4 Mayıs 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8
Ispanya har bi en şiddetli safhalarından birini geçiriyor >ltalyan askerleri Hükümetçilere esir düşmekten korkarak Denize atıldılar Ölümden kurtarılmak istenen ihtiyarlarla kadın ve çocukların, ayrıca Asi taarruzuna uğrayacağından korkuluyor Moskova 4 (Radyo) — Bilbao dan bildiriliyor: Bir ve iki mayısta, Biskay cep hesinde vuku bulan şiddetli bir mu- harebe neticesinde, arge z bir hezimete uğramışlar ve mey 'danmda 2600 ölü ve yaralı bıraka rak çekilmişlerdir. Hükümetçiler İspanya asileriyle beraber birçok İtalyan askerini esir etmişler, mühim miktarda mühim- raat ve erleha ele geçirmişlerdir. İki mayıs sabahı, asi kuvvetlere mensup 6000 kişi ve bumeyanda birkoç İtalyan askeri Bilbao — Bermeo yolu üzerinde ilerlerken kuvvetli bir ateşle karşılaşmışlar ve İl bunun hemen akabinde yapılan şiddetli bir taarruz neticesinde Gu- adalaharada olduğu gibi paniğe uğ- rıyarak firar etmişlerdir. Bask kıtaatı düşmanm bu hezi- metinden sonra, hiç bir mukaveme- te maruz kalmadan Ruende dağını işgal etmişlerdir. Biskay cephesinde, Urimendi da ğında (Durango yolu üzerinde) |. talyan — asi kıtsatiyle hükümetçi- ler arasında şiddetli bir muharebe cereyan etmiştir, Asiler biraz ilerle- mişlerse de, hükömetçiler bir müd. det sonra bunları geri püskürterek eski vaziyetlerini mühafaza etmiş- lerdir. Bu muharebe esnasında İ- talyan — Asi kıtaatı ölü ve yaralı olafak takriben bin. kişilik zayiat ir Diğer taraftan, o Röyter ajansı muhabirinin bildirdiğine göre, iki mayıs sabahr, Bask kıtaatı, şayanı hayret bir çevirme hareketi sayesin. de, asileri tuzağa düşürmüşler ve bu —— esnada birçok İtalyan “askeri esir düşmemek için denize atılmışlar dır. İçlerinden birçokları karaya çr kamıyarak boğulmuşlardır. Basklerin yeni bir muvaffakiyeti Bilbao, 4 (A.A.) —Röyter a jansı muhabirinden: Basklar, dün Bermeo ile Mun- daca arasındaki yol üzerinde bir köprüyü dinamitli berhava ederek bu suretle İtalyanlara İspanyolların kumanda etmekte oldukları cenup yz tetride muvaffak “olmuşlar r. Madrit cephesinde Madrit, 3 (A.A.) — Madrit tep- hesinin bir noktasında saat 27 ile 23 arasında şiddetli birmuharebe olmuştur. İnfilâkler, fasılasız olarak biribirini takip etmiştir. Topçu faa- liyeti, pek ziyade şiddetli olmuş ve saat 23 te sükünet bulmuştur. Taf silât yoktur. Mültecilerin taarruza uğrama- sından korkuluyor Paris, 4 (A.A.) — Salâhiyettar mahfeller, Bilbaodaki sivil ahalinin tahliyesini kabul etmiyen © general Frankonun İngiltereye vuku bülan tebligatı hakkmda tefsirlerde bulun- maktan ictinap etmektedirler, Bu mahfeller Bilbaodaki iht. yarlarla kadınları ve çocukları tah- liye eden vapurların-asilerirtamrru zuna uğriyacaklarını zannetmekte: dirler, İlk mülteci kafilesiyle hareket e- n Somme ismindeki Fransız avizo sunun Saint » Jean - de - Luz'a gel mesine intizar edilmektedir. Bir askeri ittifak yapılıyor Nevyork Taymis gazetesinin Vaşing- ton muhabiri OAmerika Cumhurreisi Ruzveitin bu tatil esnasında o Amerika parlâmentosunun mühim erkânmdan bi. Tİ tarafından hazırlanmış olan bir, muh tırayı tetkik edeceğini haber varmekte- dir. Arsulusal mühim bir değişiklik yapacağı söylenen bu muhtıranın mad- deleri şunlardır: Gila Madde 1 — Harp borçları? “İki memleket