6 Eylül 1934 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3
f 8 Eyili 1934 Ünim göcüşüm || Di inkılâbına dair bir hasbuhal i 28 Eylâl, birinci — Kurultaym Pidönümüne rastladığı için Dil L"ll!ıı olacak, O gün, bütün ga- ilk sayfaları Öz Türkçe .—’Gln Hacak, Bu münasebetle, ben de, “Sa- Eıı Barışa,, yani “harpten sul- İsimli bir kitabrmı Öz Türkçe trak bitirip bastırmağa uğraşı - Vörum, ı:r arkadaşrmla birlikte çalıştı- bu eseri hazırlarken, ne vazi- kaldığımı anlatayım: N lâ derhal şunu söyliyeyim *T.D,T. C. tarafından sekiz ki- ü olarak neşredilen “Osmanlı- &dan Türkçeye söz dergisi,, , mu Mzam bir iştir. Belki karilerim- İ— €oğu henüz bilmiyor; onun hı- bu Derginin ne olduğunu h'l edeyim: Bütün mevcut lü- er, Türkiye içinde ve dışında h'lllıış 'Türkçe mühim eski ki- haplar araştırılmış ve adetleri dak Mna baliğ olan bu eserlerde kul- h""ln bütün Öz Türkçe kelime- » fennt usüllerle toplanıp tasnif dilmiştir. Diğer taraftan memle- in her kısmındaki münevverler xi Ta Şehir tiyatrosunda bu sene altı büy sanat eseri temsil edilecek Tiyatro mevsimine pek az kal- dı. Şehir tiyatrosu hazırlıklarına başladı. Resmen provaların baş- langıç tarihi on beş eylüldür. Şe- hir tiyatrosunun operet — ve dram diye iki kısma ayrılış şayiaları ta- hakkuk etmiş bulunuyor. Şu hale göre artistlerde ikiye ayrılacaktır. Şehir tiyatrosu ile alâkadar — ve salâhiyet sahibi bir zatın bize ver- dliği malümata göre, şehir - tiyat- rosunda operet ve dram diye tam bir ayrılma vaki değildir. — Artist kıtlığı buna imkân vermemekte- dir. Hem operette hem dramda işe yarıyan artistler münavebe ile her iki tarafta oynıyacaklardır. Bilfarz 1. Galip Bey bu katagoride bir artisttir. Operetlerde — daha fazla temayüz edenler tamamiyle sineemeren reser eee reancın İeferber edilmiş; ayrıca gazeteler de ilânlar verilerek dilimize gi- ten yabancı kelimelere karşılık ol Mak üzere, halk arasında neler ullanılıyor diye sorulmuştur. Ge- cevaplar, keza, tasnif edilmiş Ve ilmi mihekke vurulmuştur. İste bu sekiz ciltlik dergi böy - İelikta elde edilmiştir. Maamafik, Jaba da bir çok mühim - eserlerin iyreet bulunduğunu, bunlara 'da a İcap etliğini, Sovyet pror Fottt samailoricin İkinei Kurül- taydaki raporunda saydığı İsim- &'en öğrendik. Bundan maada, Ayni tarz anketlerin Türkiye dışm Taki Türkler arasında da yapıl- Masriktiza eder ki iş, büsbütün “Ört başr mamur olsun... l Hoş, dergi şimdiki halinde bi- ı;- Türkçenin en kıymetli eseridir. E:"f srrasile aradığımız yabancı limelerin Öz Türkçe karşılığı- :'ı —kitap ve şehir mehazlarıy- # Buluyorsunuz. Ayrıca bir de “'_ pliık endeks yapılmıştır. j El da aksi: Öz Türkçe bir ke- İn Osmanlıcadaki karşılığı- aü ı'hlıyonıuıuı. Kurultay münasebetile yazılan lâr arasında da şüphesiz bu * daki tafsilât zikredilmiş * Lükin, 26 Eylül dolayısile ay » N teyleri tekrarlıyarak münevver İelmizin dikkatini bu iki mühim ;: Üzerine celbetmek — istedim. nbmnn:vver bunlardan edinme- %..SIW Barışa,, yı hazırlar: dergilerin ne büyük itina ile :_'lldıldumı görüyorum. Hele sık Syle mükemmel kelimelere k ki, bir okuyuşta aklım 4 "'ıw ve benimseyorum. Y meyanda bir iki tanesini sa- M "'l “saldırım — Hücum,,, g:"dl; x— hissedar,,, “vurak — Ha manevi mânada — olursa b İlk... Hnwüın şimdiye kadar nasıl h_l""m!mnçuz diye — şaşaca- geliyor. .'::;fmm haddi zatında zayıf ı—'!i k İa beraber, bir