3 Mart 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

Ban SERL AĞLİ A d İ a HABER Akşam postası - mektebini Gördüklerinden memnun oldu- Başvekil tiyatro gezdi ğunu söyliyerek talebeye , litifatta bulundu Başvekilimiz İsmet İnönü dün Miaarif vekili Saffet Arıkan ve C. | H. Partisi grup reis vekili Hasan Sa- ka ile birlikte musiki muallim mek- tebini ziyaretle mektebin tiyatru ve osera kısmımnı tetkik ve teftiş etmiş- Başvekilimiz, tiyatro mütehas- S Karl Ebattin tiyatro tatbikat derslerine, ritmik, jimnastik ve ope” ra sanatı derslerine girmişlerdir. İsmet İnönü tiyatro smıfından ay- rilirken talebeye iltifatta bulunmuş- lar ve talebenin — çalışmalarınmdan, derelerden alman neticelerden mem nun kaldıklarını söyliyerek demişler dir ki: “— Tatbikat derslerinizi gör düm. Çalışmalarınız ümitlerimi ço- galttı. Muvaffakıyetleriniz bundan Ka a ğ — vir MA DEREE Hü l 5 sonra, göstereceğiniz gayretle mü- tenasip olacaktır. Milli sahnemiz için yetişecek olan sanatkârlar bu memlekette her zar man en yüksek itibara ve şerefe mazhar olacaklardır. Üç beş sene sonra içinizden milli sahnemizin bü- yük sanatkâr namzetlerinin yetişece- ğgini görerek en çok sevinenlerden biri ben olacasım. Milli varlığın en güzel kismı o- lan güzel Türkçemiz en doğru ve en beliğ telâffuzunu Türk sahnesind2z 'bulacaktır: Bunu sizden bekliyorum. Sanatkâra yakışacak kuvvetli bir karaktere sahip olarak göstereceği- niz meslek sevgisi, calxama heyeca- nı muvaffakıyetımzın termneli olacak" tır. Tekrar ediyorum: Gördüklerim ümitlerimi arttırdı.,, Türkçe konuşmak Türkiyede, Türkçe konuşmağgı mec. buri kılan ilk nizamname bundan beş beş gene kadar evvel Mersinde tatbik edilmeğe başlanmıştı. Aynı şekilde karar lar Tekirdağ ve Bursadâ da, verildik. ten sonra bunun İstanbulda da tatbi. | ki meselesi ortaya atıldı. İstanbulda. ki Türkçe gazetelerin yıllardır müte. addit defaalr ileri sürdükleri bu te. menninin artık tatbik sahasına çıka. cağı günlere yaklaştık demektir. " * #0 K f, Birer ferdi olmakla öğündüğümüz büyük Türk milletine mensubiyetleri. nt isbat için, kendilerine: “Türk ör. todoksları,, “Türk müsevileri,; “Türk katolikleri,,adinı veren bu vatandaş. larımız niçin şgimdiye kadar Türkçe konuşmaktan imtina ettiler? Niçin, bir parmak bal kabilinden, ikide birde hahambanelerde, patrikhanelerde, top lanıp “Türkete konuşmağa,, karar ver. diklerini ilân ettikten sonra sustular ? Bugün millet kelimesinin bir tarifi de sudur: “Bir memleket üzerinde yaşayarak aynı dille konuşan ve anlaşan insan. lardan ibaret kütle,, Türkçe konuş. mamakta ısrar eden Türk ortodoks. larr, Türk müsevielri ve Türk katolik. leri yoksa, “Türk milleti,, nden ayrı olduklarını ve birleşmek istemedikle. rini mi anlatmak istiyorlar? Hiç zan. netmiyoruz. #*”...