20 Mart 1942 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 1

20 Mart 1942 CUMA YIL: 325 * idare evli Ankara BAYI : 8672 © Vakıt Yurda Kurus Telefon; İdare (24870), Yazı (*1418) Telig: İstanbal Vakrt—Posta katasu:46 DUMAN OLUP GİDEN YÜZ BİNLERCE LİRA | Vapur ve trenlerde fenni surette yakılmıyan kömürlerin yaptığı | zararları önlemeliyiz Yazan: Asım Tls İstanbul Hmanında Devlet De- vizyollarına ait Türk vapurları ile yabancı Himanlardan memleketi. mize gelmiş bir takım ticaret ge- mileri hemen her gün — yanyana durmaktadır. Bu yabancı gemiler le Türk bandıralı gemilere zaman zaman dikkat edenler birincilerin bacalarından pek nadir olarak du- man çıktığı halde ikincilerin ekse- Fiya dalga dalga etrafa bulutlar savurduğunu görürler, Hattâ ba- zan bu dumanlar rüzgürla köprü üzerine yayılır ve gelip geçenlerin neles borularını tıkayacak hale ge- tirir. O derete de rahatarlık ve rir. Acaba bunun sebebi nedir diye sorulsa bolkj alâkalı olanlar Türk gemilerinin kullandığı kömürü ka- surlu bulacaldardır: “Ne yapalım, bizim kömürler iyi yanmıyor. Faz- la gaz neşrediyor.,, diyeceklerdir. Halbuki işin esası hiç de böyle değildir, Türk gemilerine verilen kömürler kalite Hibarile nsla ya- bancı kömürlerinden geri kalmaz, Mukayese Zonguldak madeninden kömlür alan yabancı gemilerin ba- vaları üzerinde yapılırma bu haki- kat derhal anlaşılır, İsin mahiyetine zelince, bu, sa- dece vapurların — ocaklarında kü- mürlerin fenni şekilde yakılıp ya- kilmamakta olmasından ibarettir. Vapur, demiryolu, fabrika ocak. larında çalışanlar fenni şekikle ça- hışırsa sarfedllen kömürlerin her verresj yanar, bir kısım — gazların yanmaloarın bacalardan havaya çı- kıp beyhuda kaybolmasına meydan verilmez, Ocaklarda kömür bu şe- kilde yakılınca da bacalarlan her vakit zifir gibi dumanlar çıkmaz, Fakat kömürün (fenni surctle yakılarak bacalardan duman cık- masmım önüne geçilmesi sadeco havanın süfiyetini muhafaza et- mok meselesi değildir. Gazların Urfa meb ülgen beraat etti Ankara, 19 (A A,) — Türk Ma arif Cemiyelti merkezinde ve bu cemiyete bağlı Yenişehir kollejin de meydana geldiği iddia olunan bazı yoksuzluklardan — dolayı bir müddettenberi Ankara ağır ceza mahkemesinde duruşmaları — ya. pilmakta olan Urfa mebusu Ra- fet Ülgen ve muhasebeci Zeki Ülgen'in muhakemeleri — bugün CEPHELERDE DURUM Romelin hücum günü yaklaşıyor Mak Artür, Avusturalyayı kurtarabilecek mi ? ŞARK ve LİBYA CEPHNSİNDE: Şark osphesinda Rus tazyiki artı yor, İlkbahar gelmeden Alman kuv. Ücrini sarsacakları söyliyen BSov iler, buna muvaffak olmak için bü. 1 sarfediyorlar. İngilizler i. olduğum Bir askeri ik, Malta, Mesir ve deratının — bu hâr. sulunduğunu aöy. ktedir, Faxat cephenin, durumunda, Almantlar sıkıştırılmış ol. malarına rağman, bir Rus zaferinin Yukua geleceğine Ihtimal vermek yor vx olur, Gerçi Rijene kadar