6 Kasım 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

İngilt Silâhlanma erede ve emniyet münakaşaları İngiltere işçi partisinin, ardı a» rası kesilmeksizin yaptığı silâh. lanma aleyhtarı propagandalara, bugünkü kabinenin uluslar kuru- mu işleri bakanı Eden bir söylev le cevap vexmiştir: Eden demiştir ki; “İtiraf ederim ki, işçi partisi- nin silâhianma hakkındaki vazi- yeti mantıksızcadır. (Bravo seç- leri) Hakikatte işçi partisinde iki noktai nazar vardır. Biri, şimdi partinin istifa etmiş ( olan İideri inin nazariyesidir. Bu na- zariye, ordumuz, bahriyemiz ve hava kuvvetimiz bulunmamasını istiyor. Ve herhangi (o vaziyette askeri harekete girişmemize taraf tar değildir. Çoğunuz, belki bu vaziyetin, — fevkalâde silâhlanmış bir dün- yada — sulhu korumağa yarıya- mıyacağını takdir . eder. Fakat neticede bu nazariye, anlaşılabilir şeydir. Lâkin diğer tarafta resmi nazariye ise, uluslar kurumu ka - nalımdan diğer milletlerle teşriki mesai ederek, sulhu korumak dü- şüncesidir. Buraya kadar kendileriyle be- raberdim. Fakat onlara sorarım: Silâhlı bir dünyada, kendi müda- faa kuvvetinizdiğer büyük devlet- lerinki kadar yüksek (olmadıkça müşterek harekette nasıl rol ala- bilirsiniz? (Bravo sesleri) Bu, ce- vap verilmesi geregin bir sualdir. Bu memlekette hiç kimse, tesli- hat üzerine (geniş ölçüde para istemez. Varidatımızı harcıyacak daha iyi ve başka 2z€- minlerimiz var. Her vakit arsnr- « Jusal anlaşmalarm (temine vesi- lâhlarm azaltılması veya tahdit e- dilmesine taraftarız. Fakat haki- kati görmeliyiz. O hakikat de şu- dur ki, bugüne bugün İngiliz mü- dafna kuvveti, tatmin edici bir halde olmaktan çok uzaktır.,, Edenin bu söylevine kesin bir corap sayılabilecek (bir makale, İngilizlerin “Mançester Gardiyan,, gazetesnide çıkmıştır. Bu makalede deniyor ki: “Bugün © (Müşterek emniyet) dehen şeyin az mı yoksa çok mu * fayflası olacağma dair kimse bir şey bilmiyor. Bu sebepten hükü- met biraz beklemeliydi. Fakat (Müşterek emniyet) i terviç edenlerden bazıları, diğer milletler harp gemileri yapacak ları için bizim de hatp (o gemileri inşa etmemiz lâzım geldiğini ileri sürüyor. Bunlar, bu hadisede yal nız Avrupa devletlerinin inşaatt- na değil, ayni zamanda Amerika ve Japonyanın da gemi inşaatına işaret ediyorlar. Amerikanm gemi yapmasınm bizi alâkadar etmiyeceğini hükü « met açıkça anlatmalıdır. Japon - yaya gelince, harptenberi Uzak Şarkta donanma bulundurmıyo - ruz. Yakm bir gelecekte de bulun duracağımız ihtimali görülmüyor, bizim donanmamızın vaziyetini tayin edecek olan Avrupadır, Bu işte de hem Uluslar kurumu ile olan münasebetimizi, hem Fransa nm, İtalyanın, Almanyanın gemi işaatı programımı göz önünde tut- mağa mecburuz. Bugünkü hükü - metin vazifesi, vaziyeti parlamen- toda müzakere etmektir. Yoksa şimdi yaptığı gibi, teferrüatına da. ir biç malâmat vermediği bir prog ramı kendi başma tatbike baş vu- mamalıdır.,, — Mançster Gardiyandan — Sanasaryan hanı belediyeye