14 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Diinya muharrirlerinden tercümeler serisi: 56 57 HENRİ B OR DE A U X Yaşasnak Eorkusu Türkçeye çeviren : KEMAL 2 cild D E M İ R A Î 100 kuruş. REMZİ KİTABEVİ . . , • . . . . 1 0 ItiCI yil SflVI ! 0 0 I I f O umhuri Telefon: Başmuhamr: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 REŞAD NUR! GÜNTEKİN'in Yeni Türk romanları serisi No. 18 A T E GECESİ Ç J ]^Bfc Fiaü 100 Krş. Ş A H E S E R İ tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresr. Cumhurivet îstanbul Posta kurusu: îstanbul No. 246 . LUITIânBSl 14 I 94Z SEMİHjTFİ KİTABEVİ Küçük şişelerle rakı satılmaması kararlaştı Fransız • Sigara çeşidleri de ihtiİngiliz yaca göre azaltılacak Münasebetleri înhisarlar Vekili Raif Karadeniz, bazı ir muddettenberi AngıoSakson âlenıinde bir sınii dedikodu vesilesi olmuş olan Fransız donanması meğer Almanlara ttsIJra edilmijecekmis! Bu haberi; şimdiye kadar aksini iddia etmiş olan Londradan oğrendik. Anlasılan kuvvelli bir füphenin asabiyeti içinde bu donanmaja dair, guya onun ncrede ise Almanlara teslim edileceğini iıade eden çok sert ve Fransa için pek nalıoş sozlere sahne olan İngiliz devlet merkezi zamanla vajriyetin hiç de bojle olmadığını oğrenerek şimdi bize Fransız donanmasınm Almanlar eliııe geçmiyeceğini temin ediyor. ve bu ihtimalin niçin varid olmadığına aid mucib sebcbler de verijor: Fransız donanmasım bizzat Anıiral Dar'an vbcude getirmiştir. Mesleğinin âşığı olan Fransız Başvekil muaviııi gözünün bebeği gibi sevdiği donanmasını nasıl yabancılara tesiim eder? Doğrusu bu olacak şey değil. Zaten büyük kısmı Tulona getirilmiş olmakla beraber Fransız donanması öyle harekete ha/ır bir durumda da değildir. Dönkerk 7irhh kruvazörünün belki daha aylarla sürecek tamir işi vardır. Mütarekede Dakara götürülmüş olan Richelieu zırhIısı bilâhare Kazablankaya gctirilmisse de orada bu geminin noksanlannı ikmal edecek tesisat yoktur. Yalnız Fransız donanması Almanlara teslim edilmiyecek değil, Madagaskar adasına da Japonların çıkmasnıa miısaade edilmiyecekmiş. Bunu da Amerikadan oğreniyoruz. Düne kadar Fransaya fena nijetler atfederek bu memlrket aleyhine ateşler püsküren Amerikan Hariciye Müstesan Sumner Welles de bu mescleyi kendisi için Vişiden kanaatbahş şekilde aldığı teminata dayanarak mernnuniyet ve emniyetle dün. jaya bildiriyor. Her iki hâdisenin delâlet ettiği mana Anglo Amerikanlann Fransaj a karşı tatbik edegeldikleri siyasette bir değişme lüzumıına karar vcrnıiş olduklannın ifadesidir. Temenni edelim ki bu muvakkat bir politika tabijesinden ibaret olmasın. ve nihayet İngiltere ile Amerikanın Fransaya karşı lâyık olduğıı dürüst siyaseti tatbik eüikleri gorulsün. Çünkü bu sütunlarda dcfalarla izah edilmiş olduğu veçhile Fransaya karşı ters ve adeta düsmanca bir siyaset tak^b etmekle AngloSaksonlar kendi ellîrite bu memleketi kendilerinden uzaklaştınyorlar ve bu gidisle ister istemez Mihver tarafına j aklaştmyorlardı. AngloSaksonların bir türlü anlamak tstemedikleri hakikat su idi: Fena bir talih cilvesile çok hazin bir mağlubiyete ı ğramıs olmasına rağmen Fransa daima tarthin ve dünyanm bildiği o büjük r'illet ve devletti, ki, hususile, dün>a ö!