21 Nisan 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

AÇILIYOR FERÎD Knndura Mağazası 23 Nisan Perşembe gıinü sabahı. Bahçekapı OrozdiBak karşısında * . I 8 İnCÎ Yll SSYI I 6 3 4 9 * umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgrai ve mektub adresı: Cumhunvet. Istanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısnu 24299 24290 İN'GİLTERE BAŞVEKİLİ W. ÇÖRCEL'in H ARB H AR B N U TVİ | AR I C BU HARBİ Tercüme eden: HAL Tanesi 1' Salı 21 Nisan 1942 Ahmed Hali Laval dun nutkunu söyledi Avrupada barış için tek şart DENİZALTI HARBÎ Almanîar 20 gemi daha batırdılar Iki Alman denizaltısı B e y r u t ve Y a f a limanlarına hücum ederek tahribat yaptılar Berlin 20 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığırun hususî tebliği: Alman denizaltılarl muhtelif harb sahalannda yeni ve büyük muvaffakıyetler kazandıklamu bildirmektedirler. Şımalî Amerikanın şark sahili açığında ve Karaib denizinde cem'an 150 bin tonluk 18 düşman gemisi batırıteııştlr. Bir denizaltımız Kurasao'da Bullenby petrol depolarına taarruz etmiş ve top ateşile depolarda yangrn çıkarmlşür. Şİ mal Buz denizinde denizaltılanmlz tayyarelerin yardımile cem'an 12 bin tonluk iki düşman vapurile bir petrol gemisini batırmışlardır. Bu gemiler kafıle halinde gitmekte idi. Kafilenin dlğer gemileri ağır hasara uğratılmıştır. Refakat destroyerlerine de birkaç tam isabet kaydedilmiştir. Akdenizde bir denizaltımız Beyrut mendireğine bağlı bir vapuru torpillemiştir. Başka bir denizaltımız Yafanıu elektrik fabrikasmı top ateşile haeara uğratmış ve daha bazı büyük zararlara sebeb olmuştur. ( Milli Şefimiz Beethoven konseriiule Fransadaki değişikliğin mabadi ransada Laval'in iş başına geçmesi, onceden de tahmin ettiğimiz gibi, eski dedikoduiarın tekrar alevlenmesine sebeb oldu. Bu adamı betelemeğe çalışan propaganda, durup dinlenmek bilmeden havadis iistune havadis, şayia üstüne şayia çıkararak jeni Fransız hükumeti hakkında ortalığa menfi bir hava üflüyor. Şayia kılığındaki bu havadislere göre Petain Laval'e çok kızgınmış; hükumeti, istemiye istemije ona bırakmış. Vari>etten ümidini kesen ihtiyar Mareşal belki de Afrikaja çekilecekmiş. Yeni Fransız hükumetine gelince, onun Parise taşınması ihtimali varmış. Fransayı butun butün Almanlara teslim olmuş gibi gosternıek istijen bu sayia kılıklı havadisleri korükorüne okuyarak kabullenmek, objektif muhakeme kabilijetimizi ortadan kaldıracağı için doğru değildir. Petain La\ale niçin kızmış olsun? Baş>ekilliği ona \eren kcndisi değil midir? İhti> ar Mareşalın bunu Alnıanlar tarafından zorlanarak yapmış olm,asını da kolayca kabul edemejiz. Petain isteıneseydi öliirum de bu işi japmam!» dijebilir. daha olraazsa istlfasını vererek Laval'i hukııraet reisllğine getiren \esikanın altına imzasım atmadan da Afrikaja çekilebilirdi. Şu halde hükumetteki >eni dcğişikliği kendi isteğile yapan Petain, eğer bu yakınlarda sahiden Afıika>a gidecek olursa, bunu •ncak geç \e \akitsiz ujanmıs bir