25 Ocak 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2
Ispanya vaziyeti ÖNÜLLÜ — geri çağırmak işin Londrada içtima eden ka- rışmazlık Kniayannı iğne ile kuyu kazarken, İspanya'da askeri harekât ı bütün şiddetile gene başlamıştır. Cep- henin en ehemmiyetli noktası olan Teruel'e karşı hükümetçilerin muvaf- askeri harekâtın şümul ve ehemmiye- tini anlamak için şunu hatırda tut mak lâzmidir: Franko ve diğer gene. raller 1985 senesi temmuzunda hükü- mete karşı silâha sarıldıkları zaman, Madrid hükümeti bütün müdafaa va- sıtalarından mahrumdu. İspanya hü- kümeti, Franko'nun ve İtalya'nm muntazam kıt'alarmı, talim ve terbi- ye görmemiş milis askerlerile ve bir çok memleketlerden akm eden gönül Yülerle karşıladı. Frankocular, İtalya. nım ve Almanya'nın yardımile bir dar. bede İspanya hükümetini devirecek- lerini zannetmişlerdi. Buna muvaf- fak olamayınca, Franko, askeri hare- kâta mümkin mertebe süratle niha- yet vermek için şiddetli taarruza geç- ti. Frankocular 1936 senesi sonbaha- rında Madridin önüne kadar geldi- ler, Fakat yanlış tabiye yüzünden şeh- ri alamadılar. Bundan Sonra şimalde taarruza geçtiler, Franko, 1936 senesinin yazmdan İ- tibaren, daima inisiyatifi muhafgza e- derek, kâh gimalde, kâh cenubda ve yahaü Medvld öntide tlarrıza geçer. kön, tumhüriyetçiler, temelde bir is- panyol ordusu kurmaya başladılar. Ecnebi mütehassıslarm yardımile ye- tiğtirilecek olan bu cumhuriyet ordu- su hazırlanmadıkça hükümet kuvvet- lerinin inisiyatifi ele almaları müm- kün değildi. Franko, zaman geçtik. çe cumhuriyetçilerin askeri vaziyeti kuvvetleşmekte olduğunu bildiği için Miedrid üzerine taarruza geçmeğe ha- zı'landığı sıradadır ki, cumhuriyet ordusu da cephenin en kuvvetli nok- tasina karşı taarruz etmiş ve Terueli almıştır. Tervel'in sukutu birkaç ba- kımdan ehemmiyetlidir: 1 — Cumhuriyet ordusunun artık yetiştiğini ve elde edilen neticeye ba- kılacak olursa iyi yetiştiğini gösteri- yor. 2 — Gerek Teruel harbi ve gerek onu takib eden askeri harekât, artık /- nisiyatifin cumhuriyetçilere geçtiğine süphe bırakmamaktadır. Teruel'in sukutunu uzun zaman İ- tiraf etmiyen Franko, on gündenberi, 'bu şehrin istirdadma çalışmaktadır. Halbuki Tervel'in istirdadı için tahsis ettiği askerleri Madrid cephesinde kullanmak tasavvurunda idi, Terue - lin işgali hükümetçilerin maneviyatı- nı takviye etmiş ve yeni cumhuriyet ordusu hakkmda beslenen itimadın yerinde olduğunu göstermiştir. Cum- huriyetçiler bu gün her zamandan da- ha mütesanid bir kütle halindedirler, Diğer taraftan İspanyadan gelen ha- berler, Franko tarafdarlarından fa- şistlerle kralcılar arasındaki ihtilâfın gittikçe derinleşmekte olduğunu bil dirmektedir. İtalyanın ve Almanya- nm da Frankodan memnun olmadık- ları tahmin edilebilir. Filhakika İs - pınya işinin uzayıp gitmesi, İtalya İçin gok ağır bir yük -teşkil etmeye başlamıştır. Masraflı bir habeş harbi- nı henüz nihayetlendiren İtalyanm, vzün bir İspanya harbinin yüklerine katlanmağa mali vaziyeti müsaid de- gildir. Halbuki açık bir hakikattir ki, 1938 yazımdanberi Frankonun teşeb- büslinü finanse eden İtalyadır. İtalya bu İspanya macerası yiüzlinden çok sğır masraflara katlandığı gibi, Orta Avrupa ve hattâ Adriyatik denizinde alunsi İKanasalturnlar vantmısir. BI - | | | İ j ) ) i | i