19 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

2 19 Msrt 1942 = Şark cephesinde =^ GÖRDÜKLERİM 5 1 11 * ÜNÜN Topane cinayeti MEVZUU HEM I NALINA MIHINA Helvacı Mehmedi öldüren genc 13,5 seaıe hapse mahBu daireye bağlı bölükler, muharebe kum oldu hatlarının en üerilerîne kadar sokularak Tophane ile Galata arasında. Necatigeçende bir hareket ve hâdiseleri derhal filmlerle bey caddesindeki dükkânda boğarak ölgece helvacı Mehmedi elle dürmekten ve çekmecedeki 118 lirayı tesbit ediyorlar çalmaktan maznun Vehbi adlı genc, dün İstanbul birinci Ağırceza mahkemesinde her iki suçtan dolayı on üç sene. altı ay Yazan: Eraekli General N Alman ordularının propaganda teşkilâtı Almanyamn b ü yük ümidler bağladığı denizaltı h a r binde k a ç denizaltı kullandığı, daima merakla sorulup a Almanların kaç denizaltısı var Vaktile hazırlanmamak yüzünden şte size dikkate değer iki haber: 1. Amerika Ticaret Müsteşan Taylor, tatbikı kararlaştırılan harb imalâh plânını tamamlamak için 6 milyon işçinin daha Amerikan silâh fabrikalarında çalışması lâzım geldiğini söylemiştir. 2. Amerikada, bazı maddelerin iınalinde yapılan tasarruflar yüzünden tekrar birçok amele işsiı kalmış ve işsizlerin sayısı dört milyonu geçmiştir. Bunlara hükumetçe yardım edilmektedir. H. Emir Erkilet Berlinde Nazır Göbbels"in malum vt meşhur Propaganda Nezareti vardır Fakat benim ziyaret ettiğim Propaganda Dairesi Berlin Harbiye Nezareti Dinasında, umum başkumandanlığa bağlı yepyeni ve pek mükemmel bir sakerî kurmay teşekkülüdür. Bu harbde türeyen bu daire, şimdi pek kısa olarak anlatacağımdan da çıkacağı veçhile, Alman teşkilâtçılığının, Alman çalışma kudret ve disipiininin bir nümunesi sayılabillr. Şefi bir kurmay yarbay olan bu dalrenin de'ruhde olunan işlere göre birkaç şubeye ve şubelerin de birkaç kısma ayrıldıklarını yazmak fazladır. Her Alman dairesi gibi bu propaganda teçekkülünün de, mensublarmm zatî İşleri, tayin ve nakilleri, ayrıca dairenin bütçesi ve umumî ihtiyaclan gibi muamelelerle meşgul olan bir merkez şubesi vardır. Gerek dairede bulunan ve gerek ona bağlı olarak çalışan subay sayısının yüksekliği hakkmda okuyucularm bir fikir edinmeleri için yalnız Bansür şubesinde çaîışanların 500 kişi olduğunu söylemek kifayet eder. Onun için merkez şubesinin işi geniştir. zılar veya yazı motifleri gönderir. Bu şubenin çıkardığı eserler ekseriyetle a î keridir. Alman gündelik siyasî gazeteierine gönderilecek askeri politika yazılarile mevzularıru ekseriya üçüncü şube yayar. Kezalik Alman sivil basımnın muhtelif muharebe meseleleri hakkında kullanacağı ağzı tayin hususunda Propaganda Nezaretine gönderilecek taümatlar da üçüncü şubeden çıkar. Her günkü Alman umumî karargâhımn resmî tebliği de bu şubeden çıkar. ağır hapse, maktulün karısına sekiz yüz lira ölüaı tazminatı ödemeğe marıkum olmuştur. Vehbi, önce boğmaktan on sekiz, çalmaktan üç sene hapse mahkum edilmlş. ancak Mehmedin o gece Vehbiye tecavüz teşebbüsünde bulunduğu ve ciiğer taraftan paranın miktan az oldu: ğu noktalanndan, yekunu yirmi b r sene tutan ceza, on üç sene altı aya lndirilmiştir. Vehbinin. babasına aid bir miras meselesinden dolayı Mehmedi öldürmeği tasarladığı, bu maksadla evvelden dükkâne saklandığı yolur.da. ölenin varisi tirafmdan ileri sürülen iddia, varid görülmemişrir. raştınlan bir mesele olmuştur. Almanya, pek tabiî olarak bu mühim askerî sırrı ifşaya yanaşmadığı gibi resmî tebliğlerinde, İngilizler ve İtalyanlann