25 Ekim 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

Baştarafı 1 tncide dide ve bu minimini İspanya manza. rasmı bir hayli tehlikesizleştirmeye | sebeb olduğu muhakkaktır. Şöyle ki: 1 — Yunus Nadi ve gazetesi dere. beylik hakkında ve derebeyliğin Ke. malist camismızdan aldığı “maddi ve manevi tam imha kararı,, hakkında verdiğimiz nasihate ve tempoya nyak uydurmak akıllılığını göstermiştir. Bu bizim Kemalist irşadrmızm ese. ridir. K 2 — Ahmet Emin ve gazetesi dere. beylik ile olan mücadelede Kemalist plâtfofrm dışinda bulunuyordu. Münte. kaşanın bu cephesi de dündenberi kendini iyice tartmış ve ayar etmiş bulunmaktadır, Tan'a verdiğimiz “alabanda san. cak” kumandasının aldığı müspet ce. cap ©o derecededir ki Sabiha Zekeriya, dünkü yazısında hasımlarını mahke . meye verdiğini bildirirken kendisine; “Komlnist demek suretiyle de ha. karet,, Etmiş olduklarını yazmaktadır. Bunun da yine bizim Kemalist ir. şadımızın bir neticesi olduğu aşikâr. dır. Bununla beraber Bayan Sabiha Zekeriya'ya gunu söylemeye lüzum görürüz ki, Türk münevverinin siyast lehçesinde biçbir siyasi ve içtimat a. kide bir hakaret manası ve ifadesi o. "arak kullam!maz. Başka memleket . 'lerde “Kemalist” kelimesinin ifade 'ettiği gerefli mevki gibi, başka mem. ;Jeketlerin milli veya camiavi tema - 'yüllerine ve'hüsusiyetlerine uyan re. Şimler ve akidelere münasebeti fade ,eden faşist, nazi ve komünist gibi ke. limeler de bizim siyasi terbiyemizde Öylece bir mana sahibidirler, Faşisti, naziyi, komünisti gayrikanun! her ha. reketinde nefes aldırmadan tenkil e. dişimiz bunların bu memlekette içti . maf, iktısadi ve siyasi hiçbir. lüzum ve bir kıymet ifade etmemelerinden ileri gelir. Malüm a... Bazı mahlükların yaşa. maları için bir lüzum olan bazı gud. delerin Wrazatı, diğer bazı mahlüklar için de çekinilmesi lâzım bir âfettir. İşto bu kadar. Bununla beraber münakaşa dış sı. yasa telâkkilerinden ayrılmakla bu. gün büsbütün kötü bir sahaya intikal etmiş bulunmaktadır ve adetâ bir iç sıyasa hâdisesi şeklini almakta. dır. Bu hal, efkârr umumiye huzurun. da, efkârı umumiyeye tercüman ola. |rık “Cumhuriyet” ve “Ten” gazete. lerine ve bu gazetelerin baamuhar . rirlerine ve salâhiyetli kalemlerine yaptığımız birinci işarete bir Ikinci. ı.hhri ilâve etmiye bizi mecbur etmekte Evvelce de söylediğimiz gibi biz, bu memlekette, Kemalizmin, — mes'ut bir isabetle, iç siyasa — kavgalarının bütün sebeblerini tasfiye etmiş bulun. Guğuna kanliz. Binsenaleyh bir iç sı. yasa kavgası bizde ancak zoraki ola. Tak ihdaa edilebilir. Ve böyle olduğu. na göre de bunun niçin hiç yoktan çıkarıldığını sormak, böyle bir müca. Gelenin nasıl bir menfaat nam ve he. sabma istismar edilebilec>ğini öğren. mek mevkiinde bulunduğumuzu söyle. mek vazifemizdir. " Buhıkımdı.nherlkiünldınynl dereeıdıyınbghırynlıupmqbu. lunmaktadırlar, Ve peşinen