12 Kasım 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

12 lkindtesrin 1943 CUÎviHURÎYET Arab âlemile Fransız kurtuluş komitesi arasında! fırtınası altında Kızıîordu Kiyef, Nevel; Smolensk kesimlerinde yeni bir taarruza geçti Lübnanda kargaşalıklar Baştarafı 1 inci sahifede Kargaşalığın sebebi Nr. Edenin nutku Ingiliz Hariciye Nazırı Moskova görüşmelerinin neticelerini anlattı Bunden sonra Eden, Akdeniz komisyonunun da derhal kurulacağım söylemiştir. i I ırs Kitablar arasında ı İnötıiî Ansiklopedisi ün, Arab âlemi ile Fransıı Kurtuluş Komitesi arasında birdenbire büyük bir buhran Bastaraiı 1 inci sahijede lerle. fevkalâde fedakâık gösteren suhasü oldu ve bütün Arab âlemin'n gaNevel şimal baa ve batısındaki kıta bay ve erlere' verileceği büdiri'mektedir. zeteleri Fransız Kurtuluş Komitcsine lanmız düşman mukavemetini yenereK Almatnlar Kiyef mıntakasına karşı ateş püskürmeğe başladılar. Arab ve karşı taarruzlan püskürterek mevzji takviye gönderyor gazetelerine göre, ba Fransız Kurtuluş savaşlar yapmı§lar ve müteaddid mtsBerlin 11 (D^.D.)' Sovyetler KiyeKomitesi, eski emperyalist Fransadan kun yerlert işgal etmişlerdir. . t fin batı rmntakalarlnda taarruz'anna tamamile farksrzmış. pek üstün kuvvetlerle devam etmişler, Alman tebliği Sebebi şu: Berlin 11 (a.a.) Alman orduları fakat daha çetin bir Aman müdafassile Yeni Lübnan hükumeti teşvkkül et beşkumandanlığmın tebliği: karşılaşmışlardır. Alraanlar Şitomir tikten sonra bu hükumet Lübnana veriKerçin şimal doğusunda tekrar edilen bölgesinden gösterdikleri İhtiyatlan bu. len istiklâlin hakiki bir vak'a oîduğunu Sovyet taarmzları mevziî bir delik müs roda ateşe sürmektedir. sanarak Lübnan anayasasını dx yeni tesna olmak üzere geri püskürtülmüştür. Sovyetler Teterev nehrlni geçtiler durumu ifade edecek şekilde tadil etmek Perekop civarinda ve Krivoirog"un şimaMoskova 11 (a.a.) Iîauter; Tank ve istemiş, arabcayı memleketin resmî dili linde Sovyetler hiç bir netice alamadan ağır topçu ateşile desteklenen Sovyet yapmak ve Lübnanı bir yan Transız bir kaç kere taarruz etmişlerdir. kuvvetlerl eski Polonya huâuduna gitmüstemlekesi gösteren hükümleri tamaŞark cephesinin cenubundaki diğer ke. mile kaldınnak için Lübnan parlamen simlerde başka mühim bir muharebe ol mezden evvel en son tabiî bir mnnia oiün Teterev ırmağını geçmişlerdir. Bu tosuna bir lâyiha sunmuştur. Meclls, bir mamıştır, kuvvetier bugün hayatî ehemmiyeti ha. kaç gün evvelki celsesinde hükumetin bn Kiyef bölgesinde bolşevikler sayıca üs İz Zhitomir ve Korosten pbi İki rr.Cstahzırlarm hepsi tevkif olunvnuş ve meçhul teklifini itttfaka yakın bir ekseriyelle tün kuvvetlerle taarruziarına devam etktm kaleyi tehdid etmektedirler. Kİ;e bir semte götürüimüşUerdir. Habul ederek Lübnanı bir yan Fransız mişlerdir. Şehrin batısında kıt'alarımız fin 130 kilometre Eİmsl batısında bulu. Beyrutta bugün seyı üsefer durmuş ve müstemlekesi olmaktan çıkararak tam iicrliyen düşmanla çetin müdafaa savaşnan Koıost^n şehri şimal ve cenub debüyük halk kütleleri ana meydanda topmanasüe bir Arab yurdu haline getirmck ları yaparken Kiyefin cenub batı bölgemiryol hatlarının aynldıklan bir noktaistemiş ve bu hâdise bütün Arab âlemi sinde düşman taarruzu kend.si için bil. dsdır. Bu demiryollan ise şimalde bulu lanmıştır. Tevkif edilen Başvekil Riyad Sulh'un tarafından alkışlanmıştı. Hâdise haki tassa vahim kayıblarla akim kalmıştır. nan Alman orduiarile cenu'oda bukınan katen mühimdi ve Lübnan bu sayede Burada Sovyetlerin inadlı mukavemetine Aiman ordularının en son muvasala hat yenne parlamentonun feshinden sonıa Başvekil Riyazülsu'h Beyin dediği gibi rağmen kıt'alarımız yaptıklan mukabil larıdır. Muharebelerin çok soğuk bir ha. yeni seçim yapmak taümatile Fransız «emp^rjalizm için bir konak veya gfçid» taarruzlar sayesinde