26 Ekim 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Yazan: JOHN W. Vandercook 5 e Dilimize çeviren: A, E, Kamerunda Bir Seyahat Timsah külbastısı yemek istiyorsanız Kamerun'a gitmelisiniz Foumban oyunlarının en heyecanlısı süvari hücumudur Sultan ile bura halkının ekseri. yeti müslümandır. Afrika çölleriyle çayırlıklarında oturanlar müslüman. lığı çabuk kabul etmişlerdi, — Afrika ormanlarında yaşıyanlar — ise putpe. restliklerinden ayrılmamışlardır. Ba- moum daha Afrikada islâmiyetin ye. ni yeni yayılmaya başladığı zamanlar. danberi, kuvvetli bir surette arav nü. fuzu altına girmiş bulunmaktadır. Şehrin merkezinde, sultanın sa- rayı karşısında bir cami vardır. Bu tamamiyle Merakiş yani Fas mimarı tarzında yapılmıştır. Hatta — uzun minaresinin kırmızı ve beyaz boyası. na varıncaya kadar. Her cuma gürü burada Bamoum'un kibar sosyetesi toplanır, Kabile reisi demek olan N'gi'lerin bazıları sultandan çok daha — büyük nüfuz sahibidir. Bunların birçoğu ma iyetleriyle beraber cok uzak yerler. den buraya gelirler. Bunlar, gerçek. ten görülmeğe değer. u Kamerun yaylâsının hemen bü- tün asilleri ata biner,.. Parlak renkli oyalarla işlenmiş gayet geniş ve be. vaz birer entari giyerler. Bazılrı baş. larına beyaz yahut mavi sarıklar sa. rarlar, diğerleri de kara sığır yetişti- ren fellâhların kullandıkları — genis kenarlı hasır şapka korlar. Hepsinin de kendinden memnun, dünyaya me. telik vermiyen muhteşem birer tavır vardır. Bunlar kendilerini, simalden ge. len müsterelilerin halis kanından doğ. muş farzettikleri için, — buyruklar: altıma aldıkları yerli ahaliye — kar-| Hakikaten de| üstünlük taslarlar. pek cenupta kalan arap bakayasının torunları burada — Foumban'dadır. Bamoum'lar buralarda pek tesa- düf edilmiyen iri yapılıdırlar. Şura. da burada nadir rastlanan — düzgün çehrelerinden başka halis zenci 1r. kındandırlar. N'giler şehre geldikleri zaman arkalarında rütbelerine ve mevkile. rine göre az veya kalabalık bir mai- yet takip eder. N'ginin ailesi efradın dan birkaç erkek de at üstünde kendi. siyle beraber şehre gelir. Atlar kır. mızı ve yeşil eğerlerle çok zengin bir suürette kuşatılır. Maiyet efradı sap. ları sert tahtadan, uçları gümüş ya- hut yerli bakırdan pek süslü mızrak. lar taşır. En geriden de kalabalık bir kadın sürüsü takip eder, Bunlar da çarşrya satmak için mal getirmekte., dirler. Foumban çarşısının sesi, manzara ve koakuları Camide cuma selâmlığı ve merasi. mi yapılırken dışarıda da yerlere Çö- melmiş bir halde kadınlar bekleşirler. Erkeklerin dışarıya çıkması Foum. ban'a mutat olmıyan bir faaliyet ha. vası verir. Bu faaliyet köy halkının ertesi günü akşamına kadar kalmalaı. riyle de devam eder. Çarşıda yerlere her çeşit mal serilir: Meşin ayakkabı. ve çizmeler, hayvan semerleri, at ta- krmları, gayet güzel Bamoum tentenr leri, yerli çıkrıklarla dokufmuş pa muk kumaşlar, her nevi ve çeşitlten tahta oyma ev eşyası., Yiyecek çarşısı da bunun kadar| güzel bir manzara arzeder: Sarı nüs-. küllü binlerce mısır, (mısır bura yay- lalarında pek bereketli yetişir ve dün. yanın başka hiç bir yerindeki — mısız bu kadar lezzetli değildir). İsmini işitmediğiniz kuşların yumurtaların. dan tutun da, timsah — külbastılık- ları ve Avrupalı bir seyyahım anlıya- mıyacağı seçme