çüsünde harb uzıyarak taraflan yıprattıkça durduğu yerde kıymeti artıyor ve adeta sisler arkasmdan bü>ük silüeıi her gün biraz daha belirerek yitkseliyordu. Ve n ; hayet bu memleket, İnsjilterenin diınkii müttefiki idi. Bu ha>M>etle İngiltere tarafmdan fena muameIe'er gönneğe aslâ lâyık değl'di. Mesele yalnız diinkü müttefikler arasındaki miinasebetlerin daima iyi muameleler farzettiren icablarına da inhisar etmez. Son mağlubiyeti dahi Fransanin Avrupada ve dünyada otedenberi işgal ettiği büjük mil'.et ve büviik devlet mahiyetini silip yok edemezdi. Fransanın bahis mevzuu olduğu her vesilede onun bu hakikatini ve bu ehenuniyetini gözbnündc tutmak gerektV İster devam halinde bulunan harb hesabına olsun. ister o harbi takib edecek sıılh zamanlarınıu dünya muvazenesi namına olsun. Hindistan ihtilâfı alevleniyor • • • Erzincanın yeniden inşası başl%or Ankara 13 (Telefonla) ErzincanıaJ yeni baştan kurulması yolunda yapılacak esaslı inşaata yakında başlanacağı a n laşılıyor. Bu inşaata dair plân, proje v« keşif evrakı bu günlerde müteahhidlere ihale olunacaktır. Son defa Meclista kabul edilen kanunla Erzincan Beledi» yesine 2,5 milyon lıra ikraz edilmiştl, Bu tahsisatın bir kısmile Erzincan kana« lizasyon tesisatı, diğer bir kısmile da 150 tane memur evi, satr mesken, hal, hamam, otel inşa edilecektir. i i inhisar maddeleritıin piyasada bulunmamasının sebeblerini izah ediyor Gandi «ingiliz emperyalizmi bir cinayettir, ingiltere hatasını tamir etmelidir» diyor Şehrin kanalizasyon ve lüzumlu tesisatma 2,5 milyon lira sarfedilecek Gümruk ve İnhisarlar Vekili Raif Karadeniz, dün bir muharririmize şu beyanatta bulunmuştur: « İstanbulda bilhassa' inhisarlara aid işlerle nıesgul oldum. Ankarada olması lâzım gelen umurn müdürlük merke' teşkılâ'ının burada bulunınası Vekâlet icin bu islerin uzaktan idaresı müskülâtını doğurmustur. Bu mü;külâtı yenmek için zaman zannn İstsııbnla gelip çalışmak mecburiyetınde kHİiyorum. Bu defaki tetkiklerımde Vekâletten ı A verılen emirlenn mahallerinde iyi tatbik olımdüğunu, memurların içınde bulunduğumuz günlerin nezaketıni takdir etmiş olduklannı ve ona göre çalıştıklannı gordüm. Musahedelerımden memr.unum. Levazım ambarlanndaki tahkikatııı Londra 13 (a.a.) Ofı: Amiralhk bineticesi hakkmda bizi teııvir edeı rinci lordu İngiliz donanmasımn tarihi. misiniz? nin en ciddî vazıyetierinden birinde bu Levazımda tahkikat yok. Ancak işlunduğynu beyan etmiştir. lerin cereyanı bakımmdan bir tetkik Bahnlan Alman denizaUıîarı vardır. Kabatastaki levanm marangozLondra 13 (a.a.) Bugün resmen ha hanesinden günün birinde çalman bir kaç sandık çivinin dışanda satıhrken ber verildığine gore, bır İngiliz kalılesif^rkası »ahife 3. «siihın 5 te) ne karşı yapılan pek şiddetli hücum esnasında battıkları 3 sonkânun tarlhli Amirallık tebüğinde bildirilen Alms.