12 Ocak 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

MESJELEJ: On beş gün bekliyeceğiz Bütün Türkiye İsmet İnönünün hitabı daha... Fransızlara kalsa bu on beş günler, on beş asır olacaktır, bunu bili yoruz. Fakat bizden sabretmemizi istiyen İsmet İnönüdür. O, Fransızla rm uyuşturucu siyasetinin ne olduğunu hepimizden iyi bilir. Böyle ol- duğu halde bize on beş gün daha sabretmemizi tavsiye etmesinde elbette bir sebep olacaktır., Şüphe yok ki her Türk, kendi kendine, bu düğümü çözmeye çalışmış we kolayescık çözmüştür: Sarih hakkımı elde etmiye çalışan Türkiyeye, sözüne ve imzasına iti- mat ederek 280 bin 'Türkü kendisine emanet bırakan Türkiyeye, bu cma- nete hıyanet etmek istiyen Fransadan bir bühtan yükseliyor: Türkiye revizyonisttir “Hakkımı tanıyarak, vaktiyle, hayatlarını, hürriyetlerini emanet et. tiğim Sancağı başkalarmın boyunduruğuna bırakamazsınız; onların hakları olan istiklâllerini veriniz. Türk, gök kubbe altında kendisini tanı- dığı gündenberi hür yaşamıştır; onların Türk oluşları hür yaşamıya hak- ları olduğunun beratlarıdır. Bunu siz tanımazsanız, 17 milyonluk bir Türkiye, son ferdine kadar tanıtmaya azmetmiştir.. dediğimiz zaman gene buradan şöyle bir ses yükseldi: — Türkiye sulhü bozmak istiyor!.. Yransız siyasileri herkesi kör, âlemi sersem sanıyorlar ve arap birli- ğinin parçalanmasma göz yumamıyacaklarmı söylüyorlar. Bunu kabul #debilmek için Hatay'ın arap olduğuna inanmak Jözimgelir. Buna bütün Fransız matbustı da inanmıyor. Kendi recüllerinin direktifini unutarak | burada 280 bin değil de 240 bin Türkün mevcut olduğunu aralarında iti- raf edenler vardır. Bu rakam, Hatay'ın Türklüğünü inkâr ettirtemiyecek bir yekündur. O kadar ki, tarih sayfalarının silinmez hatlarla tesbit ettiği satırları gör- miyen, coğrafyadan anlamıyan, beş on batın önceye kâdâr ırkınm ana hatlarını tesbitten âciz olanlar bile bu rakamın belâgat! karşısında dut yemiş Bülbüle dönerler. ç Suriyede arap birliğinin mevcudiyetine inananlar, ancak Franşız man. ön siyasetini bilmiyenlerdir. Ki bunu dünyada bilmiyen bir tek kişi yok. tur. Fransız mandaları altındaki topraklarda, demokrasi kisvesi altında bir istibdat havası esdiğini kim bilmez (Kütlelerin değil, ferâlerin bile toplu hareketlerini kaynar yağlarla karşılıyan bir millet, burada, arap vahdetinin mevcüdiyetinden bahsederse, çok gülünç bir vaziyete düşer. Zaten Fransayı, tarihte böyle gülünç mevkilere düşüren hep o dar gö- rüşlü, herkesi kör, âlemi sersem gören siyasileri olmamış mıdır? Biz, an beş gün bekliyeceğiz Fakat bu on beş gün içinde Fransa- un hakkımızı, kabul edeceği ümidine kapıldığımız için değil... Bu bekle- içinde duydu: On beş gün mekten elimize bugünkü vaziyetten başka bir şey geçmiyeceğine kanliz, bekliyordak şu sebeplerden: Ja Türkiye, haklı sebeplere #ulbü bozmak isteğinde ol dayanmadan madığı gu on beş gün içinde dünyaya bir daha anlatmak için. HASNUN RASİN TANAY Yengesine göz koyan bir köylü (Baştarafı 1 inoide) dit yerlerinden yaralamak suretiyle öl- dürerek evvelce bir kaya dibi içine ati- yor ve yolların kari olması hasebiyle elinde sopa ile kar üzerinde ayı izleri taklit ederek köye dönüyor. İsmail yen- ggesinin ayılar tarafından | götürüldüğü süsünt verdikten sonra yanma sekiz yaşlarındaki küçük çocuğunu alarak ka- dınm cenazetini bir çimento torbası içi- ne koyarak kendi köyünden yarım #aat mesafesi olan diğer bir köy üstündeki ormana götürüyor, orada bir ağacm al timı kazarak gömüyor. Hatta kadının üstünde bulunan bütün elbiselerini de almağı unutmuyor. Hâdiseyi haber alan