Değil mi Ta | tabanca o çekilmesinin sebeblerini | mekteplerde “maddi ceza,, usulünün ii kaldırılmış olmasında aramak lâ- İ i ii zımıdır. Zararın neresinden o dönülge kürdir. Süratle “maddi ceza” usulü- fakiyetli bir taarruzu ile başlıyan bu | Talebeye dayak atılamaz! gerib bir fikir ortaya attı: talebeler arasında disipline aykırı hareketler çoğalmasının, muallimlere bıçak ve ne dönmeliyiz! “Maddi ceza” yani dayak ve belki de Jalaka fikrine gelmek için Cum- huriyet Laşmuharriri aşağı yukarı şöyle bir esbabı mucibe yürütüyor: Mekteplerden maddi çea wsulü kaldırılmıştır am, yerine başka bir şey konulamamış, manevi otorite maddeten imkân da yoktur. Binae- aleyh? maddi ceza! yani dayak mı? Mekteplerde “maddi ceza,, kaldı rıldıktan sonra manevi otorite konu- lamamışsa, bunun mes'ulü talebeler midir ki, zavallılar dayağa tesis edilememiştir. Esasen şimdiki muallim askin dolayısiyle bunc Cumhuriyet devrinde ve 1938 se- mesinde mekteplerde talebelere da- yak atılması fikri müdafaa edile- mez. Eğer talebe üzerinde manevi otorite kurulamamışsa bu temin €- dilmeye bakılsın, Dayak, Yunus Na- dinin pek iyi bileceği gibi, ancak Yeli » ba elityesiiriee sezer eeeymeee lere Polonya ' . .... Yahudileri için Dünya dahilinde bir yer aranıyor Varşova, 24 (A. A.) —- Mebusan mec- lisi maliye encümeninde bugün yahudi meselesi hakkından izahattada bulunan dahiliye bütçesi mazbata mubharriri ez- cümle demiştir kiz “— Polonya yahudilerinin vaziyetle- ri hakkında mütemadiyen şikâyetlerde bulundukları Fransa ve İngiltereye hi- tab ediyoruz. Ve bilhassa ingiltereden insaniyet namma filistini veya nüfusu az olan diğer müstemlekeleri yahudi muhaceretine açmasını İstiyoruz, Müstemleke devletlerinin yahudi mu hacereti meselesinin hallinde bize para hususunda olduğu gibi diğer her husus- ta da yardım etmeleri lâzımdır. Buna bizzat yahudilerin de müzah:ret göster- mesi icap eder.,, naonaleyh bu ağır külfetlere katlan- mak zor olmakla beraber, rica't etmek de daha zordur, Mussolini, Franko - nün muzafferiyetinden'emin olduğu İçindir ki üç dört ay evvel, gönüllüle- Tin geri çağrılmalarına muvafakat et- mişti. Bugün bu zafer şüpheye düştü- ğünden İtalya her geye rağmen, Fran- koya yardımda devam etmeğe mec burdur, Tarih, İspanya yarımadâsma müdahale edenlerin akıbeti hakkinda ibret derslerile doludur. Napolyon'un taliini bile yenen İspanya yarımada» sı değil miydi? oo (Ulus'tan) A. Ş. Esmer iz İNME Hatıralarını anlatan CEYMS NOBODİ Enlellicens Servisin en meşhur casuslarından e m EEE TEFRİKA NO: 15 Kurdun inine girince size daha fazla faydalı olmayacağımı nereden biliyorsunuz ? Lui Bril sordu; — Bu adamı neredğ bulabilirim ?. Bilmediğimi ifade eden Bir eda il muzlarimı silkerken Bokeman bei yerime cevap verdi: — Nerede bir hiyanet işlemek ihti- mali varsa, ber hâlde orada, Yani "Ka- © ra Şeytan, ım yanımda. Ben de muhavereye-karıştım? — Evet, her halde onun yanında ol- malıdır. Maamafih Mis Kavel hakkin. daki ihbarını tesirsiz bırakacak tedbir- leri aldık sanırım, — Kimbilir? Almanlar © kâdar ma- hir ve o kadar az İnce eleyip sik doku- yan cinsinden adamlar ki kendilerinden herşey bekleyebiliriz, — Şu halde kurtarmamızı imkânsız görüyorsunuz? — Maalesef kurtarılması şüpheli... — Kaçıramaz mıyız?. Lui Bril atıldı; — Evet, kaçıramaz