2 Mayıs 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Dış Politika | Batan diretnot, yakılan şehir, bir diploma ve bin tayyare... Yazan: Şekip Gündüz » ENERAL Göring ile Musolini arasında geçen konuşmalar etrafında bir çok şeyler söyelniyor. İki devlet adamının çok nâzik meselelere temas ettikleri muhakkaktır. Fakat bu konuşmaya da hakiki mafajrı daima pek giz- li kalân İtalyan . Alman siyasi temasları arasında İstifç sokmak lâzımdır. Gö- ringin Musolini ile yaptığı mülâkatın üç saat sürdüğü anlaşıldı. Japonyadan tayyare ile Lorldraya 95 saatte ulaşmak mümkün olduğu bir devirde bu üç saat göze, eski devirlerin yarım asrı Kadar uzun görünebilir. En tehlikeli siya. si teşebbüslere bir öğle yemeği ile bir kokteyl parti arasında karar verilebildi. ği de düşünülürse Göringle Musolininin arasında pek'mühim şeyler konuşuldu. ğu neticesine varılabilir. Fakat bü Konuşmalardan me çıkmıştır? Bize kalırsa, ortada müspet tek gey var: Göringin Musoliniye fahri Alman harp tayyarecisi diplomasını vermesi, Bunun sembolik tarafları meydandadır. İspabyada Bask'larm tarihi merke: zi olani Guernike'nin Alman markalı bombalar Oslan tayyareler tarafından mahvedildiği bir güne tesadüf edişiyle bu bu jest-İspanyada ve dürye havala- rmâa iki devletin ayni emeller etrafında birleşmiş olmalarını birdaha göze vurmaktadır. Bununla beraber ne Almanya ne de İtalya bir Alman . İtalyan askeri itlifakından bahsedememektedirler, Alman erknânıharbiyesinin 1914 de (iç başlı ittifakı) iki baslı bırakmış olan Romanm bir başka sıkışık devrede de Üki bağlt bir ittifak) t tek başlı bırakacağını hâlâ zannedehilmekteğir. Ha. ziranda Romaya gelecek olan Mareşal Fon Blombergin İtalya erkânıharbiye. siyle temas edeceği muhakkak olmakla beraber Fransızlar bu iki devlet arasm. dn bir'askeri ittifak yapılabileceğini sa nmamaktadırlar, Dün bir mayıstı. Sovyetler birliğinde bir mayısın daima büyük bir debdebe le kutlulandığı maltmdur, Fakat bu yıl, İspanya hâdiseleri. : Alman - İtalyan temasları ve Uzak Şarkta Japonya tarafından tahrik edilen bazı geniş iddialı entrikalar'yüzünden Sovyetler bir maytsa “Moskovanın bir aksülâmeli,, şekli. ni vermişler. ve nümayişler pek ziyade askeri ve tehditkâr bir şeki lalmıştır. Mareşal Voroşilöfun Kızıl meydanda biriken halka ve orduya hitap eden nutku faşizme karşı Moskovadaki hassasiyetin azami bir dereceye yükseldiği. © ni göstermektedir. Bilhassa, Moskova Üzerinden bin harp tayyaresinin uçması Gusrnikayı yakan tayyarelere sembolik bir ihtar manasıma almabilir. Bu nü. mayişlerin Moskovada cereyan ettiği andan pek az evvel de Gaskonya körfe- önde ayni markadan tayyarelerle asi Frankoya ait bir safı harp zırhlısının ba. tırılmış olması da gözönüne alınacak olürsa Kızıl ordu hava kuvvetlerinin de-İspanyadan fahri harp pilotu diploması aldıkları sarılabilir, Velhâsıl hâdisöler biribirini takip etmekte, siyasi ufuklarından dünya mil letlerine 1937 nin enfes baharını zehir etmek için mütemadiyen motör ve per. vale a gelmektedir. 