- Taksimdeki Ermeni Eseya.n lisesi müdürü Misropyanı ziyaret ederek kendisinin bu husustaki fikrini sordu. ğum zaman, gayet düzgün bir Türk. çe ile evvelâ gu cevabı verdi: — Benim siyasete hiç aklım ermez ki! Zaten böyle bir suâale cevap vere. cek mevkide değilim. Kendim her za. man Türkçe konuüşurum, vaktile de Osmanlı hükümeti hesabına Avrupa. da tahsil etmiş ve Darülfünunda ho. calık yapmıştım . Müdürün diğer sözlerinden bu işe taraftar olduğunu, yalnız bâzı sebep ler yüzünden fikrini soylemektegı çe. kindiğini görüyordüm. » & & İkinci olarak görüştüğüm müsevi valandaşlarımızdan doktor V. Hoda. Tra iyi bir Türkçe ile kendisinin Gala. tasarayda okuduğunu, Türkceyi ana lisanı saydığını ve Türkçe konuşmak gibi bir mecburiyetin konüulmasını paret tabif ve haklı bulduğunu söyle. Ği : * * * Galatıda, Panafya kilisesinde Papa Düilimi görmeğe gittiğim zaman gözü. rae ilk çarpan sey gu- - vetize “Türküm ne mutlu bana,, ve “bize 'di- İimizi curahuriyet öğretti.,, Kendisine, ziyaretimin sebebini afı- ktınca büyük bir sevincle kollarını kal drrarak bağırdı: ea H%;ıi o günler! gece sündüz bek. ve buna müsaade edelim? oldu: < imi# ve uğraştığımız bu değii mi? | Türküz,neden başka dille konu-| mecburiyeti etrafında Galatadaki Getronagan Ermeni lise- si ise, Fransızların Majino istihkâmları gibi birşey. Bir türlü kapısından içeri girmeğe muvaflak olamadım. Yaptığım bütün hamleler kapıcı tarafından mu. vaffakiyetsizliğe uğratılınmca boynumu büküp donmekten başka çıkar yöl bu- lamadım * * & Yüksek kaldırımla Galata arasın" daki müsevi mektebinde karşılağtı- Gim ilk kelime: — Kekerez? oldu. Bu, herhalde “ne istiyorsun?,, demek olacak. Mer dîvenden müdürün odasına çıkarken verdigin on paranm nereye gittiği- 'nibil,, cumlesı yazılı bir levha goze Çâtpiyor 5 "45C ll ĞAi £ Müdür Latan Turkçe konuşma mecbüriyeti için ne düşündüğü hak- kındaki sualime büyük bir tehalükle şu cevabı verdi: — Bizim mektepte tedrisat tama- men Türkçedir. Bakın size programı göstereyim. İbranice ve Fransızca - dan 'gayri yabancı bir dilden dersi- miz yoktur. Bu sırada biribiri arkasmdan içe- ri giren küçük çocuklar düzgün Türk çe cümlelerle konuşuyorlar. Müdür, bü çocukları kendisinin mahsus ça- gırtmadığma beni inandırmak için sınıfları da gezdireceğini söyledikten sonra : — Bakin ! diyor Hepsi Türkçe konuşuyorlar. — Peki,niçin dışarıda da ayni şe- kilde hareket etmelerini temin etmi- yorsunuz, bunu yapamaz mısınız ? —Biz, kendilerine Tâzım gelen tenbihleri veriyoruz. Fakat mektep idaresinin hariçte nüfuz temin ede- mediği bir yer varsa o da aile muhi- tidir. Evdeki büyük anneler, büyük babalar, ne de olsa eski devrin tesiri altında oldukları için çocuklariyie daima İspanyolca görüşüyorlar. Fa- kat bu tabii, zamanla (ne kadar) | değişecektir. Bu işin cebren, yani bir nizamname ile yaptırılmağa kal- kışılmasını ben şahsan doğru bulmu- “yorum! Vaziyet esasen kendiliğin- den istenilen mectaya doğru akmak- tadır. Bu işi kökünden. halletmek için, ihtiyarları ortadan kaldırmak lâzımdır ki