mıyız?. — Kaçiramayız' — Niçin? — Çünkü, diye Bokeman devam etti, çünkü Mis Kavel! kaçmağa razı olmaz. — O halde biz onu kaçıralım.. — İmkânı yok.. Biz onu kaçırsak bi- le o sonradan dönüp gelir!. Bu garip inat beni sinirlendirdi: — Mademki öyle, Almanlar da onu | yakalayıp kurşuna dizerler, olur biteri, Bokeman ayni fikirde değildi; — Almanlar böyle bir cinayete cesa- ret edemezler. Mis Kavel gibi fazilet timsali bir kadını idam etmekle kendi- lerini bütün beşeriyet müvacehesinde a» şağı düşüreceklerini her halde takdir ederler. Mevzuu değiştirdim: i — Size vereceğim başka bir haber daha var... Bokcman heyecanlandı: — Aman! Yeni bir felâket mi?, — Hayır, diye onu temin ettim, bu seferki fena haber değil. Sabahki hâdiseyi ve “Kara Şeytan,, - la nasl tanıştığımı anlattım ve aglebi ihtimal onun hizmetine gireceğimi söy- ledim, Bokeman şaşırdı; — Acaba? Lui Bril müdahale ettis — Azabası var mı? O haydut her şeye cür'et eder! Umarım ki Mister Nobadi onu başından defetmenin yolu- nu bulacaktır. Gülümsiyerek cevap verdimt —Fikrim bilâkis onun hizmetine gir- mektir. Bakınız niçin?. Evvelâ Almanların Belçikadaki ve işgal etikleri diğer mıntakalardaki ca- susluk teşekküllerinin nasıl çalıştıkla- rma dair Entellicen Setvis için fevkalâ- de kıymetli malümat toplamak imkânı elde etmiş olacağım. Sonra kurdun ini- ne girince size diha fazla faydalı olmı- yacağımı nereden biliyorsunuz?, Bokeman fikrimi tasdik etinekle berâ- ber tereddüt gösterdi: — Şüphesiz ki teklif çok cazip, fakat ayni zamanda çok tehlikeli,. Başınıza bir felâket gelirse size bu işi tavsiye et- mek gafletinde bulunduğum için kendi- mi affedemem, — İşte ben de bunun için ancak kendimden tavsiye almaktayım ya! “Kara Şeytan” ın teklifini ancak epey- ce düşündükten sonra kabul etmeğe ka- rar verdim. Tonton amca manlkörcüde Miş Kaveli ele veren Kin Bu adam Paris divanıharbinde ida- ma mahküm edilmiş, bilâhare oözası — Dikkat ediniz, çok mahir bir adam dır. — Göreceğiz. Lai Biril gene müteredditti: — Ya size bir tuzak kurmuşsa?, — Niçin tuzak kurmağa lüzum gör- müş olsun? Hakkımda şüphesi varsa beni derhal tevkif ettirebilir, onun na- zarında tevkifimden gürültü çıkacak derecede mühim bir adam değilim ki. Kara Şeytanın yanında Dostlarımdan biraz sonra ayrıldım ve gene Ven der Bruk'un delâletiyle ka- pıya kadar giderek bin ihtiyatla binadan ayrıldım. On beş dakika sonra odâma gelmiştim. Hemen yattım ve derin bir uykuya daldım, Beni uykudan, ertesi sabah erkenden bir Alman pölisi uyandırdı. Söyleniyor- du: — Haydi kalk. Şef seni istiyor, Pe- şimdân gel... Yari uyanık, yarı uyküda sordüm: — Şe mi? Hangi şel? — Yüzbaşı Bergam.. — Sabah sabah benden ne istiyor? Beni beklediğini biliyordum amma bu kadar çrken çağıracağı doğrusu aklıma gelmemişti. — Demek sonradan fikrini değiştir. miş. — Öyle olacak. . Kalktım ve giyinmeğe başladım, Sakin görünmekle beraber epey endişeliydim, Beni böyle çağırmasının ber halde bir hikmeti olacaktı, Acaba geceleyin, biri beni takip et- miş olmasın? Yoksa Sen Jil hapisane- sinde şüpheli bir hareketimi mi farket- tiler? Polisi söyletmek çaresini tevrübe ettim: — Şef 'dün çok neş'eli idi. Bugün de öyle mi?. » Polis başını salladı ; — Hayır. Bugün burnundan düşen bin parça. — Allah, Allah! Acaba neye