6 Kasım 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 9

dluntazam Habeş ordusunu meydana koyan * “ Habeşlerin Lâvrensi,, j HABER — Akşam Postası . ortadan kayboldu tiçikalı bir general olan bu adamın yardımcısı &ünlerde Habeşistana dair o - < yalnız günün hadiselerini ta - | ayni zamanda bilgiyi artır. n, o ni # çi ». 7 Li s © Mevinden usullü bir çalısma hali- müddettir çetin bir müdafaa 20. tv Habeşistanın, henüz munta ordularını ortaya çıkarmadığın. dilmiyor. Ve bu muntazam gizli bir şeymiş gibi bahsedi- İbuki son öğrendiklerimize göre. edilecek kadar derin ve etraf bir tarihi olan Habeş muntazam “Ayni derecede meraklı bir neİ, m elinde (yetişmiştir. dan İsveçli idi, Orduyu ye - ve sayısını on binden alt. Vine çıkardıktan sonra zabitleri Mikemmel teşkilâtar ile bırakıp * rılf deral Virgin isimli bu erkân! $ Mabeşistana nasıl geldi? Bir | 3 Rabesleri hem modern harp usul | de öğreterek, üniformak bir) haline nasıl getirdi? ldığına göre viii | ZE boylu, siyah sakallı imparatoru ira aki Ül mücadelenin bulutların e. önce sezmiştir. Yalnız yurt tin ve arslan yürekliliğin, bu; müthiş silâhları karşısında bir zirh olamıyacağını kestirmis. a Üsahabadaki sarayında oturarak ım muhtelif yerlerindeki sin kendisine yaptıkları ziyaret - Hr yandan kabul ededursun, fır - İldukça da silâh fabrikaları ka Kin, sel (askeri) meşriyalı listelerini gözden geçirmeğe Iştır. Sonunda belli başlı bazı) , *re varmıştır. İ EŞ imparatorunun vardığı ne. |» buzün “Habeşistanın munta *rdusu,, diye adı geçen kuvveti koymuştur. Tanklara, top. Ye tayyarelere karşı duracak| İ un ne ve nasıl olduğunu, harp) hin iki yanından da gelen ha takipten geri kalmadığımız Manlarda kaydetmek yersiz de. irk 3 muntazam harp ma J ni 60,000 asker teşkil ediyor. #0, kişi, kendi huylarına, çar. Meziyetlerine, memleketlerinin! A, e göre olduğu gibi bir Avru İle de karşılaşabilecek tarz.| görmüşlerdir. | muharrir diyor ki: “Bu bllel Mdern silâhlarm en son örnekle.! İehiz edilmişlerdir. Tankları ve| eri yok. Zira bunlar Habeş or N çapışmak istediği dağlık min : görmüşlerdir. Seşitten hayli düşünceler dinle Pakaç muntazam bir Habeş i e"taya koymağa girişen Avrupalı bu işi nasıl üzerine aldı? # Bakarsanız, bugünkü Habeş iç akanizmasını meydana çıka * değil iki kişidir. İkincisi de N Amerikalıdır. Ve finans general Erik Virgin, bir olmakla beraber, İsveçin Yrüpa devletleri eliçiliklerin. * ataşelik yapmıştır. Habeş im - in servisine bundan ancak önce girmiştir. Elli yaşında ka. Müge? bir harp tecrübesi var 'a sevkulceyşi ve muhtelif Mbiyelerini #yi bilen biri olarak çen İsveç, general Virginin ka - Yanca hiç harp etmiş değildir. bu Beneralin gittiği yerlerde ba kler olmuştur, General Vir- Tplerde şüphesiz müşahit bir 1sep olarak bulunuyordu. Fa. v kat bu şekilde hayli bilgi edinmiştir. Şarkta ve Avrupada hudut çarpışma” larından tam ölçüde harplere kadar sokularak geniş tecrübeler sahibi ol. muştur, General Virgin en büyük tecrübeyi büyük harpte geçirmişti. Üç yıl kadar Garp cephesinde Alman kumandanı Ludendorf'un erkânharbiyesine bağlı olarak bulundu. Her ne kadar bir mü- şahit idise de, profesyönel (bir asker gibi hiç vaktini kaybetmedi. - Habeş imparatoru, general Virgini kendi erkânıharbiyesine başkan ve Ha içikalı