22 Ekim 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

“Generak Metaksasın HABER'e yeni beyanatı Mülâkatı yapan : Nizametitin Nazil Dost ve müttefik devletin büyük geli ve kardeş Elen milletinin büyük rehberi ve medeni âlemin dünya mik. yazında büyük münevveri olan 5S, E. General Metaksas, bugün Ankaradan İstanbula döndü. Haber, bu kıyme Türk dostunu karşılamak vazifesini bana vermişti. Bu vazifeyi muvaffakı. yetle başardığıma kaniim. Elen ulu. sunun Türk ulusuna karşı duyduğu sarsilmaz dostluğu en yüksek ve şuur. n General Me. taksas, bu doetluğun ın realist kıymetle. rini azami kudrete yükseltmiş olan getidir. Türk milleti kendi mu. rinin o irşadiyle bu Me. taksasm, gerek Türk . Yunan dostlu. Zundaki ve gerek Balkan paktımdaki kıymet, kudret ve manasmı çoktanbe. Yİ öğrenmiş bulunmaktadır. Fakat dost milletin büyük ve micerreb sa. Jâhiyeti Metaksas, dost devlet gefi S, nin sarsılmaz itimadı. nevver ve açık kalpli t adamı Metaksas, Balkan pak. tınm ve Türk dostluğunun büyük ki. lit taşı Metak Ankarada muasır ik dehası ile olan te. masmdan, elbet e misilsiz bir ilham ve tesir almış olacaktı. Hudutlarımz içine azami dostlük tezahürleri göstererek ve azami gu. urla müşterek Türk . Elen istikbali. nin parlaklığını isaret ederek girmiş olan Metaksas, acsba Atatürk ile yap tığı uzun mülâkattan nasil bir inti. ba yükselmişti? Ve Ankara, döst mille tin bu büyük münevveri üzerinde si. hirkâr ve tılsımlı tesirini ne derece hissettirebilmişti? Bunu anlamak ve Türk . Elen efkârı umumiyesine bil. dirmek gazetecilik sanatının yalnız bir vazifesi, bir muvaffakıyeti olmı. yacaktı, belki de bu sanatın nadir e. rişilir bir insani zevki ve saadeti ola. S. E. Metaksasa Atinada Ankara. | rikulâdeliğinden tırlarım. bahsettiğimi Ankaraya hareketinden evvelki temasımda da ayni kanaati kendisine Şakran etmiş olmanın haz. zını duyduğumu yazmıştım. S.E. ikm gerek dokuz ay ev. vel Atinada, gerek dört gün evvel İs. tanbulda, Balkan paktının atmosferi içinde çalışan ve milli şefinin irşadı. bir gazetecinin söyledi ği bu sözleri, olgunlukta en yüksek tekâmllü ifade eden bir dikkatle dinlemişti. Kendisi. nİ bu sabah Pendikte karşıladığım za. man bu ciheti unutmadığını bana şu sözlerle ihsas etti; — Ankara bir harikadır. Allahın dünyayı halketmesi nasl bir harika ve bir mucizeyse, bir çölün ortasm - dan fışkıran bu medeniyet merkezi de tepkı öyle bir harikadır. o Kemalist 'Türkiyenin dostu ve hayranı olmak. tan ölçüsüz bir antuziyazm âlan beh, size Ankaranın fevkalâdeliğini ve ha. rikulâdeliğini ve bu harikulâdeliğin ge. rek şehre ve gerek dost Türk memle. Ketine ne büyük bir istikbal vaad ve tebşir etmekte olduğunu beyan eder. ken kullanacak kelime bulamamakta. yım, — Ekselâns.. Türk milleti en bü. yük, mlsilsiz ve k muhata uzun temasmızdan edi ındiğiniz İntibar “hususi bir merak ve dikkatle öğren. mek arfusundadır kanaatindeyim. — Yazınız. Büyük Atatürk hana müstakbs! nesillere ebedi bir vecd ve. Yecek olan Legendaire hüviyetini muhtelif menşur'ardan şeçirip tetkik edecek bir fırsat