27 Ağustos 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

Mİ e diz HABER — Akşam Postası idama sebep olan Bugünkü posta ile gelen 21 tarihli İzvestiya gazetesinde, Sovyet suikastçi- lerinin muhakemesine dair bir çok yö- zilâar okünmaktadır. Bu arada, muhakeme edilen Karl Radekin de, “Troçkist ve Zinovyefist faşist çetesi ve bu çetenin elebaşısı Troç ki,, adit bir makalesi vardır. Bunda, — serlevhadan da anlaşılacağı üzere — mu halif ve suikastçilere karşı pek şiddetli bir lisan kullanılmaktadır. Ayni gâzttede, Zinovyefin de istin- takına dair şayanı dikkat bir parça var- dır. — Malüm olduğu üzere, Zinovyef, muhtelif seferler, Staline karşr mmuhale- fete geçmiş, sonra, sürgünden kurtul - mak, eski mevkiini kazanmak için, Sta- line dehalette bulunmuş, onun yolunu doğru bulduğunu ve takip etmek iste- diğini ilân etmişti. Zinovyef, ilk istintak safhalarında da inkâr yoluna sapmış ve nihayet, sui kast ve taklibi o hükümet niyetinde ol- duğunu söylemiştir. Zinövyet, sözlerine, 1932 senesinde 'Troçkist ve Zinovyefist merkezin nasil kurulduğunu hikâye etmekle başladı ve Troçki ile kendi arasında hiç bir zaman bir noktai nazar ihtilâfını olmadığını ve vaktile de (o bulunmadığını kaydetti ve sözlerine şöyle devâm etti: “ 15 inci kongreden sonra Troçki ile aramızdaki. noktai nazar farkı, Troç- kinin Kamenef (o hakkında ve benim hakkımda “ihanet, tabirini kullanman: üzerine Başladı. Hakikatte de küçük b: zikzak (o yapmıştık. Fakat (o 'Troçkiye karşı o zaman da hiç bir ihanette bulun muş değildik. Lâkin tabi bulunduğumuz komünist fırkasına ihanet etmiştik... Biz, 1928 deki 15 inci bolşevik kon- gresinden sonra, bu komünist fırkası - na şu veya bu suretle ihanet etmeden, ne bir adım atabiliyor, nedebir söz söyliyebiliyorduk. 1928 — 1932 arasında Troçki ile bi- zim aramızda hiç bir hakikf fark mevcut değildi. Ve işte bu sebepledir ki, sis - “49 “teli bir surette tedhişçiliğe doğru sü- © “Fükleniyorduk. Sovyet hükümetinin kar şısma (o müşkülât çıkmasını ve bunun büyümesini bekledik. 'Ta ki, biz, ortaya çıkıp faaliyete geçebilelim. £ Müttehit bir cephe halinde ortaya çıkmağı um- duk. “Bu esnada sağ ve kendilerine sol diyen muhalif gruplar benimle ve Ka- mencile münasebetler tesisine uğraşı - yorlardı. » “Amele muhalefeti,, denen cereya- nın bakiyeleri de bize geldiler. (Amele muhalefeti, bolşevik hareke- tine münevverlerin ve köylülerin karış- mayıp bu hareketin sadece amelelerden olmasını istiyen cereyandır — müterci- min ilâvesi) Şliapnikor, Medvedev, bunlar ara- sndaydi. Kendilerine sollar diyenler de Lominindze, Satskin, Sten ve diğerle- riydi. Keza, “İndividual,, (yani ferdi- yetçi) denen gruplardan da bize mü - racaatlar oluyordu. Staline karşı nefret ve kin 1932 senesinin sonlarına doğru anla- dık ki, ferka ve merkezi komite, memi- İekette zuhur eden müşkülât mağlip etmektedir. Lâkin biz hepimiz bu sıra- da merkezi komiteye ve Staline karşı nefret ve kinle meşbu bulunuyorduk. “Şuna emindik ki, devletin idaresi bir elden diğerine geçmek icap ediyor- du, Ve bu el bizimle beraber Treçkisin eli olmalıydı. Bu ahval dahilindedir ki, benim Smirnofla (Smirnof Troçkinin en sadık adamlarından biridir — müterci- min ilâvesi) mülâlkatım vukua geldi. Şimdi e buradadır, beni ekseriya, haki- keti söylememekle ittiham - ediyor. E- vet, ben sık sık hakikati gizledim. Ko- münist fırkasile mücadeleye giriştiğim- denberi bu yola sapmağa mecbur ol- dum. Tıpkı benim gibi, Smirnof da bol- şevik fırkasile mücadeleye kalkaıştığın- danberi