26 Ekim 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Yazan: JOHN W. Vandercook Yin AE Kamerunda Bir Seyahat HABER — Akşim postası Dilimize çeviren: A. E Timsah külbastısı yemek istiyorsanız Kamerun'a gitmelisiniz Foumban oyunlarının en heyecanlısı süvari hücumudur Sultan ile bura halkının ekseri.| yeti müslümandır. Afrikn çölleriyle çayırlıklarında oturanlar müslüman:| Jığı çabuk kabul etmişlerdi, Afrika) ormanlarında yâşıyanlar (ise putpe.' restliklerinden ayrılmamışlardır. Ba moum daha Afrikada yetin ye. ni yeni yayılmaya başladığı zamanlar danberi, kuvvetli bir surette arap nü. fuzu altıma girmiş bulunmaktadır Şehrin merkezinde, sultanın rayı karşısında bir cami vardır. Bu tamamiyle Merakiş yani Fas mimarı tarzında Hatta minaresinin kırmızı ve beyaz bayi na varıncaya kadar. Her cuma gü burada Damoum'un kibar sosye! toplanır, Kabile reisi demek olan N'gi'lerin bazıları sultandan çok daha ( büyül nüfuz sahibidir. Bunların birçoğu ma iyetleriyle beraber çok uzak yerler den büraya gelirler. ten görülmeğe değer. Kamerun yaylâsının hemen tün asilleri ata biner, oyalarla işlenmi sa yapılmıştır, uzun Bunlar, gerçek bü Parlak renkli et geniş ve be. az birer entari giyerler. Bazılrı baş, larına beyaz yahut mavi sarıklar sa. rarlar, diğerleri de karna sığır yetişti ren fellâhların kullandıkları © geni kenarlı hasir şapka korlar. Hepsini de kendinden memnun, dünyaya me. telik vermiyen muhteşem birer yardır. tav: Bunlar kendilerini, simalden ge | len müsterelilerin halis kanından doğ muş farzettikleri buyruklar altına aldıkları yerli ahaliye Okar“ üstünlük taslarlar. Hakikaten de pek cenupta kalan arap bakayasının torunları burada Foumban'dadır Bamoum'lar buralarda pek tesn- düf edilmiyen iri yapılıdırlar. Şura. da burada nadir rastlanan düzgü çehrelerinden başka halis zenci ır. kındandırlar, N'giler şehre geldikleri ozaman! arkalarmda rütbelerine ve mevkile rine göre az veya kalabalık bir mai yet takip eder. N'ginin ailesi efradın dan birkaç erkek de at üstünde kendi. siyle beraber sehre gelir. Atlar kır. mızı ve yeşil eğerlerle çok zengin bir surette kuşatılır. Maliyet efradı sap. ları sert tahtadan, uçları gümüş ya- hut yerli bakırdan pek süslü mızrak. Jar taşır. En geriden de Kalabalık bit kadın sürüsü takip eder, Bunlar da çarşıya satmak için mal getirmekte. dirler. Foumban çarşısının sesi, manzara ve kokuları Camide cuma selâmlığı ve merasi. mi yapılırken dışarıda da yerlere gür melmiş bir halde kadınlar bekleşirler Erkeklerin dışarıya çıkması OFoum. ban'a mutat olmıyan bir faaliyet ha. vası verir, Bu faaliyet köy halkının ertesi günü akşamına kadar kalmalı riyle de devam eder. Çarşıda yerlere her çeşit mal serilir: Meşin ayakkabı | ve çizmeler, hayvan semerleri, at ta kımları, gayet güzel Bâmoum tentene leri, yerli çıkrıklarla dokufmuş pa muk kumaşlar, her nevi ve Yeşiiteni tahta oyma ev eşyası. Yiyecek çarşısı da bunun kadı güzel bir manzara arzeder: Sarı ni Küllü binlerce mısır, (mısır bura yay l lalarında pek bereketli yetişir ve dür. yanın başka hiç bir yerindeki bu kadar lezzetli değildir). Ismini MIsT şitmediğiniz kuşların yumurtals dan