ev. auştur. Fa- ak Rus muvaffakiyetinin, Çin De darece ehemmiyetli uzanan eleri kat Rus muvaffakiyeti, Zeade açılacak bir gedik İle kuvvetle. yir Ceb hasıl mer. bugçüankü | | | yanmaksızın — bacalarından — çilap | gitmesi ila kaybolan $ey kömürde- | ki hararet küvvet misi, yirmi beşidi xeferinde yüz ton kömür yakan bir vapur bu sayede sarfiyatanm yet- Miş, seksen tonunu tasarruf ede- bilir, Bir seferde 80 ton kömlür tasar- ruf eden bir vapur senede 20 xe- fer yapıyorsa 1600 ton, yani en aşağı 25 « 80 bin lira para tasar. ruf ediyor demeâlir, Rir tek va- | purun sarfiyatından çide edilecek bu menfaat bütün vapurların, | trenlerin, fabrikaların kömür ta- sarrufu ile ne mühim bir yekün tu- tacağı artık kolayca hesap edile- bilir. Biz bu iddiada bulunurken fen #emlinde heniüz keşfedilmiş bir kı mür yakma usulünden hahsetmiyo. ruz, Aranırsa bü üsülü bilen ve Dmükemmel surette tatbik edecek kabiliyette olan Türk makinistleri balmduğunu büyoruz, Lâzım olan sey, kömür yakmanın gerçekten fenni bir şekii okduğuna inanmak- tar, Hakixatte pok basit olan bu usulü bilon Türk ustalarını arayıp bul- mak Ve ondan sonra onların bilgi- lerini memlekete yayacak tedhir- ler almaktır; — bilenler — vasıtasile öllmiyenlere öğretmektir ve bilgi- İeri mutlaka tatbik ottirmektir. Babalarımız işten artmaz, diş- ten artar, demişler, Tasarrufun Goğrusu hem işten, hem diştem ar. tarmaktadır. Kömür istihsalini bir taraftan artırmağa çalışırken sar- fiyatımı da ekonomik şekilde yap- mak lâzımdır, Bua yol vardır. Ve bu tarzda tasarrufla her sene va- pur, tren, fabrika bacalarından çı- kıp havaya karışan — kuüvvet ener- #lerinin kaybolup gitmesinin önü- me geçilmiş olur, usu Refet sona ermiş ve muhakeme, hak. kında mevcut deliller viodani ka- naati temine kâfi görülmediğin . den mebus Rafet Ülgen'in ve kol- lej muhasebecisi bulunduğu sıra. da —muamelütına dair ehlivukuf tarafından yapılan — tetkikat ne- ticesinde bir açığı bulunulmadığı anlaşıldığından Zeki Ülgen'in be. raetlerine karar vermistir. | ( bebilir. Ruslar da bütün gayretlerini buruya amrfelmektedirler. Acaba Almanlar, bu kesimlere yeni ihtiyat kuvvetleri mi — götirdiler? Böyle ise Almanların ikbahar taar. rusu için bazırladıkları kuvvetleri da, Bıtmığ olmazlar miT. Bazı aekori ya Barlar: “Almanya iyat — kuvvetleri ye nevketti se, Tikbahar taarru- munu yapamaz.,, kanaatindedirler, fa. İ xat bu kannat, bir tahininden ileri gi. | demez, Eğer Almanlar ihtiyat kuv - vetlerini sevketmiş olsalardı, cephe. de bir değişiklik olurdu. Hakikaten ih | üyat kuvvetleri sevkedilmiş ise, Rus- ların en ağır ve en büyük taarruzla. önlemek suretiyle kargı tarafı da | hnırpalamış ve taarruz kuvvetlerini kır | miş olmuyorlar mi? (Devamı Sa. 2 Sü. $ de) Transilvanya Romen — Macar gerginliğini artırdı ntone;(;—ihlilâfı sebebini anlattı ddi lak Macaristan UDJO 91U29980A1S ABAYLIYI