21 Şubat 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

- dayata dair Gzmam eeremean a < eT TUREE LA 5e . * Garib bir .. .. düşünce | VRUPA'NIN bazı memleketle- rindoe haylı zamandan beri ve- Ya gu son yıllarda kurulmuş, bazıların da belirmek istidadını gösteren gid- det rejimlerinden bahsediyorduk. İçi. Mizden biri şöyle söyledi: — Onların asıl fenalığı ferdi müte- AMzb etmelerinde... Ferdlere bir tek ııll(llı:ıt aşılıyor; yalnız bundan ayrıl- | rına değil, başka hakikatleri “be. Tiyı tecessüs” öğrenmelerine de mâni 9imak istiyorlar. Hep bir kalıbdan a- gıkarıyorlar. Felsefeye, edebiya- Banate kıymet veriyorlar ama an- fak esas itikadlarını kuvvetlendirme. Yarıyacak felsefeye, odebiyata, sa- hâte kıymet veriyorlar. Hem sağ, hem 8 sol giddet rı leri bunu yapıyor. Lt?usıb ferdler yetiştiriyor... Bu- hün, irfan eserlerinden birçoğunu Mahvetmesi, ortadan kaldırıp birer ö. kitab haline getirmesi kabildir. ancak bir zaman için seye güzel gö- iyoceğini, aşıladıkları akidelerle h:“)'en insanların onlardan hiç bir a All:myıı::ıwmı biliyorlar. İrfan bü- k tehlike geçiriyor... ika bir arkadaş cevab verdi: — Ne demek istediğini anlıyorum | hlulm"—jcrım haklısın. Fakat irfanın | ıüm“?dı'mul lâzımgeldiği de aceba | 4 olunamaz mt? İnsanlığın kütüb eleri pek genişledi, fazla genişle. ıâ"':'n de “İrfan sahibiyim,, diyebi- lıqkyh" adamın okuması lAzimgelen Olar... O kadar ki onları okumak iyen adam, zamanımın eserlerini ta- HYabilmek göyle dursun, onların da küçük bir kısmı hakkında fikir q—neb!l;or Yani, işin doğrusu, bu. * hakikaten irfan sahibi adam kal- S0 O halde irfan sahibi adaraı ye h;“;fhl—mı-k buügünkü irfanı yıkıp, ı“__“ Mazsa büyük bir kısmını ortadan FIP yeni bir irfan kurmak lâzımı- *na Sanların hep bir kalıbda olma. ağin korkmayın. Bu muvakkattir. 'mku #iddet rejimlerinin kurmak dikleri yeni dünya, başlangıçta tık_mr" gibi gözükse bile, İnkişaf et- Ci fikir, zevk farklarını yaratır. B Yet hasıl olacak tenevvu bugün e aym mi olur? orasını bilmem. Büct bugünkünden başka bir çehre Srse do lr> yine tenevvudur. Kim bi. buh | gelecek zamanın adamları #imdi Yunanistan'ın, Roma'- 'll kitablarını keşfettiğimiz gi- kespeare'in, Goethe'nin, Bal- "lh Dostoyevski'nin, veya büsbütün Berimi :ıXr 've muharrirlerin birkaç e- dap g “Esfodip onlara en eski klassik. diye bakar. h M dıâ::'d'lalmm sözlerini ndetâ öfke ile de - Fakat onları kaydetmekten f alamadım. k Nurullah - ATAÇ b Ortaköyde pUlunan ceset Baltılı bir ermeoi kadını olduğu anlaşıldı K ah Ortaköyde denizden çı- Cesedinin esrarı anlaşılmış- Si Pan Tan __::;“da Hacıbaba sokağında otu- Tz ü Yracı Boğosun kaynanası alt- qm Markruhi evvelki gün saat Ür emi"" gkleceğini söylü; k Şik, ğgini söyliyerek ev- ine dür. Yaşlı kadın Pangaltı ki- 'S.,u, Bitmiş, orad> tanıdıklariyle gö- b * bu arada Ortaköyde bir tanıdı- Bid, deceğini f söylemiştir. t İzden " Y $ikan ceset işte bu kadının * kadının denize nasıl düştüğü *dilmektedir 4 — 1932 senesinde Senbenti- ©n almış olduğum mek- "hmeml kaybettim. Yeni- "*llmdın cskisinin hük- Ekrem | Diploması olmıyanla- rın kadın berberliği yapamamaları isteniyor Kadın berberlerinin