20 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Dunya Şaheserlerinden Tercüme Serisi No. 24 YOKSULLAR Çeviren: HAMDİ VAROĞLU Herkesın alabilmesi için 50 kuruş fiat konmuştur. Dostoıewski Semih Lutfi Kifabevi 18 inci yılsayı: 6 3 1 7 um uriyet tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adrea: Cumhuriyet îstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa 1"*mı 24299 24290 BOSTAN Üstad Kilisli Rıfafın tercümesi, Şarkra en meşhur, ölmez eseri. Tanesî 100, cüdli 135 ŞEYH SADİ ŞİRAZÎ Cuma 20 Mart 1942 d Kitabevi o 50 '00 f Milli Şefimixin Ege seyahatleri ] YENİ GİNE SULARINDA Japon filosuna Siddetli bir hava taarruzu SovyCtle" cephes <fe Resimlerimiz, Izmirde mühim bir nutuk irad etmiş olan Milli Şefimiz Reisicumhur İsmet Inönünü yollarda halkla temas ederken ve trenlerinin penceresinde göstermektedir. Barış Yapılamaz mı? ual biraz damdan düşer gibi gorunürse de soğukkanlılıkla üzerinde ciddi düşünulmek sartile pek \abana atılamaz sanırız, ve harbin ateşleri içinde >uzen milletler onun ihtiraslarile yanıp tutuşurlarken lıarb dışındaki milletlerin barış imkaıılan üzerinde çalısmaları hiç şuphesiz kendilerinin hususî mcnfaatleri kadar insanhğın umumi ve yuksek raenfaatleri icabıdır. Refet Uigen ve İtalyanlar Vişi'ye ateş yeğeni dün beraet ettiter piiskürüyor Ankara 19 (Telefonla) Turk Maarif cemıyetinde yolsuzluk iddiasıle cemiyetin eskı reısi Urfa meb'usu Refet Ülgen ve yeğeni Maanf cemiyeti koleji eski veznedarı Zeki Ülgemn Agırcezadaki muhakemeleri neticelendi. Refe: Ülgen ve Zekı Ülgen müdafaalarını yaptılar. Müdafaalar geç vakte kadar sürdu ve muhakeme, hakkında mevcud delıller vicdanî kanaati temıne kâfı görulmedığinden meb'us Refet Ülgenin ve kolej muhasebecisi bulunduğu sırada muamelâtına dalr ehll vukuf ta»afından yapılan tetkıkat neticesinde bir açığı bulunmadığı anlaşıldığından Zeki Ülgenin beraetlerine karar verdi. Japonlann 2 ağır kruvazörü batırıldı, 2 kruvazör ağır hasara uğradı PortDarvine ve Yeni Gine limanlarına Japon hava akınları da genişliyor Vaşüıgton 19 (a.a.) Bahriye Nazırlığının dünkü tebliği: Amerikan ve Avnıstralya hava kuvvetleri tarafından Yeni Glne sularında Japon gemilerlne karşı 'yapılan son muşterek harekâtta sekız Japon harb gemisinin batırıldığı veya hasara uğratıldığı sanılmaktadır. Bunlar batırıldığı anlaşılan 2 ağır kruvazörle hasara uğratılan ve muhtemel olarak batan bir hafif kruvazör, hasara uğratılan dordüncü kruvazor, muhtemel olarak batan 3 torpibo muhribi ve hasara uğratılan bir büyük torpido muhribidir. 3 Amerikan denizaltısı kayıbdır. 5 Japon nakliye gemisi veya kargosu batırılmış veya hasara uğratılmıştır. 2 nakliye gemisine büyük çapta bombalar isabet etmiş, bir uçak iaşe gemisi büyük hasarlara uğratılmış, bir mayin gemisi muhtemel olarak batırılmıştır. 