tutunda, timsah Avrupalı bir mıyacağı seçme yemekler hep burada teşhir edilir Çarşıdaki esnafın adedi fazladır. Bunların se leri ve kokuları işlek bir ticaretin var Halbuki Kameronun yarı sakat ları ve #yyahım binden rünüş lığma delâlet eder, cenubi yerlilerinde böyle bir canlılık eseri yoktur, Bura. nın müsait iklimi tiplerin karışmış bu. lunmasının canlılık Bunda, zerinde tesiri o)- muştur bur ının beyaz me deniyetin yerlileri inhitata sürükli. yen tesirlerinden pek uz.& kalmış ol. masınm alâkası çoktur (ve belki de hepsinden üstündür. Pazar sabahı köylünün pek çoğu çekilip gitmiş bulunur. Mahsullerini elverişli bir surette elden ve yahut kendi ihtiyafları ile takas etmişlerdir. Bununla bera. ber şehirde aristokratlar kalır. Bun. lar en küçük bir teşvik bile görseler çıkarmış olan esya hemen bir geçit resmi, bir harp oyunn ve yahut aşiret hayatının yeknasaklı ğını değiştirecek herhansi si yapmaktan çekinmezler, Yayla sakinlerinin büyük bir mii samaha gösterdikleri, fakat hiç hür met etmedikleri be; bir gösteri- azların mevcud! yeti bile böyle gösterişler yapabilmek isin güzel bir fırsat sayılır. w Lona'adı verilen bu asma Köp r. Güzel y rilmiş yük bunların üstünde iki kişi yan yana gelecek lerin sek olursa bi Fumban oyunlarının en güzel! çok hayecan verici süvari hücumudur Bir pazar günü öğle üstü ortalı. oldu İçlerinden o ü ğa bir “oyun,, tertip edilmiş havadisi (yayıldı Foumban şehrinin daimi sakini adam sultan r meydanının bir küşe. sinde kendilerine mahsus konan kemlelere kuruldular, (Öteki köşede) ise süvariler, mizikacılar, hanendeler, Njoya bayraktarlar ve palyaçolar gösterişe hazırlandılar, Yüksek çayırlıklarda bulunan bü yük şehirlerde olduğu gibi burada da gösterişler evvelâ bütün piyadelerin geçit resmiyle başladı. İlk sırada Davul dümbelekler, zurnalar, boynuz dan yapılmış borular, telli musiki a. letlerinin her türlüsü vardı. Bunların önünde de yürürken takla atan, türl/ türlü maskaralıklar (yapan birkaç palyaço, ve orta cağ Avrupasında gö. rüldüğü gibi saraya bağlı resmi pal, yacolarda gecti; Bünlar meydanın sonuna varm- ca, her iki taraf ta, yayri muntazam iki sıra üzerine dizildiler ve yürüyü. şe devam eden süvarilere (o ellerinde tuttukları mızraklarını ve bayrakları nı kaldırarak bağırıp o çağırarak se. lâm verdiler. Foumban şehsinin meydanı dar- dır ve ancak 150 metre uzunluğunda. dır, Sıcak ülkelere mahsus altın yaz gününün bir öğle sonunda meydan etekliyen pek canlı yı ağaçlar ve farzları ıbilir mi ile inşa om kadar taşı at Mursa tehlikeli bir surette çıtırdar İNGİLİZ MANDASI ALTINDAKİ DİKOADA AT OYUN Bir vakitler Alman Boo müstemlekesiyken 1919 danberi ingi dası altına girerek İngiliz Kamerunu adını alan toprakların Wi Dikoa'dır, Şimali gerbi Afrikada atın oynadığı mühi yı geçerek buralara kadar yayılmış! * cinsleri eski berber kullanılmaktadır, Buralara daha on birinci yüz yılda şimalden hakiki Araplar cinsinden üretilmiştir. Yalmz binek m. yol, yy Mandingo ve Fulbe d hay ei cins atları da beraberlerinde getirmişlerdi. Zamanla bu Aropisij uyarak değ şmişler ve vüzutlarının. 