bu isteğine diğer berderler şiddelle iliraz ediyorlar Berberler comiyetinin yıllık kongre- &| bugün Eminönü Halkevi salonunda yapılmakta: Bu cemiyet öledenberi senede bir heyeti umumiyesi toplanan yegâne cemiyet halinde lıulu'ı_.vorılu Şimdi ticaret odası esnaf cemiyetleri yeti umumiyesi de tekrar toplanmak- Bugünkü toplantıda münakaşayı mu cipolacak bir mevzuun bulunduğu gimdiden a: denberi kadın berberleri imza toplrya- rak bir mazbata hazırlamışlardır. Kon gre riyasetine verilmek üÜzere hazırla- nan bu mazbatada kadın berberleri cemiyeta bavı olan mckLtpiı—n kadın kadin br-'h—-' ği iş arul olmasının n*c-ıı ve bunun çin belediye mezdinda teşebbüslerde nulması istenmektedir. Halbuki diğer berberler tamamiyle bu fikrin a. leyhindedirler, Onların kanaatine göre kadın berberleri semtlerin ihtiyacına göre yayılmamıştır. Binaenaleyh E - , yüpteki bir kadınm, bir sürü masraf ederek şehrin başka bir köşesinde ka- dın berberi aramasına hiçbir sebeh yoktur. Sonra da gelen müşteriyi red- detmek bugünlün ticaret ruhuna uymı- yacak bir kaidedir. Memlekette erkek- ten çok kadım mevcudu bulunduğuna, bilhassa kadın saçları erkek saçından daha çabuk tuvalete ihtiyaç göster - diğine göre, kadın berberlerinin bu - günkü kadrolariyle bir tahdid konul . masını istemeleri manasız görülmek- tedir. Bugünkü kongrede bu iki fikrin çar- p ışacağı anlaşı!maktadır. Bır piyes etrafında çıkan dedikodu Necip Fazıl, eserinde gazeteciliği ve gazelecileri düşüren hiçbir nokta olmadığını bildiriyor Şair Necip Fazl Kiısakürek ye- ni eseri “Dir adam yaratmak,, piye- sirde gaseteciler aleyhinde parçalar bulunduğuna dair bir dodikodu - orta- ya atılmıştı. Dün bir akşam gazete- si — tarafından da mevzuu bahsedilen bu dedikc * : dolayısi!e Necip Fanl Kı- sakürek bize bir mektup göndermiş- tir. Diyor ki: Duha dün, bir seyahat dönüşü, İs- tanbula ayak atar atmaz, Şehir tiyat. rosunun 24 saat sonra — oynıyacağı (Bir adapı yaratmak) izimli piyesi. min, gazatecilik muhitlerinde korkunç bir dedikoduya yol açtığını gördüm. Tiyatrodan bana haber vcrildiğine gö- re, matbuat cemiyeti reisi Hakkı Ta- rik Us, izahat almak üzere beni ara- mış. Honüz temsiline — başlanmamış bir eser hakkımnda, ortaya atılan bu pa- tavatsız dedikodunun özü gu: Şehir tiyatrosu meemuaamm 88 m- c sayısında, esarim hakkında, bir ma kale çıkmış. Bu makaleye göre, san- ki eserim gazetci denilen tipt her türlü ahlâk ve faziletten nasipsiz gös. teriyormuş. Derhal Hakkı Tarik Us'u aradım. Ankarada olduğunu öğrendim. Dün Ankaradan dönen dostum ve caki pat- ronum Hakkı Tarik Us, bon daha te- | lefonda lâfa başlamadan piyosi oku- duğunu, içinde gnzetec!yi ve gazeteci- liği düşüren hiç bir çizgi olmadığını eserdeki (şercf) isimli gazete patro- nunun ahlâksızlığı sadece şahsına münhasır bir tip halinde canlandırı!. dığını, Şehir tiyatrasu mocmuasında çıkmış makalenin yanlıgğ bir görü . şe dayandığımı, hulüsa (Bir adam ya- ratmak) piyesinin gazeteciler aley- hinde, umumtfleştirilmiş hiç bir fikre sahne olmadığını kendi ağzile söyle- di ve mesele bitti. Eserim oynanmea gazeteci dostla- rımın emniyet ve itminana kavuşa- caklarını düşünerek iş! kapanmış te- lâkkl ettim. Fakat dünkü bir akşam gazetesin- de (Türk gazeteciliği acıklı bir işin daahans bekliyor) başlıklı ve birinci Bahife taktikli bir yazı görünce dedi. kodunun ölçüsünü anladım ve şu ilk Ve son izah; vermeğe nefsimi zorla- dim: 1 — Benden patron, muharrir, muh bir, müvezzi, mürettip, hiçbir gazete- ci, meslek bakımından, gazeteciliğe düşman olduğumu Ümit edemez. Ben bizzat ve bilfill gazeteciyim. 