yemekler hep burada teşhir edilir. Çarşıdaki esnafın adedi — bindex fazladır. Bunların sesleri, görünüsş. leri ve kokuları işlek bir ticaretin var İlığına delâlet eder. Halbuki — cenubi Kameronun yarı sakat — yerlilerinde böyle bir canlılık eseri yoktur, Bura. nın müsait iklimi tiplerin karışmış bu. lunmasının canlılık üzerinde tesiri ol- müuştur. Bunda, burasının beyaz me deniyetin yerlileri inhifata sürükli. yen tesirlerinden pek uz.dk kalmış ol. masının alâkası çoktur — ve belki de hepsinden üstündür. Pazar sabahı köylünün pek çoğu çekilip gitmiş bulunur. Mahsullerini elverişli bir surette elden ve yahut kendi ihtiyadları — ile takas etmişlerdir. Bununla bera. ber şehirde aristokratlar kalır. Bun. lar en küçük bir teşvik bile görseler hemen bir geçit resmi, bir harp oyunu ve yahut aşiret hayatının yeknasaklı. gını değiştirecek herhansi bir gösteri- şi yapmaktan çekinmezler, Yayla sakinlerinin büyük bir mü. samaha gösterdikleri, fakat hiç hür. met etmedikleri beyazların mevcud: yeti bile böyle gösterişler yapabilmek itin güzel bir fusat sayılır. çıkarmış olan eşya oskidir. Fumban oyunlarının en güzel' çok heyecan verici süvari hücumudur Bir pazar günü öğle üstü ortalı. ga bir “oyun,, tertip edilmiş — olduğu havadisi — yayıldı. İçlerinden — üçü Foumban şehrinin daimi sakini olan sekiz beyaz adam sultan — Njoya ile birlikte şehir meydanının bir köşe. sinde kendilerine mahsus konan is. kemlelere kuruldular, — Öteki köşede ise süvariler, mizikacılar, hanendeler, bayraktarlar ve palyaçolar gösterişe hazırlandılar. Yüksek çayırlıklarda bulunan bü yük sehirlerde olduğu gibi burada da gösterişler evvelâ bütün piyadelerin geçit resmiyle —başladı. İlk sırada Davul dümbelekler, zurnalar, boynuz dan yapılmış borular, telli musiki a. letlerinin her türlüsü vardı. Bünların önünde de yürürken takla atan, türliü türlü maskaralıklar yapan birkaç palyaço, ve arta cağ Avrupasında göü. rüldüğü gibi saraya bağlı resmi pai. yacolar da geçti. Bunlar meydanın sonuüna varın- ca, her iki taraf ta, gayri muntazam iki sıra üzerine dizildiler ve yürüyü. şe devam eden süvarilere — ellerinde tutfukları mızraklarını ve bayrakları. nı kaldırarak bağırıp — çağırarak se. lâm verdiler. Foumban sehsinin meydanı dar- dır ve ancak 150 metre uzunluğunda. dır, Sıcak ülkelere mahsus altın yaz gününün bir öğle sonunda meydan:! etekliyen pek canlı yeşil ağaçlar ve Lrana adı verilen bu asma köprülerin şekilleri ile inşa tarzları çok Güzel yerleşlirilmiş yük olursa bir ton kadar taşıyubilir. Fakat bumların üstünde iki kişi yan yana gelecek olursa tehlikeli bir surette çıtırdar kullanılmaktadır, Buralara daha on birinci yüz Yyılda şimalden hakiki Aranlar cins atları da beraberlerinde getirmişlerdi. Zamanla bu — Arapla! , uyarak değişmişler ve vücutlarının eski zarafet ve uzunluğutt | mişlerdir. Şimali Afrikadan cirit oyunlarını da getirmişlerdi. P" memleketin en heyecanlı oyunlarıdır. ancak Foumban mıntakasında bulu. nan parlak kırmızı renkteki — toprak bu manzaraya mükemmel bir fon teş. kil ediyordu. Süvariler 100 kişi kadardı ve her birisi akıl ve hayale gelebitecek — her renkten işlemeli gayet bol entariler giymişlerdi. üstünde tehdit edici bir surette salla- yıp durdukları birer — mızrak yahut çakmak taşlı bir tüfek