22 Nisan 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

İNGİLTERE BAŞVEKİLİ W. ÇÖRÇİL'in HARP NUTUKLARI TAN EVİ İSTANBUL, Ankara caddesi No, 162 TELGRAF; TAN İSTANBUL TELEFON : 24310, 24318, 24319 —— YEDİNCİ YIL — No. 2397 Sarya ff AN 1942 BU HARBİN İÇYÜZÜ Tercüme eden: HALDUN YAŞAROĞLU ( Tanesi 100 kuruş AHMET HALİT KİTABEVİ GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Yeni Ticaret M Ankara, 21 (TAN) — İsviç- re ile yapılan ticari müuahede hakkında salâhiyetli makam» lardan aldığımız malümata tediyesile mübadele esası da İresinde cereyan edecektir. İthalâtta serbest döviz mü saadesi ancak memlektin mü- him ihtiyaclarını karşılaya - cak maddeler için verilecek - Londradaki Toplantıda Neler Kararlaştı? Gerek Amerika genel kurmay beş- kanmın sözlerinden ve gerek Ti Mmes'in yazflarından, müttefiklerin bu yil artık müdafı siyssetine bir nihayet vererek taarruza geç” Miye karar verdikleri anlaşılır Av- Tupa harbine müdafaa için yalnız Boryeflere silâh ve mühimmet Böndermekle kalınmiyarak müt. #etiklerin garp cephesinde teşebbü- Bü ele almiya çalışacaklarını güs- #ered bir çok diğer emareler de yek değildir. Yalız bu müdehale. in şekli hakkında şimdiden bir Bey söylenemez, M. Zekeriya SERTEL eminiz oniki gün süren bir harp konferansı top - kandı, Bu konferansı Amerikan Genelkurmay başkanı general Marshall ile Mister Roosevelt'in üsusi mümessili Hopkins de işti. Yak ettiler, Bu toplantının husu- Biyeti ve ebemmiyeti şunda idi: Avrupada harp en şiddetli dev ine girmek üzeredir. Almanlar büyük bir taarruza hazırlandık - söylüyorlar. Müttefiklerin u bahar ve yaz esnasında takip #decekleri plân ne olmalıdır? Sonra bütün müttefik memle - Ketlerde taarruz fikri hâkim ol - Muya başlamıştır. Diplomat, as - ker, gazeteci herkes artık müda- İsa sisteminden vaz geçip taar - Tuza lâzımgeldiğini iddia #tmektedir. Fakat ilkbaharda müttefiklerin taarruz edebileceği Yor neresidir ve buna imkân var Pudır? İşte müttefik erkânıharbiye he Yetleri demokrat milletleri işgal Eden bu sualler mda Lon - drada toplanmış oldukları için, vi tarafta büyük alâka uyandır. li Bu konuşmalar on iki gün sür Müş, ve Amerikan murahhasları İevyorka dönmüşlerdir. Bu top- lantıda ne konuşulduğu hakkında hiçbir ifşaatta bulunulmamıştır. alnız İngiliz matbuatı, toplantı Münasebetiyle yaptıkları neşri - Yâtta, müttefik genelkurmay şef. Avrupa harbi sahalarına yakın bir merkezde toplan. Muya ehemmiyet verdiklerini kay detmişlerdir. Toplantı bittikten sonra da ge- Beral Marshall gazetecilere Şu anatta bulunmuştur: “Londrada Mister Churchill ve İn- Biliz genel kurmay başkanları ile yap- tığım görüşmeleri mühim neticeler ta- 9 edecektir. İngilterenin her tafa- fimda mühim hava kuvvetleri buluna €ak, Amerikan kıtaları müşterek müt tetik kuvvetlerin baskınlarına iştirak Süeceklerdir. Bugün müşterek kavvet- lerin yaptığı şekilde harekât için tam bir Amerikan ordusu talim görmekte- dür, İngiltereye mütemadi surette ha- Yadan dalgalar halinde binlerce ve Tee Amerikan askeri nakledile- dektir., “ â Londrada çıkan Times gazetesi 8 bu görüşmeler münasebetiyle Şu izaha vermektedir: Mister Ölarebili Vaşing'ondaki İn- eri ile İkincikânun- beri biç, çok gey- 8” Müttefikler tara- Devamı Sa. 2.Sü 3 ai uahedesine Göre, Mübadeleler Hususi Takas Suretile Ve Serbest Dövizle Yapılacaktır Macarlarla Müzakereler Devam Ediyor ş tir, İhracat için haşlıca mal- larımız husasi takas müame- lelerine ayrılmıştır. Serbest dövizle ihracat müsaadesi an- cak istihsal ve