25 Ocak 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Seği BW PER TT | GSÇ ee Br e d ST İHayatı ucuzlatmak Ana vatana gelecek Türkler Başvekilin lerle hasbihali DEğ> Baştarafı 1 incide tayin vazifesini size bırakıyorum. Ma- zidekl tecrübelerim bana şu kannatl ver- Mukaddeme olarak söylenen bu kısa hi tabeden sonra, her — gazeteci- taralından mühtelif memleket meselelerine dâir sual- ler sorulmuş ve lik olarak hayat pahalılığı meselesine temas edilmiştir. — Raşvekilin verdiği izahata göre bükümet hayatı ucuz latmak ve bu işi bir programa bağlayarak ilmi esaslar üzerinden çalışmak kararını #almış ve muhtelif tedbirlere baş vurulmuş- tur, ÇÜ , Şimdiki halde veuzlük için ilk plâna a- Tınmış olan maddeler, ekmek, et, bez ve süt gibi sarurl ihtiyaçları karşılayan “madde- lerdir. Ekmek fiyatlarını ucuzlatmak için alına- cak tedbirler, Ziraat bankasının tatbik et- mokte olduğu usülün bir eşi olacaktır. Bu hususta bazırlanacak kanunla değir: menlerin belediyeye devri düşünülmekle- dir, Istanbuldaki değirmenler ihtiyaçtan faz- ladır. Bunlardan en iyileri İstanbulda br- rakılacak ve fazlası Anadolunun muhtelif yerlerine nakledilecektir. Nakil — işinde yapılacak masrafları hükümet ödiyecek. tir. Bundan sonra fırınlar da ıslah edile- cck, buğdayı silodan alarak ekmek halinde veren fırınlar yapılacaktır. Bu fırinlar İki mevi ekmek çıkaracak ve fiyatları muayyen olacaktır. Francelâ gibi Tüks ekmeklerin âmali ve fiyati serhest olacaktır. N Hükümet et üzerinde yapılacak tenzilâ- fın 10 değll, M kuruş — olabileceği kana- atindedir. Etin ucuzlaması için hayvanları istihsal mıntakalarında keserek soğuk ha- va tesisatlı vapurlarla diğer istihlâk mın- taknlarına göndermek — düşünülmektedir. Bu iş için koyunu bol vilâyetlerde ve fonnt mexbahalar yapılacaktır. Alman- yaya ısmarlanmış olah vapurlar arasında soğuk hava tesisallr — olanlar da vardır. Bunlar geldikten sonra et daha ziyade w- cuxlayacak ve vapurlar her seferinde V10 kesik koyun getireceklerdir. Hayatı ucuzlatmak fcin esaslı tetkikler yapılmaktadır. Hu iş için Avrupadan mü- tehasoalar da getirtilecek, iştihsal ve x tihlök kabiliycÜşri, maliyet fiyatları tes- bit edildiklen soflda ilmi bir metod dahilin de vcuzluk İmkâhlarının tatbikine başla. nacaktır. Süt ve bilhassa sa meseleleri de İlk hal- Tedilecek işler arasındadır. Alınacak müs- bet tedbirler, bu işlere — kökünden çare olacaktır. Bugün mahdut miktarda adam- Tarın, balkırı ihtiyaç maddeleri üzerinden baddinden yüksek kârlar temin — ettikleri hakkında hisler eksik değildir, Başvekli, Bulgaristan Türkleri hakkın- da orlaya alılan bir bahis üzerine şunları söylemiştir: “— Asırlarca süren iniparatorluğun nü: fos işleri bakımından tariht — tasfiyesi de bizim neslin omuzlarına kalmıştır. Bütün Türklerin biran eyvel anayurda kâvuşmas Bını candan isteriz. Ne çare ki, ber müha- eirin nakli ve memlekette — müstahsil bir hale konulması muayyen bir paraya muh- taçtır. Yalnız Bulgaristandan — gelebilecek muhacirleri 600.000 diye kabul — edersek bu İşin nekadar büyük para fedakârlıkla- rına lüzum göslerdiği derhal — anlaşılır: Bu para elimizde olsa hile kâfi — değildir. Çünkü iskân işleri tecrübeli unsurların fa- aliyetine ihtiyaç gösterir, Bunların miktarı da mahduttur. Yugoslavya hükümetinin de oradaki mu- hacirler hakkında teklifleri vardır. Bunla- rı da tetkik ediyoruz. Mühacirler