21 Şubat 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

Çocuk suç'arı, ruhi ve içtimal sabepleri (VIili) Çocuk suçlarını nasıl önlemeliyiz? e Içtimai mektep koruma, alle terbiyesinin mo- dern esasları, geri ruhlulara iğd ş ameliyesi ve muallim mesealesi .. Yazarn: Dr, Rasim ADASAL B İN milleti teşkil eden fertler için en doğru sıhhat ölçüsü içlimal hılzıs- sılıha bakımından o in bünyesinde et hastalıklarıı eri badde İndi- üdür. İlhamını ve bütün malzeme- sini insaniyel — mefhumundan alan taho- betin ideali bir İnsanı — dalmi bir sıhhut halinde bulundurmak ve mümkün olduğu kadar hastalıkları doğdukları yerde boğ- maktır. Yürek gibi elzem bir uzvu çürüdükten sonra koparıp sökmk bir sanattır; fakat bir ideal değildir. Çocuk suçları da tehlikeli cemiyet arı- zalarındaan oldukları cihetle, bunları işle- mek Istidatlarını taşıyanları önceden ser- mek, bunlara yatak teşkil eden — zehirli mühitleri temizlemek ilk gaye — olmalıdır. Hastahık Amili olan mikrop temiz bir ze- minde habasetini icra edemediği gibi, ah- Tük ve terbiye telâkkileri — ile beraber bu eihetten pratik icrantı mükemmel olan bir muhilte, suç, müsail bir mecra bulamaz. Açlarını, İşsizlerini, bedbin fertlerini a. zaltabilen bir cemiyetle huzur ve saadet © nisbetle artar. Kinin, sılmanın ea kuv- wetli düşmanıdır; fakat bataklıklar ve sa- ftıhlarındaki sivrisinekler baki — kaldıkça sıtma mikropları daima hücum vaziyetin- dedir. Çocuk suçu ve daha doğrusu bütün elnayetler için ceza bir korku - silâlidir: Suç işlemiş olanları cemiyeltarı hir müd- det veya famamile ayırır; — fakat İnsanlar da bedent ve ruht sefalet, alle ocaklı da ve okullarda metodsuz terbiye, koruma vasıtaları olan içtimal müesseselerin ek- Bİkliği devam etlikçe suç mikrobu beslene- bilecek gıdayı kolaylıkla bulur, Onun için çocuk anomalilerinin başlıca sebeblerin- den sayılan marazi irsiyete karşı alınacak İlk te ğöir, cantlere, tedavi edilemiyen ağır ruh hastalarına, tehlikeli — mütereddilere meydann çocuk getirmek fırsalını ortadan kaldırmaktan ilaret olmalıdır. Bunların hüsyelerini çıkarmakla - cemiyet İçin za- rarlı İlkah filli olamaz. Bunda hem mane- vi hem de iktisadi faydalar — mevcuttur. Muhakkak ki hastaneleri ve bapishaneleri oldukça boşaltır. Evlenmekten geye mensup — olduğumuz millete sağlam bünyeli çocuğlar — hediye elmek olduğuna göre, bir — kısım rub ve beden malöllerini bu zevkten mahrum et- meliyiz. Kafaları olduğu kadar bütün uzuy hile- relerini tedricen zehirliyerek harap eden sart derecedeki nlkolizme karşı da tedbir- Jer almak ve bilhassa kühület çağına var- mamış olan gençleri ispirtolu — tekilerden menetmek de büyük vazilelerimizden bi ridir.Memleketimizde (Toksikomani) yani sun'l zevk veren zehirleri kullanma — ipti- lüsı sar? şekilde olmamakla beraber, ero- in veya kokaln mübtelâlarını derhal teerit | etmek ve bu maddeleri salanları da IRIII cezalara çarptırmak lâzımdır. Türkiyede veremi, kanseri, frengiyi — ve sıtmayı ve öldürücü çocuk hastalıklarını yok — etmek hususunda alâkadar makamların — hergün aldıkları tedbirler şayanı şükrandır. Mem- Jeketin her köşesinde dispanserler mevcut tur. , Terbiyeye taallük öden careleri ve tah- Hilleri daha riyade pedaroji müesteseleri- ne ve mütehassıslarına bırakıyorum. An- cak bir ruhiyalçı sıfatı ve salühiyetile bir kaç satır yazmak isterim: Klâsik terbiye bilhassa bazı sahalarda â- &lzdir. Fitri istidatlara — fazla