piyasa vaziye tine göre verilecektir. Husu- si takasla mübadeleler, kti- sadi kiymetleri birbirini kar- şlayan her türlü mal ile ola- bilecektir. Hususi takas mua melelerinde mal bedellerinin 477 Devamı Sa. 2 Sü. 4 Laval kabinesinde hariciye dövlet sekreteri olan de Brinon A. Darlan Komutayı Ele Aldı Laval, İngiltereye Ağır Çatıyor Alıkoyamıyacaktır., Türkiye-sviçre - Anlaşması - "Hiçbir Tehdit, Beni, Berlinle Anlaşmaktar Viehy, 21 (A.A) — Darlan ta, (düşman kuvvetleri İranda İç Durum , Karışıyor : Başvekil Mecliste ii Mebuslara Çattı İİ“Memlekette İsyan ; ; Var. Ordu Bu İsyanı Bastırıyor, Siz Buna Rağmen Onu Hakir Görüyorsunuz, |. Ankara, 21 (Radyo gazetesi) — Iran Başvekili Süheyli, dün par- lâmentodaki izahatından sonra şu demeçte bulunmuştur: “— Ben Başvekil olduktan son ra gördüğüm bütün fenalıkları düzeltmek için çok çalıştım. Bu, benim için çok yorucu oldu. Bu- na riğmen tenkitlere moruz ka- layorum. Bu da, aramızda bir bir « İlik olmadığını göstermesi İlika » riyle şayanı tetssüftür. Memle - ketle ikilik olduğu görülüyor. Ben, bu şekilde çalışmağa imkân göremiyorum. Siz askerleri tak dir etmiyor, bakikati farketme - miş gibi davranarak Ordutnuzu hakir görüyorsunuz. Yapılan ten kitler, birliğimizi zayıflatmaktan başka bir şeye yaramıyor.,, Bundan sonra Harbiye Nazırı İsöz alarak demiştir ki: “Memleketimizde geniş isyan İve emniyetsizlik mevcuttur. Has İtanelere her gün, bu isyanı bas. urmak için döğüşen yaralı asker lerimiz geliyor. Siz buna rağmen onları ü Çinliler —— BİRMANYADA BİR ŞEHRİ GERİ ALDI Bu Harekât Sonunda Mahsur İngiliz Kıtaları Kurtarıldı Çunking, 21 (A.A.) —Birman. yadaki Çin kuvvetleri umumi ka Targâhının tebliği: Çin kuvvetle. ri iki gün süren şiddetli bir savaş tan sonra Yenang-Yung şehrini düşmandan geri almış ve üslün tarafından | rafından kara, deniz ve hava or-| çevrilmiş olan binlerce Britanya dularına hitaben neşredilen güm-|askörini çenberden kurtarmışlar ilik. önarln nst dir. Japonlar 500den fazla ölü ver “Beni doğrudan doğruya emri | mişlerdir. Çinlilerin kayıbı 100 altında olarak askeri kuvvetlerin | KİSİĞİr. başkumandanlığını tayin etmek) (| Japon hava akınları le bana büyük bir şeref veren Ma| Tokyo, 21 (A.A) — Japon u- reşal uzun aylardanberi beni si.| çakları. Birmanya dağ ve geçit - zinle birleştiren bağları kuvvet-| lerinde düşmana şiddetle taar - lendirmiştir. Bundan büyük bir|ruz etmektedir. Bugün bütün Ja gurur duymaktayım. Disiplin ve| pon uçakları salimen üslerine dön #57 Devamı Sa. 2 S0. 5 İmüşlerdir. Devamı Sa. 25 N COCUK HAFTASI Maarif Vekili, Bugün Ankara Radyosunda Söyliyeceği Bir Nutukla Bayramı Açacak : e # Yurdun Her Tarafında Törenler Hazırlandı Ankara, 21 (A. A) — Bu yıljAnkaradaki lise ve meslek oku , Orta Kesimde Sarılan Bir Rus Grupu Yok Edildi Norveç'te Mareşal List'in Kumandasında Manevralâr Başlıyor Berlin, 21 (A.A.) — Alman teb liği: Şark cephesinin merkez ke siminde çenber içine alınan orta ehemmiyette düşman kuvvetle - rinden mürekkep bir grup yok edilmiştir. Cephenin şimal ke - siminde yapılan Alman taarruz - ları esnasında birkaç mahal alını mış, düşman istihkâmları tahrip edilmiş ve birçok silâhlar iğtinam olunmuştur. Cüretli taarruzlarda bulunan pike tayyareleri Aüşma- nın İaşesi bakımından mühim o- lân birkaç köprüyü tahrip etmiş. lerdir. 