söyliye . lim Kİ bu yol €en büyük ve misilsiz vatan hryaneti yoludur. Zira Türkiye. nin dünya huzurunda bütün dostları. na saygı ve bütün düşmanlıklara kor. ku veren kuvvetlerinin en başında kurmuş bulunduğu “millt birlik” Be. lir. Şuurlu, milli, kuvvetli ve sarsılmaz birlik. Ey Yunus Nadi! Ey Ahmet Emin? Siz mi bü birliğin Kemalist Türk memleketinde inhilâl etmekte bulun. duğunu dünyaya ihsasa cüret ediyor. sunuz. Nadinin bugünkü yaztar efkârı u. müumiyede müspet bir İntiba bırak. mamıştır. Bu eski ve çok kullanıl - mış, hâyfde ve Idealizmden mahrum, ! 'esyonel gazeteci tabiyesi, bugün. S?f _“ynon-e': *Miürir samlası karmısın. Efkârı umumi da “bismillâh” derken iflâsa mahküm. dur. Nadi, 3386 ncı mâli yıldanberi ken. disinde zaman zaman ârüzı görülen bu hastalıktan kurtulmanm bir yolunu bulmalıdır. Kemalist ginin teş. rifatında kendisi gibi on ler a. rasında ancak yeri bulunabilecek bir vatandaş mütemadiyen; — Ben! Ben! Ben! Deyip durursa, efkârı umumiyeye nihayet ga gelip; — .. İllâllah senden... Diye bir naraya muhatab olması gayot tabildir. Bu Nadi lüzumsuz bir vatandaş mı. dır? Hayır... Fakat dilin! iyice ayar et. mesi ve Kemalist semadaki yıldızları iyice tetkik ettikten ve — Kemalist doctrine kıyılarını iyice kerteriz e. dip sefinesinin mevklini iyice tayin eyledkten sonra neferiğini - bilip çiz. menin koncunu geçmemeye dikkat ve ıl:inıyı bezli himmet eylemesi şartiy. Zira bu vatandasın bazan cür'etle. ri, Kemalist imanı tam olan vatan. daşları kızdıracak dereceyi bulur. Fa. raza bugünkü yazısındaki gu satırlar © nevidendir: “Londrada Ankara murakkas heye. fi asasından olarak Walta mevkufla. Te kurtarmak için çalıştım.,, Malta mevkuflarının kurtulmasını biz yepyeni bir systöme politigue'in, kendisini cihan muvazenesinde his . gettirişinin zarurf bir neticesi san . maktaydık, Acaba bu zanda yanılıyor mrydık? Hayır... Yanılmıyorduk ve yanıl . mamaktayız. Zira bu systâme poli. tigue'in kurulması nasıl Nadinin ese. ri değilse, Malta mevkuflarının kur. tarılması da gahsan onun çalışmasile ekde edilmiş bir netice değildir ve kendisi böyle bir öğünmede mazur ©. Velev bir kalem hatası ile de olsa “Malta mevkuflarını ben kurtardım,, diyobilen Yunus Nadinin, yarın bun. dan daha başka mevzularda ve iddla. ’:l;:l bulunabileceği de hatıra gele. Nadinin “Cumhuriyet” i bir gazete. dir. Bu “Cumhuriyet” in hudutları ile Kemalist Cumhüriyet'in hudutları bi. ribirine karıştırılmamalıdır. Efkârı umumiyede, üzerinde saylav- Lk sıfatını taşıyan ve Cumhuriyet baş muharriri olan Yunus Nadinin, bir mes- lekdaşına ağza alınmıyabak — kelimeler sarfetmiş bulunması kendisinin de hoş görmiyeceği bir kanaatin doğmasma se bebiyet vermektedir. Yani “Acaba Yu- nus Nadi, bu şekilde hareketi teşrif ma- suniyetine güvenerek mi e B Gibi bir kanaat . YZ Şüpbe yok ki Yunus Nadi, bund bunun için yapmıyor. O, taarruza