aksine olarak kaybettiği denizaltılarından da bahsetmemektedir. Daha geçen yıl bu tarihlerde, Almanyamn 600, hatta 1000 denizaltı yaptığı ileri sürülmüştü. Fakat bunlar, tahminlerden ibaretti. Şimdi, Alman denizalülarının sayısı hakkmda, bir İngiHz resmi tebliği bir ipucu vennişür ki aşağıda ondan bahsedeceğiz. l Abidin Daver Harb başladıktan sonra, geçen seferki denizaltı harbinden ders almış olan Almanyanm, o zamanki gibi geç kalmamak için, hemen bir çok denizaltı gemisini birden inşaya başladığı muhakkaktır. Filvaki, Almanlar, 1917 senesinde, ellerinde bir misli daha denizaltı gemisi bulunsaydı harbi kazanacaklardı. Bunu bildikleri için bu defa hemen seri halinde gemi yapmag3 başlamışlardır. Almanların bu seri halindeki mşaat sayesinde günde bir gemi yaptıkları söy^endi; fakat, bu rivayetlerln sıhhatini kontrol etmeğe imkân yoktur. Alman tersane ve tezgâhlarınm nekadar denizaltı yaptıklarmı, doğru olarak ancak harbden sonra öğrenebileceğiz. Yalnız yukarıda söylediğimiz gibi fcir kaç gün evvel neşredilen İngiliz Amirallığınm bir tebliği, bize bir ipucu vermiştir. Bu tebliğe göre, 3 ikincikânun 1942 tarihli İngiliz resmî tebliğinde, Atlantikte, şiddetli bir mücadeleden sonra batınldığı bildirilmiş olan Alman denizaltı gemileri U 131, U 434 ve y 594 tür. Bunların mürettebatından 106 kişisi esir edilmiştir. Demek ki Almanların 594 numaralı denizaltısı vardır. Bu rakamın karşısmda halli lâzım gelen mesele şudur: Acaba Almanlar, hakikaten 594 denizaltı yaptılar mı, yoksa bu gemilere atlıyarak mı numara verdiler? Geçen harbde ve bu harbin başında Almanlar, denizaltı gemilerine muntazaman numara vermişlerdir. Bu bakımdan U 594, Almanların 594 üncü denizaltısı demektir. Meğer ki düşmanı aldatmak ve şaşırtmak için, gemilerine kasden atlıyarak numara vermiş, yani daha az gemi yapmış; fakat bunlan daha yüksek numaralamış olsunlar. Bu da mümkün olmakla beraber, elimizde böyle olduğuna dair bir delil yoktur. ' Yazan: Geçen harbde: Almanya, 191418 harbine U 3 *en U 18 e kadar numara taşıyan ve pecrol yakan 16 gemi ve Dizel motöriü 26 denizaltı ile girmişti. Bunlar da U 19 dan U 45 e kadar numara taşıyorlardı. Yalnız U 42 bir Fiat denizaltısı olup bu fabrikaya ısmarlanmış, fakat teslim edilmemişti. Demek ki 1914 ağustosunda harb patladığı zaman, Almanyamn elinde 42 denizaltı gemisi vardı. Bunların petrol yakanları kusurlu gemilerdi. Almanya harb içinde, denizaltı gemilerinin büyük işler görebileceğini anlamış ve tezgâhlarında başka devletler hesabına yapılan 6 denizaltı gemisine el koyduğu gibi yeni gemiler de yapmağa başlamıştı. Alman tersanelerinin harb İçinde, kızağa koydukları ve bir kısmını ikmal ettikleri halde, bir kısmmı da mütarekeye kadar bitiremedikleri denizaltılar 768 tanedir. O zamanki Alman denizahılan tiplerine göre, U, U B, U C ve U F markalarını taşıyorlardı. Bu denizaltı gemllerinden 340 tanesi, 1917 birincikânunund» tezgâha konulmuştu. f Dördüncü şubede, hemen her Avrupd dilile ve türkçe, arabca ve japonca gıb: Fakültesi binası birkaç Asya ve hatta Afrika dillerinie Vali ve Belediye reisi doktor Lutfl basılmş gördüğüm kitab, broşür, mecKırdar, Parti CJenel Sekreteri doktor mua ve gazete kalabahğına şaştım. LeFıkri Tüzer, İmar müdür muavinl İbrahistan, Norveç, Belçika, Holanda, Franhim dün, yanan Zeyneb Hanun konağısa vesair Alman yıldırım seferleri nakrun yerini gezmişler, yeni yapılacak fakmda almanca ve muhtelif dillerde külte binalarUe, Halk