2 — Hiç bir meslek, içine bir kaç namussuzun hulülünü önliyemiyeceği gibi, gazetecilik de önliyemez. Onun içindir ki koca bir orduda bir iki ca- sus mikyasımda, gazetecilikte de bir kaç namussuz bulunabilir. Buna müni olmuş ve olabilecek hiç bir meslek yoktur, Piyesteki (şeref) tipi, gaze: tecilerin değil hayali bir gazetecinin Erzincanda şeker fabrikası loşaata ilkbaharda başlanıyor Türkiye geker fabrikaları umumi müdürü Kâzım, Avrupaya gitmiş ve Erzincan ovasında kurulacak beşçinci şeker fabrikamıza lüzumlu — tesisatın satınalınması işleri için temaslara başlamıştır. Öğrendiğimize göre, be- ginci geker fabrikasının inşaat işlerine önümüzdeki ilkbaharda başlanacaktır. Beşinci şeker fabrikamızın kuruluşu sebebi, malüm olduğu Üzere memleke- timizde günden güne artan şeker istih- lâki ve halen memleketimizde A'pul- lu, Uşi En hir ve Turhalda faa- Hyotte bulunan dürt fabrika imalâtı « nn memleket ihtiyaçlarına kâfi gel . memekte oluşudur, İstihsalle istihlâk arasındaki bu farkı karşılamak için geçen sene hükümetin müsaadesile 11,901 kilo şeker getirilmiş ve bu se. ne ihtiyac daha fazla genişlediğinden miden 20.000 kilo şeker ithaline za- rüret hâsıl olmuştur. Bunun bir taraf- tan da memlekette bulundurulması za- rureti bulunan stoklarm mevcudunu korumak mecburiyeti bulunmaktadır. Erzincan civarında kurulacak ve su kudretiyle işliyecek olan beşinci şeker fabrikası mevcut fabrikalarımızdan biri olması itibarile imal masrafı daha az bulunanı olacaktır. Erzincan ova - sında yapılan pancar ziraati tecrübele- ri fevkalâde neticeler verdiğinden ve buralara pancar ziraatinde mütehassıs Bulgaristan göçmenleri iskân edilece- Kinden fabrikaya lâzım olan ham mad. de fazlasjle bulunabilecektir. Karadenizde fırtına var Dün yurdun hemen her tarafında havalar bozmuş, ve bu arada Karâde: nizde de kar tipisi başlamıştır. Bu yüzden Cumhuriyet, — Horra, ge, Kurtuluş ve Emek vapurları Sinop limanma iltica etmek mecburiyetinde kalmışlardır. Dün deniz ticaret müdürlüğüne, Ka- radenizde giddetli bir karayel fırtmast ve tÜpi olduğunu bildiren haberler gel. miş, bu yüzden sefere çıkacak vapur- lar limanda alıkonulmuşlardır. Kara. denizden postalar da gelmemiştir. Bu gün şehirde de hava açıktır. portres Ve yalnız kendi kendizin- den ibarettir. Nitekim ayni patronun erarinde çalışan (Turgut) tipi de, fii- li ve hakiki gazetecilikle beraber iyi- lik ve temizlikten bir örnektir. Ese- rimde kötülüğün kurbanı da, faili de isyankârı da gazetecidir. Gayesi tamamile başka bir sanat hamlesi karşısında, bir takım bet- hah ve suikastçı endişelerin, kendile- rine ne yollardan ve ne bihasına mu- vaffakıyet aradığı, bu vesile ile par- lak bir vesikaya kavuşuyor. Esasen benim, eserimde