kazanın sorgu hâkimi Nail Taner derhal hadise mahal. line gitmiş ve yaptığı tabkikatla kadının cenazesini İsmailin sakladığı yerden! çıkartmış, kaza merkezine getirmiştir. İsmail ile konuştum. Şerifenin köy- lerinden başka bir şahısla gayrimeşru münasebette bulunduğunu hissederek namus belâsı yüzünden Şerifeyi öldür. müş olduğunu ikrar etmişse de hadise-| nin yukarıda arzettiğim sebep ve şekil! lerde olduğu anlaşılmıştır. Arif Göl Nevyork - Paris uçuşunun 10 uncu yılı! Lindbergin Nevyork - Paris tayyare seferinin onuncu yıldönümü biraz te. , ahhürle Pariste tes'it edilecektir. Mera- sim bu ayın birile otuz Obiri arasında Fransız hava nazırının himayesi altında Pariste yapılacak ve bu (münasebetle tertip edilecek yarışlara bütün dünya #ayyarccileri iştirak edebileceklerdir. Bu husustaki nizamnamıcye göre ya rışta birinci gelene bir milyon 150.000 ikinciye bir milyon ve üçüncüye de ya. nm milyon verilöcektir. (o Beyneymilel hava fcderisyonunün spor nizamname» sine göre yapılacak olan bü yarışa mü- teaddit motörlü her tipte tayyareler iş. tirak edebilecektir. Ecnebi gazeteciler Göring Almanya başvekili oluyor ? Almanyada Hitlerin en yakın arkı- daşlarından general Göringin Almanya başvekili olacağından son günlerde bah- sedilmekteydi. Alman ajansı General Göringin ya. kında karısile birlikte İtalyaya gidece- ğini haber vermektedir. Nimresmi Al. man ajansı bu münasebetle şimdiye ka. dar Prusya başvekili olan General Gö- ringin ismini o “Alman Başvekili,, diye zikretmiştir. Siyasi mahafilde bu tebed- dült General Göringin Almanya Başve. kâletine tayinine bir delil addolunmak- tadır, Limanın ıslahı için tereden bir heyet geliyor İstanbul limanının inkişaf projesini yapmak üzere gelecek hafta nihayetinde İngiltereden büyük bir mühendisler he. yeti gelecektir. Meşhur Gibbs müesse- sesinin mühendislerinden mürekkep o- Jan bu heyet İstanbul limanının toprak| mukavemeti, su cereyanı, rıhtımlar inşa| att, kömür, depoları kurulması Halicin ıslahı için tetkikat (oo yapacak ve buna göre projeler hazırlıyacaktır. Ankâraya gittiler | Matbuat umum müdürlüğü memleke| timizde çalışan ecnebi gazete muhabir-| lerinin de Basın birliği teşkilâtma dahil ediletek kendilerine her türlü mesleki! kolaylıkların gösterilmesine karar ver. miştir. Bu vesile ile, bugün Ankarada Anadolu klübünde bir çay verileceğin- den şehrimizdeki dokuz ecnebi gazeteci ile Havas, Röyter ve Alman D. N. B. ajansları muhabirleri Ankaraya gitmiş- lerdir. HABER — Akşam Nörl Cünikerdün vefat Bir müddettenberi “Anjin dö Puat- rin,, hastalığından muztarip (bulunan Büyük Millet Meclisi rels vekillerinden Gaziantep saylavı Nuri Conkerin dün Ankarada vefat ettiğini tecssürle haber aldık. Dört gün evvel bir buhran neticesin- de vaziyeti ağırlaşan Nuri Conker iki gündür salaha doğru gidiyor gibi görün mekte idi. Fakat dün birdenbire fena. laşmış ve akşam sekizi beş geçe vefat etmiştir. 1881 de Selânikte doğan Nuri Con- ker Harbiye ve Erkânmharbiye mekteple rini ikmal öderek erkânıharp yüzbaşısı çıkmıştır. Nuri Conker, İtalyanlar Trablusgar- be hücum ettikleri zaman Mısır yolile Derneyi müdafaaya koşan kahraman za bitlerimiz arasmda bulunmuş, o mühare belerde büyük yararlıkları görülmüş - tür. Balkan harbinin zuhuru üzerine Der. neyi terkederek Avrupa ve (Romanya yoluyla İstanbula dönmüştür. O sırada Balkan herbinin ilk safhası biterek Kâ- mil paşa hükümetinin iskatile ikinci sa! ha başlamıştı. Edirnenin istirdadına ka.. dar devam eden bu ikinci safhada Nuri Conker Trakya cephesinde muhtelif va- rifeler görmüş ve bu