2 Şubat 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

T Meçh B Atatürk Gemlikteki Sunğipek fabrikası dün Baat on beşte, Büyük Önderin huzur- lariyle açılmıştır. Atatürk, yanında Başbakan Celâl Bayar, dahiliye vekili Şükrü Kaya, Nafia vekili Ali Çetinkaya iktısat ve- kili Şakir Kesebir ve bazı mebuslar olduğu halde saat 13,30 da Yalovadan ayrılmış ve saat on beşte Gemliğe mu- vasalat etmiştir. Büyük Önder, Gemlik sokaklarmı dolduran binlerce halktn candan te- zahüratı arasında doğruca sahil bo - yundaki Sunğipek fabrikasına gitmiş- Atatürk fabrikayı gezmiş, çok mü- tehasais olmuş, fabrika defterinin ilk sayfasma şunları yazmıştır: “Sümerbank Sunğipek fabrikasını siyaretten duyduğum bahtiyarlık bü. yüktür, Bu değerli kurumun millet i- çin kutlu olmasını dilerim. Atatürk.,, Bursada coşkun tezahürat Bundan sonra Atatürk, refakatin- deki zevatla birlikte Bursaya müte- veccihen hareket etmiştir. Bursa hu- dudunda Bursa valisi ile Kolordu ku- mandanı, cumhurreisini istikbal ede- vek Bursalıların tazimlerini bildirmiş- lerdir. Reisiclimhur saat 16,15 de Bursaya muvasalat etmiştir. Bursada bütün dükkânlar kapanmıştır. On binlerce insan Bursa sokaklarımı doldurup taş- mış, Büyük Önderi kucaklarma basan Bursalılar, sevinç gözyaşları dökmüş- Jerdir, Atatürk, Bursalılarm göster- Gikleri tezahürattan çok mütehassis ol muş, otomobilinden inerek hayli müd- det yürümüş, Bursa valisi vasıtasile Balka şöyle demiştir: *— Bursalılar bana, ilk kurtuluş günlerinin heyecanını yaşattılar.., Atatürk Çelikpalas oteline inmiş, Bursa valisi Şefik Soyer'in Bursalılar namına olan ricasını kabul ederek Bursada üç gün kalmayı kabul bü- yurmuştur. Gece feneralayları yapılmış, sabah- tanberi sokakta olan halk, - ellerinde fenerlerle Çelikpalasın önünden geç- mişlerdir. Atatürk ötel önünde top - lanan halkı selâmlamak üzere üç de- fa otelin balkonuna çıkmıştır. Nihayet Başyaver Celâl Öner, Ata- türk namma gu hitabede bulundu: “— Ben Alalürkün başyaveriyim. Atatürk gösterdiğiniz sevgi ve saygır dan çok memmun oldular. Memnuni - yet ve teşekkürlerini sise iblâğa beni memur ettiler, Ayni samanda Tahat- sız olmamamızı arzu - ettiklerini size söylememi de bana tevdi ettiler, Lüt- fen istirahat buyurunuz.,, Başyaverin bu tebligatı halk tara - fından yeni bir tezahüre vesile oldu. On binlerce halk: “— Hayır Atatürküm, biz rahatsız olmayız, sen varol.» Diyerek bağırdılar. Bu hasret pa - yansızdı. Atatürkün izahları *“Kurun" refikimizin Başmuharriri Asım Us Bursada Çelikpalas otelinin yemek salonunda Büyük Önderle be- raber bulunurken, Atatürkün tahas- süslerini anlamak istemiş, Reisicüm- hur şu sözleri söylemiştir: “— Bugün Bursa ve havalisinin yaptığı gösteriler, İlk gördüğümden çok yüksek oldu. Bunun sebebini ken- di kendime göyle izah ediyorum: İlk gelişimdeki gösteriler kendileri- ni ecnebi istilâsmdan kurtarış içindi, aimdiki gösterileri onların ekonomik hayatta yükselişine ve refahına yarı- yan endüstri fabrikalarımızın kurul- muş olmasından ileri geliyor., Halkevinde Bursa, 1 (A. A.) — Başbakan Ce- lâl Bayar,, refakatinde dahiliye vek ve C, H. Partisi genel sekreteri Şiik- Tü Kaya, Nafia vekili Ali Çetinkaya olduğu halde C. H. Partisini ve Hal- kevini