doğruyu söylememektedir. Lâkin aramızdaki fark şudur ki, ben, şu ve kat'i dakikada bütün hakikati söy İemeğe karar vermiş bulunuyorum. Haf- Bukt o, amlaşılan, başka kararlar ver- miş vaziyettedir! Kat'i hak kat mı ? Mahkeme reisi, kendisine soruyor: — Şimdi söyledikleriniz, artık kat'i Me Zinovyet: — Şimdi kat'i olarak hakikati söy- Tüyorum. Reis; — Unutmayınız ki 15 — 16 kânunu sani divan harbinde muhakeme edilirken de, yine böyle kat'i sürette hakikati söylediğinizi bildirmiştiniz. Zinovyef: — O tarihte bütün hakikati söyle memiştim. Reis: — Söylemedim diyorsunuz. Fakat © zaman hakikati söylediğinize dair temi- nat vermiştiniz. Zinovyci, ifade vermekte devam et- ti. Ve 1931 senesinde Smirnofla konuş tuğu esnada, Troçkistlerle Zinovyefçile rin “tedhiş esası üzerinde,, mutabık kal dıklarını söyledi. “Buda Troçkinin direktisi ile oldu.,, Dedi ve ilâve etti: “Smirnof bu noktsi nazara (tamamile kanidi, Onunla mutabık kaldı ve bu fikri katiyetle müdafaa etti.,, İdam edilenlerden eski Sovyet Şüralar Mttihadı Reisi Rikof lik safta Stalin “Biz Smirnofla müteaddit defalar buluşarak, tedhiş için (o kullanacağımız adamları seçmek hususunda görüştük. Hattâ kimlere karşı tedhiş yapacağımı- zı daliste halinde tesbit ettik. İlk safta Stalinin ismi geçiyordu. Sonra Kirof, Voroşilef ve fırkayla hükümetin diğer reisleri... Bu işlerin kuvveden fii- le çıkarılması için “Troçkist - Zinovye- fist tedhişçi merker,, ihdas © olundu. Bunda rehberlik vazifesini ben, Zinov- yef görüyordum. o Troçkistlerden ise Smirnof, Reis: — Demek oluyor ki bu ifadeleriniz- den şu neticeyi çıkarmak kabildir: 'Troç kinin Sovyet memleketlerinde belli başlı mümessili ve reisi Smirnoftur?, Zinowyef: — Evet. Reis: — Troğkist ve Zinovyelist ( anlaş- manm esas şartı ve düğüm noktası ted- hişçilik miydi? Dahası var | Zinovyet: — Evet.. Esas mevzuumuz, Stalini, Kirofu, ve Voroşilofu öldürmekti. Fa- kat dahası da var... Zinovyef, bunun üzerine, 1932 sene- sinde İlinskde bir toplantı yaptıklarını, Zinovyef, Kamenef, Yevdokimof, Bâ- kayef ve Karev bir araya gelip tedhişçi teşkilâtm idaresini Bakayefe tevdi et- tiklerini söylemiştir. “Biz sürgüne git- tikten sonra, tedhişçilik vazifesini Yev- dökimofa, Bakayefe ve Smirnofa bırak- tik. Pakat bilhassa ömidimiz Smirnof. ta idi. İşte Tomski ile anlaşmamız bu devreye tesadüf eder. Troçki ile iti- Ifemızı kendisine açtım. Tomski bi- #imle tâmamile mutabık kaldığmı söy- ledi. Sürgünden döndükten sonra, ilk kararımız, tedhiş işini tehir etmek, Ü- zerimize emniyeti celbettikten sonra, bu işe yeniden başlamak oldu. O kadar gizlenmek istiyorduk ki, Kirofun öldürülmesinden sonra, “Prav- da,, gazetesine teessürlerimi bildiren bir mektup gönderdim. Fakat bu ba- sılmadı. Zannedersem Kamenefle Yev- itiraTlar dokimof dâ âyni tarzda mektuplar yol- lamış, Kamenef ber halde benim taziyet mektubu yolladığımı biliyordu. Kamenet ne diyor ? Reis, Kamenefe soruyor: — Bunu hatırlıyor müsunuz? Kamenef: — Hatırlamıyorum. Yalnız şunu ha- tırlıyorum ki, Zinovyef, Kirofun öldü - rülmesinden ve Bakayefle Yevdokimo- fun tevkifinden sonra, emniyet teşkilâ- tına mektup o yararak, kendi üzerinde- ki tahkikatın kalkması için istintaka tabi tutulmasını istemiştir. Zinovyef, bu ifadeyi tasdik etmiştir. Kamenef: — Ben bunun lâzım olmadığını, 40 Zukkanlılığımızı o muhafazanın daha i- yi olacağını söyledim. Bundan sonra, Zinovyef, Kirofu öl dürtmek için nasıl (hazırlıklar yapt ğını anlatmıştır. Zinovyet, Lurye (Emel) ile üç defa vaki olan temaslarını