vazifeleri sırasında yaralanmıştır. Nuri Conker Büyük harbin bellibaş- kı cephelerinden Çanakkale ve şark cep hesi harekâtma iştirak etmiştir, Kenklisine Conker soyadı verilmesi, Çanakkalede Conkbayırmda ifa ettiği kahramanca vazifenin hatırasıdır. Nuri Conker, orada, 10 ağustos günü 8 inci fırka kumandanı olarak harbederken ya. etti ralanmıştır. Bilâhare, La Hayede ataşe- militerlik vazilesi ifa etmiştir. İstiklâl harbi hareketlerinin oilkan larında Anadoluya koşan Nuri Conker Ankara ve Adana vali ve kumandanlık. larında bulunmuş ve Avrupada ifa etti ARMAN BP SANER EL Gaziantep Saylaw Nuri Conker ği bazı vazifelerden, ezcümle (Berlin mümessilliğinden, sonra Türkiye Büyük | Millet Meclisine evvelâ (o Kütahyadan, Bonra Gariantepten mebus seçilmiştir. Son devrede Büyük Millet (o Meclisi ikinci reisliğine intihab © olunan Nuri Conker kuvvetli bir asker, yiğit ve kah- raman bir muharipti. Fransızca, ve al. manca bilirdi. Evli idi, üçü erkek, biri kız dört evlâdı vardır. Anilesine ve kiymetli bir evâdınr kay beden bütün millete taziyetlerimizi sü- arız. Lâstik fabrikaları kapan ma kararında haklı mı ? 2500 ameleyi işsiz bırakan bu kararın ne | © « dereceye-Kadar haklı olduğu tetkik edilmelidir Şehrimizdeki lâstik fabrikaları mev- cut şerait içinde faaliyetlerine (devam imkânm: görmediklerinden hep birden kapanma kararı vermişlerdir. Evvelce kapanan fabrikalara dün diğerleri de il tihak etmiş ve 2500 amele açıkta kal. mıştır. Fabrikaların kapanmalarına gösteri- len sebep şudur: “Lâstik fabrikaları kış o mevsiminde yazlık, yazın da kışlık ayakkabı yaparık malı baztrlamaktadızlâr. Son ( istihlâk vergisi kanunile yazlık ayakkabı üzerine konulan kiloda 150 kuruş vergi, bu mal- Jarın iptidaf maddesi olan ham kauçuğa daha evvelce konulmuş ölân 100 kuruş Asiler Malagaya hü- cuma hazırlanıyor Gelecek hafta Ingil- Madritteki sivil ahali şehirden | uzaklaştırılmağa başlandı Cebelüttarık: 11 (A.A) — Asliler, Malagaya karşı yeni bir taarruz icrası malesadiye buraya yakın şehirlerde kuv vet toplamaktadırlar. Ancak hükümet- gilerin mevzileri, bilhassa Epona ve Ma rabellada çok kuvvetlidir. Ve asilerin | yüksek kumandanlığı halihazırda hudut! mıntakasında üç bini geçmemekte olan asi kuvvetlerinin asr? silâblarla müceh- hez Rus kuvvetlerinin o mukavemetine maruz kalacaklarını beyan etmektedir. Lülinea ve Algesirasdan gelen haberle. re göre, yakınlarda bu şehirlere birçok Alman efradı gelmiştir. Almanlarla İtal yanların mevcudiyeti ve sokaklarda do- laşmaları halkı endişeye düşürmekte- dir, Halk, ergeç İspanyanm bir çok ak. samının Almanya ile İtalyanm eline geçmesinden korkmaktadır. Madriften siviller uzaklaşıyor Diğer taraftan Madrit hükümeti aşke- ri harekâtı kolaylaştırmak için o bütün sivillerin payitahttan uzaklaştırılmasını emretmiştir. 21 yaşındaki bütün gençler silâh altma çağrılmıştır, istihlâk vergisine inzimam edince mal yapmak imkânı ortadan kalkmıştır. Bu. nun için Jâstik fabrikaları (o milessese- Jerini kapatmak zaruretini duymuşlar- dir, Diğer taraftan ham kauçuk ithalât: cihan piyasasına hazaran fazla tediyeyi| musip olmakta, hem ie ithal için ser. best döviz bulunmadığından ancak ta-| kas yolile getirmek kabil (o olmaktadır Bunun için de yüzde 40-50 prim veril. | mesi lâzum gelmektedir. Buna mukabil ecnebi lâstik mamulât yeni ithalât re- jiminde serbestçe memlekete girmekte. dir.,, İngiltere hükümeti İspanyaya gönül- lü gönderilmesini yasak o etmiştir. Bu hususta yabancı memleketlere (o asker i muş “original” bir ad değildir; Ki İ sem” demek değildir; lâtince kaydolunmayı meneden eski bir kanu. nun ahkâm tatbile edileceği ilân edil miştir, Gönüllüler meszlesi İngiliz (o hükümeti bu münasebeti: Fransa, Almanya, İtalya, Sovyet Rus- ya ve Portekiz hükümetine verdiği bir nota İle bu hükümetleri de ayni şekil. de harekete davet etmiş ve o mümkün İv İkincikânun — 1937 “ala.Sarsalk coclsalir.1 Bay Ali Kemali, Kanuni Süleyma” dan bahseden frenkçe bir kitabı “Mulr teşem Süleyman” adı ile dilimize Gö” virmiş. 