45 Devamı Sa. 2 Sü. 3 Bombay'da Bir Mitingde HİNTLİLER, JAPON BAŞVEKİLİNİN RESMİNİ YIRTTILAR Külküta, 21 (A.A) — Hntli derleri, Japonları mukavemete 21 inci çöcuk bayramı 22 nisan|ları telebe mümessillerile Anki çarşamba günü akşamı saat 19.45!radaki lise, ilk okulların son sı geç» Maarif Vekilinin vereceği| nıf talebesi Ulus meydanında top ve Ankara radyosu ile neşredile|lanacak ve İstiklâl marşı ve ço- cek olan bir nutukla açılacak ve |cuk marşı söylenecektir. Bundan ören 23 nisan sabahı saat 930|sonra Maarif Vekilliği adina ço- da çocuk esirgeme kutumü mü-| cuk mümessilleri taratından söy messiilerile Ankaradaki çocukla-İlevler verilecek ve and içilecek rin mümessilleri tarafından ebedi |tir. Bunu Türk çucuklarınm yapa Şefimiz Atatürk'ün muvakkat |cağ ıbir geçit resmi takip edecek- kabrine yapılacak saygı ziyareti- |tir. Ie başlıyacaktır. Saat 1030 dal A2 Devamı Sa. 2 Sü, 6 azmetmiş olduklarını veniden te yit etmişlerdir. Kongr3 lideri ğ demiştir: “Hindistanın parolası “Eğilme mek ve tesiim olmamak, tır. İn- giltere ile iş birliği yapmamak meselaşine temas erlilmemiştir. Çünkü iş biziği yapmamak, Ja - ponları Hindistan davet etmek demektir. Dün Bomtayda elli bin işçint. iştirakile yapilan bir mitingde Hintliler Toje'nun resmini yırt - mışlardır.. Şark cephesihden resimler: Henüz şiddetli soğuklar hüküm sürdüğü bölgelerde Alman keşif kollarının faaliyeti a | Önümüzdeki © Aylarda — 7 Avrupaya İhraç İşi Şüpheli Fakat Batı Kıylarişa Devamlı Baskınlar ve Almanyaya Ağır Hava Hücumları Yapılacak Amerikaya gittiği haber verilen İngiltere bahriyesi genel kurmay | reisi amiral Dudley Pound Vaşington, 21 (A-A.) — Askeri mütehassıslara göre, Londradan dönen general Marshall, İngiliz umumi karargâhiyle müşterek olarak tasavvur edilen harekât için gereken malzemenin istihsa- lini hızlaştırmağa çalışacaktır. Bizzat Marshall'ın bu harekâtin mahiyetini şu suretle tasrih etti- ğı hatırlatıyor: “Esas olarak Avrupa kıyıl na baskınlar ve düşmanın sana- yi merkezlerine gittikçe şiddetle nen hava bombardımanları.., Askeri mahfiller, müttefikle « rin batı cephesinde önümüzdeki İktisat Vekili Parti Grupunda Dün Sanayi İşlerimizi İzah Etti Vekil, Milli Fabrikâlarımızın Bugünkü Verimleri Etrafında Geniş Beyanatta Bulundu Sorulan Suallere Başvekilimiz de Cevaplar Verdi Ankara, 21(A.A)—C.H.P. Meclis Grupu Umumi heyeti bu gün 21/4/1242 saat 15 te reis ve- kili Seyhan mebusu Hilmi Uran- ın reisliğinde toplandı. Celse açıldıktan ve geçen top- lantıya ait zabıt hülasası okun- duktan sonra kürsüye gelen İk- tisat Vekili Sırrı Day, Grup u - mumi heyetini kendi vekâletine taallük eden tekmil işler üzerin- de tenvir için yünlü, pamuklu, deri, selliloz, demir, şeker mües seselerinin bu günkü durumları ve verimleri hakkında beyanatta bulunmuş ve Zonguldak kömür Havzası başta olmak üzere müte addit maden işlerimize dair de geniş izahat vermiştir. Bu mevzular üzerinde söz alan ve sual soran bazı hatipicre tek- rar İktisat Vekili ile Başvekil Doktor Refik Saydam taratından tatmin edici cevaplar verilmiş ve ruznamede başka madde.ol - madığından saat 18,30 da toplan taya son verilmişti Amerikanın Protestosu Fransa Bazı Gemilerini Japonyaya Veriyor Vaşigton, 21 (A, A) — Barici ye Nezareti, bir takım Fransiz gemilerinin Japonları devrine ait olarak yapılın o müzakereler üzerine Vichy hükümetine sert Usanla yazılmış bir protesto nota sı tevdi etmiştir. Diplomatik o mahti ilerde, M. Laval'in sor dakıkada bir biği yaparak barışı müzakere için ara cılık teşebbüsünde bulunması ih timali gözden uzak tutulmamak tadır. Vaşington'da hiç kimse böyle bir kurnazlığa aldanmıya- caktır. İktisat Vekili Sırrı Day Fransada Yeni Suikastler Bir Trenin Taarruza