arazl kazanmıslar vr.da ve kar fırtınaları içinde cereyan dare makamları tarafından Enıile İdde Başvekil tayin edilmiştir. Yeni Başveolmaktan kurtuloyor hak'katen hür ve dır. ettiği büdirilmektedir. kil, idare makam.arı tarafından lâğve. müstakü bir mahiyet alıyordu. Artık Çenikof un şimal batlsnda düşman büdilen parlamentonun umumî efkân deBerline göre vaziyet Fransanm Lübnanı, bir takım gizli mak. yük topçu kuvvetleri ve zırhlı birlikleriğil, ayak takımmı temsil ettiğini soyle. sadlar için kullanmasına, Fransjz kül le £ar bir sahada gedik açmağa teşebbüs Berlin 11 ıT.P.) Cephenin cer.ub ve türünü ve bu kültür ile beraber Fransız etmlştir. Çetin ve İnaJlı muharebeler orta kesiminde Sovyetler yeniden büyük miştir. hâkimiyetini yaymak için bir vasıta, gece karanlığında dahi devam etmekte. bir hücuma geçmiştir. Çernigof şimal ba. Senegalli kıt'alar getirildi Kahire 11 (a.a.) Buvaiaki Lü'ranh dh Yalnız bir kolordu kesir.inde 18G tısındaki yarma teşebbüsleri muvi'ffak bir konak ve bir geçid olarak istismar Sovyet tankı tahrib edilmiş ve 31 tank olamamıştır. Sovyetlerin iki tank t#şki mahfillere göre. Beyrutta ve şimal Lübelmesine imkân kalmıyordu. anda, Trablusta ciddi kargaşahk'.ar Çikda hareket edemiyecek bir h?.le getiril lini, 12 piyade tümenini, büyük süvari Fransız Kurtuluş Komitesi namına miştir. Mevzllerimize taarruz eden düş ve harb uçak birliklerinî bir kae kilo mlştır. Söylendiğine göre .Fransız kıt'a. General Katru. Lübnanın istiklâlini man süvarj teşkİT.eri yok edilmiştir. metreden ibaret bir taarruz bolgesine arı nümayişçilere ateş açmıştır. Lübnan ilân etmiş olduğu halde, bu komite neDün Smolensk'in şimal batısında düş temerküz ettinnişlerdir. Düşrrmn. 217 ilisi idare makamlarımn emirlerini dindense Lübmn hükumetinin ve Lübnan marun taze ihtiyat kuvvetlerile şiddetil tank, bir çok topçu tümeni ve süvaıi bir »mekten istinkâf etmiş ve Fransız mameclisinin bu kararı vermesini hazme. amları da sükun ve asayişi İade için rcuharebeler cereyan etmiştir. Çarpış liklerinin büyük bir kısmıru zayi etmişdfmcdi ve dcrhal faaliyete gcçerck ,alıienegalli kıt'alar getirmek zorunda kal. malar devam etmektedir. lerdir. nan hab?rlcre göre Lübnan meo'isinl Nevel bölgesinde düşman gediğin deAlmanlar Nevel kavsinin şimal ve ee mıştır. ilga etti ve hükumet ricalini tevkif etti Ayni kaynaklardan bildirildiğine göre rinlerindeki kilid noktalanmizı zorlama nub cenahında yaptıklan taarruzlar neve bay'.ece bn kararın tesirlni önlemek uıiye cumhuriyet merkezi olan Şamda ğa uğraşmış İse de bu teşebbüsü akim ticesinde yer kazanmışlardır. istedi. kelmıştır. Şehrin cenubunda tarafımızKiyef etrafmdaki geniş mücadele mm Lübnan lehinde sempati nümayişleri yadan yapılan karşı taarruzlar bir müddet takalanna So\?etler batıya doğtu her ıılmıştlr. Irak ve Mısır gazeteleri Fransız Kurtu bazan lehte bazan da aleyhte olarak ceGazetelerin întişan menedilJi luş Komitesine karşı en şiddet'i lisanı reyan ettikten sonra muvaffakiyetle ne. ne pahasma olursa olsun yer kazanmak Vichy 11 (T P.) De Gaul'e taraftan istemlşlerse de üstün kuvvetteki taarkullanıyor ve onHn «Kurtuluş» aclını ta ticelenmişür. emurlar Lübnandaki bütün gaz^tcle. rıralanna karşı Alman kıt'alan inadcı şımasının doğru olup olmadıgından şiıpSovyet zafer madalyası bir mııkavemet göstermişlerdir. Almani.ır •İn İntişarmı menetmi'jlerdir. Cezayir he ed'.yor. omitesine tâbi Fransız kıt'alan perşemStockholm 11 (EP.) Moskjvadan yaptıklan mukabil tarruzlar nsticesinde Hatta Kurtuluş Komitcsinin bu haaunan bir habere göre, «Zafer madalya Kivefin cenub batısında cetîn v» aımn ıe günü Beyrut şehrini İşgal etmişier. reketi Arab âlemine daha çok derin bir EI> ismi altmda yeni bir nişan ihdas o biimez savastan sonra bir müdafaa mu ;ir. Suriye ve Lübnan Fransız yüksek şüphe verm'ştir: Acaba Kurtuluş Koomiseri Jean Helleu çarşamba günü hulunmuştur. Madalya plâtinden mamul jnit?sinde trmessül eden Fransa He diğer emaye bir levhadan ibarettir. Levhanın vaffakıyeti e'dc etmisler ve bazn yerlTi usî uçakla CaTayirde.