik 19,55 borsa hâberleri 20,00 Cemal Kâmil ve arka daşları farafından Türk müsikisi ve halk şarkıları 20,30 hava raparu 20,33 Ümer Rı za tarafından arahca söyler 2045 Bimen Şen ve arkadaşları tarafından Türk musi kisi ve halk şarkıları (saat ayarı) 21,15 'Tahsin ve arkadaşları tarafından Türk musikisi ve halk şarkıları 21,50 Bedriye Tüzün Şan: Orkesirn refaaklile 22,20 ÖRKESTRA: l — Anbar: La Muctte de Portlici /üver İ — Luigini: Ballet eğyptlen 3 — Holmes: Tokarai, 4 — Bulotta: Korcha. 2245 ajans haberleri 23,00 nlâkla selolar opera ve öperet parçaları 23,20 son haber ler ve erlesi günün programı 23/00 Son BÜKREŞ: 18,00 cazband 20,20 müzük 20,40 şarkılı könser 21,15 senfonik konser 22,00 plüklâ hafif müzik BUDAPEŞTE: 18,30 Siştan orkestrası 20,10 Caruso pllik ları 20,40 temsil 2215 konser 2305 — caz band 24,00 klâsik konser BERLİN: 19,00 hafif müzik 20,10 öpera plâkları 21,00 cazband 23,80 hafif müzik ve halk | — Bü yükseklik beynelmilel piyasalar. havaları da navlun yükselişlerinin tabil bir ne- ROMA: ticesi midir? 18,15 cazband 20,20 plâk 22, M0 müzik 2300 Klüsik konser 24,15 cazband. VARSOVA: 18,15 şarlaıb konser 20,00 konser 2105 talinden köonser nakli 22,10 karnaval kon seri. Ve nihayet bu gayritabil tarifeler! makul hadlere irca etmek için ne yap- mealıdır? İşte, hükümetin üzerinde ehemmi - yotla tevakkuf ettiği ve mütohaasısla- Vapurlarımızla taşmacak eşyalar için en uduz bir navlun tarifesi yapılmalıdır rına tetkik ettirdiği mühim meseleler- den biri. İç piyasamızdaki deniz navlunları. nm yüksekliğinin netice itibarile müs- tehlik üzerinde tesiri vardır. Çünkü bu gayritabii tarifelerle taşınan kömür Ve saire gibi maddelerin maliyetini bu gerait, dahilinde indirmeye imkân yok- rini indirmek Jâzımdır. Şimdi, alâkadar rvesmi makamlar düşünüyor ve buna karşı tedbirler arı. yor. .. . Biz, memleket Iktısadiyatında çok mühim bir mevzu olan bu iş üzerinde işle doğrudan doğruya alâkadar olan- ları dinlemek, onlarım bu nokta Üze . rinde çalışan alâkadarlar için de fay- dali olacağmdan şüphe etmediğimiz fikir ve mütalealarını neşretmeyi mu. Vafık bulduk. Bu maksatla, deniz tari- felerinin yükseklik sebebleri ve âmil- leriyle bunları bertaraf edici tedbirle. Yin ne olabileceği hakkında deniz ve tarife mütehassısları ile, armatörlerle, Yüccar ve nakliyatçılarla, kömürcü . lerle görüştük. Hükümetin denizciliğimizin ihyası- na çok ehemmiyet verdiği gu strada, denizciliğimiz için, her bakımdan ve bütün alâkadarları için bir dert olan bu işin hal çanesi ve devasını, bu an- ketimizde gösteren fikirler bulunabi- lirse, bu bizim için iftihara değer bir hizmet olacaktır. Anketimize İlk cevab veren kıymet- Hi bir Türk denizcisi olan armatör Hakkı Denizaşandır. Bu Türk armatö- rü bize fikirlerini aynen şöyle anlattı: “— Son günlerde vapur navlunları. mın yüksekliği hakkında matbuntta sik sık negriyata tesadlif ediliyor. Bu mevzu üzerinde mütalea serdedenlerin ayrı ayrı göstermekle oldukları sebeb- Teri tahlil etmeye çalıştım. Fakat ma- alesef, vardiğım netice müspet olmak- tan çok uzaktır. YVapur navlunları yüksektir. Bu fik. re ben de iştirak ederim. Fakat bu yüksekliği, işlerin bir firmaya inhisar ettirilmiş olmasına ve vapurcuların a- ralarmda bir tröst kurmuş