Partisi tarafından muhtelif kitablar bu şubece hazırlanainşa ettirilecek talebe yurdu binasının "rak bastırılmıştır. Bu şube, muhtelif yerlerini tetkik etmişlerdir. Binalar. Ücephelerde veya dahilde bulunan Alr.iversite mahallesinin ileride alacağı vaman ordularının ihtiyacları için de birziyete uygun gelecek şekilde inşa ettlçok istifadeli veya eğlenceli gazeteler rilecektir. çıkarmaktadır. Bunların arasındı çok güzel ve şık mizah gazeteleri bile varBozuk ekmekler Merkez şubesinden sonra, dünyanın dır. Belediye müfettişleri tarafından, muhher tarafından harble ilgili her nevi Dairenin beşincl şubesi sansürdür. telif semtlerdeki fınnlarda yapılan tefmalumat celbeden ikinci şube gelir. Bu Yukarıda yazdığım veçhile bu şubenin tişlerde, bozuk ekmek çıkardığı görülen şubenin kürenin beş kıt'asının ehem memleketin muhtelif semt ve cihetle 25 fmncıya yüdırım cezası verilmiştlr. miyetli yerlerinde doğrudan doğruya rindeki sansür işlerini döndürınek İçin Belediye, askeri fınnda yeni bir ekmek veya bilvasıta adamları vardır. Bunlar 500 zabiti varmış. çeşnisi tecrübesl yaptırmıştır. Nümunedünyanın her tarafmda neler oluyoısa Askerî Propaganda Dairesi propagan ler kimyahaneye gönderilmiştir. bunu hemen ve derhal Propaganda Da danm yalnız merkezi işlerini İdare İçinUnu, bakkallar dağıtacak iresine bildirirler. Öyle ki bu şub?mn dir. Halbuki cephelerde harbeden her çahştığı odalann birisinde Rormadan ordunun bir propaganda bölüğü vardır Halka haftanın muayyen günlerinde doğrudan doğruya telgraf almakta olan ki bunlar da İdare ve teknik umur ci yapılan ekmek istihkakı mukabili un tevyepyeni bir telgraf makinesini çahjir hetlerile Propaganda Dairesine bağlı ziatımn fırınlarda muntazam bir şekilde ken gördüm. dırlar. Bölük komutanları ordu komu yapılamadıgı görüldügünden teraiatın Yukarıda yazdığımız gibi dünyanın ve tanlık otağmda bulunarak hem bölü bakkallar vasıtasile yapılması mukarrer. bil'..assa Almanyamn her tarafından ve ğü ve hem de ordu propaganda İşlerini dir. Yalnız halka ekmeklik un değil, hafayni zamanda Almanyamn içinden ve döndürürler. Bu bölük kumandanı or tada bir gün hamur işleri imaline tam Işal altmda bulunan yerîerden malu du dahilinde ve orduya mahşus bir de manasile yarayabilecek beyaz birinci kamat alan bu şube elde ettiği haberle gazete neşreder. Bunun yazarian ekse l'te un verilmesi münasib görillmüştür. rin kopyelerini dakikası dakikasına diğer riya erbaşlarla erlerdir. Onun İçin ordu Bu şeklin tatbikma geçildiği takdirde şubeye devreder. Hs'cerler bu üçüncü gazetesi ordunun bilhassa erbaş ve e r un tevzistı muayyen bakkallara inhisar ıeri tarafından sevile sevüe okunur. ş.'.bede sür'atle tasnif, tertib ve almanettirilecek \e gene ekmek fişlerl mukaC3ya tercüme edilerek hemen çoğaltıljr Propaganda bölüğü ekseriya ordunun bilinde halk un alabilecektir. vs alâkadar yerlere sevkolunur. O su harbeden kıt'aları arasına o suretle retle ki, meselâ bir memleketin sabah tevzi olunur ki muharebenin blılıassa Nakil vasıtalarma yapılacak guzs'ıekrinde çıkan ehemmiyetli yazı bütün şiddetli safhaları, bilfiil muhazam ların tercümelerile o memleket resmî rebenin devamı esnasında filma veya Nakil vasıtalarında fiat uygunlugunu Bjansının mahalline dair vwdiği haber fıtrgtafa çekilebilsin. Propaganda böleri, Alman başkumandanlığmın Benın lükleıi harbin başmdan şimdiye kadar trmin etmek üzere, Belediycde teşekkül deki Propaganda Dairesinde, en g^ç muhtelif cephe ve