3 deniz uçağı düşürülmüş ve bir çok küçük Japon gemisine isabetler kaydedilmiştir. . Muşterek müttefik kuvvetler yalnız bir (Arkası Sa. 3. sütun 3 te) Bir Stokhohn telgrafına gore şark cephesi merkez kesfaninde hasJİ olducu iddia edilen durumu gösterir barita Askerî II vaziyet ı • Cephelere bakış Şarkta 4 ay evvelki durum bozulmadl ^ Kıbrısa taarruz ihtimali Uzakdoffuda Japonlann yeni taarruzları Yazan: Emekli General Bu sütunlarda harbin ve sulhun birer ruhî halet olduğundan bahsetmiştik. Fransanın Riom şehrinde Fransız hezimetinin mes'ullerini araştırmak maksadile cerejan etmekte olan muhakemeden hiç olmazsa bu itibarla istifade dersi çıkarmak mümkündür. Riom muhakemeleri herkesi memnun etmiyor. Almanya orada harbin mes'uliyeti aranmahydı iddiasmdadır. Başkaları hezimetin ınesuliyetleri bile tespit olunmamakta bıılunduğundan şikâjetçidirler. Riom muhakemeleri baüı noksan esas ve hedefler üzerinde ,yüriise bile kimsenin itiraz edemiyeceği şekilde bir hakikati bir riaha ispat etmektedir ki o da Fransanın mağlubiyetidir. Bizce hezimetin olduğu kadar harbin de mes'uliyeti bu tek hakikat içindedir, ve o hakikatin sevk ve kbarite Fransa harbden va7%eçeT*k ne kadar acı olursa olsun mütareke ve musalâha yolunu ihti>ar etmek mecburiyetinde kalmıştır. Yani 1940 yılı haziranında Fransada harbde devamın manasızlığından ve hatta imkânsızlığından ve binaenalejh silâhları bırakıp sulha gitmenin zaruretinden ibaret bir ruhî halet hasıl ve vaziyete hâkim olmuştu. Gayda? Fransayı Mihvere suikasd hazırlamakla itham ediyor Roma 19 (a.a.) Gayda bir yazısında Fransızların askerî mağlubiyet az gelmiş gibi şimdi de siyasî tam bir bozguna doğru koştuklarını, imzaladıkları mütarekeye riayet eder gibi gorünerek hâlâ kendıleirnı harb dışı saymadıklarını, Almanya ve Italya ile henüz banşmadıkları gibi bunlara karşı suikasdler bulmaktan ve muvaffakiyetsizliklerini istemekten geri durmadıklarını yazıyor ve diyor ki: «Fransızlar büyük bir şuursuzlukla Maarif cemiyetindeki yolsuzluk iddiası millî menfaatlerini hiç hesaba katmakve davasında beraet kazandıgı memnu sızın kendi kendilerini mahkum ettikleri niyetle haber alman Urfa meb'usu mukadderatı öyle görünüyor ki gene Refet Ülgen (Arkası sahife 3, sütuo 6 da) Bükreşte ((Transilvanyayı isteriz!)) sesleri yiikseüyor! Fransa mütareke yoluna gitnıiyerek Afrikaya geçsejdi ve harbe orada de\am etseydi daha iyi olurdu dijenler vardır. Bizzat Fransızlardan fikirlerine ve sozlerine itimad olunur kimseler 05 le japılsa Fransa için daha fena olurdu kanaatini saklamıyorlar. Onlara gore metropol Fransasındaki mağlubiyetin sebebi Afrika Fransasında fazlasile mevcuddu. Fransa orada da kâfi derecede kuvvetli değildi. Fransız mağlübiyetini zırhlı ve zırhsız motörlü vasıtaların jok denilecek kadar azlığı, karşı tarafta ise bu vasıtaların yerde ve gokte bütün lüzumlu çeşidlerilc meşgul olacaktır. Millî korunma müd ceza mahkemeleri hâkimi Kemal Aşkın, çokluğu me\dana getirmiş ve natamam (Telgarfalar 3 üncü sahifemiıde) hâkim muavinliğıne de asliye hâkim muMajino hattına dayanan fazla inanış avini Nedim, tayin edilmişlerdir. MuhaFransız