Uğraması Üzerine 30 Kişi İdam Edildi Failler Bulunmazsa 80 Kişi Daha İdam Edilecek ve 1000 Komünist ve Yahudi Doğuya Sürülecek Rowen, 21 (A. A) — Journal de Rouen Alman işgal makamla rinin aşağıdaki bildiriğini neşret mektedir: 16 nisanda Alman âskerleri- ni taşıyan bir trene karşı yapılan sulkasi sebebile bugünden itiba - ren büyük sayıda sivil halkın bütün Alman askeri trenleri ile seyyahati bu emirle mecburi tu tulmuştur. Diğer taraftan suikasda bir kar şılık olmak üzere, saat 19,30 dan sabah saat 6 ya gadar Kalvados çevresi içinde halk ve arabaların dolaşması yasık edilmiştir. Ümu * mi müesseseler, sinemalar kapa - tılmıştır. Bütün spor toplantıları lâğvedilmiştir. Bundan maada 30 komünist, yahudı ve taraftarlarının idamla rı emredilmiştir. Üç gün zarfında suikast faille ri bulurmadığı takdirde bu bildi riğin neşrinden sonra geçecek Üç günü müteakip seksen kişinin K damları ve 1000 komünist, yahu- di ve taraftarlarının doğuya Sü- rülmelerine emir verilecektir. İstiklâl Çınarının Altında 4 pr yüzünde yiyecek ve giyecek azaldı; gittikçe de azalıyor, azalacaktır. Halk dar- dadır, sıkıntı ve kısınta içindedir. Fakat 1942 yr- lında azlığı duyulan şey yalnız böyle maddi ihti- yaçlar mıdır? Azalan, daralan, kisilan, dayanıl - maz hale sokulan bir şey daha var ki,'o da istiklâl ve milli hâkimiyettir. Hele Avrupa kıtası, tıpkı besin maddelerinde olduğu gibi bu mânevi gidanın, ruh besleyi- ci havanın da kıtlığına uğramıştır. Kaç devlet ve millet istiklâl. sizlikten kavruldu, kadit balini aldı! Keşki işittiğimiz feryat yal. niz açız! Çıplağız! Üşüyoruz ve Fırılıycruz!,, dan ibâret kalsa... O feryatların üstünde mütbiş bir uğultu, bir inleme daha dün- ya kubbesine çarpıyor: “Hür değiliz! İstiklâlimiz elimizden gitti Sili hâkimiyetimizi kaybettik!,, garpten şarks doğru, adlarını ayrı ayrı sayması uzun sürecek bir millet ve devlet hevengi, şim- di hürriyet yoksuludur. istiklai hasreti çekmektedir. Evet, yiyim ve giyim bakımından darlığı düşmenin güçlü. ünü anlıyoruz; istediğini bulsmamak ve bulduğu değersiz Des- nelere avuç dalusu pars vermek hoş bir durum sayılamaz. Key- Hince doyamamak, zevkince giyinememek, çalıştığı nisbette ka. #anamamak, hakkettiğı rahata kavuşamamak medeni İnsan için hem eziyettir, hem de bezdirici bir vaziyettir. Bunun biraz daha kötüsü o şartlar içinde ayrıca harbetmek, harp felâketlerine de katlanmaktır. Fakat daha fenası, en fenası şudur: Harp edip İs- tilâya uğramak, elindekini kuptırmak, aç kalmak, bütün bunlar yetmiyormuş gibi ayrıca yabancı boyunduruğu altına girmek! Avrupanın, bugün gözümüzün önüne serdiği sürek avı tablosu. da bu acıkl: ornekierin hepsinden vardır, zağarlara ve kopoyla- ra kadar! Bizim derdimiz ise yalnız maddi ihtiyaçlarla ilişiği olan bir yarı darlıktan başka nedir? İşte anlattığım sebeplerden dolayıdır ki, yarınki bayramımı, zın, milli hâkimiyet ve istiklâ! şenliğimizin paha biçilmez değe- rini bir an unutmamalı, dünyadaki birçok yerlerden ve bütün aylarda büyük ölçüde bir taarruz za girişmelerini pekaz muhtemel görüyorlar. Bu mahfillerin fikrin ce, Birleşik Amerika böyle bir hareket için hazır değildir. Asr Devamı Sa. 2Sü.7 Avrupadan daha rabs1, daha şerefli olan yurdumuzun maddi ve mânevi nimetlerini öpüp başımıza koymalıyız. Yeni filiz sürmüş. lerinden başlıyarak asırlar görmüş en saltanatlılarına kadar bul- duğunu tarpanlayan bir harp kasırgası ortasında, sağlam kalmiş kendi gürbüz çınarımızın gölgesine sığınarak bu bayramı kutlu. lamak ne bahtiyarlık!