geçtiği ta- rafın aleyhinde açacağı herhangi bir davada, söylediklerinin hesabını — ver- mekten korkmaz sanırız. Fakat Yunus Nadi, bugün, faraza Ahmet Emin tarafın dan mahkeme huzuruna davet edilmiş bulunsa, onu, orada hesap vermekten teşkildtr esasiye kanunumuz — mene der. Çünkü esas kanunumuza göre meclis masuniyeti teşriiyesini kaldır- mâzsa, o bu zevkten devre sonuna ka- dar mahrum kalır. Devre sonunda ye- niden mebus seçilirse bu hal daha dört sene devam eder. Görülüyor ki bir saylav arzu etse dahi mahkeme huzuruna çıkmaktan ve hesap vermekten mahrumdur. Bu münakaşalar dolayısiyle efkârı umumiyede doğan “teşcil masuniyeti ne sığınarak küfredehiliyor veya her hangi bir bakarette bulunulabiliyor., kanaatini ortadan kaldıracak bir hal şek H bulmak çok doğru olacaktır. Saylava teşrii masuniyet hakkı şüp- he yok ki milli vazifesini arızasız bir surette için verilmiştir. Her hangi bir hâdisede bir mebus aleyhine dava açılırsa o kendisine tevdi - edilen vazifeyi yapamıyacak bir variyete dü- ger. Fakat bizce bir mebus — Eğer kendisi isterse — mahkeme huzuruna ye'y açık mektup yıt ve şartile ve anttak meclisin tatil dev relerinde kullanabilmelidir. — Gareteci mebuslarımıza böyle bir salâhiyet veril diği takdirde efkârr umumiyede hasıl olan bu kötü kanaat kökünden balta- lanmış bulunur. * * Bütün bu vaziyetlere rağmen Tan gazetesinde başmuharriri Ahmet Emin Yalman'ın kalemiyle bugün açılmış olan çığırın çok tehlikeli olduğunu da kayde meecburuz, Ticaret kanunlarına, ticaret kaidele- rine ve ticaret ahlâkma uygun zekâ ça- hışmaları için ve böyle bir faaliyet neti- cesinde elde ettiği müvaffakryet veya uğradığı zarar için bu memlekette bir vatandaş şöyle veya böyle bir itaba ma- Tuz kalamaz. Ticaret hayatında Nadi- Nin şu veya bu initiatiative'i muvaffak etmeğe çalışmış olması Ahmet Emin Yalman'a ona hücüm etmek — hakkını veremer. Yalnız bu ticar! faaliyetir. mutlaka tlcaret ahlâk, kaide ve kanunları da - hilinde cereyan etmiş olması ve siyasi NÜfuz ve sulistimallere, yani Staviski - Ciliğe temayül edilmemiş bulunman lâ- zımdır. Ahmet Emin bu iddialarını vesi - kalara dayayamazsar efkârr umümiye karsısında müfteri mevkline düşer. Sonra Ahmet Emin Yalman Nadiyi Levantin ticaret âleminin bir müttefiki Bibi göstermekle de ayrıca büyük bir tür'ete kalkışmış bulunduğu zannını Uuyandırmaktadır. Nadinin hlddet ve hakaret derecesin- Meki ayarsızlık ne derece mühim ise, bu zatın, matbuat âlemimizde ihmal edile- mez bir krymet olan Nadiye hücumun - daki tabiye ve entrikalr şiddet de o derece ayarsızdır. Velhasıl tekrar ediyoruz: Bütün en- dişelerini Türk memleketinin içbirliği- ni tebarüz ettirmek esası üzerinde tek - sif etmeleri lâzım gelen iki sabah ga - zetesinin bu elim manzarası “nâ kabili tahamüldür.,, Arkadaşlar.. Bu münakaşayı derhal ke- siniz. Zira yeni bir kabinenin teşkil