arasmda yeni bir te- diye mukavelesi hazırlamak için bir an- Jaşma “İba Madde 2: — Silâhlanma, “İki memleket © arasında bir ademi tedivüz pakt: yapılması. Bu pakt Ame- rika birleşik devletlerine bütün deniz kuvvetlerini büyük Okyanusta tahşit etmek imkânmı verecek; bilmukabele İngilterede Atlas denizinde (kendisini tam bir emniyet içinde addedeceği için bütün deniz kuvvetlerini istediği her- hangi bir yerde (faraza Akdeniz ve Kı- zildenizde) toplayabilecektir. Madde3: — Ticar! anlaşmalar: Karşılıklı menfaatlere o müstenit bir ticaret mukavelesi aktedilecek, Bu mu- kaveleye kıymet nisbetsizliği olmaması için Döminyonlar 'da dahil olacak ve ta. rafeyin istihsalâtta İş saatlerile amele ücretleri üzerinde ayrıca tali anlaşmalar yapacaklardır. i Madle 4: — Para siyaseti, "Dolarla sterling kiymetlerinin mu- ayyen bir esas üzerinde devamlı surette ve aterlingi esas tutmuş olan devletlerin (ve belki de Fransanın) paralarını da Btiva eder bir sekilde tesbiti.,, Mndde 5: — Dünya konferansı, “Arsrulusal nihai bir karara ulaşmak * üzere, bütün dünya milletleri arasında. | ki münakaşaları tetkik ve Bertaraf ede- cek arsrulusal bir konferans kurulabil- mesi için bu konferansın davetinden ev. vel İngiltere ile Birleşik Amerika ara- sında tam bir uyuşma ve anlaşma ya- pılmas. Madde 6: — Alt politikası: Birleşik Amerika devlet hazinesinde- ki altın stokundan 550 milyon dolarlık altın parayı (tedavüle Yâzetmeği ve hâzinedeki diğer altınlara ilişmeden ye- niden iç ve dış piyasalardan tedarik edi. lecek altınlarla para darbını — kabul e- debilir. Bu muhtırayı yazan siyasi adamın, muhtrrasını Cumhurreisi Ruzvelte ver. meğen önce Londra siyasi mahfillerini iskandil ettiği ve onlardan müsait cevap Jar aldığı da bildirilmektedir. ei amana sar lak me ymm Haydar Mehmet Ali Bugün şehrimize geliyor Hindistanm mühim siyasi ricalin. den Haydar Mehmet Ali Ankarayı zi- yaret ettikten sonra İzmire gitmişti. Bugün Saat 16 da şehrimize gelecek. tir. Operatör Üroloğ Doktor Süreyya Atamal Beyoğlu İstiklâl caddesi Parmakkapı Tramvay durağı No. 121 birinci kattaki Müâyene hanesinde hastalarını her- gün saat 16-20 arasında kabul eder, > Akşam Vali - Hüseyin Cahit davası (Baş tarafı 1 incide) zetesinde yirmi senedenberi müdür ol- duğunu söyliyerek şöyle dedi: “— Ben gazetenin idare işleriyle meşgulüm, Akşamcı sütununa muhte. lif muharrirler yazı yazmaktadır. Vâ. Tâ Nureddin, Necmeddin Sadık, bir a- ra da Hüseyin Cahidden rica etmiştik. Biriken para yazısmı dava ikame e. dildikten sonra okudum. Yazıyı Hüse- yin Çahidin yazdığı hakkında “mad. di" malümatım yok. Yazmış olmak ihtimali olduğu gibi yazmamak ihti- mali de vardır. O sütuna bezan ben, bazan yayı müdürümüz Eniz Tahsin de yazı ya. zar. O yazı Hüseyin Cahid tarafmdan yazılmıştır diyemem. Muhiddin Üstündeğm vekili şu su. alin sorulmasını istedi; — Kendileri gazete müdürü oldu- Zuna göre bu yazıyı kimin yazdığını tetkik ve tahkik etmemişler mi? Reis suali sordu. Kâzım Şinasi şu cevabı verdi: — Dava Üzerine yazıdan haberdar oldum. Yazı İmzasız olduğundan gaze. teye mes'uliyet gelir mi, gelmez mi, bunu tetkik ettim. Avukat tutulması meselesi noktasından ayrıca yazının kimin tarafından yazıldığını sormıya Yüzum görmedim. Reis, Muhiddin Üstündağın avuka. tının isteği