17 Haziran 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Okuyupa hücum e Klod Blanşar mila mankafa ve neden maskara olsun? Son Posta muharrirleri Fransızca bilmedi Yazan: Geçenlerde İstanbula gelen büyük bir Fransız gazetecisi Parisin ve bü. tün Fransanm “hattâ Avrupanın” en çok okunan bir gazetesinde - ki adi Paris , Soir'dır . Türki zden bab. seden birkaç yazı neşretti. Bu yazı- lardan iki tanesini biz büyük birrmem nuniyetle tereime ederek ilk sayfa- mızda neşrettik. Zira, Klod Blanjar imzâsile Paris.Soir gazetesinde çıkan bu yazılar, bugüne kadır;Avrupada al âbı ve Kemslist Türki, etmiş. olun yazıların mutlaka en i yine mutlaka cn bitaraf ve dürüst olanıydı. Biz malı. mızdan eminiz. Bizden bahsedecek kalemin ve dilin yalnız bitaraf olm sını ve dalaveresiz hareket etm isteriz. Klet Blangar işte bu isteğimi. 7 uygun hareket etmiş olan yabanci muharrirdir ve yazılarımı Türki Fransa arasındaki Hatay davası en çetin bulunduğu bir zamanda y yazıp neşretmiştir. Şunu da unutmamalıdır ki, Fransız dilinin gündelik gazete sütunlarında nadir olsrâk yükselebildiği pek vaffak bir edebi kıvraklıkla kale- ıştırarak- ve her satırında epgin bir muhayyileyi canlandırarak rkiyeden bahseden Klot Blanşar bu lekete davet eğilerek gelmemişti, da bir propaganda şebekemizin e hareket etmiş ve gözleri tırılmış değildi. O sade bir sey, gibi dolaştı. O, gok dürüst bir gazete ciydi, yahut Kemalizmin on beş nlamadan tmemel kleri için mi ? Nizamettin Nazif geldiğini bilmiyecek kadar mankafa olduk İ tan sonra bu kafanın binlerce y: Akü İ muünimüzm: çüzebileceğine nasıl ihtimal ve | rilir, Gaflet ve cehaletlerile güzeteciliği de kıy» | m düşüren mankafa ve maskaralarda | muhakkak ki tahai ve irfanla beraber zeki | ve izan da yak. Dün bu satırları okuyunca düşün. | düm; » #l *“— Acaba Blanşarm yazılarını ter. cüme edip neşretmekle biz bir hata; işlemiş olmıyalım! Acaba bir Fransız muharririnin yazdıklarımı iyice a | DİZ yamamış mıydık? Herif bize uluorta gmüştü de biz bunu iltifat mı san. | mıştık? Hemen kolleksiyon memurunu ça. | gırdık, Klod Blanşar'ın makalelerini | zeşreden Paris-Soir nüshalarmı getir. | dik ve büyük bir hayretle gördük ki) dostumuz Burhan Cahid aldanmış ve garib bir surette hatalı bir yola sap. mıştır. Klod Blanşar'ın Ankaradan “bu on beş bin nüfuslu kasabacık,, diye bah. settiğini söyliyen Burhan Cahid ve Burhan Cahid adi: dostumuzun “Mas. kara” başlıklı yazısmı neşreden Son. l Posta'nım tahrir müdürü herhalde bu yazıyı okumamış olsalar gerek. Eğer okuduklarını iddiaya kalkışırlarsa bu takdirde “okuduklarmı anlamamış, olduklarını söylemiye mecburuz. Çün- kü bu Fransız muharririnin Ankara hakkında yazdığı satırlar bizim dili mize aynen şöyle terclime edilebilir; “Sultanlar imparatorluğunu ört. yıldanberi bin bir âbide yaratmış o. lan ilâhi. büneri . karşısında o kadar | hayran oldu ki, “içindeki insan taraf bütün kötü ihtiraslarma ve temayül. lerine galebe çaldr. Velhâsıl Fransız | gazeteciliği Fransız diline Kemaliz. min »l bir “Şehname” sini kazan dırd Türkiye