bunun da şüphesiz imkâ” nı yoktur. Biz burada Türklük için elimizden geleni yapıyoruz've istik- bâl için sâyimizin semeresini alacağı- mıza eminiz. Buna en büyük misal programlarımızdır. Diğer azlık mek teplerinde tedrisat — maarfın koy: (duğu bir iki ders ' müstesna' — hep yabanct dillerledir, halbu ki biz tas mamen maarifin resmi mekteplerde kullandığı sistemi takip ediyoruz, Bu yüzden onlarla aramızda büyük bir fark vardır. Bir mektepte aranılan ilk vasıf dil dille tedrisat yapıyorlar?,, N. YOKSUL “ Milletler - Cemiyeti yaşıyor ,, Ingiliz Hariciye Nazırı bir nutuk söyledi İngiltere hariciye nazırı Eden dün Avam kamarasında İspanya işlerinden başlayarak dünya siyasetine bilhassa Mileltler cemiyetinin vaziyetine temas eden bir nutuk söylemiştir. İngiliz hariciye nazırı, İspanya işine ademi müdahalenin bugün takibi icap eden siyaset olduğuna işaretten sonra Milletler cemiyeti meselesine geçerek demiştir ki: “— Mileltler cemiyeti Habeş ihtilâ. fından üğradığı muvafafkiyetsizliğe ve otcdenbc*ı maruz kalageldiği birçok muqaula*a rağmen mezara konulacak vaziyette olmaktan çok uzaktır. Daha geçenlerde Fransız - Türk ihtilâfile mu- vaffakiyetle meşgul olmuştur. Müza. kereler uzuün sürmüş, çetin olmuştur. Fakat müşkülât bertaraf edilmiştir.,, Eden, Milletler cemiyetinin bugüne kadar hallettiği büyük ehemmiyeti haiz on ihtilâfr saydıktan sonra yeni bir Lo karno anlaşması hususunda | terakkiyi gösterir cesaret verici bir şey söyliye- miyeceğinden dolayı teessürlerini be- yan etmiştir. 270 rev alan Sofoörler cemiyeti idare neyeti Intihabatı tasdik edilecek mi ? İdare heyetleri seçimi İktısat ve- kâleti tarafından feshedilmiş olan şoförler cemiyetinde yeni seçim ya- pılmış, fakat işin dedikodusu el'an bitmemiştir. Üç gün devam eden intihap ne” . ticesinde sandık açıldığı zaman'için- de 270 vey * olduğu görülmüştür. Halbuki İstanbuldaki şoförler 5000 kadar vardır. Cemiyetler kanumun- da bir madde vardır ki bunda cemir yet idare heyetlerir” intihaplarında nisap aranmıyacağı kaydedilmekte- dir. Fakâtbu kadar az bir ekalliyet- le intihap yapılıp yapılamıyacağı da ayrıca merak edilecek bir cihet te- lâkki edilmektedir. Ticaret odası idare heyeti, - seçi- mi henüz tasdik etmemiştir. - Vaa- mafih idare heyetinin secimi tasdik: ten başka kanuni bir şekil bulamıya- cağı aşikâr görülmektedir. Cemiyetin yeni idare heyeti ilk toplantısını yapmiş ve soför mekte- bi müdürü Fikri Tevfik'i reis olarak seçmiştir. değifmidir?'Onlar niçin başka | Kraliçe Viktor- yanın elmasları Madam Simpsona lâyık görülmüyormuş Fransızca Entransijan gazetesin" de okuduğumuza göre, sabık İngi- liz kraliyle İngiltere Hanedanı- arar sındaki müzakereler, şimdilik, bir müddet çin durmuştur. Tahsisat meselesi halledilmiş ol- masına rağmen, anlaşma henuz kat'i safhaya girmemiştir. Cünkü bazı kıymetli taşlar -üze- rinde bir ihtilâf mevcuttur. Bu hu- susta büyük bir ketümiyet