felâketinin diğer bir amili olkemelerde müddeiumumilıği temsılen mustur. Şimdi zaman mesafesi uzadıkça muavinlerden Fethi Sezai Türkmen ve vaziyet daha iyi mütalea olunabiliyor, Tahsin Okur hazır bulunacaklardır. ve adeta şunu demek mümkün oluyor ki Polonya ezilirken ve Alman orduları Bir kaç gün sonra faaliyete geçmesi büyük kısımlarile orada meşgul olurken muhtemel olan İstanbul tarafındaki ikinhiçbir hareket eseri gostermemis olan ci mahkemenin kadrosu, henüz belli deFransa daha o zaman hükmen mağlub ğildir. Üsküdarda iş görecek mahkemeolmuş imiş meğer. Polonya yüzünden çınin hâkimliğine Üsküdar asliye ceza kan bu harbde Alman savletlerile Pohâkimi Nuri, hâkim muavinliğine asliye lonya mahvolurken ne Fransanın, ne hâkim muavinlerinden Arif getirilmişİngilterenin bu memlekete en ufak yarlerdir. Müddeiumumiliği temsil etmek üdımlan olmadı. Bu hal netice itibarile zere de muavinlerden Ahmed Lutfi vaFransayı felâkete götüren bir müdafaa zifelendirilmiştir. Üsküdardaki mahkeharbi iltizam edilmesindeki hatanın ifa(Arkası sahife 3, sütun 5 te) desidir. Sırası gelince adeta kendiliğinAnkara 19 (Radyo Gazetesi) Yeni den husule gelen netice Fransada harb bir Koordinasyon kararile her nevi çay ve sulha aid ruhî haleti yarattı. fiatlarına kiloda 750 kuruş ve kahveye Fransada kat'î neticeli olarak böyle de kiloda 300 kuruş zam yapıldığı mataayyün eden vaziyet. diğer taraflarda lumdur. Bu karar Millî Korunma Kaayni kat'î neticeyi vermemiş olmakla nununun geçenlerde değiştirilen 29 uncu maddesine dayanmakta olup bu beraber bütün dünyayı kaplıyan ateşin maddenin ikinci fıkrasına göre «Hükubitip tükenmez tahribleri muvacehesinde met her türlü ithal ve ihraç maddelehiç olmazsa bitaraf memleketler sulha rile dahilde istihlâk edilen maddelere götüren yeni ruhî haletler arayıp bulaprim verebilir ve bu maddelerden prim bilirler. Japonyanın harbe karışması taalabilir.» sav\nır ve tahminleri geçen yıkmtılara ve çöküntülere sebeb olmustur. L'zakYeni zam dolayısile hasıl olan fiat sarkta ve Pasifikte harbi önlemek için farkı çay ve kahve satıcılarma aid değildir. Bu maddeleri satanlar ellerinde Amerika ile Japonya arasında geçen zam dolayısile hasıl olan paraları Ziramüzakerelerde Amerikanın Japonyaya at Bankası ve şubelerine, şubelerin bukarsı Çinden çıkmak şaıtını ileri sürlunmadığı yerlerde mal sandıklaona yamekle beraber ablukayı gevşetmeğe bile tıracaklardır. Bu yatırma üç ay zarmuvafakat etmemiş olduğunu simdi çok fında ve üç müsavi taksitle yapılacakhazin bir macera olarak hatırhyoruz. tır. Böylece Ziraat Bankasmda toplanan İngiltere ile Fransa Alman harb hazırhparalar hususî bir fona yatırılacak ve ğını anlıyamamış olduklan gibi AmeriAfrikadaki Mihver ordulan Başlleride lüzum görülen masraflar İçin ka da Japonyanın nelere muktedir oldukumandanı Orpeneral Rommel kullanılacaktır. ğunun farkında değilmiş demek olur. Fransa haricindeki diğer muharibler henüz silâh elde büyük iddialar ve büjük