0D Lüklara ebetmere «i “Hatayı 'himaye için © Fransa ile askeri Şekip GÜNDÜZ muahede Hazırlanan proje Hariciye Vekâletimize Cenevre, 1 (A.A.) — Anadolu ajansmın hususi muhabiri bildiri. yor: Sancağın .. statü le teşkilâtı esasiye kanununu hazırlamıya me | komitesi bu * hafta | mur eksperler zargında Sancağm müstakil statüsü nü alâkadar eden esaslı meselelerin. tetkikine devam eylemiştir. Belçika delegesi Bourgui'nin ri yasetinde ve milletler cemiyeti kon: seyi röportörü Sandler'in mümessi- b İsveçli Westman'm huzuriyle, kos mite, ezcümle, Numüân Menemenci- oğlu tarafından verilen proje ile Fransız eksperi de Caix tarafından verilen tahriri projeleri tetkik et- miştir. Komitenin talebi üzerine İngiliz eksperi Sir Dunnet, Fransız ve Türk . bukukçulariyle danıştıktan sonra Sancağın teşkilâtı esasiye ka nunu projesini hazırlamıştır. Bu pro je, bu sabah, komiteye verilmiştir. Diğer taraftan, Türk ve Fransız mütchassıslarının yardımiyle Holan | dalı eksper Kallewyn, Sancağın sta tüsüne sit bazr teknik o meselelerin, ezcümle gümrük, posta, para ve saire meselelerinin tetkikine devam etmiştir. Komite, önümüzdeki hafta icin de, Sancağın statüsü ve teşkilâtı esa siye kanunu metinlerinin tam. sw rette tesbiti işine devam eyliyecek- tir. Lisan meselesi Cenevre | (A.A.) — Anadolu ajansmın hususi muhabiri: bildiri- yor: Eksperler komitesi bugün mutat tevdi edilmiş | içtimamı yaparak Sancağın &sker- İ likten tecridi hakkındaki İngiliz mu İ rahhasmın &âli komisyonda ; hazır. ladığı raporun , teferruatı üzerinde tetkikatta bulunmuştur. Komite yar rım İisan meselesini tetkik edecektir, Selirimizin ziyareti Paris TAA) — Havas ajan. sı bildiri; Hariciye nazırı Delbös bu sabah Türkiye büyük elçisi Suad.Davazı “ kabul ederek kendisiyle çok #ami- mi bir görüşmede bulunmuştur. Ankarada bir ziyaret ? ; Paristen verilen bir habere göre, Frahsanm Ankara sefiri Ponso has riciy& vekili Teviik Rüştü Arası zi. yaretederek görüşmüş vE bü mülö- kat esnasında milletler cemiyeti kon seyinin Hatay . meselesi hakkında daki kararı mucibince Türkiye, Fran sa ve Suriye hükümetleri arasında | aktedilecek üç taraflı muahede haks kında Fransanın hazırladığı projeyi tevdi etmiştir. Fransa tarafından | bazırlanan bu müunhede projesi An. kara hükümetince tetkik çdilecek- tir. Iki tayyare rekoru Roma, 2.(A.A.) — Pilot Mario Stop: pani ile mühendis Majorna beraberle- rinde bir telsizci ve iki makinist olduğu halde, üç motörlü bir deniz tayyaresi ve S'tonlük €caret hamulesi ile 1.000 ve 2.000 mil üzerinde beynelmilel dün. ya sürat rekorunu kurmağa muvaffak olmuşlardır. 1.000 metrede vasat! metre, 2.000 metrede vaşsati (o 248.412 kile metre mesafe katetmişlerdir. 251.889 kilo- Sırbistan prensliği | Avusturya müstem- lekesi hâlini almıştı Başvekil o Yovan Ristiç Avusturyaya kafa tutmak istedi, takat Viyana şaka dinlemiyordu, derhal iktidar mevkiinden uzaklaşlırıldı — Yazan; N.N. Tepedelenli — —19— Karadağ kralı Nikola Çetinedeki eski Karadağ başvekillik dairesinden çıkarken, (1877) harbini kaybetmenin bütün | kabahati imparatorluğa aittir. Yoksa 19 uncu asrın son dörtte birinde Os- | manlı ordusunu kunlandanldrına ve | kahramanlığma tarihin sürdüğü en u. fak bir leke yoktur. Bilâkis muazzam bir şeref vardır. Bu srrâği 'Sirplâf da“llerbe girmiş bulunuyorlardı, . İmparatorluğun her tarafındaki Idaresinik Bulgaristün. da iftirakorlığı azami 'detsesde yay. mış bulunduğu “için; “Sırp 'prensliği küvvetleri de taarruza geçmişlerdi. Rus erkânharbiyesi o Avusturyânn bir mildahalesinden çekindiği