kaç yüz ke- e birden öğreniverdim. Bun- M.'b'îîm zaten malımız olduğu » kan remiyor; o kadar kolay İ eatol KĞS N— atuluyor ki, tarif ede- * Azıcık meşgul olmak — kâ- Fırka merkezinde bir büro Belediye intihabatını sevk ve idare etmek için fırka merkezinde bir büro tesis edilmiştir. Bu büro- nun başma idare heyeti âzasından Galip Bahtiyar bey tayin edilmiş- tir. Galip Bahtiyar bey tetkikata girişmiştir. Mumaileyh. mülhakattaki inti- hap faaliyetini yakından takip için Silivriye gitmiştir. Galip Bah- tiyar Bey, Çatalca civarımnda da tetkikatta bulunacaktır. Kazalar - daki intihap encümenleri, defter - ler üzerindeki son tetkikatı bitir- tro mevsimi yaklaşıyor operetin — malı olacaklardır. Vas- fi Rıza ve Hazım Beyler bu kısım- dandır. Muammer Beyle Feriha, Şevkiye, Semiha hanmnmlar ve bale heyeti zaten şehir tiyatrosunun o- peret kısmı için angaje edilmişler- dir., Bununla beraber Muammer | gibi bazı artistler icap — ettikçe | dramlarda da rol alabileceklerdir. | Öperet kısmı — için Fransız ti- yatrosu kiralanacaktır. Şehir tiyatrosunun fiatları bu sene çok ucuz - olacaktır. Geçen | yıllar gibi talebe ve zabitan gece- | leri yapılacak, herkes ucuz bir fi- atla sanat tiyatrosuna — gidebile- cektir. Fiatların 75 kuruştan faz- la olmaması düşünülmektedir. Operet kısmının fiatları tiyatrosunun eski fiatlarıdır. şehir | Tasavvura nazaran sanat tiyat- | rosunda altı ay zarfımda altı büyük | eser çıkarılacaktır.Bunlar, beynel- milel şöhreti haiz büyük ve kültüre | hizmet edecek sanat eserleridir. | | Oynanması kararlaşan eserler şun- | lardır: Faust (Seniha Bedri hanı - | mın tercümesi), Hamlet (Ertuğ- rul Muhsinin tercümesi), Makbet, (Mehmet Şükrü Beyin tercümesi), Madam Sanjen, (Seniha Bedri h: | nımın tercümesi) Dostoyevskinin cürüm ve ceza (Reşat Nuri Beyin XT vaeeasa sene v Yer eee n Serİ veekeres seri ae Rerr ! yaçları hakkında tır, Operet kısmında üç veya dört operet oynanması kararlaşmıştır. Operet kısmının repertuvarında şunlar vardır: Yarasa (Ekrem Re- şit Beyin), Jirofle Jirofla (L.Galip Beyin, opera komik), Cemal Reşit Beyin yeni bir opereti. Operetler iki ayda bir değişe - cektir. Öperet kısmı için Sovyet- lerden gelecek rejisör Tayrof mev- sim başlangıcında burada buluna- mıyacak, bir müddet sonra gele- bilecektir, | Şehir tiyatrosunun yeni kadro- sundan bahsetmiş, maaşları indi- | rilenlerin — isimlerini yazmıştık. Sanatkârlardan Semiha hanımın maaşı elli beş İiradan yetmiş beş liraya çıkarılmıştır. Fakülte Dekanla; toplandı Dün öğleden sonra saat ikide Rektör Cemil beyin riyasetinde bütün fakülte dekanlarınım iştira- kile bir toplantı yapılmıştır. Top- lantıya ilk defa olarak Hukuk Fakültesinin yeni dekanı Sıddık Sami Bey de iştirak etmiştir. Toplantıda fakültelerin ihti- görüşülmüştür. tercümesi) ismindeki eserleriyle, Reşat Nuri, Hüseyin Rahmi Bey- lerin birer telifi. Tiyatro meysimine Cürüm — ve mek üzeredirler. Haber alındığı- Na göre defterlerin asılması için Ankaradan emir beklenmektedir. Defterler, memleketin her tarafın- | da ayni günde asılacaktır. fi... Meşgul olunca da, iptilâ halin de insanı sarıyorlar... Ben de bu müptelâlardan biri oldum... Tabit, dergide bizim zevkimize aykırı olanlar da var. Esasen çok defa ayni kelime sekiz on muhte- Lf mânaya geliyor. Bunların hu - dudunu meharetle tayin etmek lâ- zım, Bazantek kelime üzerinde Cezanın temsiliyle