dünya sıyasasındaki bü- yük rolün ve medeniyet dünyası içindeki büyük manasını göze vur. mak için Klot Blanşarm kalemine muhtaç midir? İ Sanmıyoruz... Fakat Klot Blânşarın günde bir milyon dokuz yüz doksan alti bin nfsha basan bir Ffansız gü. zetesile dünyanm dört bir tarafma ya yılan yazılarmda “Türkiyenin bir şey kaybetmediğine ve belki bu'yazılarla muhtelif ırk ve sınıftan sayısız insan. larm dostluğunu ve hayranlığını bir defa daha kazandığma inaniyoruz. Ne gariptir ki “hal ve vasiyet böy. ieyken,, İstanbulda her sabah saat do» kuzda intişar eden Soh posta gazete. sinde dostumuz Burhan Cahid Mor. kaya dün bu Klot Blangar'ın bu yaz, na hilcum eden bir yazı neşretti. Dostumuz Burhan Cahid diyor ki: Paris » Sölr gazetesi Avrupada alamerikan gazetecilik sistemini yörütmeğe çalışan bir palâvra tezgikıdır. Şimdi Ciaude Blânchard isinde Af ebesi irin sözde Akileniz meselesini yes aslarin snlayıp Yazması için şark iman çıkardı. Amerikan palavracılığı ile frenk garlatarı Hiğr be » ns gıdıklayıcı bir pan domima meydana geleceğini Keşfedebilireie niz. Halka yeni moda ekzotik manzaralar gös çterip heyecan ve alakasını çimdikliyen yeni senaryotular gibi bu hoppa Monmartr Bu da Günkü ve bugünkü Istanbulu göste mek İçin fem ve çarşafın ortadan kalkı büyük bir inkijAbın eseri, yanan ve ronzin! bağlardan silkinip kurtulan bir iillet ileri hamlesi gili değit Blefistonun osrarik b hareketi gibi yarı şalrane yarı &limane bir fade We anlatıyor. Daha 'Türk irkelâbının hteki yerini kavrayamadığı anlaşan Pa- ris)i gazeteci Mitüm bu ileri hareketleri fı taztik bir cepbeden görliyor, binlerce y Akğeniz muammasını çözmink için yola çi uğ halde henlir on beş yatık Türle irieldin. nm manasını ve hedefini snlamadığı anlaştı diğine göce patronların da kendisinden akl : ve bilgili olmadıkları da anlaşılıyor. Ankaradan bahsederken “Du on beş bin nüfuslu kasabası, diyen Blanchard yalniz map günleri Ankara stadms yirmi bin kişi | sin gözümden kaybolduğunu Gördüğüm m « 5 Nizamettin NAZİF (Devamı 7 incide) EBhak saçı Bir kaza Şoför anlatıyordu: İşin aslı şudur: Makinem bozulmuştu ve arkadaşım İzret arabamı otomobilinin pegi- na takarak çekmeğe başlamıştı. Garaja gi» decektik. Birdenbire ip koptu ve İzmet bu- nun farkında olmadı. Kırmız: Stop işaşeti. rada giğdetii bir mideme ile sarsidım, bir otomobil benim otomobile çarpmıştı Jandarma zabili maznunun SÖZÜNÜ kese rek İive etti; — Bu otomobilin gofürü de derhal öldü değil mi? — Evet maalesef öyle, Biraz sonra İzzet, ipin kopmuş olduğunun farkına vararak geri döndüğü zaman vaziyeti gördü ve kazayı gidip size haber verdi. Jandarmın zabiti otomobilleğe baktı, götürü | ölen otomobili musyena etti, su otomobilin ön tarafı parçalanmıştı. Elektrik Jümbalar | nın anahtarı kaza sırasmda büyük lâmkala rım yânmakta olduğunu gösterir bir gekilde dur, çarpılan otomobile gelince arka Ihmbas: Karımıştı. Yüzbaşı Ulmbalara baktı, yan yordu. Önde Ip duruyordu ve toprakta baraka tığı iz o kadar vaziktı ki toprak oyulmuş gibi idi Jandarma zabiti; — Yalan