6 bi sarafet ve uzu pus mişlerdir. Şimali Afrikadan oirif oyunlarını da getirmişlerdi. P* memleketin en heyöcanlı oyunlarıdır. ancak Foumban mıntakasında bulu nan parlak kırmızı renkteki bu manzaraya mükemmel bir kil ediyordu. toprak Ton tes Süvariler 100 kişi kadardı ve her birisi akıl ve hayale gelebiiecek renkten işlemeli gayet giymişlerdi. Hepsinin de her bol entariler başlarınm üstünde tehdit edici bir surette salla- vıp durdukları birer çakmak taşlı bir tüfek vardı. mızrak yahut Ortalığa müthiş bir bağırış ve çı. gırış uğultusu yayıldı. Uzaktan mah.| muzlanan atlar da tam dört nalla üs. tümüze geliyordu. pırıltısı, vahşi bağırmalar, ve maştırıcı renkler, manzaraya ten çok heyecan veriyordu, Az sonra biz, küçük ve yazlar, tünde korku ve dehşetten miştik; çünkü (o süvarilerin Toz, mızrakların göz k gerçek. âciz be oturduğumuz iskemleler üs. buz kesil hücumü doğrudan doğruya üstümüze idi. Ne istikametlerini çevirerek dönüyor, ne de deruyorlardı. vakit yoktu. Bize tam iki metre kala, süvariler, gırtlaklarım bağırdılar ve özengilerinin ayağa kalkarak dizginleri Kıpırdanmak için bütün yırtarcasına üstünde çektiler Her at art ayakları üstünde şaha kalk tı, Ön ayakları, boşlukta, müthiş tek meler fırlattı ve atlar gene arl ayak. ları üstünde keskin bir çarkla geriye dönüp geldikleri gibi dört nalla uzak| halka gibi aştılar. Atın diline bir geçen, Afrikanm acaip ve zalim gemi çekilince, hayvan duyduğu derhal durarak şaha gemlerin ne kadar tesirli burada gördüm. kalkıyor. acıdan Bu olduğunu Bu süvari hücumlarının muhtelif numaraları bütün bir öğleden devam etti. sonra 3azan elli süvari biribir lerine karşı gösteriş hücumları yaptı, lar: bazan yalnız iki süvari e ları oynadı rişlerine karşı (duydukları “torun Hakim sınıfın at göste. ihtiras, bunlarm çölden kopup buralara gel miş olduklarını göster teristik noktadır, iye en karak. k Kamerun yaylalarında Evrensel bir aşk mahi. yetindedir. Öğleden sonra gec vakit, lerle yapılan, ananevi gayet maske. çirkin bir takım danslar seyretti Njoyanın hususi müzesin! kolleksiyonu bulunan bu! kır yahut tahtadan ve 3 ikisi birden kulanılarak Bunların birçoğu çirkin © ber gayet ince bir haki n gösterir, Bazıları muazsi” kadar büyük bazıları da bir şekilde küçüktü, Di£* bun maymunu, timsah Y€ hayvanların başı biçimin mıştı, Sultan Njoya göre! Youmban'ın den birisi de sullan Njoy*” dir. Zaten bir metre sehid mükemmel vücutlu ve oy gülümsemesi eksik adamdır. Şimali mevcat olan yazılı iki a0 ni kendisi icat etmiştir. başka hiç bir alfabesiyle “e naseheti olmıyan fonetik ayi dir; Afrikada aşiret 9” kendisi için bir müze yadan başka bir siyahi # rum, bulunduğunu da i kinci slfabe Şimali Bibe” | | nılmakta olan Vai dilimli Müze, sarayın en Ü if bir odayı işgal etmekti oyma kabartma, pirinc 5 boncuk işleri, türlü türü v0 rinçten zinet eşyasi “ envamı ( görürsünüğ etnolojik müzenin müdü” geçirebilmek için kolla” keserek vermeğe har" di gi | Njoya bunlar! ha. gf cesinde sevdiği ve tehass yi, | nesinden gurur duyd gi mıştır. Medeniyet DU? yapılmamış olan eşyam" yoktur. dersini ver lâzımdır ki, valisi mösyö antik merakımı ve V€ sı gösterdiği sadakati 5 : : ktedi kadar teşvik etme! ( pr