meselesi hakkında umum! bir program hazırlamak tan ve yapılacak şi İmkân ve — vasılalara Böre senelere taksim etmekten başka çare Yoktur. Harici meseleler Musahabe harici meselelere İntikal e- dince, başta tabi! Hatay — davamız Beldi. Bu hütüsta gerek başvekil! ve gerekse da- h_ıliyı vekili haklarından «eain bir devle- tin mazırlârı sıfatile konuştular. Her ikisi de Fransanın bu İşte hâsnü niyeti olduğu- kanaatinde ve Suriyenin de Türkiye lle hakik! bir dostluk kurmak temayülünda ol- duğuna emindiler, Fakat buna rağmen Ha- taydaki müslemlekeci zihniyetli — Fransız memurlârının Milletler cemiyeti anlaşması na aykırı hareketlerde bulunduklarına da- İr safrada tam bir kanant vardı. Konuşmalar neticesinde varılan kanaat Şudür: Hataydaki Türkler, Alevi ırkdaşlarile be- raber tam bir ekseriyet teşkil — ediyorlar. Fransız memurlarının Türkler arasına ni- fak sokmak ve diğer unsurları — birleştir. mek yolundaki gayretleri, nüfus işlerinde yapılan oyunlar boşa gidecektir. Balkan antantı ve Romanya Hataydan sonro Balkan İşlerinden ve bir kaç haftaya kadar Ankarada — toplanacak Nalkan koönseyinden bahsedildi. Bu arada Romanya ile aramızda imza edilen son li- » zamanında başlanmıştır. Fakat yeni hükü ilrat siyast cereyanlar Iktısadt meseleler . gazeteci- car! anlaşmanın da bahsi geçti. Anlaşma- yaalt müzakerelere Antonescu — hükümeti met iş başıma geçtikten sonra da ayni dosl duk ruhu müzakerelere hâkim kalmıştır. Bu sayede biz benzin ve petrolümüzü Ro- mahya da pamuk ve pirincini döviz sarfı. na Jüzum olmadan tedarik imkânını bul- makladır. Türk parasının eskiden yüksek pata diye tasnif edilimesi — ihracatımızın yolunu kestiği halde şimdi bu engel orta- dan kalkmışlır. Söz, bir aralık dünyadaki ifrat siyasi ce reyanlara intikal etti. Başvekilin ve dahiliye vekilinin bu cere- yanlara karşı — bizim — vaziyetimiz hak- kandaki sözleri şöyle hülüse edilebilir: — Türkiye herkesle dostnr ve herkes- le dast kalmak İster, Fakat bit mukaddera- Hmıza hükim olmak kararında —musırrız. Gideceğimiz yolda tam bir istiklâl ile ha- reket erderiz. Kendimize mahsus siyasl lde- ellerimiz vardır. Hiçbir siyast fikir cere- yanımın ifhalât eşyanı gb memleketimize #İrmesine razı değiliz. Kendi — yolomuzu, kendi ihliyaç ve ideallerimize göre tanzim ederiz. Hiçbir zaman, başka bir devletin yedeğinde yürümek ihtimalini akla getir- miyorur. Türkiyede yabudi veya buna benzer bir ekalliyetler meselesi yoktur. Bu gibi fikir- lerin harici bir tabiye şeklinde memlekele sokulmasına razı değiliz. a Türk kanunlarının bu gibi — hususlarda müsbet ve sarih bökümleri vardır. Türki- yede yalnız kanunlar hâkimdir. Kanunla. rın icabı her İşle yerinegetirilir. Başveki! bunu mütcakip iktisadi mese- lelere dalr şunları söylemiştir: “— Bazı İngiliz maliyeci ve iktisatçıları bizi ziyaret ettiler. Bizim de banka direk- törlerimiz bu ziyaretleri iade edecekler ve dostça temaslarda bulunacaklardır. Bu 11- yaret esnasında müzakere edilecek müspet bir mesele yoktur. Mesele karşılıklı tanış- mayı Herletmekten ibaretlir. İngillere ile dostlüğüumüz çok samimldir. Harptenberi hiçbir zamınn bugünkü samimiyel derece- sine varmamış bulunduğuna söylemek ca- izdir.,, Bu heyetlerin gidip gelmesinden bir is- tikrar yapılacağı hekkında bazı şaylalar dönmektedir. Hükümet şimdiki halde böy- le bir vuziyetten müstağıidir. Ancok ha- Tiçten