10 Haziran 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

N i ” Bir Fransız ğöı"üşiı'nce Akdeniz ve Türkiye Bugün birçok siyasi ontrikalara sahne olan ve büyük devletlerin, üze. rinde hâkimiyetlerini tesis etmek i. gin amansız bir mücadeleye giriştikle. ri Akdenizin ehemmiyeti hakkında bir röportaj yapan fransızca Paris- Solr gazetesi muharrirlerinden Klod Blanşar, bir Akdeniz memleketi olan “ Türkiyeye de uzun bir makale hasret, miştir: Muharrir, Atatürkün yarattığı bü. yük inkilâptan sitayişle bahsettikten sonra asıl mevzuuna girmekte ve göy. le demektedir; “Mademki maksadımiz Akdenizi anlatmak ve orada cereyan eden mü- him hâdiselerden bahsetmektir, Ak. denizdeki vaziyeti dolayısiyle Avrupa siyasetinde büyük bir ehemmiyet kes- petmiye Başlıyan bu yeni “Büyük dev. Jet”' in doğuşuma ehemmiyetle bakmak mecburiyetindeyiz.., Muharrir, bundan sonra, boğazların ehemmiyetine geçmekte ve Boğuaziçi- —H SF 0 Bi l ülğün —a hakkında gu mütalcada bulunmakta- dir; “Burada, İstanbulun içinde, büyük bir nehirden hiç de geniş olmıyan bir “deniz caddesi,, Üzerinde, iki deniz, ili Kıt'a, iki dünya yekdiğerine kavu. şuyor. Şarktan garba çevrilmiş bir top ağzı mesabasinde olan bu yerde, asır. lardanberi kendisi için kan dökülen, 1914 harbinin başlıca müsebbiblerin ” den biri olan ve bitmez tükenmez en- trikalar doğuran hudud... Şark ve gar bmm hududu bulunuyor. Marksizmin faşizm üzerine veya 1 kincisinin birincisi Üzerine saldırabi- leceği bu' geçit, artık tamamiyle Av. rupa seması altında sesini duyuran Türkiyenin malıdır, Türkiyeye aittir. Boğazlar, bu mayi koridardan başka Sbir gey değildir. Bunların müstakbel milliyetçi bir memleketin elinde bu- lunmaları, Akdenizin bu mmtakasın . daki siyasi meselenin vazediliş şeklini tamamiyle değiştirmektedir.,, Bir Ingiliz gazetesine göre - Stalin evleniyor Müstakbel zevcesi bir şube müdürü imiş “Daily Express,, — gazetesinin yazdığma göre, Stalin üçüncü defa olarak evlenecektir. Stalinin 40 ya- şında olan İrena Sebyova - isminde ve ağır sanayi komiserliği şube mü- dürlerinden olan müstakbel zevcesi, dört sene önce, bir vazife dolayısiy- le Staline verdiği halli müşkül işler hakkındaki iktısadi bir raporunda, çok takdir kazanmıştır. Kadının ilk kocası 1922 yılında ölen bir zabittir. — Cemiyeti Akvama müzaheret birliği ve Türkiye Cemiyeti Akvama müzaheret birliği gümrük konfresi bu sene Çekoslovakyanın Bradislas şehrinde toplanacaktır. Bu kongreye - iştirak edecek heyetimiz, müzaheret - birli- ği ikinci reisi Besim er, Ordu mebusu İhsan Tokgöz, Mazhar Mü- fit, Sadri Maksut, Fazıl Ahmet ve üniversite rektörü Cemilden mürek. kep olacaktır. Köngre 28 haziranda toplanarak ve 3 temmuzda dağıla- Kaktır. Sümer Bankın sermayesi 80 milyon Sümer Bankın sermayesine 15 milyon lira daha ilâvesine dair bir kanun lâyihası meclis rüznamesine uştır. Bu suretle bankanın ser- mayesi 80 milyon liraya çıkarılmış. Maliye Vekili tedaviye gidiyor H :; Veğı;li Fuad Ağralı bu içinde şehrimize gelecek ve buradan Parise giğecektir. Fuad Ağ :îı hîı_ı*ıı:â:z bulunduğundan bu aKti tadüiyü AA Kban e ER i maksadiyle ihtiyar “Tasa Bi aa. . Eskişehir emniyet