Çay ve kahvenin perakende azimlerle mücadeleye devam ediyoılar. fiatlan Bu safhada aranılacak banş ruhî haleti. İstanbul Fiat Murakabe Komisyonu kat'i netice alınmaktaki zorluklar önündun Bolge İaşe Müdürü Mümtaz Rekin de muharib memleketler için şerefli ve reisliği altında toplanarak bir çok İhtibütün insanlık için menfaatli yepyeni kâr mevzularına aid müddeiumumilikbir dünyannı her tarafı memnun etmek len sorulan suallerin cevablarını tespit lâzım gelen temellerinde bulunabilir. etmiş ve bundan sonra bilhassa yeri Teni ve âlicenab fikirler önünde her taAnkara 19 (Radyo Gazetesi) Tass kahve ve çay fiatlarile toptan fiaun rafın müfrit iddialannı bir tarafa bırak ajansmm bildirdiğine göre Alman Ge perakendeye aksi üzerinde durulmuştur maları lâzım gelecektir. nerali Rommel Libyadaki Mıhver kuv Kahve ve çay satışı dün sabahtan itivetlerı başkumandanlığına tayin edil baren serbest bırakılmıştır. Esasen bu YUNUS NADÎ miştir. ay çay tevziaü yapılmadığmdan çaycı Bir ay evvel Macassar boğazmdaki akınlardan sonra, simdi de Yeni Gine sahillerinde Japon fUosuna. ağır kayıblar verdirdi^ (Arkası sabife 3, sütun â te; «hlfe X stitan 4 te) (Arkaa tahlfe 3 «fitnn « te). anlnşılftn Amerikan o^aa kaje tajyarelerinden H a r i c i y e Nazırı, Macar matbuahnın Rumen ordusuna Ikisi Istanbulda, birisi Üsküdarda olmak hakaret ettiğini üzere bugünden itibaren faaliyete geciyor İtalyan ajansına söyledi Yalmz millî korunma davalarına bak deıumumiliği salâhiyeti de İstanbul göre Japonlar Birmak üzere kurulması kararlaştırılan hu Cumhuriyet müddeiumumilığine verılsusî mahkemelerin teşkiline ve faaliyete miştir. «Biz, aşk kadar geçmesine dair, Adhye Vekâletince, dün Birinci mahkeme, istanbul adliyesinin manyada Bassein İstanbul Cumhuriyet müddeiumumiüği bulunduğu Yeni Postane binasında, ikinkin beslemesini şehrine girdiler ne tebligat yapılmıştır. İstanbul tarafın ci asliye ceza mahkemesi salonunda buda iki, Üsküdar cihetinde bir mahkeme, gunden itibaren işe başhyacaktır. Birinci de biliriz» dedi sade ihtikâr islerine aid muhakemelerle mahkemenın hâkimliğme ikinci ashye Ihtikâr davalarına bakacak 3 mahkeme Kahve, çay zanunından elde edilecek fark Tüccar taraf ından Ziraat Bankasına teslim edilerek sonradan hükumetin lüzum göreceği masraflar için kullanılacak Nerenin ne gibi telkinlerinden ilham aldıklan belli olmıyan bir takım İsveç haberleri her nedense Avrupanın Doğu cephesinde kâh Leningrad, kâh Ihnen gölü bölgelerinde ve ekseriyetle merkezde ve yahud Harkof çevresinde Almanlarııı durunıunu kötü ve tehlikeli göstermektedir. Şimdi de Alman cephesinde ha^ıl olan üç cebden bahsolunuyor. Alman ordulannın bilhassa merkez ve şimal bölgelerinde, sıfınn altında 3035 dereeelere kadar inen dondurocu bir soğukta ve kar fır*malannda çok geniş bir müdafaa hattının muayyen noktaiarını tutmak vazifcleri kolay ve keyifli bir iş sayılmasa da ekseriyetle Stokhohn ve Londradan gelen haberlerin göstermek istedikleri