1 Nisan 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

18 inci yılsayı: 6329 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhurıyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fasmı 24299 24290 NODEL Yegâııe MODA MECMUAMIZ olan çıktb M O D E L ' i n İlkbahar sayısı en yenl mevsim modellerile dolu ol^dk MÜVEZZİLERDEN Fiaü her yerde (25 ft^ 1 Çarşamba I Nisan 1942 Bugün, kurtuluş savaşmda kazandığımız ikinci büyük muzafferiyetin 21 inci yıldönümünü kutluyoruz Hindistaıı ]\e olacak? ğer 380 miljon nüfuslu bu büjuk memleketin çokluklarına dajanan iıç beş aklı başında adam çıkarak vatanlaruım nıukadderatına istikamet verecek bir karakter celâdeti gosterebilirlerse Hindistan pek kolaylıkla hürrijet ve istiklâline kavuşabilecektir. Ajni ezelî ve ebedî dustuı önündeyiz: Hürriyet verilmez, alınır! İngiliz barb kabinesi azasından eski Moskova bu\uk elçisi Sir Slafford Cripps in Hindistana gotürduğü teklifleri öğrendik. Hindistana bu harbin bitmesini miiteakıb bir dominjon idaresi vermek isti\en bu tekliuere karşı eski lider meşhur Gandi bunları vadeli bir çek olarak telâkki etmistir. İngiltere geçen Umumî Harb esnasında dahi Hindistana buna benzer \aidlerde bulunmuş olduğu içia bu defaki teklifler Hind kamojunda biraz sabıkalı gibi telâkki olunmaktan kurtulamamak tehlikesini beraberlerinde taşı\aıak ortaya çıkraış bulunuyorlar. İngilterenin Hindistan için bu defaki tekliflerinin ciddî olduğunda şüphe j oktur. Belki geçen Umumî Harb esnasındaki vaidleri de ciddî idi. Hindistanın muhtar ve>a müstakil toplu bir idarej e kavuşturulmasında esasen dahilî zorlııklar vardır. İngiltereye vaidlerini tutturamıjan sebeblerin büyücek bir kısmı da bu zorluklardan ileri geldiğini kabul etmek lâzımdır. ingiltere, verilecek >eni bir idare ile ayni zamanda Hindistanın kargaşaüklara uğramamasını da teminat altına almak istiyor. Aksi takdirde doğurabileceği neticeler itibarile Hindistanın altı üstüne gelebilir, ve o zaman yeni idare İngiltereye büjuk bir gaile teşkil ettiği halde binnefis Hindistan için de hayırsız ve felâketli bir iş olabilir. Ikinci InönüZaf erimiz "Ankara sakindir,, Ticaret Vekîli, iaşe durumuna dair geıtiş izahat verdi ı PARTİ GRUPUN Başvekilin beyanatı Umumî Heyetçe tasvib edildi Ankara 31 (a.a.) CJÎ.P. Meclis Gnıpu umuml heyeti bugün saat 15 te reis vekili Trabzon meb'usu Hasan Sakanın reisliğinde toplandı. Celsenin açılmasını müteakıb kürsüye gelen Ticaret Vekili Mümtaz Ökmen, memleketin bugünkü iaşe durumuna muteallik İktısadî ve ticarî meseleler hakkmda umumî heyete mufassal izahat verdi. Bu İzahatm ihtiva ettiği muhtelif mevzular üzerinde söz alan hatiblerden ba(Arkası sahife 3 sütun 2 de) İsviçre gazeteleri vaziyetimizi dikkat ve hararetle mütalea ediyorlar BU HARBİN TARİHİ YAZILIRKEN Başvekil Dr. Refik Saydam Ticaret Vekili Mümtaz Ökmen f Müttefikİer m tebtiğiZi İnönii zaferlerinin en büyük kahramanı İsmet İnönü Bu gun, aziz Mlllî Şefimlz İsmet Inonünun, Inonünde, «milletin makus talihinı yendiği» kut I lu gunun yıldönümüdur. Bu makus talih, Mondros müiarekesınin imzalandığı 30 birinclteşrın 1918 denberi devam ediyordu. 