ı denizaltılan «U 131», «U434» ve «U 574. dür. 106 esir ahnmıştır. İngiliz donanması Cripps'in seyahali gizli lufuluyor Peşaverde çarpEşmalar ve Madrasfa arbedeier oldu Bern 13 (a.a.) Nevyorktan İsviçre t°l<rraf ajansına bildiriliyor: İngiliz Hindistanmda kâin Vartha'dan alınan haberlere gore, Gandi. Hind meselesinin halledileceğini ümid etiren hiç bir belirti mevcud olmadığını söylemiştir. Hind meselesinin halli için İngilt«n hükumetinin vakit geçirmeden ne .apması lâzım geldıginr; dair sorulan bir suale cevaben Gandi şunları söylemiştir: < Pek nazik bir sual soruyorsunuz. Buna cevab vermek imkânsız gibidir. Benim şahsî kanaatim var. İngüereye me5'yal olmaklıgıma rağmen İngiliz emperj'alizminin HindLstana karşı büyük bir cinayet teşkil ettiği kanaatindevhn. Simdi İnşiltere İçin yapılacak en İyi iş haasmı itiraf ve tanrr etmektir. Fakat ufr'''ı bovle bir^şev göremiyorum.» Bahriye Lorduna nazaran, «e« ciddi vaziyetlerden birinde» bulunuyor tran Şehinşahı ile Kraliçe ve çocuklan bir arada SELÂNİĞE MÜŞTERİ ÇOĞALDI! Bulgarlar da, İtalyanlar da şehre talib Alman kıtaları çekilirken Selânik, Macarların muhafazasına bırakılmış İranda neler oluyor? Bir Fransız radyosuna göre Bujruk knvvetlerle taarruza geçtiğ) bildirilen Rus Mareşalı Timoçenko Peşaver'de asilerle mücadele Peçaver 13 (a a.i Resmen bildirildi. ğine göre. Huniza'da asi kabilelerle hükumet kuvvetleri arasında yapılan bir çarpısma e?nasında İngiliz askerlerinden sekizi olmüs. 14 ü yaralanmıştır. İngiliz kuvvetleri askerlerden başka Skutlardan ve bir hudud polis müfrezesinden mü rekkebdi. Kuvvetli mevziler işgal eden 60 yerli asi teslim olmadan bir kaç saat »MifcsveTnet *trrft;ilr. Asilcrîn kayıblan 8 ilâ 11 arasmda ölü ve bir kaç ağır yarplırtır. Şahİrandan ayrılmış, Kraliçe de Mısıra Gneisenau zırhhsı yarah Londra 13 (a a ) Gneisenau r.ıuharebe kruvazörünün Kiel'de alman fotograflan Amiralhk ve İngiliz hava kuvvetleri mütehassısları tarafından İncelen. miştir. Bu fotograflar .Gneisenau'unjgühim hasarlara uğradığını ve havuzdâ bulunduğunu göstermektedir. Gem nin baş tarafmdakj çelik levhalar kaidırılmıştır. Öyle ki alt güverte meydandadır. Bu boşluğun büyük bir kısmı maskeleme sureüle veyahud muvakkaten konulan kalaslarla örtülmüştür. Fakat delik uzundur ve güvertenin bütün genişliğmi kaplamaktadır. kardeşinin yanına gitmiş? Tirpitz'e yapılan hücum Sumatranın merkezi Medan alındı Japonya, Avustralyaya yaphğı «Dehalet» teklHine cevab bekliyor ! Tokyo 13 (a.a.) Japon kıt'alannm bu sabah saat 8.30 da Sumatranm merkezi Medsn'ı işgal ettikleri resmen haber verilmektedir. Japon Başvekili General Tojo Londra 13 (a.a.) Bugun Londramn salâhiyettar mahfillerinde Tirpitz Alman zırhlısına karşı yapılan hava hücumunun Norveç kıyılarında, gün doğmadan biraz evvel yapıldığını bildirmektedir. Alman zırhlısına başka gemiler de r e . fakat etmekteydi. Queen Mary 10,000 asker taşıyor İtalya hududu 13 (a.a.) Ofi: Cıornale d'İtalia gazetesinin BoenosAires muhabirî yazıyor: Oueen Mary isimli İngiliz yolcu vapuru Rio de Janeiro körfezinde üç gün kaldıktan sonra meçhul bir istikamete doğru hareket etmiştir. Gemide 10,000 İngil.z ve Amerikan askeri vardı. Ve gemi 3 harb sefinesinin himayesinde ce. nuba doğru yol