kıymet ve- Ten eski ruhiyat mektehine saplanan ter- biyeciler, tmekteplerdek! muvaffakiyetsiz. liklerini mazur göstermek için çocukların kabiliyetsizliklerini öne sürerler. — Fakat modern psikoloji ve bilhassa ruhi iaba hette engin ufuklar acan — psikanaliz bu htrt istidatlar duvarlarını yıktı Tarın çağunun kisbi alduklarımı mevdana gçıkardı. Çocuk hatası, İnat, dikkatsizlik, yalancılık, konuşma ağırlığı, korku, suça meyila ve İlh.. gibi tezahürlerin irsi ma- raz yadigârları olmaktan ziyade çocuğun ilk beş senesi zarfındaki bazı hayat şartla- Tının loptan ataletinden ve fena inkişafın- dan mültevellit olduğunu veciz misallerle gösterdi, Tlk bes xene içinde çocuk daha ziynde zevk sevki tahilsinin tımda yaşar. hükmü al- “Olmün İnsanın karakteri çocuk odasın- da düğülür., Cacudun muhitinden aldığı Hk İntibalar yarınki hayat — manivelaları olaraktır. Bu devrede cezalardan, işkence lerden çekinmeli, çocuklara — arrularını dökmek imkânlarını vermeliyiz. Terbiye- , nin anahtarı bu devred.dir, Föbelin de- “olduğu gibi xorümen ve bareket ik yaramaz ol adığı gibi, bilâkis bablişar ve meminum (, Seksücl aydın- latmanın da rolü çok mühimdir. (1) Ta- blatile vücul temizliğ — sıhhl koruma, ©- yuncaklar vesmaire gihı murizam - terbiye vasıtaları da nazarı il hara alınmalıdır ve bunlar ayrı ayrı geniş mevzulardan iba- Çocuk mektebe, ruhi saraıntılardan azâ. de olarak başladığı ve mektepte de bunun temadis! olan müsall bir muhit bulduğu takdirde korkulacak bir şey yoktur. Ma- altcessül değil yalnız bizde birçok memle: ketlerde mektep bir karakter — müessesesi olmaktan ziyade bilsiler estetiğini hüner soyan bir aynadır. Bir çocuk, — hocamıa sorduğu soallere vrberden cevap — verdiği ve bir kukla gibi sınıfta oturduğu takdirde “idenl kıymet,, vasfını kazanır. Halbuki bu yanlış terbiye yüzünden bu — tipin karşı- sında da anarsik çocuk modeli — dikilir; bunların ikisi de zararlıdır. Fransada lise talebeleri arasında Anka- ronın Türk cumhuriyelinin hükümet mer- kezi olduğunu bilmiyen İri yarı çocuklar gördüm; Ka mın şehirlerini sayarl »n “Montreal,.! unutacak kadar bir kusur İş- liyen çocuğa derhal yaramaz — ve tenbel diyor ve kanaat ölcülerini — bu mücerret bildilere istinat ettiriyoruz. Biz de vaktile liselerde teevit tarifleri ve en bayıjtı meyhane meczubunun sade rakıyı veva padişah dell — İbrahimi met- heden anlısılmaz mısraları gibi bugün ka- falarımızda izleri bile kalmıyan bir sürü gey erberledikii, Mektep ancak metod vatıtasıdır. Çocuk en İüzümlü ve pratik bilaflerin! hayat sah nesinde bulacaktır, Binaenaleyh — telebeyi lenkid ederken, hacaların kusurlarını da bulmaya ve onları tashih etmeğe calışılma hıdır. Cünkü çocut da öğretmen de ayni cemiyetin biribirini tamamlayan Iki un- surudur. Sinirli ve ruhen hasta olmyan muallimler yüksek bir terbhiye için şarttır (©) — 2 Bizinelkâmın 1937 darihli Ho: berde "Gençlik terbiyesinde cinsiyet rme- amması,, bahsinde bn mevzma temas edik miştir. Tacih diyor ki: Malatya bez fabrikası inşaatı bitm Nisanda Makine!'erin montajına başlanıyor Bütün ustalar sanat mektebi mezunu olacak Malatya, (Hususi muhabırimizden) — Ankarada üç büyük millf bankanın iştirakiyle kurulmuş olan (Malatya bez fabrikası Türk anonim gşirketi) nin Malatyada inşa ettirmekte olduğu | bez ve iplik fabrikası hayli ilerlemiş- tir. Nisan sonlarında makirelerin mon tajına başlanacak ve kuvvetli bir ihti malle fabrika, 938 