22 Nisan 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
AÇILIYOR FERİD Kundura Mağazası 23 Nİsan Peışembe giinü sabahı. Bahçekapı OrozdiBak karşısında 18 İflCİ Vll SaVI '. 6 3 ÜÖ * J umhuriyet Telgrai ve mektub adrea; Cumhunyet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fasmı 24299 24290 Karaköyde Bebek Tramvay durağında 31 No. ŞajpyLokantası JSTAFA NEZİH ALBAYBAK anınmış nefıs Türk yemekleri, ar, müessesemizin spesialite. Işçılarımn maharetini meydana ürfanda sebzeler ve bilgelmiştir. 22 NlSa.11 1942 r ÇOCUK HAFTASI Bu akşam Maarif Vekilinin bir nutkile açılıyor Avrupa Okttl ve Halkevlerinde sulhuna hazırlanan programlar aılıın İran feci vaziyette Başvekilin Mecliste ağır iktısad Vekili Parti Grupuna izahai verdi Tekmil matntıl maddelere ve madetı işletme lerine aid bu geniş malumat arasında Başvekil de beyanatta bulundu Ankara 21 (a.a.) CJî.P. Meclis Grupu umumi heyeti bu gun (21 4 1942) saat 15 te Reis vekili Seyhan meb'usu Hilmi Uranm reisliğinde t^plandı: Celse açıldıktan ve geçen toplantıya aid zabıt hulâsası okunduktan sonra kursüye gelen İktısad Vekili Sırrl Day, Grup umumî heyetini kendi Vekâletlne taalluk eden tekmil işler üzerinde tenvir için yünlü, pamuklu, deri, sellüloz, demir, şeker müesseselerinin bugünkü durumları ve verimleri hakkında beyanatta bulunmuş ve Zonguldak komür havzası başta olmak uzere müteaddid maden işletmelerimize dair de geniş izahat vermiştir. Bu mevzular üzerinde söz alan ve sual soran bazı hatlblere tekrar İktısad Vekilile Başvekil Dr. Refık Saydam tarafından tatmin edici cevablar verilmiş ve ruznamede başka madde olmadığından saat 18,30 da toplantıya son verilmiştir. beyanatı • I ransadaki hükumet değişiminl, bu harbe aid düsünceler haricinde olarak, tarihin uzun sürmüş yanhş bir akışını düzelten biı tekâmiil mahiyetile başllğtnuza uygun bir manada telâkki etmek mümkündür. Ma. rcşal Peten'in Fransız milletine hitabesinden sonra yeni hükumet reisi Piycr Laval'in nutkundan da öğrenilen budur. Bu ifadelere göre Alman . Fransız işbirüği, her şejden evvel Almanya ile Fransa arasında tarihin çok uzun senelerindenberi süriip giden anlaşmazlığın iki tarafça kat'î olarak halline karar verilmiş olduğunu gösteriyor. Almanya ile Fransa bundan sonra Avrupada yekdiğerine karşı hiç bir zaman, hiç bir suretle harbetmemek azmini ha. kikat yapmak istiyorlar. İste bu tekâmül, Avrupa tarihi için başhbaşına ve çok önemli ve o nisbette hayırlı bir dönüm noktasının başlangıcını teşkil ediyor. Gerçek olarak Avrupa sulhunun sürekli bir istikrara kavuşamamasında ötedenberi Alman Fransız barışmazbğınuı büyük yeri olmustur. Ren boyu Fransızlann kafalannı dolduran bir kâbus gibi kaldıkça Avrupa kıt'asında yekdiğerine komşu Od büyük milletin biribirlerine daitna şüpheli gozlerle bak. malan ve ilk fırsatta biribirlerinin boğazlanna sanlacak bir hajat yaşamalan, önünden kaçılamıyan bir zaruret olup gidi\ordu. Daha uzağa gitmeksizin Bü>ük Fransu İhtilâlinin doğurduğu Napohon muharebelerindenberi olup bitenleri düşünebiliriz. Avrupanın altım üstüne getiren Napolyoa son dcf» Vaterlo'da da mağlub olduktan sonra Viyana Konferansı Fransayı hududlarında pek