ahyordu. Queen Mary, Rio de Janeiro'da kaldığı müddetçe askerlerden hiçbiri karaya çıkmamıştır. Japonya, Avustralyadan cevab bekliyor General Wavell? Hind ordusunun müdafaadan ziyade taarruz Berlin Operası Başmuganniyesi şehrimizde için hazırland^ğını söyledi Çungking 13 (a.a.) Gazeteciler toplantısında Çin askerî sözcüsü Japonların Birmanyanın yol ve demiryolu merkezi olan Pegu'da tahkimat yapmakta olduklannı söylemiştir. Japonlar, demiştir, müdafaaya geçmise benzivorlar. Taarruz edeceklerine daır hiç bır emare yoktur. I Arkası Sa 3. siitnn 3 te) / S Tokto 13 (a.a.) Japon hükumetinin sözcusu şunları bıldirmiştir: < Dün Japon başvekili tarafından Avustralyaya yapılan davete şimdiye kadar hiç bir cevab veritaemiştir Bununla beraber bir iki güne kadar Avustralyada bir hareket beklenmektedir. Evvelsi gün Japonya ile Avustarlya ara6'nda müzakereler başladığma dair J a pon hükumet merkezinde dolaşan şayiaları alâkadar Tokyo makamlan teyid YUNUS NADt etmemişlerdir. Bu şayialara göre J a (Arkası Sa. 3. süton 3 te) (Arkasi sahife 3 sütun 4 te) Birmanyada Japonlar duraklamış Müttefikler tbtiğiL Londra 13 (a.a.) Salâhiyedi İngiliz kaynaklarında denildiğine göre İranda yeni hükumetin çabucak ve kolayca Madras'ta kargaşalıklar kurulabibniş olması burada tesis olunan Madras 13 (a a.) Geçen perşembe usulün iyi işlediğini gosterir. Yeni hügunu Madrasta Buckingham ve Karkumet de, muahede gereğince İngiliz ve natik febrikalarında vukua gelen kanSovyet hükumetlenle işbirlıği yapa r ak şıklıklar esnasında 8 kişi ölmüş ve 21 Ankara 13 (Raydo Gazetesi) Veçalışmakta devam edecektir. kışi ciddî surette yaralanmıştır. İntiza rilen bir habere göre Bulgarlar ısrarla Toulouse radyosu kat'î tekziblere uğmı temin için fabrikalara ikame edilen Selâniği istemektedirler. Halbuki İtalpolKler bir amele grupunun taarruzu yanlar da Selâniği istiyorlar. Bulşarla rıyan bazı şayialar yaymıştır. Bu Fıanna uğramıştır. Pol.sler ateş etmek mec rın bu arzusunu bilen Alman hükumeti, sız radyosu doğrudan doğruya Alman (Arkası sahife 3, siitnn 4 te) işgal altındaki topraklarda bulunan as kontrolu altında olmamakla beraber Bu(Arkası sahife 3. sfitun 6 da) dapeşte radyosu gıbi, Alman radyosunun mes'uliyetini üzerine alamıyacağı haberlerin yayılmasmda kullanılmaktadır. ı İşte Toulouse radyosu, Rusyanın İran Azerbaycanmı işgal ettiğini İran Kraliçesi Kahireye dönerken Kralın da Pahan'a gittiğinı bildirmiştir. Londrada kaydediliyor ki, Azerbaycanın ilhak edildiği haberi bir şey ifade etmez. Çünkü Sovyet kıt'alarının burasını muahede gereğince işgalleri altında bulundurduklarım herkes bilmektedir, Şahın İrandan gittiğı haberine gelince. Londrada bunu te>nd edecek maBerlin 13 (a.a.) Alman ordulan lumat yoktur. Kraliçenin Mısıra gittiği ise doğrudur. Mısır Kralı İran Kraliçe Başkumandanlığının tebliği: Donetz bölgesindeki mudafaa muhasinin kardeşldir. rebeleri esnasında onemli mıktarda düş« man kuvvetleri bir mukabıl taarruzla Malullere verilecek imha edilmıştir. Tuluzda cıkan şayialara göre Ruslar Donetz cephesinde 90 tümenle taarruza geçmişler Londra; Mareşal