13 ıkincıteşrin 1918 de duşman donanması İstanbul limaruna demirlemiştl; 15 mayıs 1919 da Izmir, 16 mart 1920 de İstanbul, 8 temmuz 1920 de Bursa, 25 temmuz 1920 de Edirne işgal edilmişti. 10 ağustos 1920 de, Şimdi barb içinde ve ateş Hindistanın Padişahın murahhasları Sevr paçavrasısaçaklanna sıçramak tehlikesini gostcı nı imzalamışlardı. Gerçi arada, 29 eylul diği bir sırada İngiltere Hindlilerin kalblerini kazanmak ve onların kendilerile işbirliği japmalannı temin etmek için nasıl hareket etmelijdi? Onun nasıl hareket etmek gerektiği kararını almış olduğunu işte Sir Stafford Cripps'in Hindistana gotürduğü tekliflerde gorüyonız: Gene harb sonuna talik olunan bir hıirriyet ve istiklâl. Hindliler müstakbel anayasalarının csaslarını kendileri hazırlıjacaklar. İngiltere tac ve tahtına bağlı Ankara 31 (Telefonla) Bomba hâkalmakta devam edecek olan bu domindisesi suçlularının muhakemesi yarın yon idaresi harbden sonra Hindistanda (bugün) saat 9,30 da Ankara ağırceza toplanarak bir kurucular meclisi taramahkemesinde yapılacaktır. Mahkemeye fından tayin ve tespit olunacaktır. ve pek mahdud kimselerle sadece gazeteeğer Hindistan umumî heyetile bir bütün cıler kabul olunacaktır. Dinleyiciler ve teskil etmek neticesine varamazsa hususî alâkadarlar için yerler tespit edilmiş ve vaziyetlerini muhafaza etmek istiyecek davetıyeler dağıtılmıştır. camiaların bu hallerine itiraz olunamıyacak ve herhalde Hindistanda azlıklan s haklarına kemalile riayet edilecektir. • H ' Görülüj or ki İngiltere meseleyi gene Ankara 31 (Telefonla) Hazinenin ciddî, ve hatta şimdiki oliım kalım harbi içinde lüzumundan fazla bile gorulebile kefaleti altında çıkanlan 50 müyon liracek surette ciddî tutmusrur. Biz İngilte lık tasarruf bonosu halkımızın gosterdiği renin ne geçen defaki vaidlerile, ne bu büyuk rağbet sayesinde pek kısa bır zadefaki tekliflerile Hindistanı oyalanıak. rr.anda tamamen satılmış ve bu husus«ldatmak ve atlatmak istediğini asla taki talebleri devam etmekte olduzannetmeyiz. Fakat şekil itibarile teklif ğundan bu talebleri karşılamak için yelerin Hindistanda (atnıin etmej ici tesir niden 25 milyon liralık tasarruf bonosu ler yapmasından korkmağa j e r olduçu ihracı muvafık gorülmüştür. Ankarada Atatürk bulvarında patlıyan Dığer taraftan bankalar kanunu munu da saklamayız. İngiltere Hindistanın bomba ile beraber parçalanarak ölen cıbince tesisi lâzım gelen mevduatın kalbini kazanmak için tasavvur ettiği Erenkoyünde, Bostancı caddesinde oÖmer Tokat dominyon idaresinin hiç olmazsa en munzam karsılığı 1941 senesinden itiba turan Dllberin evlâdbğı 13 yaslarında ren yüzde 15 olarak tesbit edilmişti. esaslı