ı gelerek Şama birlcşik devletler ayni şekilde mi düşü zemini Krerr.lin saraymda bulunan Spas. tekrar zsptetnrs^rdir. Bütün >;^r»he keasıl olmuştur. nüyor ve Arab âlemine ayni muameleyi ya kulesindeki mozaiklerin üslubunda «'m'erinde t e : r ı m e t r e Fiîırın altında 2 tngilterenin protestosu göstermeyi mi tasarlıyor? Bu yüzdrn b;ı İşlenmiştir. Burada Lenin'in bir portre ,lâ 3 dereceîir Londra 11 (B.BC) İngilterenin zı gazete'er, bütün birleşik miHetlerin, sile mezarmın resmi görülmektedir. BüFîn teblİKİ leyruttakj sefiri General Speaks, kursavaşan Fransa tarafından vuku bulan tün madalya üzerinde 91 elmas ve büHelsinki 11 (T.P.) Fin tebliği: Sei. uluş komitesinin ihdas ettiği vaziyeti bu harekefi protesto etmesini is'emekte yük bir yakut taşı vardır. vaestoe kesimiüde bir hava savaşmda rotesto etmiş ve tngiltere ile istişare ve böylcce bütün Müttefiklerin durumuvclların:ız 2 düşman uçjğı dÜRÜrmüştür. Bu yeni madalyanın Suvorof ı:işanının diımexiş olduğunu bildirmiştir. nu yok'amak istemektedir. yerine İkame edileceği ve umumî harh 1 u^ağımız üss".ne dönr,T3rİ=;tir. CepheMısır da protesto etti Arab radyolan. hâdise dolayısile bü durumunu Sovyetler lehine değiştrecek nin srir kcsimlerinde kayda âeğer Vir Kahire 11 (Radyo) Mısır Başvekili tün Arab matbuatının yazdığını hııiâsa mahiyette harekâtta bulunan general şey olmamıstır. STahas Paşa, Lübnanda vuku bulan hâdi. •.ııııııııınılllilllllllllllllllimillllHlini'üllllülllllinnill'HiıııiMiıııımiM.m etmekte ve bütün bunlar bütün Arab ;eleri Fransız kurtuluş komitesi nezdin. âleminin bu hâdiseyi derin bir asabiyet Büyük Atamız için Bükreş e çiddetle protesto etmiştir. ve infial içinde karşıladığmı göstrmek Uzakşarkta büyük bir de.ıiz tedir. Bu gazetelere göre. Fransayı kureîçiliğimizde yapılan ihtifal muharebesi oluyor tarmak için çalışan bir komitenin. kurTokyo 11 (T.P.) Bougainville ada. Bükreş 11 (T.P.) Modern Türkiyetuluş yolunu tutan bir Arab raemlekesı önlerinde şimdi Japon bahrıyesıne n;n banisi Büyük Atatürkün ölümun.in Ba$tarajı 1 inci scıiiccle tini esarete ugratmak için çahşması, mensub birliklerle kuvvetli bir düşman 5 inci yıldonümü miinascbetüe, dünkü General Gıraud Başkumandanlıkvarlıçının sahteüğini ispat ediyor ve bu filo teşkili arasında şiddetli miicadelsçarşamba akşamı Türkiye eîçiliğinde çok yüzden bu komiteye bundan sonra gü ler vuku bıılmaktadır Japon hava kııv. tan da mı çekilecek? hazin bir ihtifal yapılmıştır. Büyük elçi venmeğe yer kalmıyor. Stockholm 11 (E.P.) .Soyol.Ue. vetîerine mensub birlikler 9 sonteşrin Hamdullah Suphi Tannöver, Büyük Arr.okraten, gazetesinin Londra rr.uhabi. Acaba Fransız Kurtuluş Komitesinln gecesi düşmanm karaya çıkarma yer. tar.m şahsiyelini ve önderliğini belâri. Londradaki kanaate nazaran Gıraud. bu hareketinden ne çıkar? lerine taarruz etmişlerdir. gatle tasv'.r etmiştir jhüfalde bü'.ün nuıı rolünün sona erdigini ve siyaşî rr.ev. Bize öyle geliyor ki, bu hareket, FranTiırk ko'onlsi azaları ve Rumen ve eckii hiçe indirildikten sonra askerî ma. sanın Yakınşark Ue alâkasım büsbütün Lebrun serbest bırakıldı nebi Türk dost'an h?.zır bulunmuşlardır. kamının da kendisinin ehnden aiınaca. kesmete sebeb olacak ve bunun neticesi | Vichydeki ataşemizin ğını yazmaktadır. General Giraud'nun o'arak bütün Arab âleminin alâkası İn | Londra 11 (B.B.C.) Evvelce A'.manlar tarafından tevkif edilmiş olan Franyerine General Gcntillhomme'un getiri. giltereye münhasır kalacaktır. evi yandı leceği söylenmektedir. Fransız Kurtuluş Komitesi, vaziy?tini sanın eski Cumhur Reisi Lebrım ile eski Vichy 