14 Temmuz 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

İspanyada Asiler taarruza geçtiler Denizde de bir çarpışma oldu Kontrol işi küçük devletlere bırakılmak isteniyor Avila 13 (A.A.) — Havas ajansının müuhabiri bildiriyor; Beklenildiği gibi asiler dün — bütün Madrit cephesinde taarruza — başlamış- Jardır. Asiler general Mija kumandasın- daki kutaları geri püskürttükten sonra kendi hatlarında tashihler yapmışlardır. Asilerin yakında bir mukabil taarru- za geçecekleri ve düşmanın giddetli taz- yiki altında terketmek mecburiyetinde kaldıkları araziyi istirdat — edecekleri tahmia edilmektedir. Dün ast bombardıman tayyareleri hü küme'çilefin mevzilerine — birkâç ton bomba atmıştır. Tayyareler bilhassa ba taryaları hedef ittihaz etmişlerdi.. Hü- kümetçilerin dün tanrruzlarınt gevşet- tikleri hissedilmiştir. Evvelki — günden itibaren asiler Madrit cephesinde ha- valara hâkim bulunmaktadırlar. — Dün ilk defa olarak hükümetçiler birkaç ke- Te harbi kabul etmemişlerdir. Madrit cephesinde hükümet kuvvet- kerihin asi mevsilerine yaptıkları taar- Tuzun tMmuvaffakiyetsizlikle neticelendi- Zi söylenebilir. Bit deniz çarpışması Valansiya 18 (ALA.) — Canarlas is- mindeki ast kruvazörün dün sabah altı bükümnet torpidosu refakatinde — giden bir destroyeri takibe başladığı öğrenil- mesi Üzerine hükümet gemileri destro- yeri himâye ederek Valence — limanına girmesine yardım etmişlerdir. İki tara- £m topları ateş etmişlerse de hiçbir ne- tice hâsıl olmamıştır. Birkaç saat sonra Canarjas tekrar Valence — açıklarında görülmüş fakat sahil bataryalarının a- teşi karşısında şimal — istikametinde u- zaklaşmağa mecbur olmuştur. Canarlas Sagopta bavzasına gelince dönmüş ve | denize açılmıştır. Düşürülen hükümet tayyareleri Maidrit cephesi 13 (A A.y— Havas ajansının muhabiri bildiriyor: Madrit cephesindeki ordu erkânıhar- biyesinin biüldirdiğine — göre asiler 10 temmuzdanberi 38 hükümet tayyaresi düşürmüşlerdir. Bundat mâda yirmi kadar — tayyarı mühim hasara uğrıyarak hükümet hat- Jarına dönmüşlerdir. Fransız haduüdunda kontrol kalktı Paris 13 (A.A.) — Öğle zamanı Fran sız — İşpanyol hududundaki beynelmi- Jel kontrol kaldırılmıştır. Bununla be- raber, Fransanm ademi müdahale işin- de giriştiği taahhüt mucibinte — hudut kapalı kalacaktır. Büyüklerin beceremediği iş... Londra 13 (A-A,) — Press-Assodla- kione göre deniz kontrolunun iki veya üç küçük devlet tarafından temin edi- mesi, İspanyol Timanlarına bu devletler farafından beynelmilel müşahitler teyin edilmesi hakkındaki teklif tetkik edil. mektedir. Almanyanın bir kararı Pariş 13 (A.A.) — Övr gazetrsin- de Madam Tabouis son günler zarfında 11 temmuz 936 tarihli itilâfların tatbiki için teşekklil eden Avusturya — Alman komitesindeki Avusturya murahhastarı: nın 'ağağıdaki maddelerin kabulü için “Almanlar terafindan verilen ültimatomu zeddettiklerini bildirmektedir. 1 — Nazilerin Şuşnig kabinesine iş- tirakleri, 2 — Naziler aleyhindeki kanunların iptali ve nazilerin affa mazhar olmaları. 3 — Avusturya gazetelerinde Hitler aleyhinde yazılar çıkmasınım meh'i | 4 — Bütün Alman gazeteleriniz A-| vüsturyaya kabulü. Madam “Tabouls, Avusturyanın a- mzitmkâr variyeti karşısında von Papenin Hitlere duha #rrtedil — davranılmasını tavsiye ederek hüdisatı tacil etmenin doğru olmryacağımı töylediğini tddia et mekte ve Hidlefin bumun — üzerine İs- patiya harbi böünceye kadar orta Avru- Pöda her türlü hareketlerden İçtinap et- :ı Marar vereceğini ilâve eylermekte- Üç asi tayyaresi ( Valans, 14 (A.A.) — Palmade Ma- Musolini (Baş tarafı 1 incide) İngiliz gazetelerinin - rivayetine bakılırsa Musoliniyi bu ziyarete zor. hyan sebepler şunlardır: | — Ön iki ada ahalisi tarafm- harp kuvvetlerine bir mevki vermek l4. zımgeleceğini, bunların teker teker bü. Yyük bir ehemmiyeti olmasa bile ikisi veya bir kaçı birleştiği takdirde Akde - nizde bugün mevcut farzolunan deniz dan yapılan bir daveti kabul edeme- | müvazenesini bozabileceğini kaydede . mezlikte bulunamaması, 2 — İtalyanm on iki adada ne Yani İtalya başvekilinin sırf on iki ada ıhılııı’:e bir nezaket göster. mek emeliyle yapmağa karar verdiği bir ziyareti boş ve manasız bırakma- mak için buna bir siyasi mana kat- mağa lüzum görmüş olabileceğini söylemek de mümkündür. Zira son bahar manevraları aka- binde, Trablüs garpta yapılan nüma. yişleri Egede tekrarlamak plânlı bir hareket şeklinde kabul edilirse bir derece hâkim bir vaziyette bulundu- tak müdafaa için muhtaç olduğu, Ak - u şarki Akdeniz milletlerine ve | denizin haricinde bu memleketin hiçbir sonbahar gününe tatsızlık karıştıra- l bilir. Şarki Akdeniz milletleri ve İn. giltere, İtalyanın on iki ada üzerinde. ki hâkimiyeti hakkında bir kanaat sahibi olabilmek için İtalya devleti tarafından bu derece çok masraf ih- tiyar edilmesiyle ve İtalya başvekili Muşsşolininin şahsan böyle bir zahme. ti göze almasiyle cidden mustarip o- luyorlar. Bununla beraber, hâdiselerin seyrine, İtalya ile olan münasebetle. rimizin dostane inkişafına bakarak İtalyadan böyle bir hareketin sadır olacağıma inanmak istemiyoruz. Bu lııbır_ı bir İngiliz gazetesinin kontrol süz bir heyecan yaymak istemesine hamletmeği daha doğru buluyoruz. İtalyanım Onikladada bir büyük nüma- yiş yapmak istediğini! bildiren haber. ler gunlardır: Dn İki ada Bnüür- de nümayiş ? | Deyli Tegraf gazetesi İtalyanın Şazkf Akdenizde bir nümayiş yapaca . Bını ihsas eden bir haber neşretmekte- dir. Gazetenin Roma muhabirine atfedi- len bu haber şudur: M. Musolini Romada gayet muhte - şem yeni bir nümayiş bazırlamaktadır. Bu nümayişe “Onikiada Günü,, izmi ve. rilecektir. Tezahüratın başlıca hüdisesi 1912 harbindenberi İtalyanın elinde ka, tanı Şarki Akdenizdeki Önikiadanın aha- lisi tarafından — gönderilen murahhas heyetlerin Romaya muvasalâtı olacak - tır. Bu adaların ahalisi ttalyan idaresin. den gördükleri nimetlerden dolayı — M, Musoliniye teşekkürlerini beyan ve fa. şizme sadakatlerini teyit edeceklerdir. İhtimal Rodos valisi Kont de Veceki- nİn riyaset edeceği müntehap heyet Duçeyi Onikiadayı ziyarete davet ede- cek ve anlaşdan İtalya Başvekili san . baharda Onikiadayı ziyaret edecektir. M. Mumolininin Rodos seyahati geçen martta Trablusgarbe yaptığı seyahat gibi büyük bir zafer alayı şeklini ala . cüktır. *Oniklada Günü,, bir tezahlir olmakla kalmıyacak, bu münasebetle İngilçere - ye ve Şarki Akdeniz havzası milletleri me İtalyanın bu adalar Üzerindeki haki. miyetinin ne kadar kevvotli olduğu gös. terilecektir. “Oniklada Günl,, ağustosun on İki- sinden yirmisine kadar devam edetek yillik ordu rmanevralarından sonra tesit edilecektir. Ak denizde Türk donanması İtalyan muharrirlerinden Franko Mahgezi “Messagero,, gazetesinde neş- | rettiği uzun bir makalede Akdeniz harp kuvvetlerini gözden geçirmektedir. İtalyan muharriri, Akdenizdeki İtal. ya, Fransa ve İngiltere donanmalarının yambaşında diğer devletlerin deniz jorgusden geldikleri kuvvetle tahmin edilen 3 ast tayyaresi dün sabah Va . Jans şehrinin üzerinden uçmak istemiş. derse de taayyare toplarının ateşi kar - şısında şehrin civarına 20 kadar bom- 'ba attıktan yonra kaçmağa mecbur ©! . müuşlardır. | rek diyor ki 1 “Yugoslavyanın