üzerine şöyle bir sual da- ha sordu: — Davadan sonra Hüseyin Cahidle görüştünüz mü? — Evet, görüştüm. Fakat kendisi bana bu mevzu üzerinde ne bir şey söyledi, ne de ben sördum. — Şahsi kanaatiniz nedir? — Kanaatimi arzetmiştim. Yazmış ve yazmamiş olabilir. “Kat'iyetle, söyliyebilmek için bir kanaatim yok. tur. Bundan sonra şahit Fevzi dinlendi. Kendisinin bir buçuk sene evvel Ak. şam gazetesinde başmürettip muavini olduğunu, şimdi bopta ulduğunu, yane- dan haberi olmadığını söyledi. Başmürettip İzzet çağırıldı. Oda göyle dedi: — Yazılar bana tomar hailnde ge. lir, Bunları kimin yazdığını tetkik et. mem. Hüseyin Cahidin yazı yazıp yaz- madığını da bilmem. Avukat Necati ısrar ederek şahide daha birçok gualler sordurdu. Sonra göyle dedi: — Şahid çok tereddütlü şehadet e. diyor... Reis — Ne yapalım. Bu yazıyı Hü. seyin Cahid yazdı diye kat'i bir şey mi söyletelim? Hüseyin Cahid Yalçın şu suali sor- du: — Şahid ikinci şubeye çağrılıp ken. disinden yazı hakkında bir gey sorul, muş mudur? Şahid cevap verdi: — Hayır, çağrılmadı. Musahhih Şevket, musahhik İhsan, idare memuru Nâzım dinlendiler, Bun- lar da yazınm kimin tarafından yazıl, dığı hakkında malümatları olmadıkla. rını, emniyet direktörlüğü ikinci şu- besine de çağrılmadıklarını #öylediler. Neticede şahitlerin ifadelerinin Koca. eli ceza mahkemesine gönderilmesine karar verildi, “Yedi tül dapsı Londra sahnelerinde yeni bir dans büyük bir rağbet kazanmaktadır. Bü Dansm ismi “Yedi tül dansı” dir. Bu dansı Mari Van Damm adlı çok zel ve mütenasip endamlı bir kız oyh amaktadır. Dansı gören İngiliz münekkidleri bunun “ertistik,, olduğunu söylemektedirler. tesirinin herikuaği! Posta pullarında | ilim adamları Bizde posta pullarma insan res- mi koymak, meşrutiyetten sonra | Reşat devrinde Diğer memleketlerde ise bu âdet çok eski” denberi devam edegelmektedir. Avrupa ve Amerika memleket- İ lerinin pulları üstüne yalnız hüküm darların değil, mümtaz tebasların, armaların, güzel manzaraların tari- hi vakaların ve milli gururu okşıya” | cak hadiselerin resimleri basılmakta» dır. Nitekim bu söne Bulgaristan hariçte meyve ve #ebzelerini propa- ganda etmek üzere bunlarm resimle. rini posta pullarına basmağa karar vermiştir. Milli gurur meselesinde büyük fen adamlariyle, fenni hadi- seler de vardı.r Duaa yllar er varil az dilen fen şubeleri arasında en fazla yer tutan mühendisik ve tayyareci" liktir. En eski insanlar (o çağından kalma “mum kanat,, hikâyesi bile posta pullarına basılmıştır. Yunan efsanelerini gösteren posta pulları üstünde © tayyarecilerin © efsaneyi babası Dedslus ile onun oğlu Icaru- sun resimlerini görüyoruz. Girit a- dasına hapsedilen bu baba oğul, yap tıkları mum kanatlarla havalanarak kaçmışlar, fakat çok yükseldikleri için güneş hararetinden mum eri- yerek denize düşüp boğulmuşlardır. Hava gemiciliğini tecrübe et miş olan Leonardo da Vincinin el ve ayaklara kanat (o takmak süretiyle uçmak düşüncesini yad için İtalya posta idaresi iki cins pul çikarmış- tır. Diğer hava kahramanlar! arasin- da ilk baloncu de Rozier, havada ilk kayan Lilienthal, ve Wrigth” ile “Bleriat,, 1 mensup oldukları millet ler posta pullariyle anmışlardır. Posta pullarında asri tayyareci” lik, Belçika ve Fransanın Siratosfer balonlardan tutun da Graf