zabitler kırkar bin liraya sigortalı imiş beş ordusuna kumandan olarak seçti.! © Bu İsveçli asker, Habeşistana “si yasal süel müşavir,, sıfatile getiril - mişti, Vazifesi bir muntazam ordu or. taya koymaktan başka, dışardan ge tirilecek silâhları tayin etmek, yaban. & sücl mütehassıslar ve teknik hoca ları da getirtmekti. Bundan başka, bugünkü savaş de. vam ettiği takdirde öbür tarafın kar sılaşması zaruri olan bir müdafaa | plânı meydana koydu ki, bu plânın Garp sevkulceysi ile karışık ve çok dikkate değer bir mahiyeti olduğunu söylemektedirler, General Virgin, Habeşistana İn. gilizlerin girdiği zaman, İngiliz ordu su tarafından kullanılan metodları etrafile öğrenmiş ve bunların nereler de kazanıp, nerelerde, niçin kaybet - | tiklerini gözden geçirmiştir. Şimdi söylendiğine göre, bugün İtalyan or dusunun da Habeşistan arazisi içinde kullandıkları tabiye, İngilizlerin kuL! lanmış olduklarınm aynidir. İsveçli general, Habeşistana İlk gittiği vakit, orada 10,090 kişilik kü - çük hir kuvvet bulmuş.. Bunların adı “İmparator muhafızları, dır. El lerinde modası geçmiş tüfekler... Altı tane kadar, yine eski eserler arasma girebilecek toplar var... Belçikalı gö nüllü zabitler tarafından talim gör - müşler... General Virgin'in ilk işi, İsveçli Al man, Fransız ve Belçikalı oyeni süel mütehassıslar getirmek oluyor. Ve bunların yardımile Adisababada der. hal bir zabit yetiştirme mektebi açı - yor. 18 ay içerisinde 5,000 zabit yetiş . tiriyor. Bu zaman içinde esas orduyuda 60,000 sayısına çıkarıyor. General bundan sonra geniş ölçüde yeni silâhlar getirterek askere bunları kullanmasını öğretmiştir. Altmış bin efrattan herbiri modern tüfekleri kullanmasını bildiği gibi, or dunun 400 tane de bugünkü sistemde makineli ve birçok otomatik tüfeği var. İsveçli genera, gördüğü bi çok diplomatik © vazifeleri (o dolayısile Avreza silâh fabrikalarını yakın. dan tanımış olduğu için Habeş kuvvetlerini asrileştirdiği sıralarda da bu eski temaslarından hayli istifa de etmiştir. Son işi, bundan bir kaç hafta önce Habeş ordusuna liva ve fırka kumandanları tayin etmek ol. muştu. Bu kumandanları da Avrupa dan Adisababaya (getirildiği teknik hocalardan, yahut diğer tabirle “mü. şavirler,, den seçiyordu. Bunların hemen hepsi Belçikalıdır. Muhasamatın başlaması üzerine hükü- metleri tarafından geri çağrılmıştı « lar, Fakat onlar Habeşistanda kaldr lar. Belçikalı zabitlerin şefi binbaşı Reul isminde biridir. Belçika ordusun. dan mütekaittir. Birkaç aydır gene * ral Virgin'in muavinliğini yapıyordu. Belçikalı zabitler ayda 150 Sterlin al. maktadır ve üniformaları itibarile bir İngiliz zibitine benzemektedirler. Bu aylıktan başka, general Virgin bu zabitlerin her birine imparatordan 500,000 franklık hayat sigortası temiu İ redilmedikleri halde tam bir elbirliği “Habeşistanın Lavrens'i,, diye tnınan Belçikalı General Virgin etmiştir ki, öldükleri zaman bu para ailelerine gidecektir. * Bu tedbirler alındıktan sonra esra” rengiz bir hadise oldu. Eylül ayınm sonlarına doğru general Virgin istifa etti, İstifasına sebep olarak “doktorla. rın tavsiyesi, gösteriliyordu. Adisa - babanm yüksek mıntakasmda uzun müddet kalmaktan kalbinin mütees . sir olduğu İleri sürülmüştü. İlk teşrinin birinci günü general Virgin Fransız Somalisi