bağlılığını belirtti Bükreş, 10 (A, A.) — O. F, İ Hariciye nazırı sıfatiyle söz söyliyen Micbel Antonesku, Viy na hakem kararından vonra, bu - gün ilk defa olarak Transilvanya meselesini mvzubahs etmiştir. | Nazırların, milis yüksek mensup. darının, büyük rütbeli deçlet me- turlarının ve üniversite profesö: levi ile ecnçhi basın mümessiller nin hazır bulundukları bir nüma - yisş esnasında Michet Antonesku şun'ları söylemiştir: “Rumen ordusu, birlikte takip | ettiğimiz müşterek — mücadele ile, liçlü pakt taahhütlerile ve şerefi" mizle telif edilemiyecek şekilde Macar matbustının yazılarile ha - karete uğramıştır. Herkesin malü mu olmalıdır ki — Rümen milleti, kalbinde aşk taşımasını bildiği ka dar kin saklamasını da bilir.,, (Devamı Sa, 2 Sü 6 da) Hayreddin Nedim Dün sabah Yeşilköyde öldü (Kırım tazih-i siyastai), (Vesâ- ikâ tarihiyye vü siyasiyye) adlı esterlerile tanımmış olan Ray Hay- reddin Nedimin dün sabah Yeşil- köydeki köşkünde öldüğünü tees- sürle haber aldir. Hayreddin Nedim matbuat ha- yatımıza (Leskovikli Hayreddin) elarak tâ 1885 de, yani 5T yıl ev- vel girmiş bir zattı. Selânikte ko- misyonculuk eden Leskovikli Mah- mut Nedim - Beyin oğlu idi, 1867 de Solünikte doğmuş, Fazlı Necip- lerle, Hamdi Bey zade Âdil Bey- lerle birlikte jlk tahsilini orada görmüştü. Sonra Selânik Alyans İzrailiyetinde okumus, 1208 de Yanyada vilâyet tercümanına mu- (Devamı Sa. 2 Sü 5 de) r SA Roman tarih ve edebiyat meraklıları için bünmaz bir eser.. okuyumuz. LAMBO bur Yarınki — sayımında — tufsilâtımı Amnıt-kabir nasıl olacak? Park kısmına 15 bin kişi, Hole 250 kişi birden girebilecek Atanın muhtelif fotoğrafları, kıyafetleri, el yazıları, şahsi eşya ve kitaplarile bir de müze vücude getirilecek Ankara, 19 (Vakıt muhabirinden) a başlanacak olan anıt - yük bir çeref methalinden girilecek, Kün, Atasının önünde eğilerek tazimlı bağlılığını tekrarlıyarak geçmesine müsait olmcaktır. Devlet Rolsi Gazi M. Ke. Biyasi ve ilim adam:, Mütefekkir yaptcı, Yara dehanın vasıflarınm küdret ve kabiliyeti. nin timsatl olacaktır. Anıt sahanın en hükim nokta inşa edilecek, şebrin her tarafından görülecek, Anıt, Asker Mustafa Kemal, nal, ycı, Büyük azı bir ailuct temin eyliyecektir. lünde Almanlar mukabil taarruzlar yapıyor Btokhelm, 19 (AA.) — OGFİ: Doğu cephesinde vaziyet büyük bir değişikilge uğramıatır. Buradan alınan haberlere göre, ha. fif Sovyet müfrezeleri Viazmanın 60 kilometre gimal doğusunda Gjatak ba., turna süzüleüyler ve Vinammer . Gğatek demiryolunu kesmiylerdir. Böylece merkez cephesinde üç cep töşekkül etmiştir. Bunlardan ikial RI. gev ve Gialakdır ki kapalı bulunmak ta ve Vinzma üçüncü cebi de Bmolens. ke doğru B0 kilometrelik bir açıklığı htiva etmektedir, Ruslar bu ceplerde- ki Alman garnizonlaşının mukaveme, tni kırmağa çalışmakda ve devamlı olarak kendi mevzilerini döğen düş man