ziyaret etmişler, burada puarti- liler ve Bursa münevverlerile memle- keti alâkadar eden esaslı meseleler et- rafında görüşmüşlerdir. Baştarahı 1 incide Larssondur. Mürettebattan ancak dört kişi kurtarılmıştır. İngiliz hükümeti vaziyetin çok va- him olduğu kanaatindedir. Salâhiyettar mahfciler, Nyon anlaşmasının akdin- denberi vukubulan ilk taarruz mevzu- bahs olduğunu kaydediyorlar. Hükü- met bazı tedbirler ittihazını düşünmek tedir. Şimdiki halde Kartejen açıklarının İçontrolüne memur dört ingiliz torpito muhribi meçhul Henizaltı gemisinin taharrisine koyulmuşlardır. Cumhuriyetçi İspanya gazetelerinde, bu moçhul tahtelbahirin bir İtalyan de- mizaltısı olduğu yazılmıştır. Roma ma- hafili, bu haberi şiddetle tekzip etmek- te, sön günlerde hiçbir İtaiyan deniz- altısının İtalyan kara sularından harice gıkmadığını söylemektedirler. Bu mahafil bu arada, İtalyanın general Franko emrine dört torpito ile iki de- nizaltı gemisi verdiği yolundaki haber- leri de tekzip etmektedir. Ast tayyareleri sivilleri bldürüyor ispanyada barp vaziyeti tayyare hü- cumlarına inhisar etmiş bir hakdedir. Pazar günü asi tayyareleri Barselonayı bombardıman etmişlerdir. Bombardı- man neticesi içinde 12 kişi bulunan bir sığınak çökmüş ve ankaz altından çıkarılan e arasında BS5 çocuk ce- #edine tesadüf edilmiştir, Asi tayyarelerinin sivil halka rarar- lar vermesi devletler arasınlla artık bu na bir nihayet vermenin zamanı geldi- ği kanaatini doğurmuştur. Fransız Başvekili: “Bu hava seler- leri yalnız askeri hedeflere müteveccih bulünmüyor, müdafaa vasıtalarından mahtum bulunan sivil İspanyol halkını da istihdaf ediyor. Fransa hükümeti bu gibi mezalime nihayet verecek bir iti- lâf vücuda getirilmesi için elinden ge- leni yapmayı vazife sayar,, demiştir. İngilterede bir de marş yapmak ta- savvurundadır. General Franko dün Japon maslahatgüzarı ile İngiltere, Yu- goslavya ve Portekiz hükümetlerinin ajanlarını kabul etmiştir. Korsanlığa nihayet vermek için Londra, 2 (A. A.) — Bu. sabahki ul tahtelbahir gazetelere göre Fransız ve İtalyan se- firleri, Akdenizdeki korsanlığa karşı mücadele meselesini müzakere etmek üzere bugün öğleden sanra Edeni zi- yaret edeceklerdir. DIŞARDA: * ROMADA Faşist milis teşkilâtimin 15 ineci yıldönümü münasebelile bir askeri merasim yapılmış ve Musolini nutuk söy- lemiştir. * FRANSIZ MEBUSLARI'na verilmekte olan tahsisat, meclisin bir kararile 60 bin farnktan 81 bin franga çıkarılmıştır. * ALMANYANIN Paris büyük — elçisi, Pariste nasyonal sosyalist aleyhinde açı- lan sergi münasebetile Fransız hükümeti nerdinde protestoda bulunmuştur. * YUGOSLAV kral naibi prens Pol, Bel- gradda Rumen hariciye nazırı Miceskoyu kabul ederek görüşmüştür. Mülükatta Sto- yadinoviç de hazır bulunmuştur. * ŞİNAL KUTBUNDA bulunan Sovyet heyeti tarafından gönderilen bir — habere göre heyet depolardan ayrılarak — yarılan ve 200 metre eninde, 300 metre boyunda bir buz kütlesi Özerinde kalmıştır. * LİZBON İngilir ve Alman harp gemi- leri tarafından ziyatet edilmiştir. * İNGİLTEREDE Havillard layyare fab- rikalarının 500 amelesi grev ilân etmişlir. Askerl tayyareler İmal eden bu fabrikalar- da grevin büyümesinden — korkulmaktı- dır. * ALMANYANIN İngilir — müstemleke- lerile Yakınşarkla yapmakta olduğu pro- paganda İagiltere siyasi mahalilinde asa- biyet uyandırmaktadır. * VARŞOVADA Lida — mahkemesi, üc komünisti ikl seneden allı seneye kadar hapse mahküm etmiştir. * POLONYA'nın Molorize edilmesini is- tihdaf eden bir konlerans — birkaç güne kadar Varşovada toplanacaktır. Bu mem- lekette bir motör fabrikası kurulacaktır. * ALMAN HARİCİYE NAZIRI Fon Nay- ralın 65 inel yıldönümü — kutlulanmış ve bu münasebetle hariciye nazırından sila- yişle bahseden bir not neşredilmiştir. * AVUSTURYA - YUĞOSLAYYA arasın- daki iktisad! müzakereler 4 şubatta Viya- nada başlayacaktır. * ROMANYA hariciyesindeki değişiklik ler yalnız Moskova elçisinin geri çağrıl- masına — İnhisar — elmiyecektir. Brüksel, Berlin, Varşova ve Sofya elcileri de deiliş- tirilecektir, Yahudi olan bütün licarel ala. HABER — Milletler cemiyeti 2 ŞUBAT — 1â38 - Nasıl ıslah edilebilir ? Murahhasımız Necmeddin Sadak görüşümüzü anlattı Cenevre, 1 (Hususi) — Milletler Cemiyetinin ıslahı için tesis olunan 28 ler komitesi dündenberi mesaisine başlamıştır. Türkiyenin de dahil bulunduğu ko- mitenin dünkü toplantısında aöz alan murahhasımız Necmeddin Sadak, ez- cümle gu beyanatta bulunmuştur: *— Şefimiz Atatürk, kamutayın bu devresini açarken şöyle demişti: Milletler cemiyetinin geçirmekte ol- duğu çetin safhalarda, Cümhuriyet hül kümeti, bu arsınlusal kuruma olan Çin - Japon harbi Baştarafı 1 tncide lunu bombardıman ve telefon, telgraf hatlarını tahrip etmiştir. Çin kaynakları, Tsining üzerine yü- rüyen Çin kollarının şehre vardıklarını Ve japonların Tsiningi tahliyeye başla- Kıklarını bildirmektedir. Hankovda söylenildiğine göre, japon kıtaları bir hafta süren şiddetli bir bom bardımandan sonra Çin hatlarını yar- mağa muvaffak olmuşlardır v Japonya Çinden tazminat isliyecek Mümessiller meclisinde muhtelif suallere cevap veren Japon hariciye nazırı Hirota, demiştir ki: * *“Japon hükümeti, bütün Çin ile ik- tısadi bir itilâf akdetmeyi düşünmek- te ve Çini haddinden fazla yüksek o- lan gümrük rüsumunu indirmeğe, mü- tekabiliyet esasıma müzstenid gümrük rüsumunu kabul etmeğe sevkeylemek arzusunda bulunmaktadır. Japon hükümeti gimdiki teessüfe ga yan hâdisenin tekerrürüne mâni ol - mak için Çinden tazminat da istemek tasavvurundadır. , Diğer taraftan Hirota Japon hükü- metinin mühtelif itilâflar ahkâmma riayet ettirmek için Çinde ibka et - mek mecburiyetinde kalacağı Japon kıtaatının idaresi masarifini yeni Çin rejimine tahmil etmek tasavvurunda bulunduğunu beyan etmiştir. Eden aleni beyanatla bulunamıyor Avam kamarasında uzak şark mebe- lesi konuşulduğu sırada, Çine yardım edilmesi lehinde Milletler cemiyeti ta- rafından kabul edilmiş olan karar su- retinin tatbikı maksadiyle İngiltere - nin faaliyete geçip geçemiyeceği su - retinde Sinclair tarafından sorulan su- ale Eden şu cevabı vermiştir: *“— Şimdiki ahval ve şerait dahi- Tinde bu hususta alenf beyanatta bu - lunmanm muvafık olmıyacağı müta- Jeasındayım.,, Şanghaydaki Ingiliz ve Ameri- man taburları Geçen ağustosta Honekongdan çağrılan İngiliz taburu Sudana git- mek üzere beynelmilel imtiyaz mın takasından ayrılmıştır. Diğer taraftan San - Digo'dan tak viye -krtasr olarak Şanghaya giden 