11 (TP.) Bura^aki Türkiye ve kararlarını müdafaa edecek durumda Roma sefiri Poncet'nin serbest bır:>kılbüyük elçiliği ataşesiain ailssinin ctur. olraadığı için, Arab âlemi İngilterenin dıkları bildirilmektedir. Parti kongreleri duğu Savoyen'ds Mandil en Fur.et da yardımı ile Lübnanın hürriyet ve istikkâin yazhk ev trmamen yanmıştır. Yaı:. Kont Ciano muhakeme : Paıti Eminünü merkez nahiye kcn. lâlini teyid edecek ve böylece İn? lteregının sebebleri şimdiye kidar tesbit e. gresi dün toplanmıştır. Kon^rede nahi. nin Arab âlemindeki nüfuzu kat kat ediliyor dilemTniştir. yenin geçen yıla aid hesîb rapoı~ları kuvvetlenecektir. Fransız Kurtuluş KoMilâno 11 fT.P.) Yak.nda k u r ü a . okunup idare heyeti ibra edildlkten Stockholm sefirimiz mitpsi. siyasî bir oyun yüzünden büyük cak ievkalâd mahkeme 25 temmuz güsonar yeni yıl bütçesi tetkik edilerek bir kayba ugramış ve Arab âlemi ile I nü içtima edan büyük faşist şurasına Hclsinkide kabul edilmiî ve düeklerin tesbitıne Fransa arasında yeniden bir dava ^ni iştirak etmiş olanlar. muhakeme cdile. geçilmişitr. Evvelâ ocaklardan gelen di. Helsinki 11 (T.P.) Skandinavya cude çetlrmiştir. Bu davanın Arab âl° cektir, Ayni mahkeme ilk olarak sc. lekler kongre âzalannm ıttılaına arze. mi tarafından kazanı'ması Fransayı da bık Hariciye Nazırı Kont Cianc'nun i memleketleri Türkiye orta elçisi olup dilmiş; müteakıben de kongreye iştirak Stockho'mcie yerîeşeıı Nizameddin AYakınsarktan uzaklaştırmak gibi l.ir ne muhakemesini görecektir. eder.lerin dilekleri dinlenmiştir. yazali, çarş.imba günü Finlandiyayı'zitice vereceklir ki, her bakımdan mühiro On bin Amerikan bahriyelîsi yaret maksadile Helsinkiye gelmiştir. Antalya vapurundaki yangın sayılmağa lâyıktır. Muvasalatmda karşılsş'ığı gazeteci'ete. Antalya vapurunda çıktığını yazd.gı. ömer Rız» DOĞRUL boğulmuş Türkiye ile Plnlandiya arasındaki dostça mız yangınm zannedildiği kadar büyül: Rumanya elçisi gidiyor Tckyo 11 (a.a,) Japon bahriyesinin münasebetlerin iîeride de devamını te olmadığı dün gelen malumattan anla. Ankara 11 (Telefonla) Rumanyanın teknikçileri, Bougainville civarmda ge. menni ettiğini, Finlandiya ile Türkiye şılmıştır. Yangın mutfaktan çıkmvştır, Ankara büyük elçisi cumartesl günü mileri ile batıp batıp boğulan AmerL arasında bilhassa iktısadî ve kültürel Ateş bir iki kanıarada kısmen hasarat memleketine gitmek üzere şehrimizden kan bahriyelilerinin sayısmı 10,000 o. sahalardaki işbirliğinin derinleştirilece yapmıştır. Vapur Imrozdan yolcu ala. larak tahmin etmektedirler rak gelecektir. ğini söylemiştir. hareket edecektir. Bağdad 11 (a.a.) Irak g3zeteieri ve siyasî mahfüîer Lübnan hükumetile Baştarafı 1 inci Frsnsız millî kurtuluş komitesi arasm seleleri baştan savmai lemayülüade budn. Lübnan meclisinin, komitenin muva. iunrr.amıştır.» fakatini almaksızm anayasadî değişikl:k Harbden sonraki müşterek emniyt yapılması hakkmdaki karnn üzerine çlMr. Eden, müşterek emniyet beyannakan anlaşmazhğı ilgi ile takib ediyor. mesi hakkında şunları söylemişîir: iar. « Bu vesika ile kabul edilmiş olan Gazeteler Fransızlarm, Lübnanın dahiprensip her halde aldığımız kararlann lî işlerine karışmasım hoş görmemekteşümulü. en geniş olanıdır. Bu beyanatıa dir. Irak basmmın nıütaleasına göre, Fransız millî kurtuluş konitesi. Atlantik ehemmiyeti; dört hükume'.in harndîn beyannsmesine uyarak Lübnanlıları, •onra işbirl ğine devam etmek hususunkendi memleketlerinj istedikleri gib: daki kararlarını belirtmiş o'.masınaadır. Bu sayede memleket'miz büyük mütteİdrıede serbest bırakmalıdlr. fiklerile devam'l olarak beraber çahsmak Beyrut sokaklarında arbedeler ve harbden dc§acak bir çok siyasî mt.,£Beyrut 11 (a.a.) LübıiLinda gerginleler hakkında süratli ve müessir ııostai lik devam etmektedir. Bu sabah Beyrut sokaklarında arbedelîr olmuş