topçu kuvvetlerini ortadan kaldır mağa savaşmaktadırlar, Staraya Rusaada Alman hava kuv. vetleri, Alman birliklerini mühimmat ve yiyecek bakımından besemeye de, vam etmektedir. Bu mukavemet ceplerinde — tutunan Alman kuvvetlerinin baharda yaptla - cak doğuya doğru Alman "leri hareke, tinin ük kademelerini teşkil etmek U. zere oldukları yerde mukavemete de. vAmM etmek emrini aldıkları sanılıyor. Bovyet raporlarına — göte, — Ruslar Doneçte 6 gün süren savaşlardan son. râ Alman küvvetlerinin bir dayanma möktasını gerl alarak mevzil muvaf- fakiyetler elde otmişlerdir. (Devamı Sa, 2 Sü & de) Göring | Esir ve yabancıların ziraatta çalıştırılacak- larını söyledi | Bertin, 19 (A.A.) — Mareşal Göring | Alman köylülerine — hitap — öden bir demecinde, Alman köylününe, yiyece. ğin temini bahamda başardığı büyük işten dolayı bütün Alman milleti ndı. 2a taşekkür etmiştir . Mareşal Göring. bu yıl da — geçen yılın neticelerini elde etmek ve müm. kün oluzaa bu neticeleri de aşınak |. Çin köylüyü çalışmaya davot eylemiş- ve demiştir ki: Ziraat için Iüzumlu işçi ihtiyaçları. zi kargılamak Üzere İşgal — altındaki memleketler işçileri seferber edilecek ve Aynı zamanda yahancılar ve harp esirleci de çalıştırılacaktır. Bizlere lüzumlu gübre ve tohum ve, rilecektir, Benzin tevziat: zirant iebi, ne ölarak hülledildiği gibi iptidai mad. de tevzil de zirsat makineleri imalAtı lehine baltolunmuştur, Sizin işiniz, cephedeki — aakerin işi kadar ehemmiyetlidir. Bunun içindir Kİ işinizi gereken sadakst va çalışkan tkla yapmakamız. Tüki Alman mil - etinin yiyeceği istikbalde de temin edilmiş olmu©. kabir hakkında aldığım fsilâta göre anıt bir Ziyaretgân olacak, buraya bü- lacaktır, Bu hol, en az 280 ziyaretçiyi birden istiab edebilecek büyüklükte olacaktır. Altı ök, bolün — İnşasına ya önbinlerdce — Tür. ni Sunmasına ve dan terekküp aktır. Lâhld şeref ho- yeti şerefine bir Tokyo, Berlin ve Roma Amerikan uçakları tara. fından bombardıman edilecek Xevyork, 19 (AA) Nevyork İStand gazetesi Amerikân bomba u. çaklarının yakında Tokyoya giderek ağır darbeler indireceğini ve Berlin ile Romayı da ziyaret ederek Hitler. le Musolininin rabatlarını kaçıraca. gınt yazıyor. General Romel Mihver kgwetleri tayin edildi İtalyanlar Bu tayinden memnun olmadı Bern, 19 (ALA.) — General Rometlin resmen Libyadaki mihver — kuvvetleri daşkumandanlığına tayini haberi, Ro. mada İtalyan azkeri mahfillerinde çok fena karşılanmıştır. — Vakin Romel, uzun zamandanberi şimal Afrikasında. Ki Alman , buşina idare etmekte, fukat — İtalyan generali başkomutan sayılmakta idl Şimdiye kadar harekâ; plânlarmı bir. ükte tanzim için basay İtalyan gene- ralini davet eden Romel bundan böy - te Ttalyan arkadaşını tamamile (h - mal edecek ve müzaklin Ük bahane . le kendisini Romaya dönmek zorunda birakacaktır. ROMMEL AFRİKAYA DÜNDÜ Stokholm, 19 (A A ) Berlin. de gösterilen en son Alman Film - gazetesi general Rommel'i Hitle. rin doğu cephesindeki umumi ka- rargâhmı ziyaret ederken göster. mektedir. (Devamı Sa, 2 Sit 4 de) münasip bir yerinde sembolize edilerek temall tektir. Anıt . kabirde bir de Atatürk müzesi yapıla. caktır. Müzede Atatürkün muhtelif fotoğrafları, — kı. yafetleri, el yazıları, tebbü ettiği kitaplar teşhir edilecek, müze edecektir. anıtta bir aığınak yapıdacak an beş bin kişiyi datiab edocal BAŞVEKİL JÜU Ankara, 19 (ALA) — Başvekil Doktor Refik Say. dam buğün Anadolu kulübünde aait . kabir jüri ha İtalyan kuvvetlerini kendi | edile. mzaları, bazı şahsi oşyaları, ter üç salon. tehlikelerine — kargi Anıtın park kiaminda bir. maydan nerula. Hava Rİ HEYETİNE ZİYAFET VERDİ | Pasifik harbi — JAPON idonanmasına BASKIN (2kruvazör batırıldı birçok gemi hasara uğratıldı Vaşington, 19 (AA.) — Mak Arklı. rün Avustralyaya vardığın: düzen salı günkü habarden — hemen sanra Müttefiklerin Japom kuvvetlerine kar B Sik ezici hava muvaziferiyetini ka zandıklarımı bildiren dünkü tabllğ, Ca. va muharebelerinde Japonların kazan dıkları son zaf mülavellit tooe sürü dağıtmıştır. Dünkü tebilğde müsbet olarak an , cak bir Japon barp veya ticaret gemi. ainin batırıldığı ve deniz motörleri ol. dukları zannedilen birkaç teknenin tah ribi haberi haricinde başka — düşmez Bgeralsi batırıldığma dalr malümat ve. rilmediği halde hasara uğratılan tür. Yü tipte düşman gemllerinin sayısı 28 olmak üsere önemli bir rakamı bul . maktadır, Bunlardan 11 inin batırıl | mış olması kuvvetle mühtemeldir. Di üer ikiei mühtemet olarak batırlmış. tır, Ayrıca 3 deniz tayyareri düşürül, müştür. Buna mukabil müttefikler bir tek tayyare kaybetmişlerdir. Bu neti. 06 Uzakşarktaki hava ordusunun çok tanberi arsu edilen ve pek zaruri o . lan takviyesinin nidayet — tahekkulk ettiği ümidini doğurmaktadır. Cava deniz muharebesinde müttefik. ler Gaha çetin bir darbeye maruz kal. Duşlar ve kaybedilen tatmleri belli müt tefik harp gemilerinin sayısı Yeni Gi ne hareketindeki Japoa kayıplarındı: Ustün bulunmuşen da iyi haber — alan mahfiller bu son hareketin Japon mu. vaffakiyetlcinirn Leşkil ettiği uzun ila teye birleşik milletler tarafından bun dan sonra yapılacak olun mükabelele: bakkında bir fikir verdiği kanaatinde (Devamı Sa. 2 Sü, $ 'de) _'Gençier her romanı okumalı mıdir ? Maarif Vekilliği, gençlerin okuyacağı hazırlamalıdır A Milli edebiyat vardır ve çok zengindir Bir kaç gündenberi gazetemizin neşretmeğe başlamış olduğu yeni an kot; öğretmenler, ana ve babalar ara sında büyük bir alâka uyandırmıştır. Zaman zaman, konüşma mevzuu olun gocuklarımızım okuyacağı — kitapların tayini işi, anketimizle bir kere daha ortaya konmuş, üzerinde alâkadarları düşünmeğe, gerekli tadhirleri almağu bir vendle vermiştir. (Devamı 8 üncüde) romanları İskönder Fahrettin Sertefli