az farkla gene eski halinde muhafaza etmiçti. Viyanada Avrupa suihunu iade edenlerin düşüncesinde zamanla Franeanın dahi ittifaka dahil olraası ihtimali ehemmiyetle derpiş edilerek Fransa böylelikle şiddetli akıbetlere uğramaktan sıyanet edilmis bulunuyordu. Koalisyon hükumetleri kendi hınclannın Napolyon üzerinde toplandığını gostererek Avrupa ile beraber Fransayı da onun serrinden kurtarmış olduklarnı anlatmak istiyen bir zihniyct üzerinde yürümüşlerdi. Ve hâdise ilk senelerinde Fransada dahi daha ziyade boyle bir telâkkinin mcmnunij etlerile karşılaıımıstı. Fakat zamanla Fransada hastalık gene nüksederek şerefli galibijetlerden sonra yıkılan imparatorluk devrinin hasreti çekilmeğe başlandı. ve 1848 İhtilâlinden sonra tesis edilen cumhuıiyetin basına kahraman imparatorun yeğenini bir elçabukluğile imparator olarak oturtan zihniyet işte bu ha^retin ifade şekli oldu. Şarkta esaslı çalısmalarla ciddî bir mevcudijet olmakta bulunan Pnısya, Bisnıark"ın demir elile Alman ittihadım \ücude getirmek arzulannın tahakkukuna bu Fransız harb ararlığında kendine guzel bir fırsat buldu. İspanya tahtına kinıin getirileceğine aid bir mesele ile galeyana gelen ve getirilen Fransa Ren boyunda boy ölçüsmeğe giderek hasıetini çektiği Napolyon devrinin harblerine tekrar baslamak istedi. Gene Ren bojlarında iki komşu millet çarpısmağa gidijorlardı. İmparator Üçüncü Napoljon'un esaretile çok feci bir mağlubiyet neticesinde karar kılan bu harb Fransa için çok felâketli olmakla beraber müstakbel harblerin tohumlarım de beraberinde taşıyarak ağir şartlı bir sulhla nihayct bulınuş ve Fransa son harbe kadar siiren iiçüncu cumhuriyet idareMİe yaşamağa baslamıştı. İN'ihavet 19141918 Harbinin bu tohumlann filizlenmesinden doğınuş olduğunu söylemekte büyük bir hata yoktur. Gene iki komşu büjük millet Ren boylarında boğuşmağa gidiyorlardı. Versay sulhu husumetleri yatıstıracağı . yerde daha ziyade körüklemistir denilebilir. Bu defa hazırlanmak nöbeti AI Ankara 21 (a.a.) Bu yıl 21 inci çocuk bayramı 22 nisan çarşamba gdnü akşamı saat 19,45 geçe Maarif Vekilinin vereceği ve Ankara radyosile neşredilecek olan bir nutukla açılacak ve tören, 23 nisan sabahı saat 9.30 da Çocuk Esirgeme Kurumu mümessillerıle Ankaradaki çocukların mümessillerı tarafından Ebedî Şefimiz Atatürkün muvakkat kabrine yapılacak saygı ziyaretile başlıyacaktır. Saat 10,30 da Ankaradaki lise, orta ve meslek okullan talebe mümessUlerile Ankaradaki lise okullannın Ankara 21 (Radyo Gazetesi) Bütçe son sınıf talebesi Ulus meydanında top müzakerelerl esnasmda İran parlamenlanacak ve İstiklâl marşı ve çocuk mar tosunda muhtelif meb'usların tenkıdleşı söyliyecektir. Bundan sonra Maarif rine cevab veren Başvekil Süheylî şunVekilliği adma çocvk mümessılleri tara lan soylemiştir: (Arkası sahife 3 siitun 5 te) (Arkası sahife 3 sütnn 6 da) «Memleketin her yerinde emniyetsizîik var, orduyu tahkir ediyorsunuz, ve vatan hainleri serbestçe çahşıyorlar» .SHIUONG NA$1RAB»T SHVESYINVf 0 100 20O 300~> 400 Maarif Vekill Hasan Âli Tücd Amerika henüz hazır degil Vaşington askerî mahfilleri Önümüzdeki aylarda müttefiklerin Batıda bir taarruza geçemiyecekleri kanaatinde imiş İktısad Vekilinin Mecliste yeni maden kanunu hakkmdaki izahatı Ankara 21 (Telefonla) Meclisin bu günkü toplantlsmda maden nizam(Arkası sahife 3 sütnn 2 de) taarruzu. çin mjdafaası..