eçti lik mektep muallim-| lerinin birikmiş tabsisatları verilecek On iki senedenberi belediye ile Ermeni patrikhanesi arasmda bir dava mevzuu teşkil eden Sirkeci- deki Sanasaryan hanı, temyiz mah kemesinin birinci hukuk dairesin- ce verilen tasdik kararı üzerine belediyeye geçmiştir. Belediye, ya kmda hanın tapusunu alacaktır Bundan başka yediadi! elinde bu- lunan han varidatmdan birikmiş 40:000 lira da yakm bir zamanda almacaktır. Bu para ile ilkmektep baş muallimlerinin birikmiş beş aylık makam tahsisatları verile . cek, geri kalan ile de evvelce alı- nıp parası verilemiyen Samatya - daki Jan Dark mektebinin borcu ödenecektir. Italyanlarla Almanlar arasında Pek garip bir sokak müharebesi oldu Danzigde vukua gelen şayanı haçrot bir sokak muharebesinde iki İtalyan öldürülmüş ve iki Ital! yan yaralanmıştır. Vak'a şöyle cereyan etmiştir: Danzigde oturan bir İtalyan, İtelyanın Habeşistanda tuttuğu yol hakkında Nazilerle münaka - kaşaya girişmiştir. Yeni gelen bir gemiden beş di- ğer İtalyan daha gelerek münaka- şaya katışmışlar, iş kavgaya bin- miştir. Nazilerin Mussolini hakkında tecavüzkâr sözler söylediği haber). .... veriliyor. Kavga asıl bununla başlamış, bir | halline gelmiş ve sivil halkı bu teh like mmtakasından uzaklaşmağa Bu sırada her iki taraf birbiri- ns ateş etmekte devam ediyordu. Bu sokak muharebesi neticesinde Karini ve Vadinli isimli iki İtak yan ölmüş ve Abend isminde bir üçüncü İtalyan ağır surette yara- lanmıştır. Ağrr yaralı İtalyan derhal has- tahaneye kaldırılmışsa da, kısa bir zaman sonra o da ölmüştür. Varşovadaki İtalyan elçisi, ha- diseyi tahkik için, Danzig'e hu- susi memur göndermiştir. — Deyli Miror'dan — HABER — | “İlngiliz kabinesin! de muhtemel değişiklikler Hakkında şaylalar Şimdiki İngiliz kabinesinde ve Uluslarkurumu işleri bakanlığını yapan ve Uluslar kurumunda İn giltereyi devamlı surette temsil eden genç İngilz diplomatı Ede- nin, bu vazifeden almacağ hak - kındaki havadisler tekerrür etmek tedir. Edenin ya Sü Bakanlığma (Harbiye nezaretine) yahut Do - minyonlar Bakanlığa getirilmesi muhtemeldir. Bu havadislerin çıktığı kay - naklarda temin edildiğine göre, Edenin Uluslar kurumu bakanlı - ğından alımmas ve binnetice U. haslar kuruma Bakanlığın da ortadan kaldırılmak üzere oluşu, İngiliz hükümetinin Uluslar kuru- muna karşı siyasasını değiştirecek değildir. Bu bakanlığın lâğvedilmesi i- çin sebep, herhalde başka zemin. lerde aranacaktır, Baldvin hükümeti ile birlikte ihdas edilen Uluslar kurumu işle- ri bakanlığı, gerçe İngiliz Dış ba. kanlığının nüfuzunu filen ikiye bölmiyordu. Fakat İngiliz dış si « yasasmda, bu iki dış siyasa unsu- runun birden çalışması, ortaya gü- nün birinde bir nüfuz taksimi me- selesi çıkarabileceği şüphesizdi. Eden, vaktile dış bakanlığı müsteşarlığından, kralm has mü- hürdarlığma çıkarılmıştı. Ayni za- manda Uluslar kurumunda İngil- tereyi temsil etmekteydi. Edene, İngiliz dış siyasasında faal bir rol