için Bos na ve Hersek taraflarına saldırmama, smı Sırp prensliğine bildirmişti. Bü- nun Üzerine Sırplar cenuba ve Şarka taarruz ettiler. Şar Ordusu Niş, Pa- larika, ve Ptrotr aşip İki ây “İçinde Sofyaya yaklaştı. Cönüb ordusu dâ bü kisa-middet zarfında “Kurşunlu, Vi. ranya, Leskoviç üzerinden Kosovaya ulaşmıştı. Pleynenin son kurşununu atmasın. dan sonra İstanbula doğru saldırınca garb devletlerinin şiddetli bir müda. halesiyle Bahjilinin Ayastafanosta menhus ve iğronç bir muahödeye im. za koyduğu malümdur: $ Bulgaristan işte bu Ayastafanos muahedesinin eseridir. Ayni muahede Sırbistan da bazı arazi veriyor ve Bosna - : Hersek muhtar bir İdare ke zanıyordu. aket gerek Bırbistanda, gerek müttefiki olan “Karadağda bu neticeler beğenilmedi, Fakat ellerin - den gelecek ne vardı? Balkanlardaki Slav devletlerin büyümelerini, Rusya- nm Balkanları ellerine geçirmesi süre, tinde kabul eden Garbi Avrupa dey. letleri çok hassas bir vaziyetteydiler. Ne Bulgaristanın, ne Sırbistanm; ne de Karadağın büyümeleri işlerine gel. miyordu.: Ayastefanos o müabedesini takip eden Berlin kongresi esnasında Sırbistan Rusyanm kendisine yar. dim etmesini biraz daha toprak ka- zanmâsma imkân vermesini istedi; TA kin Rusya pek berbad bir“ haldeydi, Nasılsa kazandığı bir harbi istismar & bir şekilde zehirlendi debilecek vaziyette değildi; O harbi ! kazandığına gurur duyacak Şerde kağ | betmediği için “Allaha bin sükür", | demekle meşiuldü. O derece bitikindi ki, bizzat Rus devlet adımları Sırbis. tan mümessili Yovan Ristiç'e Avüs. turya ile anlaşması doğru olacağını söylediler, İste bie Pt Ge Osman Pa, şanm zaferidir. Bir aâker. harbi kay. betmiştir ama, galibiyeti de mahvede- rek, Avusturya Sırbistana yardım vaa- detti; Berlin kongresinde, prensliğin şarka doğru mümkün mertebe geniş. lemesine yardim etti, o suretle ki Sırp prensliğinin yeni Haritası Selânik li. manmı mükemmelen tehöid gltina al, miş bulunuyordu. Ve tabii, Sirbistan kendi nüfuzu altında Bulunduğu için, Avusturya bu süretle bir gün Adalar deniğine İnebilmek hulyasına kapıl. | muşta (9). Gösterdiği yardıma mukabil Avus turya Sırp prensliğinden şu menfaat- leri temin etmişti: 1 — Sirbistan şarka doğru birde, miryolü yapacaktı. (Sefil Habsburg saltanatının da kendine göre bir şark hulyası vardı, Bu demiryolu onü İstanbula yaklaştı, racaktı.) 2 — Sırbistan Avusturya ile bir t. | caret anlaşması yapacaktı (Kİ, bu an. | laşma.ile Sırbistan; bir Avusturya müstemlekesi olmustur.) 3 — Sırbistan ile Avusturya ârasm- da bir gümrük anlaşması yapılâcak- tı. 4 — Ve... Sırbistan oAvusturyanm bütün arzularını ifa edecekti. Bütün bühlara bakarak Berlin mw. aliedesinin: Sirbiatana “temin ettiği itam istiklâl) sin mangap kalır mı? Maamafih Bartin Kongresi Sırbiste. na Osmaniş imparatotluğundan dört sancek ilhak etmiştir. Fakat Aslan Paymı Avusturya kazandı: Bosna ve Herseki himayesi altıma aldı. (Yani manda.) Devamı var (*) Bu hulyadan bugün ne a0i u. yandığı meydandadır. Şerbet yerine cilâ suyu... Bir genç kız garip Bir genç kız dün garip bir o şekilde zehirlenmiştir. Valde © çeşmesinde 59 numarada oturan Artakinin kızı Şimi 2 MAYIS — 1937 irak petrolları Dost Irak hariciye veziri Naci Asilin memleketimizi ziyareti münasebetiyle yapılan temaslarda bilhassa petrol