bulunmala- rıma hamledenlerin ileri sürdükleri ld- dialarm, hakikat halde navlunların yüksekliği ile hiçbir alâkası olmadığı- fr da tasrih etmek isterim. İşi nazariyat İle tetkik etmiyerek daba makul sebebler aramak ve möm- leket iktısadiyatı nam ve hesabma, va. pur navlunlarını bir an evvel mutedil haclere irca etmek için kestirme bir 'yol aramak Tüâzımdır. Bunun icin ya- pılucak iş bu pahalılığı doğuran ümil- Jeri arayıp bulmak ve onları bertaraf etmektir. Son zamanlarda vapur navlunların- daki yükseklik, yalnız blzde değil, bü. tün beynelmilel piyasalarda göze çar- pan bir keyfiyettir. Bunun tesşir ve â- Ç ten vapurlarımızın ekseriyeti dahili piyasalarda ve kendi sularımızda çalış © makta olduğundan beynelmilel piya - sadaki navlun tereffüü üzerinde dur- mak, yüksşekliğin sebeb ve âmilleri üze ” rinde doğru bir mukayese yapmamıza miâni olur. Çünkü, bizim navlunları - nuz, beynelmile! navlunlarla ayni nis- peti muhafaza etmemektedir. Bunun i. çin, biz, memleketimizin iltısadi şart. lexyma dahili piyasa navlunlarımızın yükseliş sebeblerini artşrımalı ve bu- aa karşı pratik çareler bulmalıryız Bizde vapur navlunları neden yük-« selmiştir? Bu suale karşı: 1 — Yükleme ve boşaltma fskelele- rinde geçen senelere nispetle yarı de- recede tahmilât ve ihracat yapılarak vapur seferlarinin uzaması, 2 — İptidat maddeler - fiatlarınm yükselmiş olması. 8 — Vapurların tamirat talimatna- mesinin mevcut vapurlarımıza hizmet ve kabiliyetleri fevkinde mükellefiyet. ler tahmil etmesi yüzlünden tamir mas- raflarının geçen senelere nispetle Üç misti artması, Vapur masraflarını arttıran bu üç nokta Üzerinde düşününce, bu âmille- rin seyrüsefer masraflarına tesir de « receleri meydana çıkar, Seferini nekadar müddette ikmal a. deceğini halihazırda tesbit ve tayin - den Öcix olan vapurcu, zarar etmek korkusuyla bu müddeti ayni seferi yapmakta olan diğer gemilerden en geç sefer yapanların müddetleriyle mukayese etmek ve öna göre flat iste- mek zaruretindedir. Diğer — memleketlerde vapurlarm mahfuz ve modern limanlarda yükle- me ve bosaltma için - bizde olduğu gi- bi . ahvali havalye düşüncesi mevcuf olmadığından her armatör seferlerine nit masrafları tesbit ve tevsik edebilir. Bizde ise sefer milddetleri havaya, yar hut şansa tâbidir. Navlunlarımıza tesir yapan diğer ta W sebebleri tegrih etmeden bugünkü gşartlar dahilinde almması kabil olan ve alıtdığı takdirde navlımların had- di Itidale İrcama tesir edeceği muhak. kak bulunan bazı tedbirleri söylemek istiyorum. Bence, kömlür şirketleriyle, kömür taştyan armatörlerin ve tahliye işleri- lo ağraşan liman işletme idarelerinin biribirlerine mütekabilen kolaylık ve yardım — gösterebilecekleri noktalar vardır. Eğer bu üç tarafm mümessil. leri alâkadar vekâlet hururunda bir. leşip görüşürlerse bu kargılıklı yardım ve kolaylıklar tesbit edilebilir. Böyle bir toplantıda almacak kararlar bir - çok masraflarım azalmasına sebeb ola- caktır. Ayrıca, iktısat vekâleti müte- hassısları ile armatörler toplanmalı ve vapurların tamirat masraflarını azal- tacak tedbirler almalmdırlar. Bu temas ve müzakereler bir an ev. vel kuvveden fille çıkarsa almacak tedbirlerle vanur navlunlarının tabit hadlere indirileceğinden hiç şüphe et- miyorum.,, HABERCİ Pa ———