madenlerimizi — işletmek ve sınat teşekküller kurmak için sermaye getirecek olan müesseselerin talehlerile karşılaşıla- cak olursa bu reddedilmiyebilir. Celâl Bayar borsanın nakli hakkında da şöyle demiştir: “— İstanbul borsasında yatan sermaye 150 bim lirayı geçmez. Mahdut miktarda insanlar bu borsada rol oynar, Kendi isti. fadeleri namına yapmıya temayül etlikleri iş, haksız bir bedbinlik veya nikbinlik gös tererek börsada süni — hareketler yapmak ve tasarruf sahipler zararına olarak kârlar temin etmektir. Yapılan işleri olup biltikten sonra duyunca teexsür duyuyor: dük. Bibi oyunlar, müspet işler arasın- da dikkatimixi İşgal ediyordu. Borsayı An- karaya nakletmeyi, memleketin. mall iti- barına ve tasarruf sahiplerine alt menfa- atlerin icabına daha uygun buldük,, Posta telgraf sandıkları Posta tasarruf sandıklarından her taraf- ta, bilhassa hayat şartları bize yakın olan "Balkan memleketlerinde cok iyi neliceler alınmıştır. Bu sayede bankaların faaliyeti haricinde kalan birçok küçük tasarruflar bir araya birikmiştir. Nafia vekâleti, bu meseleyi tetkik etmek Te mesiuldür. Yalnız mesele, bu iş için icap eden unsurları bulmaktan ibarettir. Bu arada döviz meselesine de temas e- dilmiştir. Memlekette döviz kaynakları - artmakta fakat ihtiyaçlar da ayni nisbette çoğalmak tadır, Yeni maden - faaliyetleri — döviz monbalarını çoğaltacaktır. Bulgar dağında elde edilecek altın ve gümüş para karşılı- ğanı arttırmak üzere Merkez — bankasına verilecektir. Turizm 'Toplanmanın yapıldığı ötel münasebeti- le söz turizm işlerine intikal etmiştir. Bu bhususta Celâl Bâyar ve Şüktü Kâya bükümetin düşüncesini şu sözlerle hülâsa etmişlerdir; *— Turizm bir memleket için en büyük dövlz kaynaklarından biridir. Fakal bir, şimdilik hariçten turist celbi diye hayal- lere kapılmak taraftarı değiliz. Ancgk da- hill turizmi kuvvetlendirmek niyetindeyiz. Bu sahada Inkişaf hasıl olunca ihtimal ki, Mısir, Süriye, İrak, İran gibi memlekeller. den ve Balkan komşularımızdan turist gel- miye başlar. Umum! turizm hareketine an- gak ondan sonra sıra gelebilir.,, * Otel termal , Kaplıca: 24 (AA.) — Yalovada açılan otelim #dı gadece “Otel Termal,, — olduğu halde bozı gazeteler bunun sonuna bir de Yalova kelimesi ilâve ederek "Otel Termal Yalova, lin adı Marmara havzası Turizm mıntakası haline geliriliyor Hükümet, Marmara havzasının tu: rizm mıntakası haline gelmesi için bir program hazırlamıştır. İlk iş olarak Bursanın imarı işi ele alınacaktır. Beğ sene sürecek bir faa- liyet için hazırlanan plânlar, Anka - raya gönderilmiştir. Tasdik işi biter bitmez faaliyete geçilecektir. Plâna göre, Bursa yolları tamamen msfalta çevrilecek, yeni caddeler açı - lacaktır. Bu işi için belediye bütçe- Binden yarım, vilâyet bütçesinden de bir milyon lira ayrılmıştır. Uludağ, bir kış sporları merkezi o- Jacaktır. Dağda oteller yapılacak, 350 'bin lira sarfiyle 20 kilometre uzunlu- gunda elektrikle işliyen ve dağın te- pesine çıkan bir havai hat tesis edi- lecektir. 