da mevzuu bah- #edip onun Troçkist olmayıp “konuş- tuğu müddetçe sözünden faşistlik aktı- ğımı,, söylemiştir. Zinowyef, keza, Stalini iki defa öl- dürmek frrsatınr aradıklarını ve muvaf- fak olamadıklarını söylemiştir. “Bunlarda Reingold ile Dreyser kul- İanılmışlardır., demiştir. Zinovyef bu tedhişçi (o teşkilitta husus? kâtibi Bog- danı kullandığını da itiraf etmiştir. O da, Stalin! öldürecekmiş. — Siz, Bogdanı Bakayefe tavsiye edip “Stalini bu öldürür!,, demişsiniz. Bunu de tasdik eder misiniz? Zinovyef? — Ederim, Zinovyelin idamma sebebiyet veren ifadeleri burada bitmiştir. Troçxiye göre, komlün'st partisi ö.müş sayı abilir natta bulunmuştur: .— ,Tomskynin intiharı, tarihte bir yaprağın kapanıp bir yenisinin açıldı- ğını anlatır, Komünist partinin siyasi Zaten Tomskynin intiharı bu ithamm neticesidir. “Tomsky, Sovyet ittihadınm en şa- yanı dikkat adamlarmdan biri idi, ve otuz sene proleter tabakanın en yakm- dan ve içten bir adamı gibi çalıştı. O- nun intiharı ve Moskova mahkemesi- nin faaliyeti gayet sarih siyasi bir ma- na ifade eder: Komünist partisinin an'anaları ve programile beraber mah- volmas.,, Troçki Norveçten çıkarılscak mı ? Londradan bildirildiğine göre, Mos- kovada cereyan eden son muhakemede, taahhütleri bilâfma olarak siyasf faa iyette bulunduğu anlaşılan Troçkinin ee ayrılacağı haber verilmekte- Zi diğer habere göre, Norveç hü- kfimeti, bundan böyle siyasi faaliyet İerde bulunmıyacağına dair Troçkiden tahriri bir teminat istemiştir. Suçlular nasıl öldürülmüş ? Londra, 26 — Deyli Telgrafın Mos kova mukabirinden aldığı bir habere gö re, sulkast suçluları sabahleyin erkenden polis müdüriyetinde idam edilmişler- dir. İdam emri son dakikada verilmiş ve zannedildiğine göre, mahkümlar birer birer beyinlerine kurşun sıkılarak öl- dürülmüşlerdir. Troçkinin sözleri Osls,*26 — Troçki, Moskovada # dam edilen 16 kişi için şunları söyle- miştir: — Onlar idam edildiler. Fakat ben henüz yaşıyorum. Dünya tarihinin kay- dettiği o en büyük cinayetlerden biri o- lan bu idamların intikamını alacağım! Mmigiliz işçileri kâtibinin fikri Londra, 26 (A.A.) — Moskovada idam olunan 16 sufkastçiden bahseden İngiliz işçi partisi genel sekreteri Wal er Citrine gazetecilere demiştir ki: “e Sovyet hükümeti, kuvvetli ol / (Baş tarafı 1 incide) ihtia! mahkemeleri işa başadı Barselon, 27 (A.A.) — Katalen- yanın muhtelif şehirlerinde ihtilâ:ci. leri muhakeme edecek olan halk mah. kemeleri, işe başlamıştır. Lerida'da halk mahkemesi, faşist hareketine iştirak etmiş ve silâh sak- lamış olmakla itham edilen krallık! taraftarı mebuslardan Casimir San.; genisi idama mahküm etmiştir. | Faşist bir talebe de idama mah.! küm edilmiştir. Paris, 27 (A.A.) -— Burgos'dan bildirildiğine göre, Ispanya bankası. nin idare meclisi ilk defa olarak dün Burgosta toplanmıştır. Bu toplantıda İspanyanın en mühim kredi müesse. selerinin mümessilleri de hazır bulun- muş ve yeni bir ihtiyat altın akçesi tesisi meselesi görüşülmüştür. İspanya bankasının 61 şubesinden 43 ü asilerin elinde bulunmaktadır. ... Hendaye 26 (A.A.) — Royter ajan- sından: İrun ve Sen Sebastlene karsı yapılmakta olan taarruz en şiddetli devresindedir. İhtilâleiler, bu sabah fe- cir vakti, Lapona dağile İrun, Sen Se- bastlen ve Pasayesten müşterek bir taarruz hareketi yapmışlardır. Fransa - İspanya hududu hemen ka- patılmıştır. Muharebeler, kesif bir sis altında yapılmaktadır. İhtilâleilerin taarruzu, İşitilmem'ş derecede şiddetlidir. İlk safta Faslı 700 lejyoner vardır. Bunları