deniz kuvvetine an. menfaati olmadığı yazılıyor. muhribi vardır. Bunlardan dördü son derece,yenidir. Altı tane de yeni deniz altı gemisi bulunmaktadır. p En kuvvetli filo, Türkiyenin Türkiyenin deniz kuvvetlerinden şu şekilde bahsolunuyor: “Türk filosu Şarki Akdenizdeki filb. Roman siyörüt Gürcüği Hlirülün Zafer ve Adatepe torpitolarımız ların her zaman en kuvvetlisi olmuştur. Bugün de öyledir. Cüzitamları itibariyle ahenklidir, hem kruvazörleri, hem de . nizüstü ve denizaltı torpldoları vardır. En kuvvetii gemisi meşhur (Göben) kravazörüdür. (Yavuz) ismi verilen bu kruvazör 24.000 - tonluktur. Umumi hazpte iyl harp ettiğini göstermiştir. Bir çok top yemiş, hava bombardımanı- Na tutulmuş, fakat asla ezilmemiş bir devdir. y 1930 da asri bir şekle konulmuştur ve bugün bütün kuvvetiyle teçhir edilmiş bulunuyor. “İki cski kruvazör olan (Hlamidiye) e (Mecidiye) nin yerine yakında se - İdzer bin torluk iki gemi konacaktır. 1931 de İtalyada yapılmış olan 4 asrf torpido e diğer 5 denizaltı gemisi hiç te ihmal eğlemiyecek bir kuvvet olan bu filoyu tamamlamaktadır . “Bu Hlonun Üzerinde bulunan vazife 'Türkiyenin Akdenizde, Katadenizde ve Boğarzlardaki coğrafi vaziyetiyle alâ . kadardır. Boğazlar meselesi her cephesi ile ve Üzerinde varılân son enlaşma ile herkesin malümudur. Hakikat şu ki, Karadenizde harp gemilerinin Akdenize akmasına müsaacde edip etmemek imkâ- g, ameli ve mutlak surette, Türkiyenin elindedir. 'Bundan başka, Boğazdan herhangi Bir asketi deniz kuvvetinin girip çık - masına da müsaade edip etmemek hak- kmma maliktir. Bu vaziyet Türk dbstlu . Hunun ber zaman için haiz bulumluğu milletlerarası kıymeti izah eder.,, Sevyetler Birliği Deniz — kuvveti Soövyetler Birliğinin deniz kuvvetine geçen muharzir, bu devletin askeri kuv. vetinin bilhassa insan çokluğuna daya « nar kara ordusundan — ve “harikülüde olduğu söylenen,, hava kuüvvetlerinden ibaret olduğunu ve deniz kuvvetleri - nin “ehemmiyet verilemiyecek derece « de göründüğünü,, kaydederek diyor kit *“Sovyetler Birliğinin Akdenisde bir deniz kuvveti çehresini göstermesi Ba. ğazlar muabedesinden ileri gelmekte - dir. (Bu itatya için mühim bir şeydir, *takat yalnız İtatya için de değil). Bu r a ea Rodosa gidiyor | Gihetten, kuvvetli bir Sövyetler deniz kuvveti vardır, diyebiliriz. “Fakat ekde edilen rakamlar, kati de- Gildir ve biribisini nakzediyor. Geçen seneye kadar Sovyetler filosunda 24 bin tonluk üç eski zırhir, kuvveti meçhul Beş kruvazör, yirmi kadar torpido muh - ribi, bir okadar da denizaltı gemisi vardı, “Bugün (bu malümatı bir Amerikan kaynağı veriyor) büyük bir program tatbik edilmektedir. Bu programa göre, otuz beşer bin tonluk iki zırhli, on kru. ::: »bir çok denizaltı gemisi yapıla . Bu program hakikaten tatbik edilme ye başlandıysa ve bu deniz kuvvetinin adamları bütün fenni ve ruhi kabiliyeti haizse, Rus bahriyesini gözörkinde bu - lundurmak lâzımdır. Çünkü o takdirde bir Avrupa ihtilâfinda alacağı mevki, hiç te ikinci derecede kalmar.., Makale şu suretle bitiyor: “Askeri sahada tesiri olan veya ola - bilecek kuvvetler üzerindeki bu kısa göz den geçirmeden çıkarabileceğimiz ol . dukça sarih bir şey var: Bu kuvetleri ihmal etmek olmaz. On, ları hayatr — denize bağlı olan İtalyan milletini alâkadar eden siyast ve aske- Tİ vaziyet mevzut bahsolduğu zaman daima gözönünde bulundurmak Tâzım- dtn.,. Çin Maliye nazırının sözleri Nevyork 14 (ALA.) — Şimdi Ame- rikada bulunan Çin maliye nazırı Kung Uzak Şarktaki — karışıklıkların Japonya tarafından hazırlanmış oldu. ğunu ve dünya sulhunun tehdit edil- diğini beyan