mevcut sa da, büyük bir servet teşkil eden birçok, bilezik, yüzük, inci kolye ve sairenin mevzuubahis olduğu anlar şılmıştır. Bunlar kraliçe Viktorya ve kraliçe Aleksandra - tarafından prens dö Gale miras bırakılmıştır. Su şartla ki, bunlar: “Birgün onun zevcesi olacak ve bütün imparator” luk tarafından sevilecek olan genç kıza,, veriletekti.. İşte ihtilâf buradan başlamış ve iki büyük kraliçenin bu serveti, kime bıraktıkları ve madam Simpsonun buna müstehak olup — olmadığı hususunda bir tereddüt hasıl olmus- tur.; Dük do Vindsor şimdilik, noktai nazarında ısrar eımektedır Bu kıy” | meth e;ıyaj*ı BizEni .,.c*ı-..._.ı naclam )» SLAR y lli 4 Tei ü O 3MART— 1937 oe VA Hatayın ana yasası talimat almağa lüzum gördüler Hatay ana yasasmı hazırlamakta olan komisyondaki Fransız mütehas. sıslarından Robert de Caix Parise va. sı) olmustur. Mütehassıs Türk heyeti tarafından verilen ana yasa projesini getirdiği gibi Türk baş muraehhasın. dan aldığı izahatı da bildirecektir . Fransız heyeti verilen proje hak. kmclgf hükümetinden talimat almağa lüzum görmüştür. Gelen mütehazsıs icap eden talimatı aldıktan sora; Ce. nevreye dönscek, ve 8 martta tekrar toplantılara. baslanacaktır. Türk olatn: toprakle- Mutch*xssıslar kon"ıayonu Hatayın hudutlarını tesbit ederken 5 ki Bayır ve Bucak nahiyele Ziyetleri ehemmiyetle mevzü lacaktır. Ahalisinin yüzde ? y olan bu yerlerin Hataydan ay masına bittabi imkân bulün dir., Yalan neşriyat Suriyede bu yurd parç&—m' mek icin halkm Suriyede tedikleri hakkında yalan Fransız murahhaslar! 3 vl' g b $ ıualı tüe ade & Ygt 2Di B devam etmektedir. Buna M giki yır ve Bucsağın halis Türk oliî da Suriyede kalmak ıstedlkıî kında “Alkabes,, gazetesinin tarihli haberini tekzıp etmek// 4 UÇ avlık meaaşlar (Baştarafı 1 incide) Eski vaziyette maaş veren gişe” ler sabahın hemen yedisinde işe baş lar ve akşam günlerin uzunluğuna göre geç vakte kadar devam ederdi. Halbuki bu sabah gişelerin resmi da- irelerin asılış saatinden evvel işe başlamadıkları görülüyordu. Defiterdarın beyanatı Bu hususta defterdar Kâzım ban- ka müdürünün para verilmediği yo- lundaki dünkü sözlerini cerhederek diyor ki: “— Şikâyetçiler bana da geldi- ler. Biz Emlâk bankası emrine mik- tarı kâfi para verdik. Hatta daha zi- yade para istiyorsa vermeğe haz'r olduğumuzu bildirdim. Biz aymn al- tısında tevzata başlıyacağız. Emlâk bankasınm tediyata başlıyamaması" na son zamanlarda bankada yapılmış | olan değişikliklerin sebepolması muh temeldir. Maamafih Emlâk bankası müdürü ile konuştum. Bugün ma- lüllere tevziata basladıklarını, ayın altısında da diğerlerine tevziat ya- pilacağını söyledi.., PECARC Görülüyör ki, ortada zararı mü- tekaitlerle dul ve yetimlere dokunan bir mesele vardır. Banka direktörü nün değişmesinin ve bankada bazı değişiklikler olmasının bu ise bir te- siri olmamalrydı. İzmir şubesi mü- dürü iken büyük faaliyeti oldufunu İzmir