1500 Amerikalı mahriye silâhendazı da Honoluluya nakledilecektir. Şanghayda gizli bir Çin teşkilâ tı Şanghay: 1 (A A.) — Japonlar, giz Ji bir Çin teşkilâtının Şanghaydaki Japon kongsolosuna bir tehdit mek- tuba göndererek konsgologün parça parça edileceğini ve diğer bazı mü- him Japon şahsiyetlerinin de öldürü- leceklerini bildirmiştir. —— şereleri de peri çağrılmıştır. * PRANSADA ihtilâl çıkarmak — istiyen C.SAR. teşkilâtı hakkında yupılan tahki- kat neticesinde mühendis ve ihtiyat askert kaymakamlardan Hanri Denna ile ihtiyat kaymakam Jorj Kasie ve iki ihtiyat mira- lay tevkif edilmişlerdir. * AMERİKADA otomabil işçileri birliği Ruzvelte müracaat! ederek işsiz otornobil işçilerine iş bulmak için derhal bil mil- yar 30 milyon dolarlık bir tabslsat konul- masını islemişlerdir. * NOLANDA Vellahdi prenses Juliana- mnin yeni doğan kızına Beatris Vilbelmina Armrard adı verilmiştir. * HİTLER dün Japon mebuslarından Japon - Alman cemiyeli reisi Selgo Na- kaoyu ziyaret etmiştir. bağlılığını, her sahada göstermek su- retile, sulh idealine en uygun yoldan ayrılmamıştır. Diğer taraftan Başvekil Celâl Ba- yar da şunları söylemişti: *“Milletler cemiyetine bağlılık hari- €i siyasetimizin ayni zamanda mes - nedlerinden ve tabil icaplarından bi- rini teşkil eder. Bu arsınlusal büyük mülessesenin irendinden beklenen gayoe- leri temin edebilmesi, zamana intıbak etmesi geçirilen tecrübelerden lâzımge len pratik neticeleri çıkarmasile müm- kün olabilir.. Hükümetimiz bu yolda sarfedilecek mesaiyi elinden geldiği kadar teshil etmeye çalışacaktır. Bu iki beyanat, Türkiyenin Millet. ler cemiyetine olan bağlılığını ve rala- hat fikirlerine muarız bulunmadığını göstermektedir. Fakat, hükümetimin mütaleasına göre sakatlık ahvale uy- duürülması icab eden cihet, usüller ve tatbik tarzlarındadır. Müzakerelerimizin en esaslı mev- züu olan 16 met maddenin tatbikma &it kararların bizzat asamble tarafın- dan alınması lüzmunu anlarız. Keza, bu hususta ishar olunan endişeleri de anlıyoruz. Fakat anlamakta müşkü - Tât cektiğimiz nokta, — kollektif taali- hütlerin bir cüzünü teşkil eden ve bi- naenaleyh bizzat o kollektif camianın bir hareketile tadil odilebilecek olan taahhütlerden bir taraflr beyanat ile bir kimsenin kurtulabileceğidir. Biz ıslah imkânlarını ve tarzlarını müştereken münakaşa ve tetkike ta - raftarız. Bununla beraber böyle bir tetkikin bugünkü şartlar altmda ya- pilmasmmm ve zamanm hakikaten mü- nasip olup olmadığmı teemmül etmek- ten kendimizi alamryoruz. Bizim önü- müzde daha müstacel bir iş var ki, o da Milletler Cemiyeti dahil ve hari- cindeki devletler arasında tam bir an- laşma ve hiç değilse ahenkli bir teş- riki mesai imkânlarını araştırmaktır.,, Komite dün, 16 mer maddenin milza- keresini bitirmiş ve bu hususta asam- bleye hiç bir teklifte bulunulmaması hususundaki Tngiliz murahhasınm teklifini kabul etmiştir. Zeeri tedbirler meselesi Cenevre, 1 (Hususi) — Milletler. Cemiyeti —mukavelenamesinin tadili hakkında yapılan müzakereler esna - Bında söz alan Sövyet hariciye nazırı Litvinof, demiştir ki: — Paktın 16 ıncı maddesi cemiye- tin başlıca icrant vasıtasıdır. Mecbu- ri taahhütlerin ilgasr cemiyete üzü o- lanlarla olmıyanlar arasında bir fark bırakmıyacaktır. 