maddelerinde bir kabataslağını Hatıce, evden bir mlktar eşya çalmış, şimdiden icra mevkiine koyraak dirayet Hali hazırdaki şartlar dolayısile bu kar geceleyin de köşkün alt katına petrolşılığın daha yüksek bir hadde çıkanlve basiretini göstermeliydi. Meselâ Hinlu kâğıdlar koyup tutuşturarak köşkten distanın istikbalini hazırlamakla bera masına karar verilmiş, nispet yüzde 20 kaçmıştır olarak tespit edılmiştir. Bu husustaki ber simdiden Hind islerinde söz sahibi Yangına derhal yetişen Erenköy İtlâyiha alâkah encümenlerden geçerek olacak bir icra komitesi teskili gibi bir faiyesi tarafuıdan petrollu koğıdlar köşMeclıs ruznamesine ahndı. şekil ve suretle. Bbyle müspet bir baskü tutuşturmadan ateş sondürülmüş ve langic Hindistanda İngiltere lehine ve yapılan tahkikat sonunda hizmetçi kıMaarifte terfiler İngilizlerle işbirliği hesabma derin tesirzın bu işi yaptığı anlaşıldığından HatiAnkara 31 (Telefonla) Necmeddin ce yakalanmıstır. Kızın kbşkten çaldığı ler icra edebilir, istikbal için teminat olnakla beraber hal için de kolavlastırıcı Boran Maarif Vekâleti birinci sınıf mu eşyalar da polis tarafından sattığı yerfettışlığine, Hıkmet Türk başmüfettiş lerden geri ahnmış ve kuçük kundakçı YUNUS NADİ adliyeye teslim edilmiştir. lığe terfıan tayin edilmişlerdır. (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Yazan : Abidin Daver Milletin üzerine 1920 de Sarıkamış, 30 bırınciteşrin 1920 de Kars, geri alınmış; 7 ikincıteşrin 1920 de I Gumrü zaptedılerek 2 3 birincikânun 1920 gecesi Gumrü itilâfnamesi imzalanmış; boylece istiklâl Harbinın ve mil hıyetli Türk kaynakları, Türk siyasetinlî idarenın şark cephesinde kazandığı de Mihver lehinde bir değişme mevcud muvaffakiyetler yüzümuzü guldurmüştü olduğuna dair donen haberlerden en küamma, asıl büyuk tehlıke garbdan ge çuk bir hakikat zerresi bulunmadığını hyordu. Garb cephesinde ise, «makus ta temin ediyorlar. Türk kabinesinde bır lih> devam ediyordu. Nevyork 31 (a.a.) Sıyasi mahfillerde tebeddül de bahis mevzuu olamaz. Çün1921 yılı, kara talıhin dönmeğe ba^la kü Türkiyenin iç ve dış siyasetlerindeki Pasıfıkte bır harb mechsi kuruluşunun dığı senedir. Çünkü bu yılın onuncu gu istıkrar şu anda en başta gelen vazife Amerıkalar arası müdafaa komitesi top(Arkası sahife 3 sutun 4 te) lantısının ilk celseslne tesaduf ettiği (Arkası sahife 2 sütun 7 de) kaydolunmaktadır. Bu celseye iştirak eden General Marshall, Bırleşik Amerikanın en buyuk maksadınm yakmda yapılacak buyuk taarruz için kuvvetler toplamak olduğunu soylemiştir. «Ankara miihim bir mevki işgal edecektir Hiçbir tazyik veya faviz onu tarafsız siyasetinden Başka harb sahalaayıramamışlır) rındaki Avustralya Bern 31 (a.a.) Nasional Zeitung bürosu: Türkıye hakkında dolaşan telâşlı kuvvetleri vatanlaşayialara rağmen Ankarada sükunet vardır. Ve Turkıyeye karşı herhangi bir rına döndüler tehdidin mevcudiyeti reddedılıyor. Salâ razlarla karşılamyor Ruslarm Donezt'de Teklifte esaslı bir büyük bir taarruza değişiklik yapılmazsa geçtikleri haber veriliyor bütün plânın reddeÇin makamları Tunguda dilmesi ihtimali var Alman haflarının arkasına paraşütçüler indirüdi örfî îdare ilân etti Hindistanda buhran Amerika Almanyada alâmetleri taarruz için ilkbahar için Cripps'in teklifleri, hazırlanıyor kongrede şiddetli itihazırük Bomba muhakemesi büyük rağbeti 25 milyon liralık daha tasarrnf bonosu çıkarıhyor Bu sabah 9,30 da, Ankara Ağırceza mahkemesinde görülmeğe başlıyacak 13 yaşında bir hizmetçi kız Hem eşya çaldıhem de eve ateş vererek kaçtı Yeni Orta Elçilerimiz Şimal Buz denizinde bir gemi kafilesi Almanların taarruzuna ıığradı, dört vapur batırıldı Mehmed Ali Alhan Vaşingtona, Numan Tahir Seymen Kahireye tayin edildiler r Berlin 31 (a.a.) Alman umuml karargâhmın tebliğinde ezcumle denıliyor ki: Donetz havzasında ve merkez kesiminde Sovyet taarruzları püskurtülmüştür. 24 tank isabetler almıştır. Cephenin muhtelif kesimlerinde Alman taarruz hareketlen muvaffakıyetle devam ediyor. Alman hava kuvvetleri Sıvastopol tayTungu kesiminde vaziyet düzeldi yare fabrıkasıru ve Kerç berzahındaki Çungkmg 31 (a.a ) Rojter ajansına lıman tesislerini tesirli surette bombagelen bır habere gore Tungu kesiminde lamıştır. Birçok Sovyet tayyaresi ve vaziyet iyileşmıştır. Çin takviye kıt'aları buyük miktarda muteharrik malzetne Tungu'nun şark kısmında bulunan Çm tahrib edilmiştir. Mourmansk limaru kuvvetlerıle irtibat tesis etmişlerdir. bombalanmıştır. 23 mart ile 30 mart Japonlar ve Birmanyalılar bir araa 183 Sovyet tankı tahrib edilmişşehre hücum ettiler tiı. Sir Cripps Yeni Delhi 31 (a.a.) Birmanyadaki Murmansk sularrnda seyerden bir d ü ş . İngiliz kuvvetleri umumî karargâhmın Yeni Delhi 31 (a.a.) Cripps, Hind man gemi kafilesi Alman denizaltıian tebliği: halkına radyoda söylediği bir nutukta tarafından tekrar taarruza uğramıştır. Japon ve Birmanlardan mürekkeb neşredilen teklifleri kısaca anlattıktan Topyekun 11.000 tonilâtoluk İki taşrt muazzam düsman kuvvetleri Tonbo neh sonra şöyle demiştir: batirıteuştır. Üçüncü bir taşıta bir torrini geçerek Schwedaung şehrine taarruz « Bu teklfller Britanya Harb Ka pil İsabet etmiş ve geminin kaybı çok etmişlerdir. binesi tarafından İtüfakla tasvib edil muhtemel bulunmuştur. Bir hava h ü Hind hudud taburu bu mevkiı kur miştir. Britanya hükumeti ve milleti, cumu esnasında diğer bir gemi hasara tarmak üzere yola çıkarılmıştır. Bunu Hind mılletinin her bakımdan kendi uğramıştır. takib eden muharebe neticesinde ingiliz lerinin Büyük Brltanyadaki ana yasa Almanlar büyük hazırlık yapıyorlar kıt'alan hepsi de Birmanyalı olmak ü ları ve büyük dominyonların anayasaAnkara 31 (Radyo gazetesi) Yabanzere 300 askeri öldürmüşler ve 70 esir ları kadar hür bir anayasaya maîik cı kaynaklardan alman haberlere göra almışlardır. Buna rağmen