e- dileceği bugünlerde, Büyük Mili Şef tarafından sayın Celâl Bayarm — s'yast hayatında en mühim randımanları ver- meğe davet edildiği bugünlerde, Türk milletinin bir iç politika mücadelesi a- rifesinde bulunduğu — zannımı uyandır- mak büyük bir cür'et ve milli bir hata- dır. HABER Ordu kazası tahkikatı 8600 evvel Hamidiyenin — mahmuzuna ŞArparak betan Ordu şilebi kakkında zabıta Heticelenmiştir. Geminin süvarisi Hle İkinci kaptarı bugün adliyeye veriletek İstintak dalresi tahkikata vaziyet edecektir. İtintak dülyesi taikikata vastyet edecektir. Şişli Halkevinde dersler Sişli balkevinden: Türkçe, fransızca, ingilizce, almanca, biç. Ki, ve dikiş, çiçekçilik, şapkacrlik, Hüzik ve €v idaresi dareslerine 1 ikinciteşrin 1987 pa. Zartesi günü başlanacaktır. Kayıtlıların ve devam etmek istiyenlerin #ötle müracaatleri, Baştarafı 1 incide yetler, sadece, Ü Şarkta Japonyaya karşı müttehit bir cephe teşkil edisece- ği ana kadar denizlerin emniyetiai ken- di vasıtaları ile bozmamak tarafını tut- muüşlardır. Fakat bu denizalt: gemilerinin ergeç Japonlar için bir tehlike halini a- lacağı muhakkaktır. — Japonlar Cenubt Çin denizindeki Sprant adalarında yaptıkları hava üsleri” ne 200 büyük bombardıman tayyaresi göndermişlerdir. Gerek bu adac'ı ve ge- rek bu sahaya en yakın Japon adası o- lan Formozada mühim miktarda deniz- altı gemisi ve bu gemilere uzun bir blokus müddetince kifayet edecek yağ ve yedek malzeme bulundurmaktadır. Japon deniz erkânıharbiyesi, Paci - figue konfernsının tam bir — muvaffa- kıyetsizliğe ulaşacağını hesap ederek hazırlanmaktadır. Avrupa bu konferansın loplınmıım.: beklerken ve Vaşington anlaşn.asını imzalamış oları devletlerin Pacifigue'de sulhü devam ettirmek imkânların: bı - Jabilecekleri sanılırken Japonya tütün zanları suya düşürecek bir hava içinde çalkanmaktadır. Japon hükümeti Çini tamamiyle ilhak etmeden Pacifigue'de tam bir emniyet kurulamıyacağını iddia eden Tokyo matbuatını kat'iyyen tekzip etmemek- tedir. Çin tamamiyle Japonyanın - eline geçtiği anda ise ortada bir Pacifigue meselesi kalmryacağı muhakkaktır. Zi- ra bütün gürültü patırdı Çinin zengin- liklerine karşı kabaran umumij istilâ hırslarından doğmaktadır. Binaenaleyh Japonyanın Çini yutmasına ne Ameri - kanm, ne İngilterenin, ne Fransanın, ne de Rusyanın tahammülü olamıya- cağı artık açıkça anlaşılmıştır. Amerika çok çetin bir denir harbini karşılamak fedakârlıklarını göze almış bulunuyor, İktisadi zecri tedbirlere ka- rar verileceği muhakkaktır. Bunu as- kerf zecri tedbirlerin takip etmesi ihti- mali günklen güne artmaktadır. Eğer askeri zecri tedbirleri yani Amerika - nın gizli gizli teklif ettiği deniz kordo- nunu Japonya cebren yarmağa kalkı - şacak olursa Uzak Şarkta kopacak kızılkıyamet pek hunhar tecelliler gös- terecektir. Pacifigue konferansında Uzak Şark- ta sulhü koruyacak mevzulardan