aslan Bvcıhğı hevesine atfetmek lâzım gelecektir ki, aklı başında olduğuna inandığımız Maresalm boyle bir gezintiye çıkacağını biz ummujomz. Laıal'in hükumeti Parise taşıması da herhalde doğru olmamalıdır. Bir dcfa bu şa>ia yukandaki şa>ianın janına pek yakısmıyor. Almanlar. Laial'i zorla Baş\ekil yaptılacak kadar Vichy hükumetine söz geçirebili\orlarsa bu tasmma keyfiyetine neden lüzum gorulsün? Hatta, Vichy onlann her istediğini ycıine gctiriyorsa mutlaka Laval'i niçin istemiş olsunlar? Bugün, Fransanın silâhlı kuvvctleri Alman>ada esir kamplarında çile doldururken Parisle Vichy arasında ancak gembolik bir fark olduğunu da kabul etmeli>iz Milli şeref ve menfaate uygun düsmi\en hareketleıden kacınmak isti\en bir hükumet, bunlan Pariste de pekâlâ reddedebileceği gibi, eğer bir gün herhangi bir zorlanma bahis mevzuu olursa, Almanîar bunu a>ni Mddctle Vichy üzerine de tatbik edebilirler. Fransız hükumet merkczinin Alman işgali altında bulunan Parise gutürülmeFİ, şekil ve mana bakımından menfi bir bareket olur. Bugün bo>le bir hâdisenin ihtimalini ileri siirerek Fransız hükumeti aleyhine ahkâm çıkarmağa çalışan propaganda o zaman: İşte görüyorsunuz ya, yabancı siingülerin hiraayesine sığınmadan oturamıjorlar. Millet bunları istemiyor. Bunlar Fransayı temsil etmiyorlar! Diye bağırır ve haksız da sayılmaz. Hiç bir hükumetin böyle bir şüphe altında yaşamaktan hoşlanmıjacağını düşünürsek, Laval'in de Paris'e tasınmıyarak arkadaşlarile birlikte eskisi gibi Vichy'de çahşmaya devam edeceğine İnanmamız daha doğru olur. Dört beş gündür yeni Fransız hükumeti hakkında bir hayli beteleyici çuyialar okuduğumuz halde yabancı gasetelerde bu hükumeti beğenen ve öven yazılara hiç rastlamadık. Alman adamı denilen Laval'i Alman gazeteleri tutmalı ve konımalı değil miydi? Oıılar. •ksine olarak, şimdiye kadar bütün Fransız hükumetlerine yaptıkları gibi çekingen ve yabancı duruyorlar. Avrupa nizamı yolunda Fransadan istedikleri hareket tarzını tekrar tekrar müdef'aya devam ediyorlar. Alman Fransız anlaşmasıdır u Enelki sene yapılan Hitler Laval mülâkatına dair bir intıba Ben de bu yolu takib edeceğim. Fransa yeniden doğacaktır, herşey imanımıza bağlıdır,, Vişi 20 (a a.) Lavalin nutkunun başlıca kısımlarının hulâsası: « Bir taraftan Amiral Darlan, Mareşal namma askerî kuvvetlere kumanda ederken ben de, Mareşalın emri ve yüksek otoritesi altında ve Fransa tarihinin en acıklı anmda Fransa işlerini tedvire memur edilerek tekrar karşınızda bulunuyorum. Çetin günler yaşıyoruz. Memleketimiz bolluk yerine yokluklarla karşılaşıyor. Esasen bütün milletler de ayni haldedir. Bu, harbin kaçmılmaz neticesidır ve çarpışanlar bundan daha (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Evvelki giin Ankarada Devlet Konservatuvannda Beethoven'in yıldönümü münasebetile verilen konseri Millî Şefimizin çereflendirdiklerini haber vermiştik. Soldaki resim, kendilerini Vekillerle beraber konseri dinlerlerken göstermelrtedir. Sağ j da da