ve meb nazar teatilerinde bulunmak .mhânına malik o'acaktır. Bu harbde ciindiftimiz uslar meclisi bugün lâğvedümiştitr. tecrübe, bu şekilde hususi bir tes^fcküle Tevkif edilen nazırlar ihtiyac oîduğunu göstermiştir. KonfeBeyrut 11 (a.a.) Başvckil ve diğer ransın elde ettiği en büyük netice b^lki İki nazırla Lübnan Cumhur Eeisinin tevksfirıden sonra, biri müstesna olmak de bu teşekkülün kurulması için vs.ilen üzere Lübnan knbines'.ni teşkil eden na karardır.» Diğer Avrupa meseleleri Konferans ruznamesinin diğer maddelerin? temEs eden Eden demiştir ki: «.Herhangi bir şekilde aramızda hahis mevzuu edHmemiş olan Avrupa ayasetine dair hiç bir mesele yoktur. Eütün noktalarda mutabık kaldığlnızı İddia edecek değilim. Bu bininci bir enternasyonal olsbilir ki biz henüz andan uzak bulunuyoruz. Fakat şimdi bütün bu mevzular hakkında b'.rbirimzin görüşlerini anladık. İngiliz, Amerikan, Sovyet topluluğu pek saglam temellere dayanmaktadır. Bu temeller sulhta rnüşterek menfaatlere ve hiç bir mütecavizin sulhu ihlâl e«3emem°9inin temini arzusuna dayanmaktadır. Londra istişarî komisyonu Eden şöy'e devam etıuiştir: « Avrupa istişarî komisyonu derhal • :urulacaktır. Bu komisyonun vaziîe?) ç hükumete kendileri tarafından müşcreken tevdi edilecek olan meseleler akkında tavsiyelerde bulunmak olacakr Hedefimiz bu komi=yon vasıtasile isİkbali gözönünde bulundurmak ve İskbalde bizi alâkada edecek olan me. eleleri tetkik için plânlar hazır'amak.ır. Bu komisyonun bir icra teşekkuHi olrradıpını belirtmek isterim. Bu mekanizma üç hükumetin İşlevinin kolayca yürümesi için ortaya çıkarılnııştır. Kom:?yon üç hükumetin «örüşlerini başkalarına tahmil icin faaliyotte bulunacak dcğiîdir. Hakikati olduğu gibi eörmek lâzımdlr. Bu harbin cevamlı bir sulhla neticelenmesi rr,es"uîiyeti bilhnssn bu üç öevîete terettüb edecektir. Halline imkân olmıyan mesele n;evcut olmadığı noktasmda birleşmiş bu'.unuyoruz. Eğer anlaşmağa muvaffak olamazsKk bu an. laşmazlık beynelmilel bir mesele halini alacak olan beynelmilel bir hâdise teşkil etmivecektir.» Eden Moskova konferansınin üç dev. letçe tahmil edilecek bir dik'atörlüSe dsyanacağı hakkmdaki iddiayı şiddetle reddetmiştir. Nazlr. üç davletin' başkalarının tavsiye'.erine ihtiy:<cları olacağıMillî Şefimiz İnönünün, esere hediye nı ve şimdiki teşekkülün istikbalde yeni ge'.işmelere bir engel teşkil etmiyece ettikleri, me:in harici bir portresi ve el yaasile süslü olan İnönü Ansiklopedisi, ğini belirtrr.isür., son yıllardaki neşir faaliyetile menıleset Kahire mülâkah irfanına çok üstün değerde hizmetler eTürkiye Hariciye Vekilile mülâkatı den Maarif Veklâetinin, Türk okuruna, hakkında Eden şunlan söylemiştir: Türk gencine, bütün tirlt nesline en bü. Moskova konferansı neticelerinin yük armağanı olacaktır. ısığlnda umumî vaziyet hakkında noktai Ansiklopecinin, eseri takdim eden nazar teatisinde bulunduk. Türk meslek Maarif Vekili tarafmdan yazılmış baştaşım bu görüsrrelerin neticesi hakkm langıcı, önsözü, işaretler tablosutıu İhtida hükumetine malumat vermek İçin va eden yermi yedi sahiîelik kısmı haric, şimdi Ankaraya dönmü? bulunuyor. 38 büyük sahifeden mürekkeb olan bu Şimdilik bu hususta başka bir şey söy birinci fasikülü, 150 kuruş gibi çok ehiiyemem.» ven bir fiatla satışa çıkarılmıştır. 