ziya- de gizli olarak devletlerin — Japonyaya kargı bir deniz anlaşması hazırlaya - cakları rivayet edilmektedir. Bu riva - yet iflâsa mahküm olduğu malüm iken Wevletlerin niçin bü konferansta israr ettiklerini ihtas etmektedir. Maksat gizlice Taponyaya karşı müşterek aske- ti tedbirlerin umumi hatları Üzetinde anlaşmaktır. Aşkerf abloka nasıl yapılacak? Vazi- yet gösteriyor ki Japonya diğer devlet- Terden evvel bir abluka yapmağa karar vermiş bulunmaktdarr. Japonya devlet- lerin fiili bir müdahaleden evvel — Çine silâh ve cephane yardımı yapmalarına müni olmak istemekte ise de bunt ta- mamiyle başaramıyacağı meydandadır. Zira, Çine en mühim askeri yardım Ruslardan ve kara tarikiyle gelmekte- dir. Japon erkânıharbiyesi bunu da kısa kesmek icin askeri hârekâtı mütemadi- yen Çin ile Rusya arasındaki irtibatı kesecek bir tarzda inkişaf ettirmeğe Çça- lışmaktadır. İktısadi zeeri tedbir kararı verilir, verilmez Rusların Sahslindeki petrol imtiyazını feshedecekleri ve itap ederse müşterek bir hareketle, zecri tedbirle- ve karaz vermiş olan dev'etlerin bu a- dadaki Japon mmtakatımı muvakkat işgal altına alacakları sanilmaktadır. Fakat işin en caniyane mücadele mer - halesi Japonların abluka hattın: yarmak istemeleri ile başlıyacaktır. O zaman Japon fedalleri “infilök e- den denizalti,, larla -Amerikalıların ve Avrupalıların ticaret ve barp gemileri. ne saldıracaklar ve Avrupa ile Ameri- kanın harp vasıtaları da havadan ve de- nizden Japon adalarını delik desik elde- cektir. Sovyet Mareşalı Bloher'in emri altında uzun seferlere mütehammil 5000 harp tayyaresi bulunduğu söyle- niyor, Amerikan uçak gemileri de 500 ağır bombardıman tayyaresi taşımakta- 'e « Tn Skam Ge ü Tn0 Uşşükd e seyir halinde iken taşımaktadır. Adına sinek gemi 60 — 80 mil sürfatind? motör, uskurlu değil, deta kanatsız bir tayyâft *l genilefi J) ,v v dirir. tçinde bir torpil v bombası vardır ve iki mıntakada bir dtni’-""? imkân yoktur, Su kes “4# olması, deniz üzerinde leri bunlara şeytani bir Tiyeti vermektedir. Bu nevi silâhlı Mf ve İngilizler tarafındaf maktadır. . » # Pacifigte konferansıif şartlara rağenen — bir © İ ulaşmasını Taponyanıf yf Tâzımdır. Eğer I"”:d"î tehditlerine kimse €b «" cektir. Avrupada îww yânnı - farzı muhal -Ji M herette İsrarları dahi J3 y biden kurtaramaz. ',,4 Mutsu Hito devrinde Pİ’ | mi refaha tılaştırmış OlAT Öof harbiyesinin bugünkü ":/ Japonyayı çok felâk: rüklediği söylenebilir. $ gike v (* Bunlardan biz 0":/ bizim yeni ve san sisteri | düreeleü , Finlandiy? .. guzeıî & Avrupa gü kralıçesi » Cezair, 25 (Ab-“â') * 100 üncü yıldönü: pilan çenlikler düllfd'. miş olan bir galâ lândiyeda güzellik zellik kraliçesi intihaP Z-Ajf Bir gemi de ortasında y,ğı Singapur, 26 (A ;,:", Hongkoagdan Halnan asdmdaki Bant 16 da balk: lecaktir. zümeler okuyacaktır. ld y * — 30 bi: n el akşamı saat 21 da