verilişi, o zaman dış bakanı olan Sir Con Simonun muhafaza par. ti ve matbuatındaki münekkitle - rini yatıştırmak içindi. Hükümet, mütemadiyen tenkide uğrayan Sir Con Simonu mevkiinden birdenbi re çıkaramıyordu. Çünkü bu tak - dirde, kabinede Simon taraftarla" rmı kaybedecek ve kabinenin ni « zamı bozulacaktı. Bu surtle muha. fazakâr münekkitleri tatmin için Sir Con Simona birde mu- hafazakâr yaver vermişlerdi: Eden! Eden İngilizlerin gözünde İn- giltereyi Cenevrede en iyi müda - faa eden muhafazakâr olarak ta . nmdı, Netice itibarile anlaşılan şudur ki: Eğer Edeni intihaptan sonra kabinedeki mevkiinden almırda bir başka mevkie konulursa, bu Cenevreye karşı bir alâkasızlık dolayısile değil, İngiliz dış işleri - nin idaresinde sağlam bir istika. met temini içindir. — Mançester Gardiyandan — Çinde Japon ..z'ga istilâsı Kuzey Çinde Mançuko aleyh- tarı harektleri protesto yollu Çin makamlarına verilen nota ile bir- likte şifahi Japon talepleri şun- lardır: 1) Pekin süel sürası lağvedile- cek. 2) Kuomin Tang (Çin ulusal partisi) ile alâkası olan memurlar çıkarılacak. 3) Süel mahiyetten tecrit edil miş mıntakanın uzatılarak Hsiuan- gho, Şanping, Vutsing, Naati ve Ning havalisini de içeriye alma- s1. 4) Japon aleyhtarı teşkilâtlarla ilgili ileri gelen bir hayli Çinlinin tevkifi. (Aksi takdirde Japonlar bu tev- kifatı kendileri yapacaklardır.) Suikast | - $ SONTEŞRİN — haberi Kaçakçıların rekabet yüzünde : uydurdukları bir iftira mıdır 1 — Mançester Gardiyandan — Çerkes Etemin söyledikleri Halep gazeteleri oradeki “L'O. rient,, gazetesinden alarak yazı yorlar: “Türkiye Cumur Reisi aleyhi. ne suikast tertibi töhmetiyle tev- kif edilmiş olan Çerkes Ethem ve kardeşi Reşit yeni bir istintaktan geçirilmişlerdir. Müttehimler ken dilerine atfedilen cürmü tamamen inkâr etmişler ve bu işin bir takım muharrik ajanların marifeti oldu- ğunu söylemişlerdir. Neticede Et- hem ve kardeşi Reşit, adli sebep- lere binaen serbest brrakılmışlar- dır.,, vi Sulkastı İlkönce Halep polis müdürü keşfetmiş! Diğer taraftan Halepte çıkan “Elvakit,, gazetesi de şunları ya- zıyor: “Türkiye Cumur Başkanlığına karşı tertip edilen suikastm Ha- lepte hazırlandığı hakkında çıkan haberlerin yanlış olduğu anlaşıl mış, bilâkis suikastın Halep po- lis ve emniyet müdürü M. Bronş tarafmdan daha evvei meydana çıkarılarak Türkiyeye haber veril. diği öğrenilmiştir. Suikastm Filistin ve Şarki Er» dendekin Çerkesler tarafından ha- zırlanmış olduğu ve Tü-kiyeye ge- çerek yakalanan suikastçıların Şam, Dirzor, Cezire yoluyla Tür kiyeye geçtikleri anlaşılmıştır. Suikast ve Fransa Beyrutta çıkan “Ennehar,, ge- zetesi de şunları yazıyor: “Türkiye Cumur Başkanı Ata- türk aleyhine tertip edilen suikas» tm, meydana çıkarılmasından .". dairesinde Fransanın nazafi katini celbederek Çerkes * çetesinin Türkiyeye Suriye * gi dundan geçtiğini obunun raf arasında mevcut hudutlöf' rakabe ittifakına uymadığı" dirmiştir. Bundan başka /“ ye