kötülüğünü canlanm. dırmağa çalıştığım tip de işte bu tip- ti. Bu tiplerden en keskin nefreti du- yan ve duyacak olan gene Türk ga- zeteciliğidir. Başka sözlüm yok. Necip Fazıl KISAKÜREK AAA A AA A A İÇERDE: * DAHİLİYE VEKÂLETİ bart vilâyeller deki merkez teşkilâlimi — genişletmek ve ozun müddetlir zam görmemiş memurla rın maâaşlarımı artlırmak için bazırlamıak- ta olduğu kanun projesini yakında bitire- cektir. * OTOBÜS MESELESİ etrafında yapı- lan tahkikat sona ermiş ve fezlekenin ha- zırlanmasına başlanmıştır. 500 sayfa tutan fezleke bir haftaya kadar tamamlanmış ©- Tacaktır. * BURSADA iş kanınunun 48 inci mad desine aykırı hareketle bulunan Levi is. minde yahudi bir — fabrikaltör ilk defa mahkemeye verilmiştir. * EMNİYET U, MÜDÜRLÜĞÜ tarafın- dan, bekçiler için çıkarılacak kanuna e- sax olmak üzere bir proje bazırlanmakta- * İKTİSAT VEKÂLETİ su mahsülleri i- çin hazırlamakta olduğu kantın projesini tamamlamak üzeredir. Proje — mucibince Btanbul bahıkhanesinde modern tesisallı bir antreno kurulacaktır. NAFİA VEKÂLETİ et ucurluğuna bir yardım olmak üzere Demiryollarında hay- van makliyatı üzerinde yürde ön tenzilât yapmağı kararlaştırmıştır. * ERZURUMDA bu sene İçinde yeniden on tane ilkokul yapılacaktır. * ÇÜRÜK AYAKKANILAR'ın piyasada çoğaldığı görüldüğünden — Kunduracılar cemiyeti bunun Öönüne geçmek Ürere ted- birler almağı kararlaştırmıştır. İlk tedbir olmak üzere kundurnlar damgalanacaklır. * İLKMEKTEPLER'deki fakir talebeye yardım etmek için — kurulmuş olan 145 heyetin çalışmalarını toplu ve daha verim- Ni bir halde yapabilmeleri icin — terilbat birliklerin sayıları, son olarak — kurulan | madent “sanayi cemiyeti ile 400 & baliğ olmuştur. * HÜKÜMET Romanya, Yugoslarya ve Bulgaristandan memleketimize gelmiş olan 3488 milletdaşımızı Türk tabilyetine ka- bul etmiştir. * İZMİR PANAYIRI'nda bu sene bir de hava tehlikesinden korunma pavyonu açı- caktır. Burada ziyaretçileri hava tehli- kesine karşı nasıl korunmak Tüzimgeldiği gösterilecektir. * NAFTA VEKÂLETİ şehirler arası tele- fonunu genişletmek İçin aldığı tedbirleri tatbika devam etmektedir. — Bu meyanda Mersinde de yeni tesisat — yapılmakladır. Yakında burusı ile de diğer şehirler ara- sında telefon muhavereleri başlıyacaktır. l Sabal qqefı,&?m. TAN'da Hitlerin nutku WER Hıza Doğzul yazıyor: Almanyanın devlet ve hükümet şefi Her Hitlerin dünkü nutku, her nutku gibi, bir hayli uzundu. Malüm olduğu — üzere Her Hitlerin Sinyor Musoliniden fark yzun, birinin kısa söz söylemesidir. Nutuk arada bir alkışlarla, ve heyecanlı tezahür- lerle karşılanıyordu. — Sürekli alkışlar ve *“Hiei,, sayhaları arasında — bilen nutuk, herşeyden evvel, beklendiği Kibi sürpriz- derle dolu değildi. Hattâ — yeni bir şey öğretmiş sayılmaz. Fakat birçok nol ürerinde Alman noktal nazarının anlaşıl- masına yardım etmiş gibidir.., Ömer Rıza nutkun (ki mühim — kısmını Avusturyadan ve İspanyadan bâhis parça- ları tahlil ettikten sonra diyor kiz Almanya niçin başka milletlerin mukad deratına karışıyor ve niçin silâhli kuvvet- lerini başka milletlerin işlerine karıştırı- yor? Buna sebeb ideoloji birliği mi * ©O halde İspanyada