1939 mayısında Ankarada toplanan birinci neşriyat kor.gresinin ortaya atüğı büyuk ansiklopedi fıkri, memlekete çok hayırlı bir kültür hızı vermiî olan itaarif Vekilliği tarafından nihayet gerçekle^rae sahasma çıkarılmıştır. İnönii Ansülopedisinin birinti fasikülü neşredJmiş bulunuyor. Bunu kaydederken, büyük bir sevinc duyuyoruz. İnbnü Ansiklopedisi, gerek kâğıdınm ve baskısının nefaseti, gerek özünün., tertibden yana olsun, cevherden yana olsun, ilml kıymeti bakımmdan, garb dülerinde neşredilmiş eski ve yeni bütun büyük ansiklopedüerle boy ölçüşecek ayardadır. Hatta, beşer bilgilerinin bütün şubelerine şamü maddeleri, kısmen telif, kısmen tercüme yolu ile, mütehassıslan tarafından hazırlanan İnönü Ansiklopedisinin, garb ansiklopedilerile ayni değerde olmasına, memleketimizi ve bütün şark âlemini anlatan maddelerin, asıl kaynaklarından alınmaları itibarile hiç bir garb eserile kıyas edüemiyecek kadar doğru malumatı ihtiva etmeleri gibi, bir de üstünlük katılmıştır. Akdeniz komisyonu kuruldu Memleketfe bir senelik kahve stoku varî Baştarafı 1 inci sahifede Washington 11 (aa.) Moskova konÖlmez eserier neşriyatevi, tanınmış feransında alman kararlar gereğince İr.Eiliz muharrirlerinden Charles Morİtslyada Müttefikler tarafından b:r mec gan'ın. ilk defa olarak bir eseriııi degerll lis kurulmuştur. Meclis, Birleşik Amerimütercim'.erimizden Vahdet Gültekinin ka, İngiltere. Sovyetler Bir'.İğİ ve Frankalemile lifanımıza çevirtmiştir. Tercösız millî kurtuluş komitesinin delegeleme. bu serinin diğer eserlerinde de oldurinden mürekkebdir. Bilâhare Yunanistan ve Yugoslavva delegeleri de İştirak Şıı gibi. çok itina.ll ve temizdir. Bu kltabl okuvucularımıza samimiyetie tavsiye eedecektir. deriz. Bütün kitabcılarda satılmaktadır. Fiatı 100 kunıstur. Boş oda Hür Fransız komitesi yoruz. B.ı yeni çeşidle pro istihsalâtı. Bu ayın on altısmda tcplanacak olan raki devrede daha fazla kahve verece. mız daha da artmış olacaktır. Ayuı za. Istanbulda okuyan yoksul çocuklara manda bütün pro cinslerinin ıslahı için yardım cerr.iyetleri birliği kongresi gö. rr.ütehassıslanmız çalışmaktadırlar, rülen lüzum üzerine 27 teşrinisaniy» Sigaralardan şikâyet önleniyor Bu sene şarab istihsalâtımızda ds bırakılmıştır. Sigjraların bazı nevilerinden şikâyet. yenilikler placaktır, Muhtalif mmtaka. ler var. En ziyade birinci nevi sigara. Kasablık hayvan geldi lardan çok iyi nümuneler aldık. Sarab lardan şikâyet ediliyor. Bu sigaralarda Dün Trabzondan bir şileple yenidea imalâtı için daha fedakârhklar yapa. görülen bozııkluk mevcud makinelerin 4000 koyun gelmiştir.. Ayni zamanda cağız.» azami randımam almak için çok çalıştı. son günlerde muhtelif Karadeniz yolla. rılmasından ileri gelmekte idi. Yeni rından fazla miktarda kasablık hayvan | getirttiğimiz 12 makineyi faaliyete ge. 1918 mütarekesinin geldiğinden geçen hafta görülen darlık çirdik ve bu makinelerin hepsini birinci tamamen geçmiştir. Her taraftan gelen yıldonümü nevi sigara imalâtına tahsis ettik. Şikâ. malumst îstanbula fazla miktarda k yetlerin bu şekilde ortadan kalkııcağı Birinci Umumi Harbin mütarekesinin sablık hayvan gelmekte oîduğunu g ö muhakkaktır. yıldönümü münasebetile rlün şehrimiz. terdiğinden fiatlarda düşme beklenmekdeki Frartsızlar Feriköy mezarlığmda tedir. Alâkadarlar kurban bayrammdan Rakı isthlâki toplanarak o harbde ölen askerlerini sonraya kadar şehrin et ihtiyacmm Rakı istihlâkinin çoğaldıâ1 hakkmdaki anmışlardır. M. de Saint Hardouinln taman.en terr.in edilmiş oîduğunu. bil* yazılarınız yerindedir. Bu istihlâk fazla. riyasetinde yapılan bu toplantı, bir â. hassa kurban fiatlarmın tahmin edildi. hğma karşı bazl tedbirler almaktayız. yini ruhani ile sona ermiştir. ğinden daha ueuz olacağmı ileri sürMeselâ köylere ve bazı mmtakalara iste. Dün gece de Ünycn Fransezde. 1314 . mektedirler. nilen miktardan daha az rakı gönder. 