vermistir. Gözlüklerinin ardından misli az görülür bir zekâ ile parlrvan mavi ne bakıyordum. Kendisini, Ata. bütün protokol rekorlarını tam iki buçuk saat beraberin. durmasmdan pek hakir ola. yök duyduğu neş'ede bir parça da gu- rx karışıktı. İki buçuk saat... Türk milletinin sevgisi, minneti, ar. zusu ve “Wimadr İle Türk milletinin Kaza ve kaderine el koyduğu gilnden. beri, Türk milletinin mübeşsiri ve nâ ve initlative'lerine ayak uyduran | milleti seviyormi, Kendisini Sencral Metaksas Haber mümessili ile beraber, mürşidi olan Büyük Milli Şef, hiçbir milletin, hiçbir kıymet, mana ve dere. cedeki mümessiline böyle bir iltifatta illetin şerefli ve yük. ilinin tam bir şuurla id. rak etmiş olması Atatürk tarafından gösterilen yüksek iltifatın ve tak yi delâlet eder. Bütün dikkatimi kulak- Yarımda toplıyarak onu dinledim! — Evet... - diye devam etti - Türk Milli Şefinin bana bahşettiği uzun dakikalar kendisi hakkında edinmiş bulunduğum fikirleri yalnız tevsik et. medi; bana bu tarihi şahsiyetin mevcut eserleriyle elde edilen hüviye- tinden çok yüksek ve ulaşılması güç | bir manaya sahip bulunduğunu da öğ- retti, Bana bu hakikati öğrettiği 1 çin dost ve müttefik Türkiyeyi ziya. relten çok memnun olduğumu size be. yan etmekten hususi bir zevk duya. rım. — Ankar sunuz Eksel — Memleketinizden bir sonra ayrılacağım, Size b bu ayrılışım Türk memlek, gelmek arzusile vaki ölan suretinde telâkki edilmelidir, memleketimi ve milletim sanlar arasmda bulund kudretle anladım. Temsil let ne derece ulvi bir hakkında ne buyurur. Burada seven in. mu çok ttiğim mil. ile diğergim bir feragatle bu millete bağlamıssa bu millet de böyle tarihte misli olmıyan bir kardı kuvvetli bir mukabele dır. Aranızda geçirdiğim birkaç gün benim için unutulmaz bir hatıradır İki millet biribirine karstlıklı bir iti mat termektedir. İki millet nre- sındaki bu itimadın her siyasi teza- hürde en büyük döştlük ve fedatâr- lıkla çerçeveteneceğire inanıyorum ve inanmız. Türk . Elen kardeşliğinin on iğe o derece karakteristik hattı iki milletin ve iki | devletin biribirine en kat'i itimatla bağlanmış bulunmasıdır. Bunu dik. katle kaydetmenizi istiyorum. — Ankaradaki temaslarınızda vapr- lan siyasi konuşmaların o mahiyetini bana söyler misiniz? — Havhav... Ankaradaki konusma. larımiz, bizi, Türkiye ile Yunanistan arasındaki b rt bir kat daha kuv. vetlendiren esas'ara ulastırmıstır. — Ankaradaki konusmalar Balkar paktıma herhangi bir ilâve mahiyetin. de midir? — Balkan paktı bir siyasi vesika. nm en mütekâmil manasını ifade e. der, Ankarsdaki dost ve kardes te, maslarımız biribirine dost ve mütte, fik olan dört devletin dostluk ve itti. fak esasları Üzerindeki devamlı sada. Katini tebarüz ettiren bir etüd suretin. de telâkki edilebilir, Şimdi hususi trenin salonunda yal. niz deği'dik. Ekse'insa refakat Geden Atina sefiremiz ve edih sefirimiz, bü. tün Elen heyeti, Elen gazetecileri, Elen gazetecilerini izaz için cidden biiyük bir isabetle secilen arkadaşım Neşet Halil ve hariciyerin her mira. fir nezdinde çok güzel bir intiba