başlanılacak- Haa enbane sacena örre KaSLAEaARA TÜ DLRRaLEmA vERi EEEYLAE aN Teveye | Çabuk ele geçti Dün İzmirden gelecek olan oğ- hunu beklemek üzere köprüde do- laşan Saniye hanım isminde bir kadımın koynundan altı yüz lira - sını çalan Sadık yakalanmıştır. Pazardan aşırırken Rumelikavağında, Köprü so - kağında oturan Fatmma hanım, Sa- rıyer pazar mabhallinde seyyar es- : yarım saat tereddüt etmek, mâna ve lâfız arkadaşları arasmda bir intihap yapmak icap ediyor. Herhalde, T, D, T. C. nin iler- deki faaliyeti esnasında, yürüye » ceğimiz yol, daha ziyade aydınla- nacaktır. Hele kat'i lügat yapılıp, ıstılahlar tespit edilip Öz Türkçe mekteplerde, dairelerde hâkim o- lunca, matbuatın önünde bir kari tabakası belirecektir. Veyl o zamana kadar tereddüt- süz surette Öz Türkçe — yazmak için kalemlerini — alıştıramıyanla- ra... Bu münevverler, ne hocalık, ne muharrilik, ne memurluk, ne | de... Ne bileyim hiç bir şey yapa- mıyacaklardır. Bereket versin ki bu korku yok..Zira, Öz Türkçe, Türkler için çok kolay... Hele beş on kelimeyi öğrenin; yirmi otuzu, onun arka- sından çorap söküğü gibi geli- YOr.. t (Vâ-Nü) naftan bazı şeyler aşırırken yaka- lanmıştır. Simit satarken Feriköyünde oturan İsmail is- minde sekiz yaşlarında bir çocuk Talimhane meydanmda simit sa- tarken yere düşmüş ve ağırca ya- ralanmıstır. Motör battı Salıpazarı açıklarında Osman | bir | | | Cemal Efendinin motörüne | kum kayığı sarpmış ve mo batırmıttır. İnsanca bir zayiat ol- mamıstır. Çok çalmışlar Atrye ve arkadası dün Fatih Çarşamba pazarmda Pakize ia - | minde bir kadından 70 kuruş ça - larken vakslanmıslardır. Ralı çaldı Beşiktaşta, Abbas ağada Re- | fet Beyin evine dün Mithat ismin- de biri girmiş ve bir takım elbise ile iki adet halr çalıp kaçarken yakalanmştır. z İ | nacaktır. 10 teşrinievelde bütün İ imtihanlar bitmiş olacaktır. | re hevetine yardım etmektedirler. Fakültelere almacak muhtelif i - limlere ait kitaplar Avrupa kü- tüphanelerine ısmarlanmıştır. Ki- taplar yakında gelecektir. Bun!-- rın mühim bir kısmı fransızcadır. Fakültelerdeki ikmal imtihanla- rına 15 eylülden itibaren başla- Haziran devresinde, bilhassa Hukuk fakültesinde şifahi imti - hanlara dahil olan talebe adedi.- nin fazla olması dolayısıyle uzun müddet imtihanlara devam edil- | mişti. Bu devredeki şifahi imti- | hanların çabuk bitmesi için imti- | hana duhnul cetvelleri ona göre tanzim edilmiştir. Bir talebe ayni günde iki imti- hana birden girecektir. Fakülte - lerde kayıt ve kabule şimdiden başlanmıştır. Bakırköy H'lâliahmeri bir eğlenti yapıyor Bakırköy Hilâliahmeri yakın- da Florya' plâjında güzel bir eğ - lenti hazırlamaktadır. Bununla | hastaların sıhhi gıdalarına ve fa- kirlerin kışlık ihtiyaçlarma yar - dım edilecektir. İdare heyeti her gün Sükrü beyin riyasetirde top- lanarak işin mülkemmel almasma çalısmaktadır. Rircok ai'a'a- ida- | eden Bakırkös Hi- muvaffakı- yetler dileriz. Romen gâmbotu giltti 100 deniz talebesini şehrimize getiren Romen mektep gambotu dün Pireye hareket etmiştir. Ge- mi Pirede birkaç gün kaldıktan sonra Akdeniz seyahatine devam edecektir. Ka » | eektir. Harp olamaz! Umumi harpte İngilterenin başında | bulunduğu için, herbin ne demek oldu- ğunu herkesten daha' iyi bilmesi ikti- ük za eden Loit Çovç şu kanaatini ilân et- mekten çekinmemişti: “Dünya matbuatı ve bir çok siyasi» ler, pek