senesi sonlarında faaliyete geçecektir. Beş senelik sanayi plânının mühim bir kısmını üstüne almış ve memle - kette ilk defa olarak (Jakarlı bez) i. malinc yarar makinelerle teçhiz edil. mesi kararlaştırılmış olan Malatya fabrikası, tanzim edilen işletme pro - gramlarıma nazaran başlıca gü nevi kumaşları imal edecektir: 1 — Sirya jakarlı tipi. 2 — Anatolya jakartı tipi. Orta okul, tenasüli fonksiyonları, dahili ifraz gibi mühim güddeleri ve ruhl mele- keleri Inkişaf ve İntikal devresinde bulu- nan çocukların toplandıkları bir — yerdir. Ve bonce en İyi ve otoriter — musilimleri orta okullera vermeliyiz, Mektebi yeni bitirmiş olan genç öğret: menler ve bilhassa gcemi bayanlar bu ast rülhlr Çocükfarı kolaylıkle septediyorler mı bilmem? Son müessif bâdiselerin da. he siyöde orta okul talebeleri taralından yapıldığı da muhakkaktır. Bunlar içinde hocalarına aşk ile bağlananlar bile vardır. P halde erkek cocuklarına verilecek olan kadın ölretmenler yaşlıca ise hir bels yok. tur; fakat gençlerini daha ziyade İlk okul- Tarla Hselere, ve tabialile bütün kız mek- teplerine vermek çok yerinde bir hareket Olur sanırım. Dr. Rasim ADASAL ; Güzeliliği sayesinde Iidamdan kurtulan bir sadrıazam ARİP âdetler, tuhaf yasaklar, Osmanlı devrinde o kadar kök leşmiş, dalbudak salmıştı ki, bu aca- ip ve mantıksız emirlere, kanunlara rlayet etmiyenler derhal ceza görür- lerdi. Azlolunan sadrazamlara yapılan muamele pek enteresandır: — Böyle bir felâkete uğrayan sadrazamlar, Balıkhaneye gönderilir, burada ya kelleleri kesilir, yahut — paşalıkları üzerinden almarak Osmanlı impara- torluğunun hudutları içinde bir ül. keye sürülürdü. Balıkhane, Topkapı garavının Gülhane tarafında, deniz kenarında aşı boyalı — ahşap ve bü- yükce bir bina idi. Ölüm cezasma uğrayacak — sadra- zamlara, kırmızı renkli — bardakla, sürüleceklere beyaz kâse ile şerbet sunulurdu. Balıkhaneye — indirilen sadrazamlar, mahkâm oldukları ce- zayı ve Akibetlerini bu suretle öğre- nirlerdi. İkinci Mahmudun sadrazamların- dan Mehmet Ranf pasa da böyle bir muameleye maruz kaldı. Onu da, bir eün valas pandıras balıkhaneye İn- dirdiler. Mehmet Rauf paşa, korku vo isti- rap içinde beklemeğe başladı. Şerbet kırmızı bardakla mı gele- cekti, yoksa beyaz kâsede mi?.. Yarım sant süren korkulu, heye- eanlı bir beklemeden sonra, pasanın bulunduğu yerin kapısı itildi. Rauf pasanım gözleri faltaşı — gibi açıldı. oyuklarmdan fırlıyacak gibi — oldu. Enderun afasının elindeki bardağın rvengzini birdenbire farkedemedi. Bü tün dikkatile baktı, — baktı, nihayot anladı: Şerbet kırmızı renkli bardak tef değil, beyaz kâsede Idi. Derin bir nefes aldı. — Ooh!.. Çekti, sonra, ellerini açtı, Allah» şliklir ve dun etti. Moehmet Rauf paşa, yakışıklı, se- vimli yüzlü, uzunca boylu bir erkek güzeliydi. O devirde, vezirlerin baş- larmna giydikleri boyaz dostar sarıl miş kallavi, Rauf paşanın siyah sa- kalı üstüno beyaz gölgeler yaptıkça, yüzüne bir güzellik. tatlılık veriyor- du. Bn hal kaç defa — padişahm na- zarı dikkatini çekmiş, hattâ birkac kere de bu alâkannı izhar etmiş, gu sözlerle paşayı taltif etmişti: — Ranf paşa!.. Kallav? sana çok yakışıyor, Zaten güzelsin, (akat yü- züne saldığı — “sayel sefid,. le daha halâvetli oluyorsun, Padişah, Rauf paşa — hakkmdaki idam fermanını İmzalarken, birden bire aklıma onun güzelliği, — vaktile söylediği iltifatkâr — sözler geldi, ü- Hümle cezalandırmaktan