4 Fransızlar Süleyman'a Magnifigue” derler; bay Ali Kemali de, tereilme ettiği eserin adma sadak$f göstermek istemiş. Bir mütercim | cok güzel bir endişe ama bence hareket etmemiş; çünkü: 1 — “Soliman le Maşmifigüe”, frenk” çe eserin muhsrriri tarafından bulu “Soliman 18 AB” ni Sultan Süleyman, Fransızlarda öte den beri o adla maruftur, Mademki! Frenk muharrir eserine yeni bir #İ koymak kaygusuna düşmemiş, mütef” cim de onun gibi hareket etmeli, yapi, kitabm admda “original"lik göste” memeli, Sileyman'ı bizde maruf lâk#“ br ile anmalı idi. 2 — “Soliman le Magmifigve” terki binde “magmifigne” kelimesi “muht©” veya “magmificns” un tam mukabük dir, yani büyük, yüce, koca demekti” yani Tus Magnus karşılığı olarak Charles # Magmifigve dendiği gibi. *“Magmifigi€ kelimesinin “muhteşem” manası nisb€ ten yenidir; Süleyman'a o sıfatın W rilmesi ise eskidir. ii Hani Açık söz'ün Kara Dayut m dur? kara koncolos mudur, nedir? işi o yine ya gözlerimi çıkarmağa, ya kek lemi uçurmağa kalkacak, Çünkü ii yanlışı daha gözüme ilişti. Güzel atlar Akademisi'nden bahsederken yor ki: Dört mütehassıs da örada, maş, — 12.1.37 Sonra o “dört” mütehassısı 1 — Belling. ? — Leopold Levi 4 — Brüner Tavut, “ Hani dördüncüsü diyeçeksin'z” Ka Davut sayı. saymasmı bilmez... bir. Gelelim ikincisine: “Brüner Teri dedikten sonra bir “... ve ilâh...” KO? muş. Halbuki dört kişinin ücünü 58) bir tanesi için bir “... ve ilâh.” i mak caiz değildir; çünkü “ve ilâh” daima çokluk gösterir, “bir” kişiyi Ya “bir” geyi gösteremez. il (Kara Davut'un saydığı Üç zat adlarmı doğru yazdığı da temin olu! * bi AHFEŞ Fransada bir rezalet daha Bu seferde bir âyân azası rüşvet alm:$ Fransada yeni bir rezalet il çıkmıştır. İstintak hâkimi M. Mat âyan azası M. Andre Morizet'yi dün fuzunu sulistimal cürmiyle zan altın$ mıştır. M. Moriret hâkime bizzat Üy mektup göndererek kendisini itham denleri mahcup etmek için zan elfi alınmasını İstemiştir. Mevzuu mesele, Bouloyne belediyesi tarifi dan isti imlâk edilen bir depo dolayısifi” bu deponun sahibi kömür tüccarı » culles isminde birine verilecek olan” milyon #ranlık tazminatın biran ei tediyesi için yüz bin franlık bir teklif edilmiş olmasmdan ibarettir. Morizet ayni zamanda Boulogn€ lediye reisidir. p Yapılan tahkikat neticesinde yü? frangın kime verilmek İstenildiği şılmamışsa da bu paranın M. Moristi olduğu kadar serlan cevap vermelerini şahsi dostları olan Penand ve ei istemiştir. Fransa İngilterenin bu teklifini oOka- bul ettiğini bildirmiştir. Sovyet Rusya- nın da ayni şekilde hareket edeceği zan. nedilmektedir. Diğer devletlerin cevabı alınır alın- maz bitaraflık komitesi gönüllü gönder mek meselesile de meşgul olacaktır. Bir Sovyet gemisi daha yakalanmiş isimlerinde iki kişinin elinde olduğU hakkuk etmiştir. , w mındaki Sovyet gemisi ertia yüklü duğu halde İspanya açıkların gi bir asi zırhlısı tarafından Tenta limanma (götürülmüş ve alıkonmuştur. İspanyadaki Rus bu hareketi Burgos hükümeti de şiddetle protesto etmiş vee SE. ii Moskova 12 (radyo) — “Smidoviç,, na-| tahliyesini istemiştir, BEEPER E ERA (SEF EPEFSRPRAPES İZ.