1918 muharibleri tarafından bir y£mck mekteyiz. Fakat şunu da gözönüne a t e a . verilmiştir. lıdır ki bizde alkollü içki istihlâki mev. Sahte tönbeki satan bir cud nüfusa aöre senede yarım litre bile şebeke değildir. Franas gibi senede nüfus ba. ş:na 16 litreye yükselen memleketler inhisJrlar kaçakçılık bürosu tarafm. vardır. Fakat biz bu mikUrı gene çok dan, tönbeki yerine kıyılmış tütün satan Bu hafta çıkan nüshamızda gorüyoruz. hir şebeke yakalanmıştır. Bu jebeke âdi Yeni Çankaya prolarım satışa çıkar. tütünü iri iri kıyarak tönbeki şekline Ütsad Ramizin ve Ratib Tadık. Bu prolar için evveice bir anket sokmakta ve kilosunu 20 liradan sat hirin en canlı siyasî karikayaptığımızdan beğenileceğini tahrr.in edi. makta imiş. Çocuklarâ yardım kongresi 'Âatütb Türkçe filmlerin hasılât ve rağbet rekorunu kıran T î î A N ? K Türkçe S A R K'da vukuhr1?.n sürckü İstck ve umumı arzu üzerme türlerile beraber sizi katıltarak güldürecek olan Ragıb Şevkinin nefis yeni bir romanına başladı. Bu haftaki Karikatürü tükenmeden ahnız. Alenî teşekkür Uç gün daha gösterilecektir. Geri dönmerrek ve yer bulmak için lutfen tam seans saatlerinde gelinmes'l rica clunur. Gece irin No.ll yerlerinizi evvelden aldırlnlz. Telefon: 40380 BUGUN MATINELERDEN İTİBAREN TAKSİM SİNEMÂSINDA JIARİA ALBA ve \VU.TER BYRON tarafından yaratılan ÇÖLDE ASK CJECELERİ (Türkçe sözlü) Büyük aşk ve macera filmi başllyor. Çölde cereyan eden alakall ve heyecanll sahneler, haydudlar tarafmdan ka<;ırmalar ve onlarla mücadeleler, Ses Kralicesi ML'ZEYYEN SFAAR bu fi'mde çok güzel sarkllar ckumaktadır Bir ölünün mektubu! Göğsunde dur. makta olan kâğıda korktuıç bir je ye bakıyormuş gibi tereddüdle do. kundu. Kâğıd hışırdaymca korku ile parmaklarınl çekti ve öğrenmiş olduğu sırrı düşünmeğe, hâdiseyi kafasmda ta. mamİBmıya çalıştı. Fakat bunu yapamı. yacağım anhyarak kalkıp cturdu. *Ni. çin attım diye mmldandı. Niçin açtım?» Bu kâğıda dokunmuş olan parmaklar ROMAN şimdi belki de toprak haline gelmişti. Zavallı adam! Fakat Nihal Celâl Tah. clmıyan bu sırdan kurtulrr.ak istiyordu. sinden sonra evlenmediğine göre?. De. Işıklan sönmüş olan koridorları koşa. mek gayri meşru bir çocuk! rak geçti, mektubu Madam Vera'ya ve. «Fakat bu nasil olur Allahım!» diye, recekti. Saklamasmı yahud öbürüne ö. mırıldandı ve birdenbirs kendı sesin. bür kadma göndermesini söyliyecekti. den ürktü. duvarlar daha gerıye gitmiş, Veranm odasınm kapısma yaklaşınoa oda birdenbire büyümüş, tavanlar çok aralıktan sızan ışıktan kadınm henüz daha yükselmiş gibi garib bir h3şyet uyumamış oîduğunu anladı. Birdenbire içinde kaldı. Ne müthiş bir sır! Hayır girmekten çekindi, eğer mektubu sahi. Nihal Celâl Tahsinden aynldıktsn scn. bine göndermek lâzımsa Madam Vreraya ra değil crmnla evli iken bu adamla ne lüzum vardı? Sabah, müaasib bir münasebette bulunmuş oimalıydl. Böy. zamanda başka bir zarfın igine koymak le olması lâ^ımdı. Telâşla zarfı döndü. ve öyle göndermek lâzımdı. Hazırlandı. rüp baktı. Romanyadan.. Her şeyi an. Birdenbire ürpererek durdu, dinledi. lar gibi o!du. Nihal de Romanyaya git. içerden hafif hıçkırık sesleri geiıyordu. mişti. orada uzun müddet kalmıştı. De. Yaklaştı. O zaman hıçkırık sesini daha mek o zaman?. Nihal Romanyadan gel. kuvvetle duydu, Ürkmesine, titremesine dikten sonra Celâl Tahsinden ayrılmlş. rağmen kapıya doğru gittv tokmağı çe. tı. Fakat ayrılığa sebeb bu hâdise ola. virdi. Kapı sessizce açıldığı zaman şöy. mazdı. Celâl Tahsinin bir seydan haberi le bir manzara ile karşılaştı: Madam olmadığı aşikârdı. Vera karyolasmın yanındaki küçük bir Yatakta • daha fazla kalamıyacağlm masanın önüne oturmuştu. Masaıun ü. anhyarak kalktı. Elleri ayskları buz zerinde sarış:n genc bir çocuk resmi gibi olmuştu. Titreyen parmaklaria mek vardı. Ancak on beş on altı yaşır.da tubu zarfm icine koydu ve yalnayak dmalıydı. Gözlerinde saf iyi bir ışık ko§tu. Bir seyler yapmak, kendisine aid parlıjrordu. Kadın. bu resrtıe doğru glle. OĞUŞU Yazan: PERİDE CELÂL 1 rini uzatmış, başı masaya dayalı. c.mıız. ları sarsılarak hıçkırıklarla ağhyordu. Zehra bir iki adım ilerlîdi. Ona bir. denbire hsyatında bir şeyler değışiycr, beklenmedik maceralara başlıyormuş gibi acayib bir his gelmişti. Kadma hi. tab etmek istiyor, fakat onun arkadan gördüğü