etmiştir. Çin sefirinin beyanatı Vaşington 14 (AA.) — Çin sefiri Vang, Hariciye Nazırı Hull ile 20 dae- Kkika kadar Çinin şimalindeki vaziyet hakkında görüşmüştür. Befir, matbunta gu beyanatta bulun. muştur: “— Vaziyet gergindir. Fakat Çin yolta makfam, eimtek işin günden ge- Japonyanm tocavüzüne kargı kendisini müdafaa etmek mocburiyetinde kala. caktır.,, Diğer cihetten vaziyet daht vahim bir gekle girmeden Çin ve Japon hükü- metleri arasında tavassutta bulunmak cereyanları Vağington siyasi mahfelle- rinde baş göstermeğe başlamıştır. Ingiltere müşterek cephe tutulmasını istiyor Vaşington 14 (A.A,) — İngiltere hü. kümetinin Çin - Japon hadisesi hakkın daki notasınmm muhteviyati gizli tutul- maktadır. Bununla beraber iyi haber alan mahfeller Londranım müştereken harekete geçilmek üzere alâkadar memleketler arasında derhal istişare. “ler yapılmasını teklif ettiğini beyan etmektedirler . Görünüşe göre Vaşington İngiliz te- şebbüsünü tasvip etmemektedir . Japonya dünyaya meydan okuyor 'Tokyo 14 (A.A..) — İngiltere —ile Amhbrika tarafından yapılacak dörtane bir tevassuttan bir fayda hösıl olup ol- mryacağı hakkında sorulan suale ceva- ben hariciye nezareti namına söz söyle- meğe salâhiyettar olan bir zat, “bu se- bah Japomyanın böyle bir — tavassutu müsaft bir şekilde — karşılamıyacağımı,, billirütştir. Ak deniz kıyılarında 1talyan casusları Fransa ile İngiltere, çok chemmüiyet. li bir mevzu üzerinde Tİtalyaya karşı birleşmişlerd'r. Bu, bir “EBntelicens Servis “orsusluk,, karbidir, Bu sobalhki posla üle gelen İngiliz gazetelerinden “T'he People,, Paris mu- habirinden aldığı yu mektubu - zikret- mekledir: « *“Fransa hükümeti, Afrikada, idare. si altında bulunan arazi de İtalyan ajanlarının Arabları, İngilizler aleyhi- ne kışkırtmaları Üzerine derhal hare- kete geçmek lüzumuna duymuştur. Bu tahrikât yalnız Arablar arasında de. ğil, İngiliz idare veya hlmayesindeki diğer yetli ahali urasmda da yapıl- maktadır. Ttalya tarafından kurulan ve büyük bir faaliyetle izletilen bu tahrikât me- kanizmasının faaliyetini en ziyade şi. mal ve şarki Afrikadaki Fransız top- Ağaç siyaset ; Birleşmiş Amerika Cümhurreisi vel ile bazı Amerikan mebuslâff 4 ferson adasında verilen bir de gayri resmi surette bir ' aktederek günün siyasi mesele)! Tüşmüşlerdir. Celâl Bayal Dün Izmire bareket etti Vekil kooperatif işlerifi gözden geçirecek İktısat vekili Celâl Bayaf # akşam maiyetleriyle beraber 'hareket etmiştir. Vekilin bertP4, de vekâlet siyasi müsteşart Aİİ Törel, Türkiye Cumhuriyeti ve İş bankaları” umum müd” Kemal Zaim ve Muammer î: ölçüler müdürü Nizameddin duğu halde dün akşam İzmire P etti. İktisat vekilimiz İzmirde kredi kooperatifleriyle, yaş Fi ihracat kooperatifinin işlerini edecektir. N Vekil Kuşadasındaki yağ kasiyle Nazillideki kombinay! d tiş edecektir. İktısat vekilinin Jş tesi veya salr günü İstanbula si muhtemeldir. Müteakiben P? raya gelecek ve yahut Zonguldy rikiyle Kastamonu ve Karahük / valisinde bir seyahate <7 Rupneli Dir Ölu '—# Usküdarda oturan Hikmetin yaşında Mebuse iki gün evvel bsf ği muş, bastaneye kaldırılmış, Mj dikten sonra tekrar evine göndü” tir. Mebuse dün evinde otururktf | denbire fenalaşmış ölmüş cescdi. muayet? 4 Frunsa bu hadiseleri çok © yetli telâkki etmiş ve milil bir itina ile yetiştirilmiş YA adam bulunduğu ve bunların Dak | sımda gerek nutuklar si ş risaleler tevzi etmek surelile * İngiltere aleyhine bir İtalyanın kullandığı bu t8” lardan tir kısmı yerli aht Bunlar ftatyada tarsil görmütl” den birçok kimseleri de bu ” ganda işi için angaje etmeğ? el Italya Türk ıiınl“"