br. | rakan hususi kalem direktörü . Refik bu | nederece | bulunmakta. | 8isinin müme dır. Amir etrafımıza yorlardı. Yalnız dostluktan, yalnız sevgiden, yalnız kardeşlikten ve yalnız “misli bu günkü dünyada mevcut olmıyan bir in. sani ve medeni anlaşmadan,, bahseden Elen şefine sorduklarımdan başka 80. rulacak nasıl bir sual olabilirdi? Ondan, ancak, sözlerinin bende en yüksek itimat uyandıran ahengine ka. tılacak, bu ahenge en azami ehemmi. yeti bahşedecek bir vesika arıyabilir. dim. — Ekselans. toplanmış bulunu. - dedim . Türk mileti | sellerinden ve Türk devletinin yüksek salâhiyetlerinden daima şöyle bir söz işitir; “- Bir gün gelecek iki milleti i. dare eden devletler aralarmdaki hudu. du dahi kaldıracaklar., Ekselâns, bu yüksek medeni ve insani manalı söz kadar bir Elen mümessili ta. rafından teyit edilmiş değildir. Bunu teyid etmek istemez misiniz? Muhterem misafirin güzel mavi göz lerinde insanlığın Ooyüksek idealisti Atatürkü tanımış muasir yüksek şah. siyetlerin gözlerinde parlıyan ilâhi ışık ışıldıyordu. En ufak bir tereddüd göstermedi. — Veriniz kaleminizi.. - dedi - Ve stilomu alır almaz, bir dile bi. tün şiiri ve belâgati ile vâkıf ve sahip büyük ve olgun münevverlerin akıcı ilhamını da geçen bir süratle gu satır. ları yazdı: (*) “Türk ve Elen milletlerine müşte. reken..., “Muhtemeldir ki bir gün gelecek Ak lahın inayeti ile Türkiye ve Elen diyarı arasında hudut kalmayacaktır. — İki millet birleşecektir. Hayatım bana böy- le mesut bir günü idrak etmek saadeti- ni bahşedsbilip edemiyeceğini bilmiyo- rum. Fakat mevut olan o mesut günü idrak edecek Türkleri ve Elenleri gim- diden töbrik ederim... Ve bir idenle inanmış yüksek mi. nevverin kudretli kalem oynatışı ilâ #ltına imzasını bastı: Metaksasi.. Türk ye Elen efkârı umumiyesinin mümessilleri, Türk ve Elen diploma. Türk ve Elen Devletlerinin yüksek memurları, insanlığın en manalı, en kıymetli mü. li olan kadınların ve.kardeş millet Şefinin yazdığı şu satırlar ve altına koyduğu İmza sil ve santim ki dünyanm bu berbat kin ve | Bayz girdabı içinde kirlendiği şu lâ ne'li devirde, İnsanlığa istikbalin Mes'ut safaklarını vaat ve tebşir eden en insani ve medeni bir tarihi vesika. SE: Metaksas bu mühim vesikâyı tarihe tevdi ederken müstakbel Türk ve Elen nesillerinin yaratıcısı olan Yunan anaları Bayan Metaksas tara: İmdan ve Türk anaları Bayan Ruşen Eşref tarafmdan temsil edilmektey. diler. Ona başka ne sorulabilirdi? Dört satırı ile bütün diplomasi, bü. | tün politika ve bütün gazetecilik her türlü merak ve tecessüsünden kurtul. muş bulunuyordu. Atatürkün misilsiz iltifatma muhatab olan dost ve müt. tetik devlet mümessilini saygı ile se, (9) Bunun Kiişeyi ilk sayfamız: huzurunda, | “Ayıptır, Fikir münakaşası 22 İLKTEŞRİN — re Bayi edebiyatı şeklini aldı. (Baş tarafı 1 incide; kir üzerinde başlıyan münakaşa, her za- man oldüğu « gibi şahsiyata ve- ne yazık! - küfür vadisine dökülmüş bu» lunuyor. Hattâ bazı yazılar şahısları istihdaf etmekle kalmıyor, bir Kısım vatandaşlarımızı rencide edecek (bir mahiyet alıyor. “Ahmet