kadar da tehlikeli veya meşkuk değildir. Zaten Rusların bu soğuklarda ve bu havalarda yaptıklarını haber verdikleri taarruz ve çevirmelerin çogu, boş olan aralıklara dalan küçük kuvvetlerin akınlarından ibaret olduğu için, bunlar, Almanlarınki gibi disiplinü ve temkinli bir orduyu tehlikeye sokamamalan taBerlin 19 (a.a.) Alman tebliği: büdir. Kerç yarımadasmda düşmanın bunRsev'in cenubile Viyazmanın şimal ve cenubunda mevcudiyetlerinden bahsolu dan evvelkilere benziyen siddetli 'yaa. nan ceblere gelince bunlar eğer hakika taarruzlan püskürtühnüştür. Donetz ten var iseler ileride Almanlann taarm havzasmda Alman ve Rumen kıt'aları zunu güçleştirecek yerde belki kolay düsmana ağır zayiat verdirerek Sovyet laştıracaklardır. Cebler sevk ve idareleri kuvvetlerinüı yaptığı siddetli taarruzlageri ordulardan ziyade taarruz kudret rı defetmişlerdir. Alman kuvvetleri muvaffakiyetli mukabil taarruzlar yap. Tokyo 19 (a.a.) Tokyo Asahi gaze leri üstün olan ordular için faydah olıır mışlardır, lar. Bu sebeble şark cephesindeki hakiki tesinin hususî muhabirmın bildirdiğine Sovyet tebliği göre, Sumatra adasındakı harekât, mü vaziyeti ifade için Almanlann müdafaa Moskova 19 (a.a.) Sovyet tebliğil him Padang şehrinin işgah üzerine az hatlanm muhafaza ettiklerini söylemek 17 martta 44 Alman tayyaresi tahrib çok sona ermiş telâkki olunabüir. çün ve büyük taarruza kadar bunlan muhakü Japonlar, şimdi bu büyük adadaki faza edebileceklerini kuvvetle muhtemel edılmiştir. Bizim kaybımız 16 tayyaredir. muhim üslenn hepsini ellerinde bulun görmek doğru olur. Alman ordulannın Moskovadan 200 Geri alman yerler durmaktadırlar. kilometre garba atıldıklan, şiddetü kış Moskova 19 (a.a.) Sovyet tebllğl Gazete, ayni zamanda, bu adanın Hind denizindeki müstakbel harekât için bü ve mütemadi Rus taarruzlarile zayıfla eki: Batı cephesinde Smolensk'te Rus piyuk stratejık önemini de belirtmektedır. dıkları iddiası da yanlıstır. Evvelâ Almanlar, Rusların taarruz tazyiklerile ge yadeleri diğer İkl köyü daha geri al« Stefaniye göre Japonlar ri atılmıs değillerdir. Birdenbire bastı mışlardır. Düşman 120 ölü buakmıştır. Bassein'e girmişler ran karakıs sebebile Moskovayı ihata^ra Rusla'r 2 top, 8 havan topu, 6 mit» Tokyo 19 (a.a.) Stefani: Japon çalışan Alman odularının geri çekilmek ralyöz, 2 mühimmat deposu tahrib et» kıt'aları Birmanyada Bassein şehrini vc mecburiyetinde kaldıklan ilk günlerde mişler ve 8 top, 7 havan topu, 12 mitralbunların geri giderek tutacaklan hattın yöz, bir mayin deposu ve malzeme ila limamnı İşgal etmişlerdir. Bu suretle İngilizler Birmanya sahi Şlusselburg, Valday, Rşev, Viyazma, O dolu 10 kamyon almışlardır. (Arkası sahife 2 sütun 1 de) (Arkası sahife 3, sürun l d e ) (Arkası saJıife 3, sütun 2 de)] I H. Emir Erhilet D Kerç ve Donetz bölgelerinde Sumatranm işgali tamamlandı Rus taarruzu püskürtüldü Bir habere göre Ruslar V'iyazma Gjatsk demiryoK^nu kestiler Grl. Rommel AErika orduları kumandanı oldu