söyledi ime sebebiyet vermek sevkedeceğiz. Yalan nedir? Dikkatsizlik nasıl olmuştur? Vaka hakikatte asıl çereyan etmistir? Bunlarm cevabın: kendi kendinize bulma. ya çalişmez. Şayet bulamazannız biz yarmki nüshamızda bu cevapları vereceğiz. Zor bir makastarlık 31 hatiran Ceribii bilmecemizin kallidir: Bu resim halının dört arçaya nasi kesil. esi lâzım © geldiğini rmektedir. o Pars «lardan birisi 25| murabbaıdadır. | iğer parçalara 1,2 © 3 numara konmuş. | ır. 2 numaradan 3 numaraya mazaran mer rd. ix, dedi, dlkkntsizlikle SI miçile sizl mahkemeye İ diven ha'lade inerken 1 numarada tam bir murabba teşkil edecek gibi uymaktadır. Mü Bümecemizi kimse balledememiştir. (Arap saçi m kuponu i 17 HAZİRAN — 1937 ,HABER — Akşam postası Denizcilif : Büzünkü an donanması Yazan: Ahmet Cemalettin Saracoğlu Son sistem ve seri İtalyan harb di sene e€Veline ge dar İtalyan bahriy kine efradı hemen hemen y san dokuz okuma yazma den mürekkepti. Bügün tahsil bir hayli yükselmiş ve bu itibarla ef - rat daha ziyade şahsi teşebbüs fikr'e itimat hassasına sahip olmuş» vesinde ateşçi ve ma - izde dok « bilmiyenler | seviyesi ve nefsini lardır. Son seneler zarfında mesleğin ameli taraflarına, denize çıkışlar ve manev - | ralanın sıklaştırılması suretiyle daha fazla mmiyet atfedilmiştir. Meselâ | ıgün tatbik olunan ameli metodlardan birisini misal olarak zikredebiliriz: Kü. çük rütbeli genç bir İtalyan deniz za - biti bir kaç ay bir distreyer filotillâsın- da tecrübe görmek mecburiyetindedir. Ara sıra bu genç Zabitten bütün filo . nm kumandasını deruhte etmesi talep olunur. İtalyan donanmasına mün. Hasır zannolunan bu şayanı takdir sis - tem, İstidatlı, müstakbel kumandanlar yetiştirmek hususunda pek çok faydası görülen bir usuldür. İtalyan donanması tarafından kulla. nılanı tersane veüssli bahrilerin heysi tamamiyle asrileştirilmiş ve son sistem malzöme ile techiz olunmuştur. Buk (barla gerek devlet tersanelerinde, ge. rekse hususi tezgâhlarda her nevi gemi inşa İçuvveti üçte bir nisbetinde tenkis edilmiştir. O kadar ki bügün İt tersaneleri dünyada herhangi bir dev- let tersanelerinden daha ucuz ve daha 'atli gemi yapabilecek bir kabiliyette bulunmaktadır, Italyan tersaneleri İtalyanın başlıca devlet tersanesi Çenova körfezindeki Spezla tezgâhla » rıdır. Ehemmiyet bakımından ikinci © larak Venedikteki deniz müesseseleri gelir ki bunların Napolide, . “Tranton da, “Gaeta,, da, Sardonya ve Sicilya â- dalarında şubeleri vardır. Son seneler zarfında Şarki Akdeniz” de, Ön iki Adalardan birisi olan "La - ros,, adasında mükemmel bir surette techiz edilmiş bir Üssü bahri tesis olun- | muştur: Larostan başka Bahriahmerde Masavvada çok mühim bir Üssi daha vardır ki 1936 da H. galinden #onra bu üssü babı? büsbütün ehemmiyet kazanmıştır. Hattıharp gemileri İtalyan donanması hattı harp gemi - si bakıtından zayıf olmakla beraber diğer smıf harp gemileri cihetiyle pek kuvvetlidir. Hattı harp gemisi, tezgâhta bulu - nan iki büylik gemi de dahil olduğu hal de, ancak alti tanedir. İnşa edilmekte olan iki