kuvvetli omuzlarının inip kal. kışı, o koca vücudün iskemleye öyle ümidsiz yıkıhşı karşısmda casareti za. yıflıyordu. Nihayet yavaşça; Madarn, diye, kekeledi neniz var madam? Kadm o zaman tuzağa düşmuş bir hayvan gibi sıçradı ve Zehra birdenbire onu kızarmış gözleri solgun yüzü iri vücudü ile öyle kcikunc buldu ki, geri. Ayaklan üşümeğe ba^lamıştı. Mektub ledi, kaçmak istedi. O şimdi yanaisla. da her kımıldayışında elinde hışırdıyor, rmdan akmakta olan yaşlan gizlemek ona öğrenmiş olduğu sırrı hatırlatıyor. ister gibi bir an yüzünü saklamıştı. Son. du. Odasına avdete karar verdi. Fakat ra bird"enbire ellerini çekerek, kindar bir bahane bulmak, bir şeyler söylemek nefret dolu bir bakışla: lâzımdı. Mektubu sabah düşünecekti. Fakat siz dedi. Siz burada ne a n . Onu kendi eüle postaya vermesi asıl yorsunuz. Eğer birşey istemek içinse sahibine göndermesi lâzımdı. Akhna ilk gelen yalanl kullanarak: kapımı calmınız lâzım değil mıydi? (Aıkası var) 1 Aıtık biddetini »sıkça göstermektfin çekinmiyordu. Buna rağmen Zehra ona kızmıyordu. Masanm üzîrindeki resnıe ürkek bir bakış fırlatarak yavaşça: Çok ked€rlisir.iz dedi. Bir aerdiniz oîduğunu bilmo'ordum. Çok üzüldüm. Size kabilse yardım etmek isterdim.. Kadm büyük beyaz bir mendiüe yü. zünü siliyordu. Bu mendilin arasmdsn Zehra yumuşayan çehre hatlannı. tabii haline avdet eden gözlerini gördü. Ses. mi işaret ederek: Çok sevdiğiniz biri oiacak dedi. Belki uzun zamandanberi uzaktasınız. O zaman kadm resme doğru ıztırab. dan gerilmiş t i r yüzle bakarak boğuk bir sesle: Oğlum. dedi.. Rusyadan geldikten sonra bir ay yaşamadı öldü. 17 yaşra. daydı. Bugün ölümünün yıldönüır.üdür. Zehra «ah!» diye, mırıldanarak hay. retini ve teessüfünü gösteren bir hareket yaptı. Teessüründe samimî idi. Birdenbire kadına karşı muhabbete yakın bir acı. ma duymuştu. Onun neden daima öyle kederli ve durgun oîduğunu anlar gibi oluyordu. İstanbul Verem Mücadeiesi cemiyetinden:. 10/11/1943 tarihine raslıyan çarşamba günü "82 lira 50 kuruşu İpek sineması, 201 lira 50 kuruşu Marmara sineması ve 57 lira 30 kuruşu Samatya Şen sineması tarafmdan olmak üzere temin edilen cem'an (1046 lira 30 kuruşluk) hasılatının tamamını cemiystiınize terketmek suretiie TJlu Önder Atatürkümüze aid filimlsri sinemalarında gösteren İpek, Marmara ve Samatya Şen sinemalarına ve îüimlerini parasız bu sinemalara veren İpek Film stüdyasına alenen teşekl:ürü bir borc biliriz. *** Validem Übeyde Erenoğlu'nun vefatı dolayısile bizzat veya mektub. tel^rafla acımıza iştirak eden dostlanma ayn ayn teşekküre teessürüm mâni olduğundan çazeteniz vasıtasile alenen teşekM ederim. Emirdağ Halkevi reisi ve tüccarda Emîn Erenoğiu Acı bir ölüm Varna eşrafmdan merhum Hüseyin Oktayın kuı topçu teğmeni Cemal Ok. tayın hemşiresi Türk sanayii harbiye ve madeniye fabrikası sahibi Şakir Zümrenin yeğeni Cavide oktay. müpte. lâ dduğu âmânsuz hastalığmdan kurtu. lamıyarak pek genc yaşında dün akşam irtihal etmiştir, Cenazesi Beyazıdda Soğanağa mahallesindeki ikametgâ. hmdan kaldırılarak namazı bugünkü cuma günü ögle vakti Beyazıd camii: de kılmarak Edımekapı şehidliğindekî'* aile makberesine defnedilecektir. **•¥ Sabık Feriköy Rum muhtan Kallinikos Güzeloğlu vefat eylediğinden 1211/943 cuma günü saat 16 da Feriköy Rum kilisesinde yapılacak olan cenaze merasimine buvurulmasır.ı rica ederler. Ailesi ve çocuklan Buyük muharrirlcrdea tercâmelcr: 2 . TURGEN1EF Baş, Diş, Nezle, Grip, Romatizma, Nevralji, Kırıklık ve BÜTÜN AÛRİLARI DERHAL KESER. lcabında günde 3 kaşe alınabilir. Taklidlerinden sakınınız. Her yerde ısrarla N E V R O Z Î N isteyiniz. 12 ikinciteşrin 943 tarihli İVÎecrr ' s m d a BENİTO MUSSOLİNÎ'nin R E A L İ TE makalesini okuyunuz. NE ADAM 0LDU6UNU,, .. KLARA MİLİÇ Fıyıh 75 Kuru; Kltapçılardan arayınız Gureo Y.nne T i C.R.lpğlu j&m**