refiklerimizin yazdığı ve bizim de İstanbul gubesi müdürlüğüne tar yinini allxıaladı_,,mız yeni müdürden bilhassa bu işin bozulmasını değil daha ziyade intizama — sokulmasını beklerdik. Kaldı ki bankacılığın icapları da bunu emreder. Büyük bir kitlenin — en azı — günlük gıdasına taallük eden ve on” ları müşkül vaziyetlere düşüren - bu iş herhalde derhal düzeltilmelidir. Ispanyada Hükümetçiler Toledo yolunu tehd't ediyorlar Madrit: 3 (A.A.) — Hükümet küuv- vetleri, Jarama mıntakasında büyük bir faaliyet göstermektedirler. — Asilerin Valensiya yoluna karşı yapmakta ol- dukları endahtların şiddeti azalmış. mıştır. Arganda madeni — köprüsüne karşı yapılan atışlar da hafiflemiş olup şimdi yol ve köprüyü Madridin müdafaasına ait ihtiyaçların tatmini için kullanmak imkânı hasıl olmuştur. Hükümet kuvvetleri, üniversite ma- hallesinde tazyiklerini arttırmışlar ve asilerin iaşeleri çok müşkül bir şekle girmiştir. Tagein cenubunda hükümetçiler, To- ledoyu idoğrudan doğruya tehdit eden mühim sevkulceyş mevzileri işgal et. mişlerdir. Simpsona hediye etmiş ve bunların ona ait olduğunu söylemiştir. Hanedan ailesi ise, bu mücevhe- Ingılterenın harp pilân! Tehlike haıinde Londra tahliy? edilecek miş İngiltere hükümet daircaintîc' 31 öt bir kasa içinlile asma Kilitli ğ " durüyor, Bu, İngilterenin “harp ıİ dır. Bu kitabın kilidinin anahtî" nız: birstek adamdadır. O dük M imparatorluk müdafaa kom! tezi Sir Moris Hanki'dir. Kitap, harp ilân edildiği vakit terenin ne yolda hareket edect tayin etmektedir. İçerisinde icar rinde tatbik edilebilesek her tür mevcuttur. Harp ilân olunduğu zamali İn renin hâlletmek zaruretiride mezelelerden birkaçı ŞU LöK < 1 Hükümetin derhal rııernlake 36? | ne, gizli ve pek mahfuz bir Vi taşınması, 2) Kral ailesinin emniyeti. dan ' "'_ şeu | de bu ailenin hava hücumun bir yere nakledilmesi. Londra halkının ve başlıcâ rin tahliye edilip memleket için şınması. Umumiyetle duşunuldugüne eğer harp ilân olunursa, " Londra üzerine apansız İT - ratın iadesini talep etmektedir. —— başlayacaktır . . — Sunday Pwtonaî'w y Şikâyetler, — temenniler bur Bir ıtfc-:ıl&fe serşoförü 15 senelik hızme iy unutulmamasını İ$ Neşet isminde bir $ .,ofof m:, bj | mıza gelerek şöyle bir şi lundu: cü grup -serşoförü idim- al ığ ; l Jü t“’ ge olduği 3ĞT | mlardıri ” — “Ben Karaköy ıüıwâ" şene ” et itesi ""W DA | tiıaıîıı ) çe &l hastalık dolayısiyle işteP | ııu" dım. Sonra hastalığım 8 dair ! ne var ki sağlam old“S“w F yeti sıhhiyeden rapor “l o gündenberi vızıfeme diğüm gibi başka bir kıın";dgı zifeye alınmıyorum. l ”ı mütevali muncııtlel'lm kine şubesince * 'münhal, #,, münhal bulursan bize — vabiyle karşılanıyor: “belediyede on beş % Ti lük yapıyorum. Çoluk fil bir halde kaldı. M"._ PYi madığını ben nasıl blıîf:”p 15 senelik emeğimi te almaları lâzım geğil ©i” çocuğumla sefaletten istiyorum.,, Okuyucumuzun bu € kadarlarm nazarı dlkk“ he"