muharebelerie mev eden bir komisyon çalışmalara başlaöğleye kadar tercüme ve tasnif edil cudiarmın yüzde 20 nisbetinde telefat mıştır. Tanzim edilecek yeni tarifeler miş, çoğaltılarak İcab eden yerleıe vermişlerdir ki pek ehemmiyetlidir. De 1 nisandan itibaren tatbik edilecektir. sevkolunmuş ve asıllarile müteaddid mek cluyor ki piyade, istihkâm ve tank D §er taraftan otobüsçüler, Belediyeye îhtiyat kopyeleri dos>alanmış bulur kıt'alsn muharebe ederken bunlara me müracaat ederek bilet ücretlerine zam gunuz. Bunların ne suretle mükemmel mur edilen ordu propaganda bölüğünün yapılmasını istem'slerdir. Otobüsçülerin ve seri, fakat tam bir sükunet ve ses> er vc erbaşîarı da film çevirirler ve bu teklıfi de tetkik edilmektedir. Bİzükle yapıldığını gözümle gördüm. Bir vak'aları en ön hatlarda tesbit ederler. Cezrî kararlar odada çalışan müteaddid adamlardan Sonra bunlarda gramofon alma aîetleri Millî korunma kanununun verdiği sabirinin iş ve vazife dışında gevezelik de vardır. Her hangi bir muharebe hâetmesl, hikâye anlatması, lüzum ve öl disesi olur olmaz, derhal ve» vak'anın lâhiyetlere dayanarak, Bölşe İaşe müçüden fazla yüksek bir sesle konuş r.kıbınde o hâdisenin içinde bu'unan dürlüjü. yüksek fiatla satış yaptığı tesınası ve diğerlerini taciz etmesi Alman larla hâdiseyi yapanlara suailer tevcih pit olunan her hangi bir ticarethanenin yada mümkün değil gibidir. Evvelâ aile edilerek onlar söyletilir ve söyledikleri cürmü meşhud yapıldıktan sonra sahiterblyesinin verdiği saygı ve sonra da derhal plâğa almır. Bunun İçin propa bini Müddeiumumiliğe teslim etmekle vazife duygu ve disiplini buna mâri gînda bölükleri pek bol ve ços ente beraber ticarethanede bulunan ve ihtldlr. Kalemlerde kahve içnek. su ge resan aletlerle teçhiz edilmişlerdır. kâr mevzuu olan malları normal fiatla tirtmek vesaire de yoktur. Mazbut usulsattınp bedelini bankaya yatırmağa Propaganda Dairesinde bir salon var başlamıştır. lerin hüküm sürdüğü iş odalarında bittabi saniyenin bile kıymet ve ehem dır ki bunda propaganda bölüklerırin Fırıncıların şikâyeti miyeti vardır. Bu gibi bürolarda iş. teçhiz edildikleri alet ve makvnpierin birer nümunesi vardır. Burada en ziyatnuntazam ve mazbut görüleceği gioi Bir müddettenberi devam eden esnaf de dikkatimi celbeden 45 kilometre me cemıyst'.eri kongreleri dün Fırmcılar ceelbet sür'atle başarılır. safeden fotograf veya film çeken dar miyeti konşresile sona ermiştir. FınncıPropaganda Dairesinin dördüncü bir bünlü foto aîetleri olmuştur. Bunlaria ların kongresinde bir çok fırıncı Toprak çubesi de matbu neşriyat yapar ki da Frar.sanın şimal sahillerjıden İr.glıteMahsulleri Ofisinin bugünkü tevzi şekirenin asıl propaganda şubesi bu olsa rcr.in Kale boğazındaki cenuh ?ahl"lelinden şikâyet etmiş, zarar ettiklerini gerektir. Bu şubenin, gerek dahil için ririn boydan boya çekümiş fotografve gerek Avrupanın ve dünyanın her larmı gördüm ki guya 10 mît'e rr.esa ilsri sürmüştür. semti için yapacağı basıları idare ede feden alınmış gibi fevkalâde t?fsı!