26 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Karaköyde Bebek Tramvay durağında 31 NoJı SarayLokantası nın çeşidli yemek ve servisleri saat 16 ya kadar devam etmektedir. Muhterem müşterilerinm istirahati için salonîara yeniden masalar ilâve olunmuştur. l f t . , I 9 UnCU Yll SflVI '. U t ) o 4 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU fiOu. Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başrmibarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Büyiik Türk Mütefekkiri ZÎYA GÖKALP'ın Yeni çıkan kitablan: Salı 26 Mayıs 1942 1942 Bütçesinin Müzakeresine Başlandı 394 milyon lira tutan bütçenin umumî heyeti, diin Millet Meclisinde kabııl edilerek Vekâlet bütçelerinin miizakerelerine geçildi Maliye Vekili izahat verdi Millî Müdafaa ihtiyaçlarına 221 milyon lira ayrıldı Bazı vergilere zam yapıldı, ievkalâde kazançlardan da vergi alınacâk 150 mîlyon liralık istikraz bonoları çıkarılmasına dair kanun Meclise geldi Ankara 25 (a.a.) B. M. Meclisinin bugün Reis AbdülhaUk Rendanın reisliğınde yaptığı toplantıda Maliye Vekili Fuad Ağralı, yeni bütçe hakkında beyanatta bulunarak 394,314,918 lira tutan Maliye Vekili Fuad Ağrah 1942 bütçesinin biitun Cumhuriyet devri bütçeleri gibi mütevazin olduğunu, fakat bu bütçe dünya harbinln ağır şartları içinde hazırlandığından müzakeresi esnasında bu noktaların nazarı dikkate ahnmasını söyiemiş, umumî hizmetlerin tamamile ifası için hiç bir fedakârlıktan knçınılmadığını, millî müdafaanm hazara aid normal ihtiyaclcrı haricindeki irkaç .gıioonce hir Amerikan tedbiriere » d Shttyariatm fericaMnie ajansı söyle bir hftber yay tahsuatlarla karşılandığını ilâve etmiştir. mıştı: Dünkü Mecüste söz söyli>en Müttefiklerin, bilhassa Amerikanın Halil Menteş, Bütçelerin istinad ettiği esaslar lilâhlanma programı iımid edilmedik Vekil, masraf bütçesinin 8 ayhk tahbir hula ilerlemektedir. Şimdiye kadar silftt rakarnlanna istinaden 384,316,918 elde edilen neticeler o derece yüksek lira olarak tespit olunmuşken, bütçe tir ki, harb, bir müddet önce sanıldığı kanununun Meclis encümeninde müzagibi 1943 te değil, bu sene, yani 1042 de keresi esnasmda yekunu belü olan 11 «ona erebilecektir. Harbin, boylece, ö aylık varidat miktanna göre bütçeye nümüzdeki yılbaşından ev\el biteceğini 10,239.000 lira zam yapmak imkânı hasıl muhakkak sayan Amerika hükumeti, (Arkası sahlfe 2 sfitOB 4 te) fabrikalara verdiği bir sürü siparişlerin bir kısmmdan vazgeçmek mecburiyetini duymustur. Eldeki vasıtalar zaferi temine yetecektir. Bu havadisin piyasaya sürülmesinden çok değil daha yirmi dört saat önce: Çok gemimiz batıyor. Sıkıntıh günler geçireceğiz. Durmadan çalışahm! Denirken, Atlantiğin garb kıyılarından birdenbire boyle eyimser bir hava esmesi, biraz tuhaf karşılanmıştı. En uzak gorüşlü insanlar bile, hükumete siparişlerini geri aldırtacak kadar sulha inanan bu havadisi izahta güçlük çekiyorîardı. İyi niyet sahibleri şöyle dü(ünüyorlardı: Amerika, olsa olsa, harbi birbirinden ayrı davalar halinde ikiye bolmüş olabilir: Avrupa harbi ve Uzakşark harbi. Ük bakışta bir bütün teşkil ettiği sanılan bu iki harb, Amerikaya göre başka başka meseleler halinde mütalea edilebilir. Amerika daha ziyade Uzaksarkla meşguldür. Avrupada sulh temin edildiği farzolunsa bile, ayni zamanda Amerika Uzakşarktaki harbi sona erdirmiş olmıyacaktır. Japonya, Mihverle işbirliği etmekle beraber