çCT$>MuKa&U Binnanyada Japon ileri hareketile İngilizlerin dummnnn mndafaa hstbuını gosterir harita ve Çin Wavell söylüyor Kindistana Japon îhrac hareketi pek yakındır Asheri vaxiyet Birmanya harekâtı Mareşal Peten, yeni Başvekil Laval, Başkumandan Darlan ve diğer arkadaşlarile bir arada Vaşington 21 (a.a.) Askerî mütehassıslara gore, Londradan donen General Marshall İngıhz umumî karargâhlle muşterek olarak tasavvur edilen harekât için gereken maîzemenin istihsalini hızlastırmağa çahşacaktır. Bızzat Marshall'm bu harekâtın mahiyetini şu suretle tasrıh ettiğı hatırlatüıyor: « Esas olarak Avrupa kıyılarına baskınlar ve duşmanın sanayi merkezlerine gıttikçe şiddetlenen hava bombardımanlan.» * Askerî mahfiller, müttefiklerin batı cephesinde önumuzdeki aylarda büyük ölçüde bir taarruza ginşmelerini pek az muhtemel goıüyorlar. Bu mahfillerin fıkrince, Biıleşık Amerika böyle bir hareket İçin hazır değildır. Birleşik Amenka içm tesirli olarak en çabuk yapıAnkara 21 (Radyo Gaze'esi) İlgili lacak şey hava müdahajesidir. Büyük boraba uçaklannın Atlantik üzerinden makamlardan öğrenildığıne gore, hükuuçarak varmaları, hava malzemesi ilet met yeni sene mahsulu yapağı fiatlannı yükseltmeğe karar vermiştir. Geçen sene melenni kolayl.»ştırmaktadır, bu tarihlerde İktısad Vekâletince tespit Marshall, Reisicumhurla görügtü edilen fiatlar o zamandanberi değişen Vaşington 21 (a.a.) Amerika Genel durum karşısında değismek zaruretini kurmay Başkanı Generel Marshall. Ha göstermiş ve müstahsıller bu fiatlann liciye Nazırı Cordell Hull, Harri Hopkins düşuk olduğunu söylemişlerdir. Bugünve Amenkanm Londra büyük elçisi kü duruma göre fia'lann yükseltümesi Vişi 21 (a.a.) Dün akşam Laval taWinnat'ın da hazır bulundukları öğle hükumetçe muvafık görülmüş ve mesele yemeğinde Reis Ruzvelt'le Beyazsarayda Ticaret, İktısad ve Ziraat Veklâetlerince rafından söylenen demecde bilhassa şu iki saat süren bir görüşme yapmıştır. incelenmiştir. İncelemeler henüz sona kısımlar da bulunmaktadır: « Muzaffer Fransa adma konuştuYemekten sonra, General, basına İn ermediği için yükselişin ne miktarda oğum zamanlar hiçbir vakit Almanyayı (Arkası sahife 3 sütun 3 te) (Arkası sahife 3 sütnn 4 te) küçültmeği düşünmedim. Tâlih bize yardım etmedi. Bizi küçültmeği hiçbir an düşünmedikleri için de, burada, Alman dinleyicilerime saygı göstermeğe (Arkası sahife 3 sütnn 7 de) YAPAĞI FİATLARI Laval'in nutku Müstahsili tatroin edecek dereceye yiikseltilecek "Eğer Ruslar kazanırsa „ Muharebeleri kazandıkları takdirde Japonların buradan Çunking'e yükHindliler, müdafaada lenmeleri veya Avustralya taarruzuna tngilizlerle iş birliği başlamaları muhtemeldir yapacaklar Yazan: Emekli General f H. Emir Erkilet Birmanyada: Japonya Sinçapurla Holanda Hindistanını teşkil eden önemli büyük adaları umumî surette aldıklan sonra Avustralyaya değil, Birmanyaya teveccüh etti. Onun Uzakdoğu kara hareket ordularile uçak filolarıran çoğu şimdi bu Hind eyaletinin