13 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Dünya Şaheserleri Tercüme Serisinden: JERMİKÂL Emile Zola'nm bu kıymetlı eseri Hamdi Varoğlu tarafmdan tercüme edılmiş ve Maarif Vekâleti tarafmdan tercüme takdiri kazanmıştır. 2 cild olan bu eserin fıatı 150 kuruştur. Semifa Lulfi Kifabevi 18 inci yılsayı": 6310 umhuriyet Telgraf ve mektub adresı: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusTi: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısnu 24299 24290 TANRI BUYRUGU ÖMER BIZA tarafmdan vücude getirilea bu mühim eserin mevcudu azaldı. Nefis cildli 4 liradır. Kur'anıkerimin tercüme ve tefsiri İSTANBUL CAĞALOĞLU Cuma 13 Mart 1942 Ahmed Halid Kitabevî 1000 Yunanlı çocuk getirildikten sonra Yunanistandan, ikinci bir çocuk kafilesinin daha memleketimize nakledilmesi muhtemel Her tarafta Faaliyet "TURK ISTANBUL» Büyük şair Yahya Ketnal dün fevkalâde kuvvetli bir konferans verdi irleşik Amerikanm Londra buyıik elçisi M. Yinant Vaşingtona giderek IngilizRus anlasmazlığı uzerinde Reis Kuz^elt'e Anksra 12 (Telefonla) Dumlupınar bizzat maluraat vertnek ve talimat al vapuru ayın 20 sınden sonra incir, fasulmakla meşguldür. Sovjetlerin Ançlo ye, bahk. domuz etı ve zeyunden ibaret Sakson \ardimlanni kâfi bulmadıklan 2000 ton hamule İle tekrar Yunamstena zaten malum iken İngiltere ile Eus>a hareket edecektir. Dumlupınarın Yunaarasında harb sonuna aid bazı ihtılâf nistandan dönüşünde Türkiyede bakıl ların anlasılan oldukça hâd sckillerde mak üzere Yunanh çocuklardan ilk kadevam etmekte olduğuna da hükmetmek fıleyi getirmesi muhtemeldir. Bunun için lazım geliyor. Şark cephesi askcrî hare vapurda icab eden tertibat almacaktır. ketlerini butıin şiddetile yeniden başlaYaşları 13 ilâ 17 olan bu emanet çotacak olan müsaid günlerin gelmesiue cuklar Yunanistanda Kızılhaç tarafmdan hergün azalan kısa bir muddet kalmıştır. seçilmektedir. İlk 1000 kişilik parti yerDemek oluyor ki buradaki askerî buh leştirıldikten sonra İkinci bir çocuk karan bir de Müttefikler arasında bir türlii filesinin daha memlekete getirilmesi ihanlaşamamanın shasi buhranile de kat timali vardır. merleşmektedir. Birmanyadaki İngiliz ordusu birdenbire kendisinin bir Japon çemberi içinde fcalacağını görerek sür'atle ve miişkiılâtla Hindistan üzcrine çekilraeğe çalışıjor. Eğer bu ordu kendisini Japon ihata Manatma Gandi ve tazyikından kurtarabüirse bu netice galibiyet kıratında bir muvaffakıyet sajılacaktır. Orada da dikkate çok lâyık bir buhran var. Japonlar Birmanyadaki İngiliz ordusunun sapasağlam HindMana çekilmesine imkan bırakma/larsa bu haVaşLngton 12 (a.a.) Fransa sefiri lin sonu Hindistanda zaten başlamıs olan Henri Haye çarşamba günü Sunıner buhranı birdenbire pek fazla artımıış Welles'i ziyaret ederek Fransız filosunun olacaklır. Mıhvere teslim edilmiyeceğine dair kenİngiliz harb kabinesi Hiııd buhranını disıne yeniden teminat vermiştir. Sefirj hiı hal yaJujıa sokmak için, Çorçil'in bundnn sonra matbuata beyanatta buAvam Kamarasındaki son sdzlerjne gölunarak Madagaskann Fransız olduğunu re, esaslı ve miiessir tedbirlerin kararve Fransız kalacağını söylemiştir. larım almış ve bunların Hindistandaki Teminatın Vaşingtonda bırakhğı alâkadarlarına bizzat gotürülmesi vazifesini Sir Stafford Cripps'e tevdi eylenıişintıba tir. VTazi>et çok acclcji emrettiğinden Vaşington 12 (a.a.) Vişinin, MadaTokyo 12 (a.a.) Tojo'nun Diyet Stafford Cripps'in şimdiden yola çıkmış Bangkok 12 (a.a.) Hindistan millî gaskarın Mihver kontrolu altına geçmeOİduğu tahmin edilebilir. L'çakla Mısır meclısınde söylediği nutuk, 16 şubatta kongresının icra komitesi Çörçli'in Hin sine müsaade etmiyeceği hakkında verve Irak üzerinden Hindislana geeeceği kı