vardı. Ortalığa müthiş bir bağırış ve çı. ğırış uğultusu yayıldı. Uzaktan mah. muzlanan atlar da tam dört nalla üs. tümüze geliyordu. Toz, mızrakların pırıltısı, vahşi bağırmalar, ve göz ka- maştırıcı renkler, manzaraya gerçek. ten çok heyecan veriyordu, Az sonra biz, küçük ve âciz be. yazlar, oturduğumuz iskemleler üz. tünde korku ve dehşetten — buz kesil- miştik; çünkü — süvarilerin hücumu doğrudan doğruya üstümüze idi, Ne istikametlerini çevirerek dönüyor, ne de duruyorlardı. Kıpırdanmak için vakit yoktu. Bize tam iki metre kala, bütün süvariler, gırtlaklarını — yırtarcasına bağırdılar ve özengilerinin — üstünde ayağa kalkarak dizginleri — çektiler. Her at art ayakları üstünde şaha kalk trı, Ön ayakları, boşlukta, müthiş tek. meler fırlattı ve atlar gene art ayak. ları üstünde keskin bir çarkla geriye dönüp geldikleri gibi dört nalla uzak laştılar. Atın diline bir halka gibi geçen, Afrikanın acaip ve zalim gemi çekilince, hayvan duyduğu — acıdan derhal durarak şaha kalkıyor. Bu gemlerin ne kadar tesirli olduğunu burada gördüm, Bu süvari hücumlarının muhtelif numaraları bütün bir öğleden devam etti. sonrüa Bazan elli süvari biribir- lerine karşı gösteriş hücumları yaptı. lar; bazan valnız iki süvari *” ları oynadı. Hakim sınıfın at göste. rişlerine karşı duydukları ihtiras, bunların çölden kopup buralara gel- misş olduklarını göstermiye en karak. teristik noktadır, Binicilik Kamerun yaylalarında Evrensel bir aşk mahi. yetindedir. Öğleden sonra geç vakit, maske. lerle yapılan, ananevi gayet — çirkin İNGİLİZ MANDASI AL'I'IN'DAKİ DİKOADA ., -AT, O Bir vakitler Alman Bomnu müstemlekesiyken 1919 danberi dası altına girerek İngiliz Kamerunu adını alan toprakların m#"# Dikoa'dır. Şimali garbi Afrikada atın oynadığı mühim. rol bu# yı geçerek buralara kadar yayılmıştır. Mandingo ve Fulbe cinsleri eski berber cinsinden üretilmiştir. Yalnız binek ha Hepsinin de başlarının, t ovyun> M»'ail g geli bir takım danslar seyrel | Njoyanın hususi müzesind” *üu İ kölleksiyonu bulunan bu #? kır yahut tahtadan ve yâ” ikisi birden kulanılarak " )0 Bunların birçoğu çirkin ol i; ber gayet ince bir hakka$”” || gösterir, Bazıları muazzi | kadar büyük bazıları da € 4' bir şekilde küçüktü. Diğt' bun maymunu, timsah V"0 | hayvanların başı biçimiP mıştr, Fi Sultan Njoya güzt€l patrönudur Föumban'ın harik“ı' | den birisi de sultan Njoy? dir. Zaten bir metre se uîa'# mükemmel vücutlu ve Y ”4; gülümsemesi eksik - olm” Njoya'nın kendisi de MİP» adamdır. Şimali Afl'“ mevcut olan yazılı iki al ni kendisi icat etmiştir: ,lf başka hiç bir alfabesıv[" naseheti olmıyan foneti dir; Afrikada aşiret 'n kendisi için bir mı'ize yadan başka bir siyahi ŞJ rum, bulunduğunu da İ kinci &lfabe Şimali Bib* nılmakta olan Vai dimfd t Müze, sarayın ell bir odayı işgal etmek oyma kabartma, pirins * boncuk işleri, türlü t“rı rinçten zinet eşyasıI envamı — görürsünüz- üdürü h etnolojik müzenin Mt geçirebilmek için kolla keserek vermeğe hwrdff' Njoya bunları KA cesinde sevdiği ve tebt9” nesinden gurur duyd“i;, mıştır. Medeniyet buf? m H yapılmamış olan €$YA? Ifi yoktur,, dersini verect etmemiştir, Şurasmm! D T! lâzımdır ki, Fransızla . valisi mösyö Guer sü ıi antika merakını VE yerl lil'd" şr gösterdiği sa kat;i 1 kadar teşvik etmekte wv’