zapt ve istiiâsma tahsis edilmiş ve bu kuvvetler artık tamamile Birmanyaya vararak hareketlerini hızlandınnıs bulunuyorlar. Japonların şimdiyc kadar Birmanya. da zannolunabiiecek kadar bati hareket etmelerinin sebebi bütün kuvvetlerin Malezyadan henüz oraya nakledilmemiş olmasındandı. İstiklâllerine âsık Birmanyalıların memleketin müdafaasmda İngilizlerin yanında hareket etmiyerek bilâkis Japonlarla birlikte onlann aleyhinde yürümeleri de Birmanyanın müdafaasını güçleştirmistir. Birmanyada askerî durumun ne halde olduğunu tamamile bilmiyoruz. Çünkü her iki taraftan gelebilen haberler pek umumî ve noksan, hatta mütcııakıs(Arkası sahife 2 sütun 4 te) «Rus ordularmın Fransa hududlarında duracaklarını zannediyor musunuz ? M Uzakşark harehâtı j ' Amerikada, Lavarin son dakikada bir blöf yaparak sulh arayıcılığı yapacağı kanaati var Hindistan Başknmandanı General Wavell Yeni Delhi 21 (a.a.) Radyoda nutuk söyliyen Hindistan Başkumandanı General Wavell, Hindistana muhtemel hava taarruzlarının ilk tehlike olduğunu anlatarak pasif korunma tedbirlerine riayet edılirse hava akınlarının bir gürültüden başka bir şey olamıyacağını anlattıktan sonra şu şekilde devam etmiştir: . Birleşik milletler bütün denizlere hâkim olup Japonları Hind Okyanusundan atıncıya kadar duşmanın kıyının herhangi bir yerinde asker çıkarma ha(Arkası sahife 3 sütnn 6 da) PÂNAY adasında Japon kıskacî kapandı Japon kuvvetleri Sumatranın cenubunda iki adaya daha çıktılar (Telgarfalar 3 nncü İaşe Müsteşarı dün Âdanaya vardı YUNUS NADI (Arkası sahife 3 sülun 4 te) Şükrü Sökmensüer cenub bölgesinin mahsul ve iaşe meselelerini yerinde tetkik ederek tedbirler alacak Adana 21 (Telefonla) İaşe müsteşar: Şükrü Sökmensüer Toprak Mahsulleri Umum Ofis müdürü yanında olduğu halde bugün Adanaya geldi. Müsteşar, şehrimize önceden gelmiş bulunan Hatay, İçel. Maraş, Gazi Aymtab, ve Seyhan vnlisile yarından itıbaren eenub mıntakasının mahsul vaziyeti ve iaşe durumu üzerinde konuşmalara başlıyacaktır. Toplantılara Ziraat müdürleri de istirak edeceklerdir. Müsteşar, bugün tetkik seyahati etrafında bana şu beyanatta bulundu: Viazma kesiminde 4 Rus tümeıti intha edildi Sovyetler 57 bin maktul ve 11 bin esir verdiler Büyük Britanya adasında mutemadiyen manevralar ve Ihrac hareketleri ı tecrnbderi zapan İogüiz kıt'alanndan bir mülreze talim esnasında « Ticaret Vekilinden aldığım direktif dahilinde cenub mıntakasının mahsul Berlin 21 (a.a.) Alman ordulan vaziyetini ve iaşe durumunu yakmdan başkumandanlığınm tebliği: görmek, bu mıntakadaki vali arkadaşŞark cepheşinin merkez kesiminde larımla bu mevztı üzerinde göruşmek cember içine alınan orta ehemmiyette için geldim. Adanada üç, dort gün kala düşman kuvvetlerinden mürekkeb bir cağımı tahmm ediyorum. Imkân bulur grup yok edilmiştir. Cephenin şimal kesam dlğer bölgelere de geçeceğız. Mem siminde yapllan Alman taarruzlan esleketin ekmeklik durumu üzerinde hü nasında birkaç mahal alınımş, düşman kumetçe bütün tedbirler aluımıştır. (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Kırım harekâtına dair resunier: Alman hava kovvetleri tarafından mutemadiyen bombalaniuı Kerç Hma.niTiın hali