Amerikan ve tngiliz sefirlerile Alman |. büyük elçisi Von Papen görülüyor. Fransanın yeni siyaseti Laval ve Darlan Vişide kalıyorlar Fransada iktidar mevkiine kim gelirse gelsin İtalya taleblerinden vazgeçmiyecekmiş ! Rus avukatı Levkazmin Dün Ankara Müddeiumumisini ziyaret etti Askerî vaziyet Garbda ikinci cephe nasıl açılabiür t Hazırbksız bulunan Müttefiklerin. daha ziyade Almanları Şark cephesinden kuvvet ayırarak batıya yollamağa icbar etmek istedikleri anlaşıhyor ^ Yazan: Emekli General Bern 20 (a.a.) Ofi: Berlin salâhiyetll mahfıileri, ilerideki Fransız Alman münasebetlerini tayın edecek kafî şeyln, Laval'in hukumete gelmesi değil, yapılacak iş olduğunu bıldiriyorlar. Alman kaynaklarmdan alınau bir habere gore, Fransız hükumet reısi Almanya tarafından hiçbır engelle karşılaşmıyacaktır. Iç siyaset, Montoire siyasetinin mantıkî neücesi ne olursa olsun, yalnız Fransaya bağlı olacaktır. Alman Haricıye Nazırlığı mahfilleri, harb esirleri meselesınin Fransız kabinesindeki değişiklıkle ilgili olmadığı kanaatindedirler. AngloSakson basını tarafından ortaya atllan siyasî ve askerî mahlyettekı başka meseleler için de vaziyet budur. Ankara 20 (a.a.) Büyük Millet MecBazı gazcteciler, Almanların, Fransız ordusunu bir AngloSakson işgal teşeb lisi bugün doktor Mazhar Germenin rebusu halinde İngılizler ve Amerikalılar isliğınde toplanmıştır. Kahve ve çayın inhisar altma alınması la dövuşmek İçin, Laval vasıtasile tensık edeceklerini söyleyince insan vesve hakkmdaki kanun lâyihasınm muvakkat seye duşüyor. Almanların, Fransız ordu bir encümence tetkiki kabul edıldikten sunu, iyi bir muhafaza altında bile olsa, sonra 1941 malî yılı muvazenei umumiİngılız ve Amerıkan kıt'alarım karşıla yesine dahil bazı daire bütçelerinde demağa göndermek için silâhlandırmak gi ğişiklik yapılmnsına dair iki kıt'a kanun bi bir yanlış işlemeleri şüpheli görül lâyihn<;ımn müzakere<!İne baslanmıstır. mektedir. Ajans için istenen tahsisat Laval ve Darlan Vişide kalıyorlar Bu münakaleler arasında Anadolu ALondra 20 (a a.) Paris radyosu La jansının Avrupadaki harb hali dolayıval'in şimdi resmen Vişiye yerlestiğıni sile yapmağa mecbur olduğu geniş teşve Amiral Darlanın da Vişide kaldığını kilâtı karsılamak üzere hükumetçe vebıldlrmektedir. Bu haber Lavalin Paris rilmesine lüzum gösterilen 50 bin lirate Matignon binasına yerleşeceğine ve mn münakalesine sıra geldiği vakit ÇaDarlanın da Elysee sarayında oturacağı nakkale meb'usu Ziya Gevher Etili, esas na dair bir Alman kaynağmdan verilen iübarile bilulumum münakalelerin aleyhinde olmasına rağmen bugün, bu fasla haberlere uymamaktadır. Çanakkale meb'usu Ziya Gevber EtUi gelinciye kadar, hiç birine itiraz etmemiş İngilizlere göre Laval hâdisesinin olduğuna işaret ettikten sonra, ajansın içyüzii millî bir müessese olduğunu, bu devletle Londra 20 (a.a.) Tımes gazetesi di beraber kurulmuş bulunduğunu ve yor ki: memleketin en temiz unsurlarından tePeten, nisan başında de Brinon'un şekkül ettiği