meselesi üzerinde dü rulduğu teeyyüt emektedir. Irakın ih tiyacı olan bazı maddeleri bizden a4 masma mukabil muhtaç olduğumuz petrolün bir kısmın: İraktan tedarik etmemiz üzerine mutabık: kalındığı anlaşılmaktadır. e sarayında — İngiliz — Mısır bra ir a hükümetimizin de hisse“ dar bulunduğu Musul petrolleri bu” gün yepyeni bir şekil arzetmektedir. Bilhassa 1937 senesi irak petrol ir tihsal ve ihracı için bir dönüm nok- tası olacaktır. Komşu Irakm 1936 daki ham petrol istihsalâtı 3,947,351 tona yük selmiştir. Şu vaziyete. göre İrak petrol kaynaklarının. aylık verimi 328,946 tondur. 935 senesi verimi ise"3,606,933, 934 istihsali 947,149 ve 933 de ise ancak 118,395 tondu. Yani geçen senenin bir aylık istilr sali 933-ün“bütün istihsalinin üç mislidir, Irak di işleten şirket bu sene başında sermuyesini 8 milyon İngiliz lirası © daha arttırarak 14,3 milyon İngiliz lirasına çıkarmıetır. Sermayenin bu şekilde - birdenbire arttırılışı hayli manidardır. Bu “bir misli arttırılışım hakiki sebebi olarak Irak petrallarını Akdenize sevkeden boruları kuran Mediteranean. Pipes lihe limitetten bu muazzam tesisa- n almmak istenmesi gösterilmek- edir, Irak petrolları, beynelmilel bir kredi tarafından işletir. Oo Bunda, İngiliz — İran petrol şirketi, “Hole. land . Şell grüpu, Fransız petrol İrili Amerikan Eaest Dex. lopiment Carp. yüzde 23, 3/4 Gulbi rinkin grupu ise ancak yüzde şbesle . hissedardır... aw Petrol işlerine diye ağa azi la karışmamış - olan İrak hükümeti de evyelâ dahili ihtiyacı düşünerek bir'adım. atmıştır. Jrak “hükümeti, dahili piyasa ihtiyaçlarını karşılıyas cak olan muazzam tasfiye tesisatı vücuda getirmek için bir proje hazır lamıştır. Yeni tesisatın vücuda ge tirilmesine pek yakında başlanacak tr. Petrolun yirminci âsırda -birinci plânda bir mata olması, dünya pets rol ihtiyacının daha ne kadar zaman ihtiyacı karşılıyabileceği -meselesini ortaya çıkarmıştır. İrak petrollarının somanyadarı olan İngiliz — İran - petrol şirketi müdürü bu htsustaki fikrini beynel milel muharrik o kuvvet * vasıtaları * kongresinde söylemiş ve: — Halen mekşuf olan petrol kaynaklarının mevcudu dünyayı an cak yirmi sene daha-idare eder.,, Demişti, Büyük petrolcu şimdiki işletme ve ihtiyacı nazarı itibara alırsa" A” merika o Birleğik devletleri petrol mevcudunun 10, Sovyet Rusyanm 12 sene sonra tükeneceğini söyle“ pir fakat her nedense alâkadar bu; lunduğu İran ve-Irak m pa te mas etmeksizin ge Acaba ük da bir bir hikmet.var” 3 GÜNERİ Iki avukat Barudan bir ay müddetle çıkarıldı. Müşidelumumilik, ağır ceza mahke mesinin verdiği karar üzerine İki avukür tn daha bir ay meslekten gikarıldıklar rını bildirmiştir. Bu iki avukat Hikmet” Tekçe ve Ali Şevkettir. Karar kendiler misafir olarak gittiği Sungur sokağında mr a düren bu şerbeti içtikten © biraz sonr” #ancılâr içinde kıvranmağa ( başldmıf”. | Viktotun 'apartımanmda oturrduğu &- rada odada kimse yokken fazla hararet basinış ve hararetini. söndürmek için su ararken bir bardak içinde şerbet bu. lunduğüunu görmüştür. Genç kız biraz kekremsi olmakla Beraber harareti sön. | tar, O zaman genç kızın şerbet zanned€" rek tahta silmeğe mahsus ellâ kuyu İÇ” tiği anlaşılmıştır. Genç kız hastaneye kaldırılmıştır. i j | ; 4 4 i ” pr | rine tebliğ edilmiştir.: . © 4