apayrı bir daTokyo 25 (a.a.) Çekiang cephesinvanın peşindedir. O halde Amerikada Vaşington 25 (a.a.) NewYork Tİ den Domei ajansına bildirildiğine göre, biteceği söylenen harb, herhalde Avrupa harbidir. Birleşik Devletler, buraya mes gazetesinin bir muhabirine göre, şimalden başlıyarak cenuba doğru İnen göndermeyi üzerlerine aldıklan malze İtalyan Kralı Fransız hududuna yakın geniş bir çevirme hareketile, Japon meyi yeter derecede hazırladıklannı dü bir noktada toplanmış bulunan İtalyan kuvvetleri bu sabah Kingwa'ya karşı kat'i bir taarruz hareketine geçmişlersiiıunüş olabilirler. Uzakşark için ise askerlerini teftiş etmiştir. dir. ttalyan Hariciye Neıareti malzemeden ziyade zamana muhtac buKingvray düşmek üzere lunduklarından, aceleye lüzum görmegazetesinin yazdıklan miş olmalan mümkündür. Çungktng 25 (a.a.) Cepheden gelen Londra 25 (a.a.) Kont Ciano'nun (Arkası sahife 3 sütnn 3 te) Doğrusu, iyi niyet sahibi insanlar ta(Arkası sahife 3 sütnn 3 te) rahndan yürütülen yukanki düşüncede, \ hâdiseleri izaha yanyan bir ipucu bulmak çok güçtü. Uzakşark harbini, Avrupa meselelerinden ayrı, kendi başına bir dava olarak kabul etsek bile, 1942 de Avrupanın sulha kavuşacağını düşünen Amerika, nasıl oluı da, Uzakşarkta başına musallat olan san belâdan, fazla gayret sarfuıa lüzum görmeksizin zamanla kurtulabileceğine inamrdı? Her hafta ağırlığı kabaran gemi kayıblannı yerine getirmek lâzım değil miydi? Avrupada harbin bu sene biteceğini kabul ettiyse, gerek Çine yardım etmek, gerck Japonyaya karsı kendi kullanmak üzere büjük ölçüde tanklar. tayyareler ve diğer harb vasıtaları bulmak ve bunlan mütemadiyen yenilemek icab etmez miydi? Basvekil Dr. Refik Saydam, Mecliste müzakereleri takib eder ve kürsüde izahat verirken Mevcud dcvlct teşkilâtı aşvekilin beyanatı Harb 1942 de bitebilir mi? «Memleketin ihtiyacile telif edilebilecek sekilde, baştan başa değistirilmek, yeniîeştirilmek mecburiyeti vardır» Meb'uslardan: Hüsnü Kitabcı, Rana Tarhan Fransız İtalyan gerginliği • Müstakil Grup Reisi tenkidlerde bulundu Bazı Vekâlet bütçeleri kabul edildi "Aıta ihtiyaç maddeleri fiatlarının istikrarı için çalışıyoruz,, heyetinize arzettiğim veçhile devlet teş karşılıyacak şekilde ve kabiliyette olkilâtının, köyden en yüksek makamına masmı daima esas tutmak lâzım geldikadar zincir kademeleri tamam olmasa ği kanaatnideyim; bunu her zaman tekbundan çok zarar göreceğiz. Devlet teş rar etaıiştim. ve şimdi de ayni fikirdekilâtının, halkın her türlü İhtiyaclannı (Arkaa sahife 3 sütun 4 te) «Teşkilât kadroları daraltılabilirdi Bütün devlet faaliyetini birleştiren bir harb ekonomisi plânı kurulmalıdır» İtalya Kralı Fransız hududundaki askerleri teftiş etmiş Yan resmî bir İtalyan gazetesi Vişiye maskesini atmayı ihtar ediyor Japonlar Ankara 25 (a.a.) Büyük Millet Meclisinin bugünkü toplantısında butçe heyeti umumiyesi üzerinde geçen mü zakerelerde bazı hatibler tarafmdan ileri sürülmüş olan mutalealara karşılık olarak Basvekil Doktor Refık Saydam aşağıdaki beyanatta bulunmuslardır: Basvekil Doktor Refik Saydam «İstanbul» Bütçenin heyeti umumiyesi hakkında burada söz söyliyen arkadaşlarımın vekâletlere taalluk eden kısımlanna vekil arkadaşlarım, kendi bütçelerinde sırası geldiği zaman, malumat arzedeceklerdir. Bendeniz heyeti umumiyesi üzerinde görüşülürken, bilhassa sayın müstakil grup reis arkadaşım RaAnkara 25 (Telefonla) Şüyük