36 kilometre olan Bursa - Mudan- ya yolu 388 bin liraya ihale edilmiş- tir, Burası asfalt ve 6 metro geniş- likte olacaktır. Önümüzdeki yaz yolun yarısından fazlası bitmiş olacaktır. Çekirgede halen 53 yerde bulunan banyo suları birleştirilerek, yapıla - cak olan biri 300, diğeri de 500 oda- h iki büyük otele takaim edilecektir. Bursa « Yalova yolu da asfalta çev- rilecektir, Uludağdaki bir tepeye otomatik bir sığınak İnşa edilmiştir. Buraya gele- cek olanlar bir deliğe atacakları mu- ayyen para mukabilinde şeker, kahve, çay ve diğer yiyecekleri alabilecekler- dir. Kulübede bekçi yoktur. * İSVİÇRE FEDERAL meci re frangını yeniden düşürmek lasavvurun da bulunduğuna dair gazetelerin . Sirinde bir makale çıkmıştı. Maliye nazırı makü- Jenin sahibi aleyhine dava açmışlır. * 1İSVEÇ MEBUSAN meclisinde, — bütün muhalif parliler mensupları müşterek bir Kkanun teklifinde bulunmuşlardır. Bütün Skandinavya memleketleri arasında daha sıkı bir teşriki mesxiyi istihdaf eden ka- nuün teklili dört noktayı ihliva etmekle- dir. * CEBELÜTTARIK'dan bildirildi göre, iki milyon İngiliz lirası kıymetinde Çin gümüş parasımı hamil olan Rampura vapuru Cebelüttarıka gelmiştir. Bu para Londraya gönderilmektedir. Kimin hesa- bına gittiği belli değildir. * ASKER NAKLETMEKTE olan bir kamyonet, Fransada — Besançon - Versoul şimendifer hatlının köprüsüne — çarparak hattın üstüne düşmüştür. Kamyonette bu- lunan 12 kişiden & i ölmüş, b i yaralan- mıştır, * SOVYETLER BİRLİĞİ'nin konsolosluk müsavatı talebleri üzerine şimdiye kadar konsoloslük vazifesini güren Moskovada- ki Tağiliz elçiliğinin, bu vazifeyi artık ifa etmemesine karar verilmiştir. — Sövyetler Birliğinde İngilterenin yaltız Leningradda ki konsolosluğu ibka edilmiştir. * ROMANYA dışbakani — Miyesko, Cole d'Azurde küçük bir müddet için istirahat etmekte olar Leh hariciye nazırı Beeki ai- yaret etmiştir. İki bakan uzun müddet gö- rüşmüşler ve sonra Dock bir öğle ziyaleti vermiştir. * SÖVYET hükümeti Leningraddaki Fin Bândiya könsolostuğunun kapatılmasını ri- €& etmiştir. Buna mukabil Sovyet Birliği ve Vibordgaki konsoloshanesini — kapata- caktır. * NORMANDİB vapuru yakında büyük bir seyahate çıkacaklır. — Brezliyolılar da yapafu şubatın beşinde Nevyorktan Riyo 48 Janeyroya kadar gitmek üzere kirala. mışlardır. * FRANSIZ SOSYALİSTLERİ lideri Blu mun refikası Therese Blumun — cezaneze merasimi dün Pera - Lachaise mezarlığın- da yapılmıştır. Ailenin — arzusu üzerine, merasime yalnız yakın akrabalar iştirak etmiştir. * SÖVYET HARİCİYE komiseri Litvinof Milletler cemiyeti konseyinin yüzüneü İç- tima devresine iştirak etmek üzere Cenev- reye hareket etmiştir. * MUSOLİNİNİN oğlu Bruno SMuüsolini 1- Te Atlantik tayyarecileri Biseo ve Mosca- tolli, üç tayyare ile Roma - Riyo dö Ja- neyro selerine hareket etmişlerdir. Tay- yareciler Bone, Elgolca, Dakar ve Natal- dan geçeceklerdir. Ve cenup Atlantiki sü- rat rekoruna kırmağa çalışacaklardır. Suriye Ankaraya konsolos gönderecek Şam, 25 (A. A.) —. Fransa « Suri- ye muahedesi ahkâmı mucibince, Su- riye hükümeti, Kahire, Bağdad ve Ankaraya konsoloslar tayin oyliye- cektir, Oteltermalde Atatürkün hususi dairesindeki havuz 3 Haa iE üDi bi öi bk BNN ibertiiRe ee AD çet İspanya harbi Barselona, 25 (A. A.) — Havas a. jansınım muhabiri bildiriyor: 'Terueli'n etrafımda — vaziyet değiş- memiştir. Asiler Altas, de Celadas ve Muleton'a yaptıkları hücumları neti- cesinde ağır zaylata uğramışlardır. Cumhuriyet kıt'aları ihtiyat kuvvet - lerini muharebeye sokmadan kendi - lerini tepeden tepeye adım adım mü- dafaa etmişlerdir, Şimdi iyi tahkim e- dilmiş mevzilerde bulunmaktadırlar, 17 sonkânunda yapılan, ikinci mu- kabil taarruz neticesinde frankistle - rin Teruel'in