halde son zamanlarda maverdiği Alman ültimatomu karşısında alesef beynelmilel bir uzuv haline gelboyun iğdi. Almanya Laval'in totaliter meğe başladığını ve arasında garib gasalâhiyetlerJe tekrar iktidara gelmesini rib bir çok şahsiyetler türemiş olduğunu istedi ve aksi takdirde İtalyan kıt'alan ve memlekete muzır addettiği bu insannm Tunusu, Korsikayı, Savoie'yı ve ların orada bulunması caiz olmadığını Nice'i işgal edecekleıini bildirdi. Bun söylemiş ve Anadolu ajansı vasıtasile dan ba=ka Peten tereddüd gösterirse metbuatta intişar etmiş olan bir telgrafı Almanyanın destekliyeceği bir hükumet bahis mevzuu ederek demiştir ki: de kurulacağı bildirildi. Almanîar Pe Kudiisten verilen telgraf ' ten'in mukavemetini kırmak için Savoie, < 12 mart tarihli Ulus gazetesinde (Arkası sahife 3 sütnn 3 te) (Arkası sahife 3 sütun 5 te) Karadenizde boğulan Yahudiler meselesî Ziya Gevher Etili dünkü Mecliste Ajansın bir telgrafını şiddetle tenkid etti Başvekil, hükumetin Yahudilere insanî yardımda bulunduğunu ve bu telgradn aleyhimizde olmadığını bildirdi H. Emir Erhilet Mihverin Avrupada Rusya seferini bitirmek niycrile son kafî taarruza hazrrlandığı bir sırada Müttefiklerin bu nraazzam teşebbüsü. akamete uğratmak değilse de hiç olmazsa güçleştirmek için ellerinden geleni yapmakta olduklannı Sovyetler Birliginden, snçlu Kuslara göriiyoruj:. yardım için gelen avukat Levkazmin Bizzat Kuslar. çözülen buzlann yapAnkara 20 (Telefonla) Suikasd da tığı seller ve taşnıalar dolayısile yol ve vasl dolayısile Sovyet tebaah maznun tarlalann bir çamur deryası haline gellara hukukî istişareleri için Moskovadan mcinden, henüz başlamıyan Mihver tagetirilen Levkazmin bu gün öğleden arruzunu vukuundan evvel kırmak fikir evvel Adliye sarayına giderek Ankara ve iddiasile hâlâ ordulannı Alman mevzilerine saldırtıyorlar. Anglo Sakson Cumhuriyet Müddeiumumisi Cemil Albirliği de Ruslara kabil olabildiği kadar tayı makamlnda ziyaret etti ve bir busilâh, tank, uçak ve hatta yiyecek ve çuk saat kadar rv?zdinde kaldı. Mosgiyecek göndermeğe çalıştıktan başka kova üniversitesi hukuk kısmı doçentAvnıpanın batı kıyılannda iharc harelerinden olan Levkazmin'in Müddeiuketlerine girişerek Almanlara geriden mumiliğe gelmesinin bir nezaket ziyasaldırmak niyetlerini izhar ve ilân edireti mahiyetinde olduğu anlaşılmakta yorlar. dır. (Arkası sahife 2 süftm 1 de) Hamlet davaları Temyiz mahkemesi mahkumiyet kararlarını nakzetti Ankara 20 (Telefonla) Bu kış mevsiminin heyecanlı davalarından büi olan meşhur Hamlet işı Muhsın Ertuğrul ile Neyire Ertuğrul ve Şehir Tiyatrosu Müdürü Zeki Coşkun'un ikişer ay müddetle ve Tasviri Efkâr refıkimiz muharrirlerinden Peyamı Safa Ue gazertenin sahibi Ziyad Ebuzziya ve neşriyat müdürü Cihad Baban haklarmda altışar ay müddetle verilen, fakat tecil edilen hapis kararı üzerine taraflar bu hükmü temyiz etmişlerdi. Temyiz mahkemesi hususî dairesi İstanbul Asliye Birinci ceza mahkemesi tarafından verilen bu mahkumiyet karartnı