yakında muharebe çıkacakmış gibi idarei kelâm ediyorlar ve tavur tar kınıyorlar. Halbuki, dünya iktisadiya« tını tetkik edince, şu kat'i surette gözü- kür ki milletlerin harp etmelerine imkân yoktur. Ben, şahsen on sene müddetle harp zuhur etmiyeceğini bütün dünya efkârı umumiyesine temin ederim.,, Meşbur Yunan siyasisi M. Çaldariz to aşağı yukarı ayni mutalcayı ileri süre müştür: Bir çok devletlerin harp yap- mıya her ne kadar isteği varsa da kabi« liyeti yok, demiştir.,, Fikirleri yabana atılmıyacak - olan bu iki siyasi hakikati görmüş - değiller midir? Dünya ahvalini iyice göz önün« de bulundurursak, Loit Çorçla Çaldari- sin haklı olduklarını anlarız. Filhakika kürreiarz üzerinde harp etmiye kalkışa« cak devletler kimlerdir?. Evvelâ bizim de dahil olduğumuz zümreyi ele alalımt Fransa, Sovyetler, küçük , Balkan misakı devletleri... Bunlar, mevcut mu- ahedelerin, mevcut siyasi vaziyetin de« gişmemesini istihdaf ettikleri için kene dilerine hücum vaki olmadıkça sağa so« la saldırmıyacaklardır. — Sulhperver ve emniyet misakı taraftarı olduklarınt ga- yet açık ve samimi olarak söylüyorlar.., Fransanın karşısında, gerçi, vaziyet- ten memnun olmıyan ve değişiklikler iş #iyen bir Almanya var.. Fakat o da, et rafını çeviren çemberi, yakın bir zaman« da, parçalamağı, ümit edebilir mi? Al. manya, 1914 te o derec küvvetliyken bi le, malüm akibete düçar oldu. Halbuki müvazene bugün, Fransanın elbette kat kat aleyhinedir. Statistikler çıkarılıyor: Gerçi bugün Fransa ve uzlaştığı devlet- ler hava kuvvetlerinde Almanyaya kat kat faik imişler ama, Almanya şu, şu, şu tedbirlere baş vurursa, şu kadar za« manda, şu kadar tayyare yaparsa, bütün dünyayı tehdit edebilirmiş... Evet, teknik imkânlar Almanyaya, © söylenen miktardaki tayyareleri bah- şedebilir, lâkin bir de iktisadi ve içti. mai imkânlar var. Bakalım Almanya © söylenen miktardaki tayyareyi yap- mak için harp bütçesinde para bulabile- cek mi?.. İşsizlerin ve vergiyi veren aha linin yirmi bin bombardıman tayyaresi yapmak hususundaki fikri ne olacak?.« Ve diğer cihetten, Almanyanın paçaları sıvaytp tayyare yaptığını gören Fransa ve arkadaşları e'leri kolları bağlı mı du- racak?... Görülüyor ki, Almanya cihetindeti yakm bir zaman için korku yoktur. Ave rapada mühim iğtişaşlar çıkmıyacağı » mr son Avusturya hâdiseleri de ispat et- miştir. Birbirinden hoşlanmıyan devlet- ler, yekdiğerlerine dişlerini göstermiş- ler, fakat neticede gemiazrya almamışlar dir. Italyanın münferit bir tarzda Yu- goslavyaya yahut diğer bir devlete hü- cum edeceğini tasavvur etmek Musoli- ninin kendi devletini rakipleri olan dü- velimuazzamadan aşağı bir dereceye düşmesini kabul edeceğine kail olmak- tır. Ayni suretle, Japonya, Uzak — Şark- ta Sovyetlerle muharebeye - girişmiye- Zira, farzımahal Orta Asyaya eltirse, harpten sonra tahakkuk — bile ettirse, herpten sonra — zayıf çıkacağı için, diğer devletlerle müvazenesi bazu«e lacaktır. Bir harbin istilâcıları nasıl zayıf dü« şürdüğü 1918 — 1919 senelerinin tecrü: beleriyle meydandadır. Hulâsa, ne Avrupadâ, ne Asyada münferit harp olamaz. Yeni bir umumi harbe ise, bütün devletlerin mecali yok- tur... Hüseyin Faruk Necip Ali Bey geldi_ Tedavi ve tetkkiat için Parise ve oradan İsviçreye gitmiş olan Denizli meb'usu Beynelmilel par- lâmentolar Birliği Türkiye grupu Reisi Necip Ali Bey şehrimize dönmüştür.