büyük hattı harp zırklısı ise ancak 19358 — 1939 senelerinde hazır olacaklar ve hitmete girebilecekletdir ki bunlar da 1934 senesinde tezgâha konulmuş olan “Littorlo,, ve “Vittorio Veneto,, dritnötlarıdır. Beheri 33000 tonilâto mabrecinde olan bu gemiler 1936 senesi için, tez - gâhta olan harp gemilerinin en büyük » leri idiler, Alınan haberlere göre bu fki İtalyan çemisinin şayan: hayret kuvvet ve kud- retlerinde şüphe (| birâkmamaktadır. Müstakbel İtalyan battı harp zırbirla - rının makineleri 125.000 beygir kuv . vetinde olacak ve gemilere saatte 30 mil sü: temin € cektir ki bu| sür'at bugün mevcut muharebe kruva - | zörlerinin #ür'atinden biraz noksandır. Gemiler top ateşine ve havadan ge- nceye ka . | gemilerinden “Gorizia” kruvasörü lecek bombalara karşı kalın zırh lev “| balarla mahfuz bir halde Olup beheri | dokuz tane 38 santimetrelik top taşı . | yamak ve bu toplar üçüzlü olarak ta tetlere tayin edilecektir. Bu ağır top . lardan başka her gemide 12 tane 15 santimetrelik mütavassıt tOP Ve tayya. relere karşı da yine 12 tane 10 santi . metrelik top bulunacaktır. Bunlara 12 tane mitralyöz ve dört tane de deniz tâyyaresi ilâve etmeliyiz. Bu iki gemiden beherinin 7.009.000 İngiliz lirasma malolacağı gözönüne getirilecek olursa bugünkü İta'yan dev, letinin deniz kuvvetlerini takviye hu - susunda ne büyük fedakârkkları göze almış bulunduğu kolaylıkla anlaşılır, İtalyan bahtiyesi: elinde bu iki müstakbel deniz devinden başka, el - yüvm hatpten evvel inşa edilmiş dört tane saff: harp zırhlısı bulunmaktadır ki bunlar da : Cesare, Kavur, Duilio, Andrea Dor. ya isimli dört dritnottur, Bu dört gemi 1911 — 1913 senelezi zarlında inşa ediş vasati 21800 to - in cehhezdiler, Bu dört gemiden ikisi Cesare ile Ka- vur 1936 senesinde tamamiyle tecdit e- dilmiş ve tanınmıyacak bir derecede ye tirilmiştir. Büsbütün yeni sistem makine ve us. kur tertibatiyle bu iki geminin maki - nelerinin kuvveti 31.000 beygirden 75.000 beygire çıkarılmış ve bu suretle sür'at 21 milden tama 27 mile yüksel. tilmiştir. Gemilerin evvelce taşımakta olduk ları ağır topların çapları da büyütül . müş ve ayrıca 20 şer tane seri ateşli top ve ayni miktarda mitralyözle tay - yare hücumlarına karşı gemilerin mü. dalaa ve tahafluz kabiliyetleri ziyade . eştirilmiştir. İş bunlarlar da kalmıyor » Zira gemilerin gerek havadan, ge. rek denizden ve gerekse düşman hattı harp' gemileri tarafindan vaki olacak taarruzlara karşı müdafaa tertibatı da küvvetlendirilmiştir. Hülâsa bu İki ge- © ameli bakımdan eski mahiyet ve inden büsbütün başka ve yep- yeni vahit harpler nazariyle bakılabi . Halihazirda diğer iki arkadaşları gi. yenileğtirilmekte - olan Duilio ve Dorya gırhlıları da hizmete girdikleri zâman İtalyat' Bahriyesirden bu dört hattı harp zırhlısı belkemiğini teşkil e- decek kudretli ve mühip vahit harpler olacaktır Zırhlı krovazörler | İtalyanın daha şimdiden hepsi, de barbe hazır 10.000 tönilâtoluk yedi ağır kruvazörü-vardır ki bunlardan *beheri sekiz tane 20 santimetrelik top taşır - bi Bunlardan üç