âf.lı Bir vatandaşın ricası cek muhtelif kısımları vardır. Şubenin ve nettiler. Bu dürbünlü foto ve film 1941 yılı ilkteşrinin onuncu cuma güvazifesi askeri sahada hem Almanlara, çekıııe aîetleri bilhassa muHqn>beleri hem de yabancılara Alman propagan uzsktan çekmekte faydaları büjüktür. nü Paşabahçede Ahmedin kahvesinde dası yaymak olduğu için dahile ve ha Kezalik çok yükseklerdsa hava foto bir hâdise olmuştu. O hâdiseden dolayı rice ırahsus almanca ve her lisanda ları almakta da kullanılır'nr. Her bir beş avdır mahpusum. Hâdisenin cerepek çok kitab, broşjr, mecmua ve ga ordu propaçanda bölüğünün malzeme yanı esnasında kahvede üç vatandaş zete basar, bastırır ve Almanya ile dış sinin kıymeti 2 milyon rrark tutuyor vardı. Kendilerinin isimlerini ve adresm»mleket]erdeki almanca gazetelere ya muş. Propaganda Dairesinin bir yılhk lerini bilmiyorum. Bu vatandaşlann insaniyet namına Cezaevi müdürü elüe masarifi, maaşlar haric, 15 milyon marbana bildirmslerini rica ederim. f*l Bundan evvelki yazılar 11, 12, <Ö çıkıvormuş . 14. 15. 17. 18 21, 22, 26, 27. 28 ikuıciİs:anbııl Cezaevinde Zeki Berkkan teşrn ve 1. 4. 5, 8. 10. 12. 13. 17, 18, Ordu propaganda bölüklerinin seyyar 22. 25. 27. 29 birinc.kânun, 3, 6, 8, 10, sınemaları da olduğundan ordu merI J e r düşmüş kadının bir hikâyesi 13, 16. 18, 21, 25, 27, 30 ikincikânun, 5, kezlerile ön mevkilerde. tabiî rahat za* ^ vardır. m&niarda, işletilerek subay ve erler' eğ7, 12. 18, 20, 24. 27 şubat ve 3, 5, 6, 9 Bununki de onlardan biri, basit bir 11, 12, 14, 17 mart tarihli sayılarunızda lerîdirilir. hikâye. ç!':mıştır. H. E. ERKÎLET Şimdi küçük, eşyasız bir kira odasmSeneİerin... Asırların ihtişamını göigelenüyeceği, güzelliğini unutturamıyacağı... Aşkına benzer bulamıyacağı... En büyük rejisör C E C İ L B. DE M İ L L E ' i n yarattığı da, küçük gaz lâmbasımn taşırdığı sarı kirli bir ışık altında o da bunu düşünüyor. Kırk beş yaşında bulunmasma rağmen çektiği sonsuz acılar, yaşadiğı sefaha'.li hayat, hele yıllar geçtikçe yüreğinde tortulaşan evlâd hasreti kendisini o kadar yıpratmış ki, yaşından çok daha fazla görünüyor. Kocası Salimle bu kadm daha on dört yaşında bir çocukken evlenmişti. Yirmi yıl onunla her yerj dolaştı. hprkesin gıbta ve hasedini uyandıracak bahtiyar bir ömür sürdüler. On altı yaşındayken ll'r defa anne oldu. Bu küçücük kadının, çocr.Şuiu. alışmamış, beceriksiz ellerîe öyle bir sarıp sarmalayışı, yatırıp kaldırışı, onunla öyle bir meşgul olusu vardı ki, Salim çok zamanlar bu işlerle uğraşırken s;örcI')V<e s=adett?T mestolur, karısını öpücüklere boğarak: < Küçük kadınım, senin bir anne Yeniden yapılacak Fen Almanların, en aa 520 denizaltı yapmış olmalan icab eder. Yalnız bir ihtimal uaha var ki o da tip tip yapılan ve nu Bir taraftan 6 milyon işçiye Oıtiyac maralanan gemilercen bazı serilerln ta varken öte taraftan 4 milyon işsiz amemamile ikmal edilmemiş olmasıdır. Me le bulunması ilk halaşta garib görünür. selâ büyük tip 50 gemiye sırasile 50 nu Fakat, otomobil yapılması yasak edimara verilmiş, fakat bunlar hepsi he lince otomobil fabrikalarmın amelesi nüz bitmeden onlarla beraber inşaj'a tayyare, tank, zırhlı otomobil ve kambaşlanmış ve onlardan büyük numara yon imalinde çalışarak iş bulabilirlerse almış küçük tip gemilerin hepsi bitmiş de, kadınlar için dudak. yanak, tımak olabiür. Böylece vaktile kızağa konu boyalan yapan bir fabrika durduğu zalurken numaralanmış olan gemilerin ba man, bunun işçileri, elbette tophaneler zıiarı henüz bitmemiş ve hizmete girme veya tersanelerde çalışamazlar. Böylece miş bulunabilir. bir taraftan harb sanayi fabrikalan 6 Bugün elimizdeki malumat şudur: Al milyonluk bir amele ordusuna muhtacmsnların 594 numarayı taşıyan denizaltı ken imalâtı tahdid veya menedilen bügemisi hizmete girmiş ve batmıştır. Eu tün süs ve lüks fabrikalarmın işçileri nun ikincikânunda en yeni gemi oldu