Milna Tarhan tarafmdan ifade edilen filet Meclisi bu giin Abdülhalik Rendakirler üzerinde noktai nazarımı söyliyenuı başkanlığmda toplanarak 1942 malî ceğim. yılı muvazenei umumiye kanunu lâyiTeşkilât meselesi, buııdan evvel bir hası ve bütçe mÜzakerelerine başladı. Celse açllınca reis Abdülhalik Renda bütçe müzakeresinde de gene yüksek nın teklifile bütçe müzakereleri bitinciye kadar her gün saat 14 te toplanılmasına karar verildl. Müteakıben Maliye Vekili kürsüye gelerek yeni bütçe hakkında izahalta bulundu. (Maliye Vekilimizin bu nutkunu okuvucularımız ayn bil sütunumuzda bulacaklardır.) Askeri vaziyet i Harkof muharebeleri karşısında tahminler Yazan: Eraekli General Çekiang eyaletinin nerkezine vardılar Müstakil Grup Reisinin mülâJıazalan Yeni romammız Maliye Vekilimizden sonra istanbul meb'usu ve Müstakil Grup Reis vekili Ali Rana Tarhan söz alarak kürsüye geldi ve bütçe müzakereleri münasebetile Müstakil Grupun görüşlerınl anlattı. Meclise arzedilen âdi masraflar yekununun geçen yıl bütçesine nazaran 84 küsur milyon lira fazla olduğuna İşaretle ve bilhassa Bütçe Eicümeninin tetkiki sırasmda 10 milyon lira fazla varidatın gene masraflara ayrllhuş ve bunun ancak bir kısmınm borc itfasına tahsis edilmiş olduğuna işaretle bütçenin hazırlanmasmda ve incelenmesinde harb zamanına uygun bir tasarruf zihniyetinin tamamile hâkim olduğunu ka(Arkası sahife 3 sütnn 5 te) Harkof kesiminde Düşman hatları mızın bir köşesini delmiştir Moskova 25 (a.a.) Sovyet öğle tebliği: Kuvvetlerimiz Harkof istikametindeki mevzilerimizi tahkim ettikten sonra taarruz hareketleri yapmışlardır. İz yum Barvenkovo istikametinde düş(Arfcası sahife 3 sütnn 3 te) H. Emir Erhilet Doğu cephesinde: Harkofun 70 kilometre şimal doğusunda Bielgorod'dan takriben 200 kilometre cenub doğuda ve Donez nehri Üzerinde Isjum'a ve daha cenubda Barvenkovo'ya kadar uzayan Harkof cephesinde Sovyet kuvvetlerile müttefik ordular arasında 12 mayısta başlıyan taarruz, karşıkoyma ve karşı taarruz muharebeleri büyük bir şiddetle dcvam etmektedir. Doğu cephesinin bu kesiminde netîcenin neje varacağını şimdiden söylemek kabil değildir. Hatta AImanların asıl taarruzu burada yapıp yapmamakta olduklan da henüz belli olmamıştır. Bununla beraber her iki tarafın büyiik Harkof savaşını kendi le(Arkası sahife 2 siiron 1 de) Barvenkovo Aleksyevtcao O ı» =>Km 20 30 ^ o 50 m i Müdafaa hatları.. • Taarruz istikametlefl Murad Reis denizaltımız İskenderuna gelerek merasimle bayrak çekildi İskenderun 25 (a.a.) İngilterede yapılan denizaltı gemilerimizden Murad Reis İskenderuna gelmiş ve merasimle bayrak çekilmıştir. Murad Reis, Oruc Reisin eşidir. gark cephesinden resimler: A£ır Alman bataryalannm cepheye sevkl !?V<?v:Mü<iafaa hatları.. t t> TaarruzistikametleriBSSa Mahsur Rus WıtJİam.. Harkof bölgesinde son vaziyet Bu nokta, izahı yapılamanuş bir şekilde bö\lece durup dururken sayın Roosevelt bir demeçte bulundu. Amerikalı Telgraf ajansınm yaydığı haberin tam tersine olarak Birleşik Devletler Cumhur Reisi, harbin tahmin edildiğinden daha uzıın süreceğini. halkın buna alısması ve lehte olsun. aleyhte olsun gundelik havadislere bak.".rak asın ümide ve asırı ümidsİ7İiğe düşmemesi lünımunu açıkça söyledi. *** (Arkası sahife 3 sütun 1 de) Muharebe çok şiddetlendi Hârkofta çevrilen Rus kuvvetleri 3 ordudan mürekkebdir (Teleraflar 3 üncü sahifede) Yazan: S. EROL