Emin Yalmanâ,, Cumhuriyet gazetesinin en göze görü- nür sütununu çerçeveli olarak işgal e- den bay Yunus Nadi: “Kurtuluş ve İstiklâl cidalimizin şa- fak renkli al kanları içinden yükselt - tiğimiz yeni Türk rejimine sulkast yaptığın içn İstiklâl boyladığından sonra uzun bir müddet nutkun tutulmuştu. Bu esnada mierha- | leler alan rejime şimdi bizden ziyade bağlanmış görünerek beni derebeylikle ve hattâ irtica ile ithama kadar ileri gidiyorsun.,, D'ye başlıyan ve içinde aynen ikti - basını gerek kanunen ve gerek wcda - nen ve ahlâken mahzurlu gördüğümüz bu yarısını doğrusunu söylemek lâzım gelirse, kendisine yakıştıramadık. oÜ- zerinde resmi sıfatından - başka bir de ir -adamı,. vasfını taşıyan - Yunus Nadiyi bu kadar ileri harekete, karşı tarafım tahrikinin sevkettiği belki #idia eğ'lebi Fakat, Cumhuriyet başmuharririnin bir fikir münakaşasını doğrudan doğ - Ahmet Emin Yalman'ın “Dönme €,, çevirmesi ve bunu “ulnnm gis inmez bir zillet damgası, suretinde tavsf etm ile ne dereceye kadar kabili telifer. Burun münakaşasını Yapmak gerçi bize düşmez. Amma, yapılan ve doğ- Tudan'doğruya şahsiyata dökülen böy- Je bir minakaşanın sadece “ayıp! ol- duğunu işaret etmek istedik. Bizde fikir münakaşalarının ne yol - ca döküldüğü hakkında okuyucula- rımıza bir fikir vermek için bugün, bu iki garetede çıkan yazılardan bazı par- çalar alacağız. “Cumhuriyet, te, hüviyetini iki yıl dır altında gizVyen bir muharrir? “İntişar etmeğe başladığı gündenber! müşteri bulamıyan bir mets gibi elden ele devredilip giden şu Tan gazetesi, bilhassa yeni sahiplerinin mülkiyetine geçti geçeli meslek haysiyetini ayak. lar altında çiğneyerek küstahlığın hu- dutlarını aşmış, temeli küfre dayanan saldırıcı bir hal almış bulunuyor, diye başlıyan bir yazı neşretmiştir, Muhar- sr, bu yazısında, bir iki günlük müna- kaşanın kısa bir tarihçesini yaptıktan sonra, Tanın “Göbbele doğru söylü- yor! yazısiyle “bulanık hava, yarat- mak siyasetini ayan beyan açığa vurdu- ğunu, halkı yabanc: bir rejimden” ür- kütmek süretiyle ona diğer yabanc bir rejimin propagandasını yutturmağa ça- aştığını iddia ediyor ve diyor ki; “Kendilerine cevâp vermek hakkımız değil, vazifemizi. “Cevap verdik t€ ne yaptık? Terbiyeli, mutedil bir Hsanla, meslek haysiyetine son derece dikkat ederek aldardıklarını söyledik ve telâşa düş > memelerini, lüzumsuz vere — dost bir memleket aleyhine hava yaratınağa uğ- rasmâmalarını tavsiye ettik, “Bu tek yazımıza ayni itidalle ce vap verebilirdi. Yapmadılar. “S2 fa- #stsiniz, Göbbelsin avükatısmız(.. “di- yerek ifurada bulundular ve işi şah- siyata dökmüş oldular,,, Cumhuriyet'in “iki yıldız, r, müna « kaşanm küfür yoluna girmesinden 'Ta- nın mesul olduğunu bilhassa iddis et- tikten, Tan sabipletinin mütareke 8€- nelerinde- Amerikan mandasınm pro « pagandasını yaptıklarına işaret ettikten sonra, yazısını şöyle bitiriyor: “Bu güzel ve temiz memleketiz bi- lanık hava yaratmak suretile maişet: lerini temine çalışmaktan vazgeçsinler. Eğer ellerine kalemi aldıkları günden» beri gazetedilik sahasmda uğradıkları muvaffakıyetsiziiklerden © sonra hâlâ kabityetlerine uygun bir meslek seçe - gemin leme Ram ————— mladım. Ekselâns; Türk efkârı umumiyesi şahsmıza gösterdiği misilsiz itimatta hakir olduğunu gömişie. Nizameddin NAZİF İ başlığı ile mahkemiesini | ilmeyiz münakaşa mevzu | miyorlarsa, sırtlarına birer MH mahalle aralarında — Eskiler alayım. 