acı'ita kalır. ğu da, yani ondan sonra hizmete girmiş Bu hal, Amerikanın harbi hiç düşüngemiler bulunmadığı da belli değildir. mediğini ve sulh istihsalinden harb İsBu bahiste mühim bir nokta daha var tihsaline geçmek için hiç hazırlanmaki o da, 591 e kadsr yapılan denizaltı dığını gösterir. Halbuki, Almanya, yılgemilerinden kâç tanesinin battığıdır. lardanberi, seferberlik ilân edilince. büBunu Almanlar gibi İngilizler de saklı tün sanayiini hemen harb için çahşmayor, Geçen harbin zayiatım ölcü olarak ğa hazır bir vaziyete sokmuştu. Fabrialırsak o zaman harbin 28 inci ayı so kalara harb zamanmda, ne yapacaklan nunda 43 denizaltı batmı«tı. Fakat bu esaslı tetkiklerden sonra bildirilnıişti. defaki şartlar büsbütün başkadır. ÇunHer fabrikanm sulh ve harb imalâtı kü geçen harbin ilk İki senesinde denizbirbirine yakın ve benzer şeyler olarak altı harbi mahdud gemilerle, pek mahönceden tayin ve tesbit edilmiştl. Bu dud sahada ve gene pek mahdud şekilde sayededir ki meselâ sulh zamanmda, yapılmıştı. Şiddetli denizaltı harbi 1917 lüks banyo malzemesi yapan bir fabrişubatmda başlamış ve o harbin ilk üç ka harb zamarunda, ordu içm seyyar yıhnda, yani 1917 yazına kadar denizmutfaklar veya alev saçan dhazlar yapaltılara karşı müessir silâhlar bulunamamıştı. Nitekim şiddetli denizaltı harbi tnağa başlamıştır. Almanlar, 1917 şubatmda şiddeth denizaltı harbine başladıklan zaman ellerinde 111 denizalüsı vardı. Harb biterken hizmette 343 denizaltı bulunuyordu. O vakte kadar 178 denizaltı batmış, 7 tanesi Bu U 594 ü Alman denizaltı gemileride bitaraf limanlara İltica ederek göz nîn sonuncusu sayarsak 1939 eyluîünden hapsine almmıştı. Mütarekede Almanyadan başka sularda bulunan üslerin tah 1942 basma kadar geçen 28 ay içinde liyesi sırasında 14 denizaltı tahrib edilmiş, böylece zayiat 199 olmuştu. Bunlar, harb gemilerinden başka, Almanların hesabına göre 10.694.843 tonu İngiliz gemisi olmak üzere 18,716,982 gay risafi tonluk ticaret gemisi batırmışlardır. İngiliz Lloyd'una göre ise, batırdıkları 100 tondan büyük ticaret gemileri 13,233,672 gajrisafi tonluk 5861 gemi dir. O harbde, Alman denizaltı gemıleri başkumandanı olan Amiral Andreas Michelsen'in eserine göre, hizmette bulunan denizalüları, denizde, üste, tamirde olmak üzere üçe ayırmak icab eder. Geçen harbde, Almanların hizmette en fazla denizaltı bulundurdukları ay 1917 birinciteşrinidir. O ay, hizmette 140 denizaltı vardı. Bunların 55 i denizde, 39 u üste, 46 sı tamirde İdi. Denizde e» fazla gemi bulundurdukları ay da 1917 haziranıdır; o ay hizmette 132 gemi vardı. Bunların 61 i denizde, 24 ü üste, 47 si tamirde idi. 1917 ikinciteşrininde ise hizmetteki 137 gemiden 30 tanesi denizde, 26 sı üste, 81 i tamirde idi ki bu ay tamirde en çok ve cephede en az gemi bulunan aydır. Yeni gemilerin hizmete girişi bakımuıdan bir tetkik yapıhrsa, şiddetli denizaitı harbi başlamadan bir kaç ay evvel, 1916 birincikânunu 15 gemi ile rökor teşkil eder. Şiddetli denizaltı harbi başladıktan sonra, en çok yeni gemi 1917 birinciteşrininde hizmete girmiştir ki 13 tanedir. En fazla denizaltı zayiatı, 1918 mayısında vukua gelmiştir ki 14 gemidir; 1917 eylulünde de 13 gemi batmıştır. Bütün bu malumatı hulâsa edersek Almanların, geçen harbde, şiddetli denizaltı harbine karar verdikten sonra, ayda en az 3, en çok 15 denizaltı yaptıklan görülür. Harbin son 22 ayında hizmete giren denizaltılar 172 tane olduğuna göre, her aya vasatî takriben 8 