tetkik etmiş ve ya zıların kul halinde mütalea edilmesi h a . linde hakaret kasdi görülmediği, ve tenkid maksadile yazılan yazılara da ceza verilemiyeceği mülâhazasile hükmü bozmuştu. Öfrendiğime göre. temyiz umuml heyeti bu itırazlan varıd görmiyerek reddetmiş ve İstanbul iddia makamımn is tegine uygun karar veren Asliye Birinci Ceza mahkemesinin karannı bozmuştur.. Evrak İstanbula gonderilmiştir. Japon sularında Üç Amerikan uçak gemisi dolaşıyor Almanların gbnal cephesi ordular grupu knmandanlı^ına tayin edildi|i bfldirilen Orgeneral Kühler • " tebliğ Kafkas sahillerine Birmanya cephesinde Müttefiklerin durumu çok naziklesti Suiistimal ve ihtilâs davasına başlandı j Dört bölgede yeniden Cephenin muhtelif tehlike işareti verildi. Londraya göre Tokyo k e s i m l e r i n d e de daki askerî fabrikalar muharebeler devam edivor baştanbaşa yakıldı Tokyo 20 (a.a.) İmparatorluk umumî karargâhmm tebliği: 18 nısanda bir düşman deniz birliği ile üç tayyare gemisi Japonyamn şark sahili açığında görülmüştür. Ayni gün şimali Amerıka «b 25» tipınde 10 kadar (Arkası sahife 3, sütun 3 te) hücum! Almanya, Fransanın muayyen bir kaIıba girmesini bekliyor gibidir. Ve zannımızca Vichy hükumetini izah eden en iyi tablo da bu bekleyişte sakhdır. Tarihinin en büyük acılarından birini tadan mağlub Fransa. iki seneye yakın bir zamandanberi korkunc ıstırablar içinde, hiç bir tarafm knllan arasına atılmadan, kendi varhğının gücile dayanmıya muvaffak oldu. Fransanm gösterdiği bu harikulâde gajTet. Avrupa men Adliyeye verilen Jstanbul Emnlyet Müdürluğü memurları Ağır ceza mahkeraesinde faatleri bakımından ölçülemiyecek kaİstanbul Emniyet müdürlüğünde, ev sabah dava edilenlerden bir kısmı mevdar kıymetlidir. Tarih >arm bunu havelce mutemedlik işlerıle meşgul olan kuf olarak, İkinci Ağırcezada muhayırla anacaktır. Birçok devletlerin hiç bazı memurlann suiistimal yaptıkları kemcye başlanmıştır. bir iz bırakmadan arka arkaya göçüp Bordrolarda mukerrer ve mevhum iddia olunarak, bir muddet evvel başlıyan tahkıkat, uçuncu sorgu hâkimlığinin kimseler namına maaş tahakkuku ıçm (Arkası sahife 3 sütun 6 da) (Arkası sabife 3 sütun 4 te) muhakeme karanle neticelenmisti. DUn İngilizler günde 8 Km. sür'alle şimale doğru çekiliyorlar. Mukavemet ümidsiı bir safhaya girdi. Çinliler bir şehri geri aldı Vaşington 20 (a a.) Ofi: Amerikan radyosu şunları bildiriyor: Birmanyadan gelen son haberler, Muttefikler durumunun gittikçe daha vahim bir şekil aldığını bildirmektedir. Japon kuvvetleri, Çin ve Britanya kuvvetlerinin mukavemetini kırarak bu kuvvetleri şimale doğru sürmeğe muvaffak olmuşlardır. Çinliler Japon İlerlemesini geciktirmek için ümidsiz bir mukavemet gösteriyorlar. Irravadi vadisinde, savaş bütün şiddetile devam etmekte, Britanyalılar gün(Arkası sahife 3 sütun 2 de) Londraya göre Gnl. Von Küchler şima! grupu kumandanlığına tayin edildi 3 üncö sahifede> İngüizlerin Breste yaptıkları baskın sayulduktan sonra limanda carpifmaian şahne olan