caydı, Sakı- za sürülmesini emrotti. Birkaç zaman sonra, Mehmet Ra- uf paşa affedildi. İkinel defa olarak sadarete getirildi (1248). Birinci sadaretinde yaptığı gibi. sört, şiddetli hareketlerde bulunma- dı. Halim, solim davrandı. Bir gün, yakın dostlarımndan biri, bunan sebebini sordu. Dudakların- da bir nükte tebesdimli çimdiklendi, munis hir sesle covan verdi: — Şimdi eskisi gibi basrmıza kal- Yavi giymiyoruz. Fes kullanryoruz Sakalım da havli aklaştı. Sertlik yü- zündon bir daha gazaba uitrarsam, bu boyaz gakal ve kallavisiz basla kafamı cellât elinden — kabil deği? kurtaramam! Hüseyin Rüştü TIRPAN ek gemz Eabrika -a Eki bin işçi çalıştıracak, ipek- lilerle beraber sekiz nevi ja- karlı kumaştan senede 10.0388.672 metre — istihsal ve muhtelif cinsten 1.048.870 ki- l0 iplik imal edecek, ğmz:mumn:ı:m::mmı 8 — Vişi Florida jakarlı tipi, 4 — Zafir soj jakarlı tipi, 5 — İpekli jakar tipi. İ 6 — Kreplin jakar tipi. T — Manyo fistanlık. 8 — İpekli fistanlık. Bu nevilerden senevi (10.638,672) metre istihsal edecektir. Fabrikanın iplikhane kısmı ayrıca senede, mühtelif cinsten. (1.048.870) kilo iplik imal edecektir. Bu İpliğin (824.521) kilosu kumaş imalinde biz- gat fabrika tarafından istimal edile- cek, mütebakisi piyasaya sevkoluna - caktır. Fabrikanm tam randmanla çalısa- bilmesi için Uç ekipte talır!ben (2000) işçi istihdam etmesi lâzımgelmektedir. Bu işçilerin Malatyada kolaylıkla tedarik edilebileceği — muhakkaktır. Fabrikanın usta muavini ve usta kad. Tosu, elyevm Almanyada muhtelif fab rikalarda ve Kayseri fabrikaamda ye. tiştirilmektedir. Türkiyede ilk defa ©- larak Malatya fabrikam astalarınım sanat mektebi mezunu olmaları gart koşulmuştur. 'Teknik elemanlar kadrosu da hazır- lanmaktadır. Siimer bankın — muhtelif fabrikalarında çalışan veya «ataj gö- ren elemanlara ilâveten Almanyada tahsilde bulunat teknis!'yenler de var dır. Maruf afiş ressirm (80 9mwd). fab tika hesabına Almanvada kumaş desi. natülrlüğü tahafl etmextedir. Malatya fabrikası manayişala, gü - rültüsüz; fakat hesaplı ve Fuyılalı bir Ü K & e y çi Atatürk Malatya fabrikasının kuruldu ğu sahay gözden geçirmeğe giderlerben Üzere... şekilde ortaya çıkacak, vazifesini yaâs pacak ve yaşıyacaktır. Sivasta iki idam kararı Bu canavarlar, en küçüğü altı aylık dört çocukla bir karı kocayı baltalarla öldürmüşlerdi Sıvas, (Hususi muhabirimizden) — Şehrimiz ağırceza mahkemesi çoktan beri devam eden bit davayı bitirmiş ve iki suçluyu idama mahküm etmiş- tir. Idama mahküm olan Kostan oğlu Ohanes ve İstepan oğlu Hampar, Si« vasım Ulaş nahivesinda hanetlık adan. Artinin evine geceleyin girmişler ve. parasma tamaan Ârtin ile karısını ve en küçüğü altı aylık kundakta olmak Üzere dört çocuğunu balta ve kürekler. le canavarca öldürerek parçalamışlar. dı. İdam mahkümlarının suç ortağt Torik de yaşının küçüklüğünden dola, yı 19 gene hapis cezasına mahküm €« dümiştir Yurddan Küçük Haberter * Çetinkaya - Divrik hartmda 1 Marttan ttibaren yolculara yüzde elli tenzilât yapılacaktır. * Zara kaymakamı Bedi! garki Küe ranfaça, Görün kaymakamı Fahri Çi- çekdağına, Raylihisar kaymakamı F- Beyin Koc Vakfıkebire nakli ve tayin edilmtislerdir. * Şarkışlada yeni bir mektep yapıl- ması kararlaştırılmış ve projeleri ha, zarlanmıştır. * Yeni belediye nizamnamesini be. lediye memurlarıns anlatmak Üzere Srvasta bir kurs acılmstir. e aha e gü (te) ve hasırlanan memur evlerinden ilsisi (altta)