müdürü Eskişehir Emniyet Müdürlü; yin edilmiş olan Kerim l(llâr,ggı.i(:ı başında hastalanarak bir müddet Eski. şehir memleket hastanesinde tedavi e - dilmiş fakat iyileşemediğinden, oradan İstanbula, Cerrahpaşa hastanesine nak. ledilmiştir. Değerli bir polis âmiri olan Kerim Milârın yakırıda iyi olmasını dileriz, Bir tavzih 29/6/937 tarihli nüskamızın Oeinci sında Kara Davud imzalı D. N, B. aşaasıze dan bahis yazıdaki fidirlerin D. N, B. yi rencide edecek mühiyetle tefsir — edildiğini itiyoruz. Şayet bu yazıdan böyle bir mana H bu fikirlarin (Kara Davud) un hu JArap saçı kuponu mek Vâzıı du görürüz sust bir telâkkisi olduğunda güphe. edilme. m gelir. Bu cihetin tevzihini düzum- | Cumhuriyet Merkez Bankası . Yarın yedinci yılına giriyor Yarın Cumhuriyet Mer - kez Bankasının kuruluşu- nun senei devriyesidir. Bu çok mühim mali müessese. —hnzllm 1930 senesi 11 altı senelik ı.nudiel':ııfıı& sı Türk iktısadiyatında mühim rol oynamıştır. Kan gütme cinayetleri Katilin akrabaları başka yere naki! edilecek Kan gütme sebebiyle adam öldürme ve buna teşebbüs etme cürümleri hak - kmdaki kanun lâyihası Büyük Millet | madan böyle işlere işçi almamalı, Meelisi tuznamesine alınmıştır . Lâyihanın son aldığı şekle göre kan gütme sobebiyle adam öldüren veya öl. dürmeğe.teşebbüs eden veya başkasını bu cürmü işlemeğe azmettiren ve tah - rik eyliyen kimsenin çürüm işlendiği zaman bir dam altında yaşıyan usul ve füruğları ve kardeşleri ve karı veya kocası ikametgâhlarının bulunduğu yer den başka yere nakledilirler. Faille bir dam altında yaşamasalar bile cürüm işlendiği zaman failin — ikametgâhının bulunduğu köy veya kasaba veya şehir |neden aşağı olmamak, yani bir sene ve içinde ikamet eden hısımlardan amca, dayı, hala, teyze, yeğen, kaynana — ve ya kaynatasından herhangi birinin de takdir edilecek lüzuma göre nakillerine |patmayı ilân etmedikçe, ilân etse bile karar verilebilir. %mu—! Kaç yaşındayım Bundan birkaç sene evvel ağabeyimin yae gt benim yaşımın iki misli ve bubammn yaşı ağabeyimin yaşının iki misli Yd Dokuz sene senra nğabeyim şimdiki yaşım dan 1ki misli daha yaşlı olacak ve babamın yaşı da ağabayimin şimdiki yaşından üç mis-| M fazla olacaktır. Ben kaç yaşındayım 7 (Bu bilmecemizin cevabını yarınki nüshee| mizda bulacaksınız.) 3 Haziran tarihli 4 halli Esrarlı adetler Rüulmacamızm Yalaak 6 surüti balli gemlerdze N SİM Adatler: '" sahiŞakleri 2 2 XT, 1B, 26, 27 | | vukuunda ibrat” etmemenin cezası | S JSN2, 4010, 5$32, 17,376, 10,688 | bur işleri yazı ile mukaveleye bağlama- — . HABER — Akgam postası e İş Ka Işçilere ve iş verenlere Neler emrediyor ? Yazan: Münir Evrinyol İş kanununun tatbikine ayın on beşinde bir takım vazifeler vermekte, her tadır .Biz, alâkadarlar tahafından —topluca seri makale halinde izah etmeğe karar verdik. Aşağıda işçilerin ve İş verenlerin 'bu kanun kendilerine yasak edilmiş olân — şeyleri oku İş verenler  Neler yapmağa mecburdur ve neleri yapmaları yasaktır ? w yapmaları yasaktır ? 1 — İş kanunu Bükümlerine tâbi 6 . lup olmıyacaklarını mıntaka İş Daire - sine ve icap ederse İktiaat Vekâletine müracaatla kesinleştirmeli. 