yeni gemi düşmektedir. Harb devam etmiş olsaydı, bu vasatî, daha ziyade artacaktı. Fakat zayiat vasatisinin de ayni suretle ertacağı tabiî idi. KONSERVATUAR Almanya, böylece kudretli sanayiini, başladıktan sonra geçen 21 ay içinde 130 bir gün içinde tamamile harb malzedenizaltı batmıştır. mesi imal edebilecek bir hale sokarken Bu defa denizaltı harbi daha fazla gemi ile başlamış ve denizaltılar büyük 41manya ile harbetmeğe hazırlanan Dcsür'atîe artmış olduğu gibi bunlara kar mokrasi memleketlerinde, bn işe harb şı kullanılan silâhlar ve muharebe usul başladıktan sonra teşebbüs edilnıiş, leri de tekâmül etmiştir. Bu bakımdan nzun ve kıymetli îamanlar kaybedildenizaltılarm da zayiatı, geçen harbin miştir. Şimdi Amerikada, bir taraftan ilk yıllarındakinden, hatta son aylarm 6 milyon ameleyc ihtiyac varken didakinden fazla olmak icab eder. Bunun ğer taraftan 4 milyondan fazla insanın !a beraber, kaç Alman denizaltısı battı işsiz kalarak devlet hazinesine yük olgını, doğru oforak ancak Alman amiral ması, işte, Demokrasi memleketlerinin «yumurta kapıya gelmeden hazırlanmalığı bilir. mak» hastalığının bir neticesidir. ABÎDtN DAVER A R K S İ N E M A S I N D A BU AKŞAM SENİN GİBİ BİR KADIN! Brigitfe HORNEY Joachim GOnSEHALK Seven ve sevişenlerin candan takdir edecekleri Sevişen iki kalbin ınücadeleleri Çılgın bir macera içinde güzeran eden ulvî bir aşk... İsin garibi, bu memleketler, Almanyamn harb hazırhklanm işitiyor, göriiyor, gazetelerinde sütun sürun neşrediyor; bütün bunların kcndilerini ezmek için yapıldığını da biliyorlar, fakat ayni tedbirleri bir türlü alamıynı; o mes'ud ve tath banş bayatının zevklerinden silkinip çetin ve zahmetli seferl hayata atılanuyorlardı. Harbin mes'ulleri arasında Demokrasilerin bu gevşekliğinin de payı vardır. Onlar, bugün harcadıklan milyarlann, çektikleri zahmetlerin, döktükleri terin dörtte birine, banş zamanmda katlanmak fedakârlığını gösterselerdi, Mibver devletleri harbe girmek cesaretini gösteremezlerdL Japonya, kendisi kadar hazır bir Amerika karşısında, hiç Pearl Harbour'a baskın yapmayı göze aldırabilir miydi? Demokrasilerin harbe hiç hazır olmayışlandır ki karşıki tarafın cür'et ve cesaretini arürmıştır. Fransızca Sözlii Aşk, Genclik ve Neş'e filml 338 doğumlular OPERA ORKESTRASI Sinemasında TARAFINDAN sevkediliyor tstanbul Askerlüc Dalreslndenf 1 338 doğumlu ve bu dogumlularla muameleye tâbi eratın bütün sınıflan celb ve sevkedilecektir. 2 Şubelerde toplanma gflnü 25 mart 942 çarşamba gltaü saat dokuzdur. 3 Yevmi muayyende herkesin şubeslne müracaati ve şubelerine müracaat etmlyenler hakkında askerlik kanununun ceza maddesinln tatbik edileceğl ilân olunur. Bethoven Gecesi Bu akşam S A R A Y Tenorlar Krah... Bütün dünyayı Şef: SEYFEDDİN ASAL Solist: FEBDİ VON STATZER Biletler OPERA sineması gişesinde saülmaktadır. Numaralı koltuklarınızı • İ ^ H ^ H ^ M H evvelden temin ediniz. Telefon : 60821. • • • • • • sinemasında mesteden ses... BENJAMİNO CİCLİ Şayani hayret musikili... Müessir ve ihtiraslı mevzulu CUNHURİYET Nüshaa IL.,.. 