şimali şarkisindeki ileri hareketleri 12 kilometre genişliğinde ve 2 kilometre derinliğinde bir arazi parçasile tahdid edilmiştir. Asiler Alfambra Rio'ya hâkim bu - Tunan tepeleri bir haftada zaptetmiş - lerdir. Bu arazinin işgali cumhuriyet- çilerin müdafaa mevzilerini tehlikeye koymaktadır. Muletona yerleştirilmiş olan fran - kist topçu kuvvetleri gimali şarkiden 'Terucle giden ve Alfambra Rio sahi- lini takip eden yolu bombardıman et- mektedirler, Fakat nehrin karşı sahi- lindeki cumhuriyetçiler daha yüksek tepelerde bulunmakta ve buradan Te- Yükl'in şimali zgarki metkalini müda - faa ve Concud'un irtibat noktasmı a- bardımanma uğrıyan Puigoerda şeh - rinin Pransız- Bourgmadame köyüne iltica edon ahalisi arasında heyocan bütün şiddetiyle devam etmektedir. Bourgladame komiserliği, akşam üstü mültecilerin hududdan öbür ta- rafa geçirilmesi için lâzrmgelen bütün tertibatı almışsa da bunların ekserisi imtina etmişler ve-400 kişi geceyi ga- rajlarda ve ambarlarda yatarak ge « çirmişlerdir. Yaralılar, Escaldes sa - natoryomu hasta bakıcr hemgireleri tarafından tedavi edilmişlerdir. Yara- It bir kadının bacağı kesilmiş ve ka - dın bu sebepten gece ölmüştür. Fransada mermiler ve bombalar, hiç bir hasarı mucib olmamıştır. Fransantn garkf Pirene prefesi, Bourgmadame'n gelmiştir. Fransanın protestosu Paris, 24 (A. A.) — Pulgeerda'nın fisf tayyareleri tarafından bombardı - mantnı, Fransız hükümeti Salaman - ka makamatı nezdinde şiddet'e pro- testo etmeye karar vermiştir. Çünkü bombardıman esnasında âsf tayyarele ri Fransız topraklarının üstünden uç- muşlar ve 10 bormba atmıslardır. Salamankanın bombardımanı Salamanka, 24 (A. A.) —. Salâhi” yettar mahafilden tebliğ olunduğut göre, Salamankanm cumhuriyetçi S yareler tarafından bombardımani g rasında ölenlerin sayısı izam tir. Plaza Mayor civarma beş wj düşmüştür. Bir ev yıkılmış, sekiz v ölmüş ve 34 kişi da yuı.lı.nmfl'-"_ / taayonla, tayyare moydanma Ve yük otele atılan bombalar dâ hsBif yapmamıştır. Tasrih olunduğuna göre, dün Puli' cerde'yi ve Part-bonu'yu buırbırd"f: eden Franko tayyare filosu, 102 Bomba atmıştır. Japonyanın sulh teklifleri Çinin Tokyo elçisi tarafından Hankov? götürülüyor Şi Şanghay, 25 (A.A.) — Çinin büyük elçisi yanında Osakadaki Ü':w. şolosu ve beş memur, seksen ginli * gu balde vapurla buraya gelmiş ';, purdan inmeden Honkonga daif“vf na devam etmiştir. Oradan Haf ao gidecektir. Elçinin yanındakiler ©8 p yeni Japon sulh tekliflerini hamil dunduğunu söylemişlertlir. ğ Burada çıkan Suhni Vınpıllıy/ ki Çin gazetesi idarehanesine Ni çi list Çinli tarafımndan bamba ıı'" Üç kişi yaralanmıştır. Bunların vi’ da on yedi yaşında genç bir b'”," 'Tokyo, 24 (A.A.) — Domei #” pik , ge. nın Korede Keijodan haber dirdiğine göre, Sovyet ordusufü Sup dört zabit iki nefer, 21 Kânı nide Çiençao eyaletinde Hun:î:#ı rında Mançukuo hududunu E€* d üç yüz metre kadar içeri gil bir petrol menbamı ateyledi geri kaçmışlardır. Hankeu, 24 (A.A.) — Çi &5 rından verilen haberlere gört ı:’/ Çin tayyaresi dün sabah Uhü ',/ Mmeydanına ve askeri nhıid:;/ bir baskırı yaparak 8 Japon ti tahrip etmişlerdir. € Hankoy, 24 (AA.) — Gf * harbi genere' “anfuchu ale #/ tün ithamları Coğru bulduğu doğdü sokağmda 52 ni dar Kemalin evinden yani bu evle bitişiğindeki Nikolaf İ ggi tamamen — yanmıştır. A“// yangmr daha fazla genişleti” — — dürmüştür.