tanklar ve toplar takip ve takviye etmektedir. İlk hileum dalgasının dilşman hatla. rında gedik açamamış olduğu zanno- lünmakatdır. Şimdi ikinci bir hücum yapılmaktadır. Güadeloupe limanı O ihtilâlcilerin uzun menzilli topları tarafından böm- bardıman edilmiştir. Yeni kuvvetler Henadye 25 (A.A) — Havas ajansı Habeş İmparatoru Londra camiinde Londra 26 (A.A.) — Habeş impara- toru Wokingdeki camiyi ziyaret etmiş ve orada birçök milslümanlariz yerli ahaliden birçok kimseler tarafından karşılanmıştır. İmparator bu münasebetle göyle de- miştir$ ".— Memleketimizin istiklâlini mu- hafaza etmek için elimizden geleni yaptık. Dünyanın bu hususta vereecği hükme intizar elmetken başka bir gey! yapamayız. Aramızda sulhun hâkim olmasını ve bundan dünyanın sulha kavuşmasını temenni ederiz.,, İmam, imparatora #iyaretinin bir hatırası olmak üzere Kur'anın bir nüs- hasmı takdim etmiştir. Viyana Sergisi 6-13 Eylül 1936 lü malümet ve tenzilâtlı bilet için ATT (Mili Türk seyahat acentalığıns) 5 Galatasaray müracaat. Yazıhaneler: Tel. 44514 Karaköy Tel, 44514 makla beraber, âlicenap olduğunu da göstermek gibi şerefli bir fırsatı kaçır mıştır... Mumaileyh İngiliz işçi partisinin ve sendikaların af ricalarını Sovyet hükü- metinin reddetmesinden dolayı tecasilf- lerini bildirmiş ve demiştir ki: “— Mevkuflardan ifadeleri zorla alındığını ve avukatlarının yanlarında bulunmasma müsaade edilmediğini bi- len herkes bu neticeden bittabi memnun olamaz, Avrupanm ticaret merkezi; Her tür.) berlere göre İtaiya e 27 AĞUSTOS — 18 it isyanı, muhabirinin öğrendiğin BÖP if ciletden müteşekkil 7000 dara de bir kuvvet, Oyazun miştir, Bu kuvvetler, orads " Sen Sebastlene tâarruz etme l lanmaktadırlar. gı" Bü kuvvete birçok papazı . kat etmektedir. Hükümet kuvvetlerinin ” te hazırlanmakta oldukleri **, İ püzkürtüleceklerine kani Bi” haber verilmektedir. Hükümetin üç tayyaresi. rin Guipuzeoadaki rim bardıman etmişlerdir. Çarpışma devam ed Hendaye 28 Goz — i şehri olan sihuarebe, devam etmektedir. Şehre ve sm den 200 bomba ve obüs Hükümet kuvvetleri, pinler deki köprüyü -borhava etm K tilâlciler,; hali hazırda bu çu kuvvetinin himayesi < etmektedirler. Topçuların © o kadar isabet yoktur Üç zırhlı otomobil Fas nakletmektedirler. Bunlar üzerine saldırmak için YO al olunmasını beklemektedirle” Fartfa yerttirr 'sy£ hiyam etmiş'er Malaga 26 (A.A.) — sından: Ceutadan buraya gö” lıkçı gemisinin kumandanı © Fasmda bir takım kargaşsii 4 mış olduğunu söylemiştir. “& kendilerini aldatmış olmaklf eyledikleri ihtililcilere karti “ dit defalar isyan etmeğe KÜ | mişlerdir. " Alkazar yeniden edidi Burgos 26 (A.A) — İnt elindeki bir tayyare, yenide da Toledoyu bombardıman © ihtilâleilere yiyecek şeyler “gi mukavemet tavsiyesinde bul. Yağuec ve Caztejon kollari, doğru ilerlemektedir "a Amerika büyüf Sulh konfera”” toplayacak , Nevyok 26 (A.A) — ” mes gazetesi yaziyor: M. Ruzveltin teşrinisani rar Reisicümhurluğa intiBsP 4 takdirde İngiltere kralı varda ME. Staline, M. Lebrünün davet edilecekleri konferansı akdetmek olduğu haber verilmektedir. Japonya ile Çinin ve ketlerin mümessilleri de bü # sa davet edileceklerdir. > Ma'ya fayda j Roma 27 (A.A) — Faşist ” ML. Ruzveltin başlıca devleti rinden müteşekkil bir maa davet niyetinde bul olan haber dolayısile böyle bir faydası olacağını tahmis tedir. Musolini “Impar? luk başvekili,, o Londra 25 — Romadan si ilân edilecektir. emme se paratorluk ilân edilecektir. pek yakında (İtalyan Başvekili) unvanını halz suretle de İtalyanm İmj