duşman kuv bulunmaları arzusundadır. Bu kartfcik şark cephesinde Alman hatlarının gerivetleri Schwedaung'de yol barajlannı zamanlarda derhal yeni bir anayasa sınde büyük hazırlıklar yapılmaktadır. yapamayız. Bu İş, alelâcele yapılamı Bilhassa geniş ölçüde hava hareketi göidame etmeğe muvaffak olmuşlardır. y'acak kadar önemlidir. Bu tekliflerin rülmektedir. Avustralya 2 haftaya kadar dayandığı prensip, yeni anayasanın bıztaarruz bekliyor Harkof cephesinde Ruslann zat Hind milleti tarafından seçilecek taarruzu Melbourne 31 (a.a.) Avustralya hükumeti Japonların iki hafta zarfında A mümessiller tarafından hazırlanmasıBükreş 31 (a.a.) ' Harkof bölgesinvustralya kıt'asma kar^ı taarruza geçe dır.» de birkaç günlük bir sükunetten sonra ceklerini tahmin etmektedir. Hindistan müdafaasınm düny9 mü Sovyet zırhlı kuvvetleri, şimal, cenub (Arkası sahife 3, sütun 3 te) (Arkası sahife 3 sütun Z de) (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Berlin Filarmonik Orkestrası ikinci konserini dün gece verdi Ankara 31 (a.a.) Vaşington büyuk elçıhğı refakatinde birinci smıf orta elçı clarak vazıfe ıfasma memur edümış bulunan Kahıre elçisi Mehmed Alı Alhandan açüan Kahıre orta elçılığıne Harıcıye Vekıllığı umumi kâtıblik muavım Numan Tahir Seymenin ve Cıdde orta elçılığıne Cenevre başkonsolosu Nızameddın Ayaslınm tayinleri yuksek tasöıkten çıkmıştır. İnkılâb tarihi enstitüsüne dair kanun lâyihası Solda Berlin Filâruıonik orkestrası dün aksam Profesrir Hans Von Benda idaresinde sağda Profesör Türk nıatbuat mensublan arasında Berlin Filarmonik Orkestrası heyeti dun sabah Ankaradan şehrimize avdet etmiş ve dun gece Fransız Tiyatrosunda ilk konserini vermiştir. Tıyatroda hiç boş yer kalmamış, güzide bir sanıı kutlesı, Alman san'atkârlarının konserini zevk ve alâka ile taklb etmişlerdir. Sanatkârlar, dakikalarca alkı§lanxaıjtır. urkestra heyeti, bugün saat beşte gene Fransız Tiyatrosunda ikinci bir krnser verecektir. Orkestra şefi profesbr Hans Von Benda dun aksam gazetecilerle gdruşmuş ve Türkıyede gordukleri geniş olçudekı alâkadan ve misafırpervsrlıkten dolayı çok mütehassis olduğunu söylemiştır. konserini verirken, ya#an yeni Amer&ao kruTa*örlerinden M4 Ankara 31 (Telefonla) Ankara Dıl, Tarıh Coğraya Fakultesine bağlı bir Berlin 31 (a.a.) Askerî bir mem inkılâb tarihi enstitüsü kurulmasına bndan bıldirıliyor: dair kanun lâyihası alâkalı encümenlerBır duşman kafilesi Barentz deni den geçerek Meclis ruznamesine almdı zinde Alman muharebe tayyareıerinin, Enstıtu bır ılmî danışma ve yönetim ku(Arkaa sahife 3 sutun 3 Xc) ruiu olacaktır, Profesör, İstanbulun tabiî güzelliğine ve Ankaranın modern bır şehır oluşuna dıkkatle işaret etmiş, Türkıyede san'at zevkinin çok ilerlemiş olduğunu ve mat buatın kendılenne karşı gosterdiği yüksek alâkaya teşekkur ederek cunıar^esi gunüne kadar burada kalacağrnı ve Turk teüiik edeceğini bildınniştis,