16 mect madde ipka olunmalıdır. İran murahhası da, mukavelename- nin zaafa düşürülmesini değil, takvi- yesi lâzımgeldiğini söylemiş ve zecri tedbirlerin mecbur! mahiyetini kay - betmemesi lâzımgeldiğini İleri sür - müştlr. Şili murahhası, bu toplantıda zecri todbirlerin ihtiyart olmasını istemek- te yalnız kalmıştır. Fransız gazeteleri ne diyor ? Paris, 1 (Hususi) — Cenevrode ev. velki gün yapılan toplantılar hakkın- da mütalealar serdeden Epok gazete- si, zecri tedbirlerin mezara gömüldü- Amerikan donanması zayıf mı? Naşington, 22 (A.A.) — Kongrenn bahriye encümeninde tekrar silâh- lanma projesini müdafaa eden ami- ral Leaty, Japonya muahedelerle ta- yin odilmiş olan tonaj haddini teca- vüz ettiği takdirde Amerikanın da 36.000 tonluk haddi tocavüz etmeğe hazır bulunduğunu beyan etmiştir. Amiral Amerikan donanmasının zayıf olduğunu söylemiş ve bu do- nanmanm Atlantik ve Okyanus filo- Tarı teşkil oedilmek üzere İkiye ayrıl- masına itlraz etmiştir, ğünü, Jurnal, bitaraflığın en Hararet- li taraftarı olanların en evvel tedbirleri istemediklerini, yazmaktâ ve Övr ise, Cenevre için kara bir güt tabiri kullanmakta, Ümanite ise, 16 ncı maddenin kurtulduğunu, fakat bir kaç ay sonra ayni meselenin Wı ortaya çıkacağını yazmaktadır. Kudüsde çarpışma Iki İngiliz askeri öldü Kudüs 1 (A.A.) — Bugün Djenine mıntakasında Araplarla vukua bir müsademe esnasında iki ingiliz â$* keri ölmüş ev ikisi de yaralanmıştır. Mersirin bütün partilerine mensup elliden fazla parlamento azası İngiltert büyük elçitine bir muhtıra vermişler” dir. Muhtırada, Aaraplarm — Filistindeki haklarına riayet edilmesi istenmekte V€ alınan şiddet tedbirleri protesto olun” maktaklır. —ai ği Orkney adasındâ garib bir âdet İspanyada olduğu gibl Orknoy 8* dasında da riayet olunan eski bir â“ det vardır: Delikanlılar, genç kızlaf” la kevlenmeden evvel, goecel beraber kalırlar.. Son günlerde bu yüzden bir hâdif? çıkınış, İş mahkemaye — düşmüştü'" Fakat, hâkim Lord Makay, ne karâf vereceğini gaşırmıştır. Davacı, Mak Adi adlı genç ve BÜ zel bir kızdır. David York ndit bİF — delikanlıdan gebe kaldığını lddla 017 mektedir. $ Hüâkim kendisine sormuştur: — Siz, delikanlıları evinize kabtl eder misiniz?.. Genç kız, yüzü kızarmadan cevap yermiştir: S — Evet, bu bizim memlekettö *ı dettir.. — Nasıt.. Ş — Orkneyde, eskidonberi riayet © Yunan bir âdet iktizası delikanlılaf hoşlandıkları, sevdikleri kızları- ecaleri ziyarot ederler, — Fakat, ahlâk sahibi bir KIf delikanlılara kargı kapısmını kapti” gı Tâzım gölmez mi? j — O zaman bacadan girerler!e, * — York, size çok defalar geldi ni — Elliden fazla., * — Cldden tuha? bir âdet.. — Fak Yörkün çocuğunuzun babası Gı# Bunu isbat edecek bir delil !'0ld-.p kü sizi ziyarete gelen yalnız O LÜ' Sonra, madem ki bu memlek&! €eski bir Adetldir. Ahlâk bakrmın vi da suçu icap ettirmez, mahkemit ' tam buldu?.. Ş 1938 Matbuat Almanağd! ÇIKTI! Kütüphanenizin cn güzel , 1937 yılının tarihi, en -ı:;) harrirlerin makaleleri ——/ı haftalık, aylık gazete ve M isimlerini gördüğünüz bütün ”j lerin resiraleri, istatistikler, ” Fiyatı 50 Kuf Bütün kitapçılarda ı;lf Toptan satış yeri; |l KURUMU — Taksim. ü HABE ınbülun 'en çok sati? verenler