kızgın? — Bilmem. Biraz evvel odasından ya- nhaneye bağıra çağıra indi. — Ne diye bağırıyordu? — “Etrafımda bep hainler var? Fakat hepinizi temizleyip bu işin önü- ne geçeceğim!,, diyordu. — Vay canına! — “Hepinizi idam ettireceğim!.,, di- yorklu, Korkmuş gibi göründüm: — İdam m? — Evet, öyle bağırdı. Sönra bana dönüp hemen sizi çağırmamı emretti, Ve tasrih etti ki bir tevkif mevzüu bahis değildir, sadece bir davet. (Devamı var) min Hati tarafından bu #kşam s9al ki ŞA İKİNCİKANUN — 1948 . GR a m mm 1 25 İKİNCİKAÂNUN — 1938 SALI Hlert: 1981 Zilkade 23 zap TAS en ei Sabah Öğe İsiedi Alsa, Yatsi 653 1220 15:35 17,15 18,50 5,35 Lüzumlu Telefonlar ”» yama Sonel keki ZISM, dala yanım e mani al Mdetmmamilık; 22200. EE Onam: aezaz. Ba 3 Beretta: 44753. serin, oklar » Kadıkliyi MOTTA ranamaalyeı ZITGM, Havaçası 3e7 Madak METO, Meyepimi GAL stomobhi W mek 16" Meral ciheti; 49084. Bebek ciheti 38 » 30i. eti elheci; 00447. Deniz yollari Yedetanş tçinnbel ereniplili! 22740 Karakyı (ESR. İsrinayaya: Purar, Hak, Perşembe Ozel sani 8,5) da Tonhane rtnmumdan hallar. itaiyan vapurları; reddini: Vernik, eryarlğar Avrupa hatta Münramiyonal 20,90 da kalkar, 10.27 de geli yag Klin» pastam ber gün snat 4,58 Se hareket 1833 de Keli ANADOLU HATTI Mer çin ha: ri da hareket efem ÂskAri, YE e Güne tmcekiediz. Müzeler pe Bumu - Biznan, Yunan esere ve Üy Kibgk, Ateri Milim ve snraıçinr, Taret ve Sane menö, aliniz (Eu liseler ber gün mat 30 Gam 16 ye Kada” ve.) Türk ve İsim eserleri müzesi Pazarı bas gün anki 15 dan 16 ya kadar ve Gümü e den 17 ye Kadar Baktır. ei Topkapı Müzel ber gün sasi VE den 18 38 Münakass İlânları de * 5 adet elektrik molörü pazarhıkl e sacaktır. Pazarlık yarın #nat 15 de ii sarlar umum müdürlüğünün Kabala” levazım şubesinde olacaktır. yak” Konteransıar i * Üniversite Tarik doçenti By aza da Eminönü Halkevi sulonunda fethinden sonra İstanbul) isimli bi ferans verecektir, sü * Peyoğlu Halkevinde Semih ade tarafından bu akşam sani 18,30 da € ya munşeret) adlı bir konferans verile Geçen senenin Buganün” * Japonyada askeri bir hükümet du. * İngiltere Kıbrısı tahkim etmey? lamış, bu adanın büyük bir hava Ene gelirilmesi tacil edilmiştir. r ko” ye” » Sinemalsr ş purasza > 2 m kaaçn Bab Miii AreçDbEBi Kurtasa rrlmrebeiei ereği etinin en e vik Mart Müşür, Bömer: Tier kadının bir rsi. Zahiri came ayarında ve Oanrsterler Gesieiz, Lülam> kamelya, Sartçi Yıldırım sdam VE dan bihter. gık: Buysa kadr camel vE Vey cetesaneni, Ash; o Bancnk; Delmmnn teri #STANMUL — Ferah: Profenir DAİ Sey Ahret ak ve sevi Ttardi KADIKOY — Hürerye: ve. Malar Dişi Tursan, İRİ re » zerde Yaran: det tie imi la Bedri GÖ aaa OPENET Bugün ça e emrrORUL, 804 TüN YEYAYBO Mittiyadi) yarın #ENZADEBASI TURAN VEYA ala Banaihr Hayli ve rkmdayları, çe e e ber yer 20, paradi 10. RAHMETİ # #EMZADFRASI 1 BAN rar Prateede. RATE NONGUN Bae anan, programin büyük reswaftu Pireden alına” mavnalar Ten Liman işletme idaresi; Deni ei 2 ka ve havuzlar idaresine tonluk üç tane büyük sa$ marlamıştır. i Liman idaresi bu mavnali i rübe mahiyetinde olmak maktadır. Eğer suç ma tice verirse, şimdiden sof” mavna yaptırılmıyacaktır. Pireden alınmış olan 24 günlerde limanımıza geti mavnalar parti parti rafından çekilerek getiri! le sevkiyat için müsait hai tifade olunacaktır,