limanı olan Cilbutiden bir Alman vapuruna bine rek “Afrika etrafımda bir gezinti, kay, dile ayrıldı. Adisababadan ayrılma * dan önce kralın sarayında resmi bir veda töreni yapılmıştı. İmparator, ge, nerala, yaptığı yardımlardan dolayı teşekkür etti ve bir çok değerli arma” ganlar verdi. Fakat İsveçli general, Cilbutiden ayrıldıktan beri kendisinden hiç bir haber almamamıştır. “Habeşistanın Lavrensi,, diye anıl . dığı İsveçte, açıktan açığa söylenen »| lere bakılırsa, general istifası, bir baş.| ka plânı örtmek içindir. Ve general Virgin, Habeş imparatoru hesabına gizli bir vazife almıştır. Fakat nereye kime karşı olduğunu kimse bilmiyor, Stakholmdaki ailesi, generaldan bir; haber geldiği havadisini tekzib edi -| yorlar, ve Stokhholma da gelmediği, ni bildiriyorlar. | Habeşistandan ayrılmadan önce, Habeşistandan ayrılmadan önce İsve, çin Tidmingen gazetesi aytarına verdi; £i diyevde, yetiştirdiği Habeş askerle” rine dair bazı sözler söylermiş ve: “Kar şılaştıkları zaman; Malyanlar için bir sürpriz olacaktır,, demişti. İsveçli general Habeş askerlerin” deki, babadan oğula miras halinde! geçmiş muhariplik insiyakından, öğ. fikrine sahib oluş!srından hayret ve takdirle bahsetmiş ve eski Aduva mu harebesini ele alarak demiştir ki:“Orn da Habeş - vahşi , askerleri öyle bir! şekilde gruplanmışlar ki, bu tarz ŞUNDAN BUNDAN Fareler Çinde bir şehri zaptetti! Çihin Şeng Çong şehri civarın. da kocaman bir mağarada yaşa - makta olan binlerce fare oturduk- ları yeri bırakıp göç etmeğe karar vermişler ve bundan sonra da şeh- ri baştan aşağıya kadar istilâ et - mişlerdir. Farelerin hücumu kar- şısında ahali kilitli kapılar arkası. na sığınmağa mecbur olmuşlar -| dır. Kedilerle köpekler bile bu akın karşısında kendilerine güvenemi- yerek gizli yerler aramak mec - buriyetinde kalmışlardır. Kediler, fare deliği bir paraya diyerek or tadan yok oluvermişler ve hatta çabuk davranıp kaçamıyanları fareler yollarda parçalamışlar - dır. Şehir âdeta çeteler tarafından basılmış bir haldedir. Kimse evin- den dışarıya çıkamıyor. Bütün yi- yeck dükkânları yağma ve talana uğramışlardır. Fare belâsını def- etmek için nomşu şehirlerden yar- dım istenmiştir, Petrol gazından ispirto ve kançuk yapıyorlar Petrol gazından ispirto ve bun- kum çölleri de ucsuz bucaksız birer denize benzetildikleri için Afrika sahrasında 35 metre yük - sekliğinde bir yapının üstüne çok kuvvetli bir fener konmaktadır. ama A A KA A TA 3 Tİ SY gruplanmayı herhangi Avrupalı gene ral temin etseydi gurur duyardı. General, sözü kendi kendine geti- rerek şu cümleleri söylemişti: “Habeşistanda yaptığım iş yüzün. den bana beyaz ırkın düşmanı diyor” Tar, Fakat benim de beyaz ırkın lider. mevkiini nasıl alması lâzım geldiği hususunda düşüncelerim var. Fırsat - eâluk, kanunsuz genişleme ile değil, fakat örnekle bu mevkii almalıdır., İşte Habeşistanın bugün “Hayalet ordusu, diye de anılan muntazam a5. kerini bu adam ortaya koymuştur. * General Virgin kadar anlaşılmaz bir diğer yabancı da, Habeşistana 1990 senesinde Amerikadan gelmiş olan zayıf, çökük yanaklı, Andru Kol son İsminde bir maliyecidir. Habeş harp makanizmasının ortaya konulu” şunda eli olan bir başkası. Kolson'un adı gazetelere bundan birkaç hafta önce, İngilterenin esra. rengiz İmtiyaz mütehassısı olan Ri * ket'e bir imtiyaz mukavelesi imzala. dığı zaman geçti, O meşhur imtiyaz meselesi ki, İngiltere ve Amerikayı da alâkadar ettiği görüldüğü halde her iki taraf hükümeti de böyle bir şeyden haberleri olmadığı nı bildir - mişti... Fakat Amerikalı Kolson hakkında bu imtiyaz işinden başka bir şey bi - Tinemiyordu. Bununla beraber, Kolson bir fi .! nans dâhisi olarak tanirıyor. 