Timoçenko'nun Alman hatlarını yardığını bildiriyor Vİmanlarda şimal ve cenub kesimlerinde bir çok Rus birliklerinin imha edildiğini söylüyo rlar ikramiyeler Bulgarlarla İtalyanlann paylaşamadıkları anlasılan Selânikten bir manzam GÖRDÜKLERİM 4 9 ı«j Sark cephesinde Ankara 13 (Telefonla) Son kararla tütün ve sigara fiatları artırOjEiş olduğundan tütün satışmdan mîlullere verilecek İkramiyeler de artmış olacak tır. Alman Führerine veda ederken..: Yazatı: Emekli General ^ Bulgaristanla ticarî müzakereler Ankara 13 (Telefonla) Bulgar ticaret heyetine dahil olarak Ankaraya gelmiş olan Bulşaı Zİraat Nezareti Musteşarı İvan Gorgief bu gün Ziraat Vekiluıi ziyaret etti. İki taraf arasındaki ticarî mübadeleyi genişletmek maksadile Bulgar heyetile başhyan muzakerelere devam edilmektedır Doğu cephesınin şimal kesiminde ordu ve S. S. teşkilleri gunlerce suren savaş esnasında butün muvasalası kesilmiş bir düşman grupunu imha etmişlerdir. Sa» vaş ve av tayyareleri teşkilleri düşman mevzilerine hücum etmışler ve bazı mevkilerle Sovyetlerin iaşe yollarun muvaffaliiyetle bombalamışlardır. 9 marttan 12 marta kadar düşmaa doğu cephesinde 55 zırhlı araba kaybet. tnıştir. Brandenburg tümeninin muvaffakıyeti Berlin 13 (a.a.) Alman ordulan Başkumandanlığmın da bildirdiği gibi, bir Brandeburg piyade tümeni, 18 sonkânundanberi fasılasız devam eden şiddetli müdafaa savaşları esnasında 7 Sovyet tümeni, 3 zırhlı tuğay ve bır motörlü tugay tarafından yapılan kuvvetli hücunu ları püskürtmüş ve So^etlerin temin etmek istedikleri irtıbat hattını bozmuştur, Bu savaşlar esnasında 2800 esir alınmış, 3000 Sovyet askeri ölüsü sayilmıştır. Alman hatları önünde alman bu netice(Arkası lahife 3, siitnn 2 de)' H. Emir Erhitet Alman Führerinın mülâkatta bize söyledıklenru hulâsa olarak yazdım. Bunlar gözden geçıniirse anlaşılır kı, Hitlerin ve Almanyanm hedefi sadece Rus ordulannı mağlub ederek, Fransada yapı'dığı gıbi bir mütareke akdetmek değildir. Onun ve Almanyanın hedefi Sovyetler Birliğini yıkıp dağıtmaktır. Bu maksad sarıh olarak anlaşılmakta ise de parçalanacak olan bu İmparatorluktan ne yapılmak istendiği belli değildir. Çünkü, filhakika Rusya Fransa gibi bir tek millet ve bır tek memleket değildir; bılâkis muhtelif millet \e memleketlerden mürekkebdir. İ?te Hitlerin sözlermden. Alman kat'î galebesi halmde, bu mületlerin ve memleketlerin Rusluktan ayrılacaklan anlaşılıyorsa da bunlardan müstakü devletler mi, yoksa müstemlekeler mi yapılCArkaa sahife 2 sütun 1 de) \ \ Yahya keenal ve Türk İstanbul Berlin operası Başmugannivesi Erna Sack. dün şehrimize gelmiş ve karşılanmıştır .kıymetli bir san'atkâr olan başmuganniye, önümüzdeki salı gecesi Saray Sinemasmda Kızılay nıenfaatine bir konser verecektir. Berlin operası baş piyanisti de bu konserde kendisine refakat edecektir. Yukarıki resim, B HjVgannJyeyi, kendisini karşılıyanlarla birlikte göstermekte<Jir. Büyük üstadla bu mevzu etrafında yapılan konnşmayı yaruıki nüshamızda bnlacaksınız. . J Kıs harbinde eenis faaliyct sösteren Rus süvari mufrezelerinden biri yalın kılıç bir gosteri esnasında,