2 — Teftiş defteri bulundurmalı (İş- lettikleri iş yerlerinde ve bunların alâ . kalı kollarında salâhiyettar — memurlar tarafından yapılacak teftişlerin netice. lerini yazmağa mahsuş.) Teftiş defterini bulundurmamanın ce- zası 5 liradan $0 liraya kadardır. 3 — Çalışmakta olan 12 den 18 ya - gına kadar olan çocuk (18 yaşmmdakiler de dâhil) işçileri altı ay içinde hekim muayenesinden göçirtmemenin ve ra . porları talep vukuunda ibraz etmemenin cezası elli liradan aşağı olmamak üze. re hafif para cezasıdız. Tekerrürlerin de ceza artar. 4 — 12 den 18 yaşına kadar olan ço. cukları (18 yaşındakiler de dahil) ön- ce doktora muayene ettirmeden her . hani bir iş için olursa olsun işe almama. İz. Doktordan böyle çocukların yapacak Tarı işin — mahiyet ve şartlarına göre bünyeleri dayanıklı olup olmadığını tesbit hakkında rapor almalı, Böyleleri raporsuz olup herhangi bir iste çalıstırmanım veya ranorları talan eli liradan aşağı olmamak üzere hafif pa- ra cezası olup teketrürlerinde ceza artar. $ — Ağır vetehlikeli işlerde çalışa - cak işçileri önceden doktora muayene ettirip vücutça bu işlere elverişli veya dayanıklı oldukları hakkında rapör aâl . Ağır ve tehlikeli işlerde raporsuz İş. çi çalıştırmanın cezası SO liradan 100 liraya kadardır. 6 — Usta ve işçilerle yazı ile muka- vele akdetmeli . Yazı ile mukâvele akdetmek mecburi- yeti şu şartlara bağlıdır? A — İş, sürekli iş olmak; yani mahi. yeti itibariyle otuz iş gününden fazla «ren iş olmak, B — İş müddeti belli olmak, € — Ve bu belli olan müddet bir se. bir seneden fazla olmak (fabzika ve ima- lâtaneler sabit yani daimi işler - olup bunlar büsbütün tatil etmeği yani ka- kapatmaya otuz iş gününden fazla va. kit varsa sürekli ı. sayılırlar. Kapan . mıyacak bir fabrika ve imalâtanede iş müddeti de belli demek olur. Ve bun - dan kapatma ilânı yoksa bir seneden de aşağı değil demektir. O halde devam edip durmakta olan fabrika ve imalâta- neler de yazı ile mukavele gerektir.) Süreceği müddet belli olmıyan veya süreceği müddet belli olup ta bu mild. det otuz iş gününden fazla Lbir seneden eksik olan işler yazt ile mukaveleye bağlanmayabilir. (Fakat yazı ile de mukaveleye bağlanabilir.) (Bunlar da yapt işleri gibi muvakkat işlerdir ki sürecekleri müddet ya belli. dir ya değildir. Fabrika ve imalâtanele- rin de ancak bir iki defaya münhasır a. Tan, muvakkat işçileri bu kışma uyar,) Yazı ile mukaveleye bağlarıması mec. ; manın veya mukaveleyi mâddesinin ta . Tiflerine uygun şekilde yapmamanın ce. zası beş liradan elli Tiraya kadar olup tekerrürlerde ceza artar, (Devamı var) İki zümrenin hukukunu koruyucu hükümler koymar- nunu başlanıyor. Bu kânun işçilere ve Iş vetgnlere anlaştlması için bunları İki Üç günlük - bir mucibince yapmağa mecbür okdukları veya, yakkeoğ VU #BA İşçiler — - Neler yapmağa mecburdur ve neleri 1 — İş kanunu bükümlerinin tâtbi - katını temin ve takip etmekle mükellef ve salâhiyettar olarak Ankatada kuru. lan “İş dairesinin, mımtakalardaki (Vi. lâyet veya kaza merkezlerindeki) kol - larının (İş dairelerinin) iş hayatının her hususunda merciiniz olduğunu ta - mımalısınız ve iş hayatma ajt bir der . diniz olduğu vakit iş dairesine