hükümeti, mahküm ve kendisince mazarratı #” bazı eşhasın Suriyeden çıki sını istemiştir.,, çi Sulkast haberi bir iftira Şamda çıkan fransızca pir zete de, suikast teşebbüsü lerinin bir kaçakçı kumpar rakibi olan kumpanyay: © kaldırmak için bu iftirada duğunu yazmıştır. Sulkast ve Suriye J Halep, 3 — Suriye g | den bir kısmı Atatürke yap” 4 istenen suikast teşebbüsü #8*'ğl da yazılar yazmaktadırlar. İ çıkan “Elkales,, sahibi “Necil rüs,, imzasiyle bir başmaka!* 4 mıştır. Bu makalede deniy0” “Bizi bu suikast işinde feri) de müteessir eden bir cihet Vİ! © da bu menfur işin Suriyelil#” rafından yapıldığı hakknd# / kan şayia idi. Şimdi Filist” riye, Türkiye ve Şarki Erde niyet umumiye dairelerinin *4 tıkları tahkikattari öğreniyor” di suikastçılar Suriyeli değildir buna şiddetle seviniyoruz. türkün hayatını muhafaza e”) den dolayı Allaha müteşelii O Atatürk ki. Türe millariniz lâl ve hürriyetini kazandırdı tatürk ki, Türklerin halâskö” bütün Şarkm mefharetidir., o sonra, Türkiye hükümeti dostluk | Yunanistanda Kondilis krallığa “eserim,, diyor Yunanistana getirilmesi karar. Taşan eski Yunan kralı ikinci Yor- gi, Londrada gazetecilere verdiği bir diyevde demiştir ki: “Yunan milleti, beni istediği için yurduma dönüyorum. Uzun yıllardanberi yurdumdan uzak yaşadığımı biliyorsunuz. Bunun bana nekadar ağır geldiğini tah- min edebilirsiniz. Yurduma dö - ner dönmez, milletimin terakki ve inkişafı için çalışacağım. Bu işte muvaffak olabilmekliğim için, bü. tün Yunanlıların elele vererek ba- na yardım edeceklerini umarım... | Geneloy münasebetile muhtelif yerlere sürülen Cumhuriyet par - tisi ileri gelenlerinin Atinaya dön- melerine müsaade edilmiştir. Yunan gazetelerinin yazdığma göre, kral Yorgi ayın 24 ünde Yugoslavya yolile Atinaya döne- cektir. Kralı Yugoslavyanm Spala to limanında Elli kruvazörü bek- leyip alacaktır. Kondilis eserini devam ettirmek Için enğel ere göğüs gerecek Atinada bir söylev veren kral naibi Kondilis, “eserini devam et- tirmek yolunda karşısına çıkacak engellere şiddetle göğüs gerece - gini,,, söylemiştir. Kaç kişi iştirâk elmemiş Çaldaris iktidara gelmek istiy?) neloya 100,000 kişinin iştirsk”| mediği yolundadır. Kral ve Gael Eski Başbakan çektiği bir tebrik telgrafmd? nanistanda parlamentarizm. lünün takviyesi 0 lunmuştur. Söylendiğine gör 2 daris bu telgrafile başbak: ol kendisine verilmesi lâzım ğini krala anlatmak istemi” Musevilerin topla? münasebetile tas' Evvelki günkü sayrmız9?' lat Afrida sinagoğunda At” yapılacak suikastı tel'in © le bir tören yapıldığını ve 9" söz söyliyen batiplerden a İbrahim Nomun edebiya!* bir konferans verdiği bii yasi seri olarak yazılmıştır. hih ederiz. Hatip ini sadına uygun çok samimi bâne sözler söylemiştir. KAYBOLMUŞ BİR PAKET Beyazıt — Edirnekapı dört gün evvel içinde mavi ör çalar bulunan bir paket ka! tir, Paketi bulan ve Beyaz" eczanesine teslim eden hediş > t sisi Sön elde edilen malümat, ge »| dan alacaktır. ,