mukabil — ideolojiyi güden tarafa, diğer devletlerin de, ayni şekilde yardım etmesini, ve bu yardımı kudretinin genişliği derecesinde yapması- ni kabul etmek Jüzimselmer mi? Varziyet bu şekilde muhakeme olunur ve milletlerin, bilhassa Avrupalı milletlerin mukadderatına sahip oldukları — esası ka- bul edilirse Almanyanın tutluğu siyaseti makul veya doğru görmiye — imkân kal- mar. Hitler Miiletler cemiyeti — hakkında söz söylerken onu yalnız haksızlığın ve insşaf. sızlığın kaynağı saymıştır. Milletler cemi- yoti nizamını Versaydan ayırmak üzerin- de ittifak vardır. Fakat ittifak ancak bü- tön tarafların anlaşarak — çalışması ile ta- hakkuk edebilir. Almanya, bu yolda yar- dim göstereceğine mütemadiyen tecavür siyasetine müzaheret gösltermiş — bulünü- YÖON KURUN'da Bir piyesin macerası AİR Necip Fazılın geni pliyesi etrafın da çıkarılan dedikodudan bu nüzha- mızın diğer sütunlarında — bahsediyoruz. Bu mevru Üzerinde buçlin Kurun arkada- şımmıt da ercümle şöyle yazmaktodır: *“Bir adam yaratmak,, — piyesi doba oye nanmadan önce etr alâka uyandır- maya başladı. Bu çe; alâkalar arasında gazetecilerin veya gazete sahiplerinin eser de tahkir ve tezyif edildiği yolundaki bir hükümden doğmuş olanlar da vardır. Ni- tekim ağızdan ağlıra dolaşan ve esere An- kara caddesinde gücenik bir hava hâzır- lama meylini gösteren bu sözler dün de Son Posta arkadaşımızın sütunlarına geç- miştir. Meslektaşlarımızın bu hassasiyetini yerinde görmekle beraber biz de eser hak kında yarılan bir yazıyı değil, evveli ese- rin kendisini okumuş olmak sfat ve sa- JMhiyeti ile bu endişenin yerinde olmadı- ni söylemeyi bir kadirşinaslık — vazilesi biliriz. Ve mesleği temiz tutan bir gazele- ci gözüyle bu telâkkiyi eserin kendi mahi- yetine büsbütün aykırı buluruz. Filvakt piyeste kendini nsan — bir ada- man oğlu olması gazeleye — yazıldığlı için muharrir Hüsrev bu hususi hayata alt if- şaatı yapan ve bunu bir vazile şeklinde Kösteren Bazeteciye acı şeyler söylemek- tedir. Bu sözlere muhatap olan belli ki ya muayyen bir gazeteci ve — münferit bir şahıstır. Yahat — gazeteciliği böyle bilen veya böyle kullanan bir gazeteci tipi dir, Bu neviden bir gazeteci — tipi bize göre nihayet münkarit olmuş bir soyun müs- tehasesi addolunmak süretile escre bulk! bir itiraz olabilir; böyle itirarı da kolay: hıkla karşılıyabileceğinde şüpbe - etmedi #imiz ve birrat bir gazeteci bildiğimiz Ne c€ip Fazıl üzerinde öz mesleğinin cephe sinde infial wyandıracak bir tasavvur yor Mayı baksızlık sayarırz.,, Kömürden ve balık- tan zehirlenenler Erenköyünde Bağdad caddesinde Köseleci sokağında Samiyenin köşkür de bahçıvan Adanazarlı İlyas, dür akşam Üzeri köşkün abdeshanesindı yıkanmak iztemiş, ağzına kadar ate: dolu bir mangalı abdeshaneye koy muştur. Bir müddet sonra abdeshane ye giren İlyasa iyice yanmıyan kömlür ler çarpmış, kömürden zehirlenerel ölmüştür. Bahçıvan ortada görünmeyince a ranmış, cozedi abdeshanede bulun mMuştur. Bundan başka Üsküdarda Abacıde de sokağında, 12 numaralı evde otu ran Halil Yenimahallede Hristonu dükkânmmda balık yemiş, biraz sonr: zehirlenme nlâimi gösterdiğinden has taneye kaldırılmıştır.