4 Teranesiyle de pekâlâ & > lerini batırlasmlar. Türk demokrasisinde #rie “€ # (düşmanlığına yer yoktur. lekette menşei kendi istidadı serbesttir, Fakat Türk di dıkları gibi sağa scla li zıları nafakalarını ii ei ye.memleketin içinde bulanık ratılmasma tahammül e âciz demokrasilerden “Bizim demokrasimiz! ri bozmağa çalışanlara bildirmeğe muktedirdir. Hakiki demokrasi de buğ! ay “Cumhuriyet, altıncı bazı “vesikalar, bü yi rini faşistükle itham edenleri nistlik propağandası ei Gıkları kitaplarla, mec taplardaki bazı parçalarlâ es” yer. “Tan a gelince; Ankarsdf | Ahmet Emin . Yalman, aş yazılarının “Şuurlu vatandaş” da derin bir infial er taraftan “şiddetle cevap e | sözlere muhatap olduğudu tiriyor ve diyor ki; “Bu yoldaki tavsiyeler (Cİ gizetesinin. façistçe yazıla! | münevverleri arasında sitlerin iadeleri olduğu İŞ tavsiyesiyle söylenen sö? larmı aşağıya yazmıya ys Ahmet Emin Yalman Syf tavsiye edilen belkibaşi mü biri şudur: “İnklâp rejiminin çok açık * hir harici ve 'dahilt siyi ye vd Cumhuriyet gazetesi bunü kavramamış veya kavramak yü tir. İspanya işinde meylimif tarafındadır. Çünkü bu o” men tanıyoruz. HAM Madridö miz vardır. Sonra, dalma me” metlerle beraberiz. e Halbuki Cumhuriyet gâr" danberi açıktan açığa Frank | tutmuştur, Biz, Milletler xi aline taraftarız.. Tecavüz ye kirlerinin haydutluk diye veli mesi ve dünyada sulh ve küm sürmesini candan ister” Cumhuriyet gazetesi, İm tecavüzünde Japonlar lehin€ ei gösteren bir lisan kullan Almanya ve İtalya ie desi istemekle beraber, sulh. mi me gittiği Yolun katiyyen taraftsf” noktada Rusya ile uzun senblef”, des geçmiş bir yoldaşlığımız va ki Cumhuriyet gazeteni Nazi VE yi İni tutmuş ve Rusya ile HÜ #ürscak yazılar yazmıştır.. wi Dahlt #iyasetir de Türkiye mökrat, er gani bir iclal Halbuki “Cumhuriyet, Si yazılarında tamamile faşist, 71 geri bir yol tutmuştur, Almi teknik bilgi seviyesi, okuma sy #i bizder c'*ette çok ileridedir” 4 bu memleketler dabiit da: i ken fikir, ve münakaşa hi işler ve halkın termeii bakleri dir, Atatürk en süratli ve mans xılâplarda Türkiyede #ikir mağa muvaffak otmuş ve sai mevsimsiz tek bir adım atm Bizim Almanya ve Ttaiyads öğrenecek bir şeyimiz yoktur” i mükadderatn halk (le saral 14n- etmek ve mllnakaşa KÜPÜ” gf yerhiek bakımından onlar vine? i irdeler, i Çek Mm askeri faali malik Prag 32 (AA) — Avusturya lejyonlarına e (Gekoslörakyada, yaşıyan Al nm gtçerlerde Saksanyada “ Bam alimdâ vöcüda geririini “© şılmaktadır, Bu'liva, takriberi 3.000 clup merkez büromu mler Romanyaya gi“ ye Türk hey€.” Romanya veliahtı Pren* baylığa terfii münasebetil€ İ beşinde Bükreşte ya; merasime hükümetimiz d€ miş olduğundan dün bir K saat 18 de Bükreşe gitmi?