5 burnstar. Harlo MAMMSIÎ Türkive Bu harbde: Bu harb başlarken, Almanların elinde 60 kadan hizmete girmiş. mütebaklsi tezgâhta 71 denizaltı vardı. Bizim Batırayla beraber 72 eder. Başka devletler hesabma yapılmakta iken el konulmuş bir kac pemi daha olması muhtemeldir. SEVDİĞİM KADIN Filminde cROMEO JULIETTE» «L'ARLESIENNE» ve repertuarının en güzel şarkılarını teganni edecektir. Yerlerinizi evvelden aldırınız. Aiıone şeraıtı Senelik Alb avlık Üc avlık Bir avhk Dikkat ldn lcin 1400 Kr. 2700 Kr. 750 > 1450 > 400 » 800 » 150 » Yokror. Gazetemize srönderilen evrak ve vazılaı nesredilsin edilmesin iade edilraez ve rtvaından mes'ulivet kahol olunmaz ekmekle savmak istediler. Beş dakika müsaade edin, uzak yoldan geliyorum, yorgunum, beş daklka müsaade edin de şuracıkta dinleneyim. s Diye yalvardı. İçeri aldılar. Avluda altına bir kilim parçası attılar. Fakat «etrafa böceklerini saçacak!» diye evdekiler üzülüyorlardı. = hüçük hikâye Dilenci Yazan : Kucfret Sinan Bir gün eline aldığı ayna, bir matem habercisi gibi karanhk günlerini bağıra bağıra kendisine ifade etti. Beş on erkekten boşalan kalbine cocuklarmın hayali bir su baskını gibi hücunı etti, yeniden doldurdu. KLEOPATRA Bu akşam L A L E sinemasında KJ.EOPATBA bir fihu değil canlanan bir terih... KLEOPATEA bir eser değil yaşanan bir aşk romanıdır. Programa ilâve olarak VALT DİSNETin en yeni RENKLİ T Ü R K Ç E harika MİKİLERİNDEN D EN î Z ayni zamanda tZCÎLERt İzmirde , Numaralı yerlerinizi lutfen evvelden kapatınız. Tel: 43595 Bu film bugün LÂLE ve TAN sinemakıpında Beş dakika, on dakika. Dilenci yerinden kalkmak istemiyordu. Nihayet yukarıdan gelenin kim olduğundan haberi olrmyan Saümin sesi du*** cYaşıyacağım günlerin azaldığmı his yuldu: sediyorum. Son bir defa daha yavrula Şu kadını savm da yukarıya geliFakat dedik ya, her düşmüş kadının rımı göremezsem gözlerim açık gidece niz çocuklar!. hikâyesi gibi bunun ki de artık bundan ğim.» Kadın duvara dayanarak ağır ağır sonra ayni seyri takib etti. Sekız, on Diye düşündü. Ve bir gün Salimin bu yerinden doğruldu. Kapıya doğru bir sene kucaktan kucağa atıldı, her değişen lunduğu şehre geldi. iki adım yürüdü. yeni sima ile bir parça daha benliğini Artık tamamile çökmüş. tanmmaz bir Fakat bir türlü gitmek istemiyordu. Ne dersiniz, çocukken iyi bir ev ka kaybetti. kıyafete girmişti. Şimdi eğlence ve kah Kendisini merhametle süzen çocuklarını dmı, mükemmel bir ana olan bu kadm, Nihayet aradan on bir sene geçtikten kahalara sahne olan evin kapısını ça bir daha görmek için son bir defa daha yaşı otuzu geçince birdenbire değişti sonra yorulan ve bu kıyasıya sefahat larken kalbi heyecandan yerinden ko dönmek istedi, birden ayağı bir şeye taBir gun kocasının samimî dosflanndan kılmış gibi senirbdi. düştü. birine pönül kapt'rarak kendini sonsuz hayatına isyan eden sinirlerini dinlediği pacakmış gibi çarpıyordu. z?man dehşetle irkildl: Onu kapıda karşılıyan çocukları kenKaldırmak için yanına koşan hizmetbir tehlikeye attı. Kısa bir srraan sonra her şey meydana çıktı. Salim onun terdi annelerini dilenci sanarak bir dılim çiler onu ölmüg buldular. İnsan harabesi haline gelmişti. olmanı hâlâ yakıştıramıyorum, senj bu yavruyla haşır neşir olur gördükçe hep bebeğile oynıyan yaramaz bir mahalle kızı zannediyorum.» Derdİ. O, bu sözler karşısında hırçmlaşır, şımarık kediler gibi biraz kabarır, sonra büyük bir gurur ve şefkatle tekrar kendini çocuğuna verirdi. İşte böyle mes'ud zamanları geçti. Ve yavrucuklar birken beş. altıyı bularak evin içini gürültüye boğmağa başladılar. *** ketti. Çocuklarmı alarak başka bir kasabaya gitti. Yirmi sene <Evİm!» diye dört elle sanldığı yuvanın bir anda böyle yıkılması İlk zamanlar onu hiç üzmedi. Yani aşkının tatlı sarhoşluğu arasında her şeyi unuttu. Evlâdlan kalbinde henüz sıcak bir yara gibiydl, sızıları daha pek hissedilmiyordu.