1930 yı" buda Habeş imparatoru, şöyle geyri Semerkandda çok değerli Sovyet Rusyada sayım Fenerin ışıkları altmış kilometre uzaklıktan görülebilecektir. bir Türk eseri Eski Semerkantta en güzel san. at eserlerinden biri olan Ulug-Bek camiinin minaresi tamir olunmuş- tur. Binada 125 metre mürabbaı gayet nadide mozaikler de hara - belerin altından çikarılarak eski yerlerine yerleştirilmiştir. Minare- ye tamamile eski çinilere benziyen 14.000 yeni dört köşe çini kormuş- tur. Camdan jilet bıçakları Camın kesme hassasını herkes bilir; ancak bu kasabadan istifade etmeği şimdiye kadar kimse ak- lmmdan geçirmemişti. Şimdi ise Çe. koslovakyalı bir fabrikatör tama - mile camdan olan tıraş bıçakları yapmış ve denemeler bunların mü. kemmel olduğunu meydana çıkar- muştar. Camdan yapılan jiletler en iyi çeliklerden daha sert olduğu gibi körleşmeden bir iki hafta kullanı. labilmektedir. Cama nasıl su ve mekte olduğunu fabrikatör gizli tutmaktadır. Yakınlarda bu cam - dan tıraş bıçakları çelikten bıçak- lara nazaran daha ucuz bir fiyatla piyasaya çıkarılacaktır. Sovyet Rusyada da şimdi nü - fus sayımı için hazırlıklara baş - lanmıştır, Bütün iş ancak iki ayda bitirilebilecektir. 1926 yılında ya- Bu geniş ülkede yapılacak sayım için beyannameler tam 149 ayrı ay rı dilden basılmaktadır. Bu sayımda köylerden şehirlere büyük göçler yapılmış olduğu mey dana çıkacaktır. Son sayımda şe - birler halkı 25.300.000 di. Müte - hassıslar şimdi bu yekünlarm 35.000.000 çıktığını tahmin etmek tedirler. resmi surette bir finans bakanı (ma. liye nazırı) arıyordu. Fransa, İngil tere, İtalya ve diğer müstemlekeci devletlerden şüphe ettiği için Ameri. ka hükümetine bağ vurarak kendisi" le Adisahabada çalışmak istiyen genç ekonomistlerin bir listesini gönder . mesini istedi. Bu listeden, imparator Kolson'u seçti ve senede 2000 sterlin almak ü” zere Kolson Adisababaya geldi. Şim. di ne aldığımı kimse bilmiyor. Fakat anlaşıldığına göre, Kolson, Habeşistanın 1000 senelik vergi tarht nsullerini değiştirmiş ve imparatoru tebansından doğrudan doğruya vergi alabilir bir hale getirmiştir. x İmparator şimdi Habeşistanda he” men bütün tebaasma doğrudan doğ. ruya vergi tahmil edebilir ve eskiden bunları muhtelif vilâyet şefleri vasi” tasile almakta iken şimdi doğrudan doğruya kendisi alabilmektedir. Es . kiden vergileri şefler toplayıp impa* ratora getirirken, kendi ordularının masrafı olarak bundan epey mikdar tenzil ederlerdi, Kolson'un plânı, Ha. beş silel teşkilâtının sağlamlasmasr". na yaramıştır. İmparator şimdi ver » giyi toplu bir yekün halinde alarak ordusunu verebilmektedir. Ve dere - beyliği şeklindeki idareler altımda kü. çük asker kitleleri yerine, büyük ve tam bir ordu ortaya koymak düşün” cesi hikimdir. İmparatorun eti ckan para ile, İşte buzüm.nerede olduğu Kilinmi- yen general Virgin ise girismisti. Hikmot Münir