nisbeten hafif zarlı » İcvhasiyle muhafaza edilmiş olmakla be. raber saatte 38 m'l sür'at gibi ancak | muhriplere müyesser bir sürati seyre mali'stirler ki bunlar da Trento, Tries. te ve Bohano zırhlı kruvazörleridir. Diğer dört kruvazörün muhafaza lev- haları kuvvetlendirilmiş itibarla sür'atleri 32 mile düşmüştür ki lar da Fiume, Zara, Pola ve Gi dındaki zırhlı kruvazörlerdir. (Devamı var) ve bun - | aa | | lar; . Siz ağladıkça, bütün ah. Hayata dale Tim Yeniii v. Gündü mancidır. hikâyecidir, gözet” azılarını belki arars'nız, bel 2düz'ün “seçilmiş diye şu'misraları okusam: “Siz ağli" dı benim kalb.i gamnısırımde ığa aid br :htimal #Ğ inki. nir nofhar eserleri” sarımda — Müzab olan acı , o mısraları okusam, #iz ne yö” parsınız? Elbette itiraz edersiniz VW “Hayir, dersiniz; bu okuduğu” değildir; bana nden © de alay için yazmıştır. Bir muhaf- rir hakkında fikir vermek için onu çocukluğunda veya alay için yazdıği şeyleri ortaya koymak doğru değil dir... Hem ne Aka Gündüz kendisinin bir şair olduğunu iddia ediyor, ne de karileri onu bir şair diye tanıyor Hele evveli romanlarmdan bahset, bize onlardan parçalar göster; sonr&. sözlerine bir zey! olarak, eskiden ka leme almış olduğu bu gibi manzume leri de söyliyebilirsin...,, Şüphesiz bana böyle dersiniz; böy. Je demekte de yerden göğe kelar hak- kınız olur. Fakat ben şimdi size, “Aka Gündüz, hayafı ve eserleri (1) adında br kitab çıktı, Aka Gündüz'ün eserinden nümüne diye yalnız bu cins manzumeleri gösteriyor, dersem ne yaparsınız? Şakâ ediyorum sanma. yın, kitabeilarda bulursunuz. Hem 0. nu benceleyin keyfine göre tenitide girişen, hükümlerinde ancak zevkini miyar tutar bir muharrir kaleme si- mam tabın Üstünde, afakt, ilm! tetkikleri Maruf bir edebiy mız, dostumuz Bay Sadedrlin Nüzhet yazmış. Aka Gündüz'ün kaç senesin. de doğup kaç senesinde mebus oldu- ğunü, hangi iptidaiye v ve , hangi rim üze, döğrüsü Akâ'Gündüz'ün bezi roman. lar yazdığını da gizlemiyor; fakat onun eseri hakkında fikir edinmek n onlara göz gezdirmeği Jüzümle bulmuyor, bünün için: “Bir ipek çar- şafa işlendi gönül, — Yeniden li'de gişlendi gönül, şarkısmın kâfi oldu. ğu kanaatinde. Bay Sadeddin Nüzhet bu küçük ki. tabı, Aka ndüz aleyhine diye çıkar- dıysa bilmem; fakat o zaman adına Aka Gündüz, hayatı ve eserleri deme- seydi, karileri şaşırtmış oluyor. Maâmafi itiraf edeyim o küçük ki, tabdan istifadem oldu: yine ilmi ve afak! tetkikleri ile meşhur bir edebi- yat münekkidimizin, Aka Gündüz'ün yukarıda zikrettiğim cinslen şiirleri. ni Baudelaire'inkilere benzettiğini öğ. rendim ve elhâk pek isabetli olan bu hükme baktp ilmi ve afaki tenkidi bir kere daha sevdim. Nurullah ATAÇ (1) Cumhuriyet sayıfa; 25 kuruş, Nafıa Vekilimizin seyahati Ankara, 17 (Hususi) — Nâfhıa Ve. kili Ai Çetinkâya Sakaryada yapılan büyük köprünün küşat resmini yapmak üzere, cumartesi günü Ankaradan ha- reket edecektir . kitaphanesi, 48 Iran Meclisi reisi Berline Berlin, 17 (A.A) — İran parlâmen- tosu reisi Nuri Eafandiari, dün Goering ve Schacht tarafından kabu ledilmişti