baş vur. malısınız. İstanbuldaki İş Dairesi Sirkecide Li. man harundadır. Devlet, vilâyet, belediyeler ile MU - dafaa Vekâletinin iş yerleriyle memle. ketin emniyeti için maddeler yapan iş yerleri ayrı bir nizamnameye bağlıdır. lar, 2 — İş Dairesi tarafından çağrıldı - ğuuz zaman gitmeğe, istedikleri ilade ve malümatı vermeğe, gerekli olan ve - | sika ve delilleri götürüp göstermeğe ve icabr halinde bunları İş Dajresine tev . di etmeğe, İş Dairesine karşı her türlü kolaylıkları yapmağa ve İş Dairesinin salâhiyeti dahilinde vaki olacak emiz ve taleplerini tallülsüz yerine getirmeğe mecbursunuz. Bu mükellefiyetleri yerine getirme . yenin cerası 5 liradan aşağı olmamak üzere hafif para cezasıdır. Biü mübaNlafin aölee? Şfaden İA & çunun tel Vikikat para birlikte bir aya kadar hafif hapis ceza- &ı vardır. 3 — İş Dairesi tarafından ifade ve malümatınıza müracaat — edildikte — İş veren veya vekili size doğrudan doğru. ya veya dolayısiyle telkinlerde buluna. maz. Sizi hakikati saklamağa veya de - Giştirmeğe sevk veya herhangi bir su- retle iebar edemez. Yahut sizin İş Da. iresine vaki olan ihbar, müracaat ve ifadeleniniz üzerine size karşı fenâa Mu. amele yapmağa kalkışamaz. Bunlar yasaktır. | Bu yasak hükümlerinden herhangi | birine muhalif harekette bulunan i$ ve- | renveya vekilinin cezası, bu Bareket kanunen ve daha ağır bir suç te$kil et- mediği takdirde 25 liradan aşağı Olma. mak üzere hafif para cezasıdır. * — Siz de: Çalıştığınız veya ayrıldığınız İş yer. leriyle iş verenler hakkında i$ daire « sine hakikate uygun olmıyan ihbar ve. ya müracaatta bulunarak İş Dairesini lüzumsuz muamelelere sevketmiyecek. siniz. İş verenleri haksız yere kanunen muatcp vaziyetinde göstermeğe kalkış. mıyacaksiniz, İş Dairesince $'zden so - rulan hususlar için doğru Olmıyan ce - vaplar vererek mürakabe ve teftişin ilasını karıştırmak, güçleştirmek veya yanlış bir neticeye vardırmak gibi kö. tü niyetli hareketlerde bulunmıyacak - sınız. Bunlar da yasaktır. Bu yasak hükümlerinden herhangi birine muhalif harekette bulunan işçi - nin cezası, bu hareket kanunen, — daha ağır bir suç teşkil etmediği takdirde 5 liradan âşağı olmamak üzere halif pa. ra cezasıdır. $ — Kendinizin işçi sayılıp Sayılma. dığınızı tesbit ediniz! . Bir iş görmeği sözleşerek (bir iş gör. meğe bağlanarak) bir başkasının işye- rinde bedeniyle veya hem bedeniyle hem de fikriyle çalışan. işçi sayılır. (Yalnız fikren r yani mu - hasipler, yazıcılar, memurlar ve — sair müstahdimler işçi sayılmazlar) . 6 — Bulunduğunuz iş yerinin iş kanunu hükümlerinin şümulü dahilin . de bulunup bulunmadığını yani iş ka. nununa tâbi olup olmadığınızı ve ne Rbalta-S D : B | n /— 10 HAZİRAN — 1937 gfauata Bir düğün münasebetile EKİZİNCİ Edward'ın bir kadif için tacından tahtından | geçivermesi çok k mseleri hayrete Ö şürdü: “Bu ne büyük aşkmış ki dü yanın en muazzam devleline kral ©4 mak zevkinden de üstün çıktı!,, dedi ler, Kedin n yetişemediği ciğere piş demt$ gibi ben de hükümdarlığın tadsız tü suz bir mevki olduğunu iddiaya k kacak değilim. Gerçi cumhuriyetç ve cumhuriyetçilerin — aristokra! ttibar etmiyen cinsindenim; fakat BEf | insan oğlu gibi ben de kanımda na! vetin zehirini tagıdığım için hemi lerimize her ne suretle oluraa ölsül | tefevvükün temin edeceğl keyfi t savvur edebilirim. “Bir kral olsay» dım...,, Gönlünden bu hayali geçirme- miş 'aceba kaç insan vardır ki?... Ama dikkat ediniz, hükümdariı; zevklerini, kudretini düşündükçe çü- Bumuzun bir nevi serhaşluk duyma* mız, onu erişilebilecek devletlerin eft yükseği saymamız ondan pek uzak ol" duğumuz içindir. Zaten gözümüzde €© | çok büyülttüğümüz zevkelr, erişmemi- | ze imkân olmıyanlar değil midir? Ke- di, erişemediği ciğere her zaman pif damez, hatlâ asla demez; der g bi gö- zükse bile içinden onun tadını büyül. tür, büyültür, onda bulunmıyan mezi. yetleri de görür. Buna mukabil her iri- sanda, elde ettiği veya kolayca elde edebileceği mevkileri hor görmeğe bir Meyil vardır. Fransız şairi Jean Racine'in en gü- — zel eserlerinden biri Berenice adlı tra. gedlasıdır. Mevzuu hükümdar olmak ihtirası ile aşk ihtirasının çarpışması. — dır. Titus, sevdiği güzel Börenice'i taht uğrunda feda eder... Fakat bunü yazan bir kral değildir. Hem kadim Roma'da dediği dedik bir imparator — olmakla İngiliz devletinin meşruti kralı olmak da pek bir değildir., Ace. ba XIV üncü Louls Börönice'l sgeyre. “derken l? Windsor Guki D .__:wmımn DÜFi GKM |geise de ona, Racine'in tragedlası hak. " kındaki fikrini sorsa .. Windsor dukasına sevdiği kadın uğrunda tacı, tahtı feda etmiş bir adam diye bakıyoruz; fakat aceba kendisi: “Hayır, ben öyle bir şey yap- madım; bütün insanlar gibi ben de zevki, gaadeti bana menedilen bir gey- de aradım,, demiyor mu? Noorllah ATAÇ “Haber gazetesi okuyucularından Ahfeşin Keçlai,, diye imza atan bir karlimiz, gazete- mizin 66037 tarihli sayısında şu cümleyi okumuş! —| Öküz Mehmet paşa bu bizmetinden dölayı Kaptan paşalığa yükseldikten başka UÇ yaşındaki padişahm kızına da mamzed al- dü. “Ahfeşin koçlal, Üç yaşında Bir çocuğun baba olduğunu hiç işitmediğini süylüyor. Bir Zzamatılar bir Mehmet vardı, dört yaşında Baba ölabileceğin! İddia ediyordu. Yukarıdaki cümleyi yazan Niyazi Ahmed'e sordum! “Bahsettiğiniz padişah Ön Mehmet gibi mi imip?,, »« Meğer Niyazi Ahmet;:,, - padişahim Üç yaşındaki kızı,, demek istemiş. Üç yaşm- daki kıza namzed olmak da bügünkü aklı» Mmizın alacağı şeylerden değil ama işin o tar rafı döğrü imliş. Ohristlan Göldbach, bir Alman — riyaziye Alimdir. 18 mart 1699 da Kocnlgaberg'de doğmuştur. Gençliğinde Sovyet — Rusyaya giden Gölâbach.. Tan, 10.6.987 'Tan gazelesi profesör ven Misea'in böyle söylediğini ddi ediyor amiın biz. Rusya'da ta XV inel aamdanberi sosyallat — Sövyet rejimi teessüs etmiş olduğunu. bu kadar bü» yük tarihi hakikatleri ancak Tan gazm tezinin bildiğine eminiz şekilde tâbi olacağınızı İş Dairesinden sordurup öğreniniz. 7 — On iki yaşından a;ağı çocuklar sanayi işlerinde kalamazlar ve yeniden de giremezler .Beyhüde müracaat et « meyiniz. 8 — Çalışmakta olan 12 den 18 yaşı- na kadar olan çocuklar (18 yaşındaki. ler de dahil) altı ay içinde doktora muü- ayene ettirilip yaptıkları işe — elverişli olup olmadıkları raporla tesbit edile - cektir , (Devamt var) |E k h x , , .- Tıı b |