Zeplin ve Hindenburg hava gemilerine ka" dar kimisi büyük seddi çini aşarken bazısı da Mısır ehramları üstünde gösterilmişlerdir. Büyük köprüler, fabrikalar, kö” mür madenleri, Panama kanalı ve Boulden su barajı gibi muazzam mühendislik işlerinden birçoklarını muhtelif milletlerin posta pulları üs- tünde görüyoruz. Bunların hepsinin belki de en tuhafı, Edisonun elektrik lâmrbasını keşfinin ellinci yıl dönümünü kutlu lamak için Birleşik Amerika dev- etleri posta idaresi tarafından ba” sılmış ve üstünde kaba saba bir elek trik İâmbası resmi olan puldur. Meşhur diğer elektrikçiler arasında Belçika “Gramme,, i, İtalya Volta ile Galvaniyi, Yugoslavya Nicola Teslayı, Rusya telsiz telgrafçi Po- povu, Birleşmiş Amerika da Benja” min Franklini posta pullarına bas mak suretiyle anmışlardır. Sınai bir çok tatbiklerine rağmen kimya, posta pullarında pek göze çarpmamaktladır. Yaptığı işlerle » tom hakkında asri araştırmalara yol açan Mendeleefi bir Rus posta üstünde görüyoruz. Üzvi kimya termokimya — âlimi Bertholt'un mini Fransız posta pulları taşıma! tadır. Bir Holanda pulu üstünde Boerhavenin resmi vardır. Heyet ilminin posta pulla: daha mühim bir yer tutmuş ol nı, gönül isterdi. Lehistan Kop: nikusun inkilâpçı nazariyelerini, K talya ise Galilenin daha münakaşi” ci ve fırtınalı mesleğini posta puls” riyle temsil etmişlerdir. Bu iki mü him simadan başka resmi pula bs” sılmış olan o beyetşinas Holan Huyghens'dir. Nazari fenninin posta pull gi ihmal edilmi: 5 cak hi ie Kİ ginleri riyazıyeyi tetmsii & den yalnız Abel ile Lorentz: Norv&$ ve Holanda posta pullarmda yer W£ tabilmişlerdir. Tabii tarih de ihmisli edilmiştir. Gerçi Nansen'i Norvef hükümeti pullanma © basmış ise bu resim onun biyolojik işleri ii değil şimal kutbuna yaptığı isti şaflar ve dünya sulhu için ifa eriği muhteşem hizmetler şerefinedir. 4 Tıp dünyası da posta pulları # zerinde hemen hemen hiç temsil & dilmemiş bulunmaktadır. Yaln# 1928 de aktedilen beynelmilel ti) kongresi dolayısiyle Mısır hüküm€ | ti “wbbrm büyük dedesi,, adı ve meğe seza olan İm - Hotep'in miyle bir posta pulü çıkarmıştır Bir Fransız pulu Pastürün Tef” mini taşımaktadır ve kızıl haçin y9f tığı işler dolayısiyle birkaç plunde da hastahane resimleri vâf” | ir, Eski zaman âlimlerinden “post# pPuluna resmi basılmış yegâne Staik felsefenin müessisi Zenodü | ve resmini Kıbrıs “posta pull görüyoruz. Pulculuk; içtimai bilgilere PE men hiç ehemmiyet vermemiş >, dir. İsviçre, terbiyeci Pestalozzinif | resmini basmış, Rusya da tonun dilinin müessisi Zamenholf bir postu pulunda yer ayırmış0” Rusya diğer iki posta pulunda « 8 Karl Marks ile Londradaki mezi” nın resimlerini basmıştır. Gerçi Antropolojistlerin post? pullarında resimlerini - görmüyo”. ama bunların işleriri, muhtelif ei lara mensup yerlilerin hayatı, kenleri, avlama tarzları; iş ve y lart halinde görüyoruz. . Biyolei lerde kuş ve hayvan resimlerini POS | ta Pullarında görmekle kendile! avutabilirler, Bu pulların hemen g serisi fenne olan hayranlığı gön mekten ziyade yalnız milli gurur okşamak gayesiyle basılmış o ie beraber, beynelmilel şöhretli bat maları pullarma basan milletler ati vardır. Meselâ O Türk'cumhuri” posta idaresi madam Kürinin Si i ne bir pul çıkarmıştır. Fakat bu i haller pek nadirdir.