nutkunun aşağı yukarı bir tekran distan hakkındaki beyanatmı müzakere diği teminattan sonra, bugün buradaki. farzolunabilen bu 7at Hindistanda Mecu olmuştur. Tojo, o nutukta Avustralvayı için 23 martta Varda'da toplanacak, diplomatik mahfillerde hasıl olan intıba, (i ve Müslüman elebasılarile yüzjüze muharebeye nıhayet vermeğe ve Hın Gand. de bu toplantıya iştirak eds Birlesik Amerıkanın, Maresal Peten'ın grii'üserek onlara İngiliz harb kabinesin dlstanı İngilizlere karşı isyana davet cektır. verdıği sozün tutulması İçin kâfi derece verilmiş olan kaıarları kabul etürıtıe ediyoıdu. cede kudretli bir nüfuz icra edebi'cceğiTojo, bugünkü nutkunda Cavanın suğe çalısacaktır. Berline göre îngiltere gecikti (Arkası sahife 3. sürun 5 te) Çorçil Avam Kamarasında Hindislana kutundan sonra tesırli surette mukaveBerlın 12 (a.a.) Yarıresmî bir kayaid olarak sojlediği sözlerde >alnız yu mete iktidan kalmıyan Avustralyamn naktan bjldirildığine gdre Çorçıl'in Hinkarıki mallumatı vermekle iktifa ederek mücadeleyi terketmesi lâzımgeldiğını, bu distan sıyaseti, ilk cevabı Japon Başvekararların nelerden ibaret olduğu hak takdırde merhametle muamele goreceği kili Tojo'dan almıştır. Tojo Hmdiçtanm kında herhangi dcrecesinde bir i/alıtan nı anlatmaktadır. 400 mih'on nufusunu ayaklanmak veya sakıiımıs ve haklı olarak bunun şinıdiki Tojo, Hind milletine hitab eden ihta köle olarak kalmak şıklanndan biri faalde fa\ dasından ziyade zararı olaca rını eskisinden daha ısıarla tekrar et hakkında karar vermeğe davet etmiî.tir. ğına işaret c>lemistir. Hakikaten karar nıekte ve eğer Hindlller Büyük Brıtanya Berlindeki umumî intibaa göre İngillar açığa vurulsa daha Stafford Cıipps boyunduruğundan kurtulnıak için bu Hindistana varmadan onlar clıafındaki fırsattan istıfade etmezlerse Allahtan ge tere gecıkTnijtir. munakaşalar hallolunmak istenilen me en bir talıh eserini ebediyen kaybedeÇörçil, Cripps'i muvaffak seleleri zehirliyebilirdi. ceklerini kendılerine haber vermektedir. olamıyacağı bir işe göndermis! Ankara 12 (a.a.) Başvekil Doktor Stafford Cripps"in Hindistan seyahatile Nutuk, bundan sonraki hareketlerı mesAnkara 12 (Radyo gazetesl) M.mer Refık Saydam, bugün saat 10 da Başveşimdiki halde ikide bir lâfı geçmeğe baş kut geçmekte, Hindistana karşı yakında Iı\an bir ingiliz kabine buhramnm olsıın bir taarruz yapılacağından bahsetme basım ve radyoları Hind meselesmı ele killikte Madrid elçimiz Hulusi Fuad Tcbnüne geçilmiş olujor. İngiliz kabiııcM mekte, fakat Avustralyamn hesabı sür alarak İngılterenin son teşebbusile Hind ayı kabul etmiştir. lileri aldatmak naaksadı güttüğuna ileri Ankaıa 12 (a.a.) Başvekil Doktor nin etrafmda dolastınlan bu buhran ıi atle goıüieceğini söylemektedir. sürüyorlar. Bunlara göre Çörçil iie Eefık Saydam, bugün saat 11.30 da Başvayetinde Çoıçil'in yerine simdi HindisTojo, Japonyanm ilkbahar taarru7untana gonderilen Stafford Cripps'in Bas da Mihverin müşterek hareketlerine ne Stafford Cripps arasında siyasî rekabet vekıllıkte kendısine ilk ziyareti yapan vekil olacağı ileri siirülüyordu. Ahvalin dereceye kadar iştirak edeceği sualine vardır ve Çörçil Cripps'; muvaffak ola Bırleşık Devletlerin yeni Ankara bügünden giine artan nezaketi önünde bu hiçbir cevab vermemekte ve yalnız harb mıyacağı bir işin peşine, Hindistana gon yük elçisi M. Steinhardt'ı kabul etmiştir. rivajeti bıitün bütün bejhude sa>mağa hedefine varmak için Japonyanm Av dermektedır. imkân yoktu. Stafford Cripps çok atılgan rupah müttefiklerile işbirliğini takviye bir adam olduğunu siyasî hajatnnn son etmek maksadmı umumî tedbırlerle ifabir iki a>hk faalijetinde kâfi derecede de eylemektedir. gostermiştir. Kendisi Demokras'leriıi Japon tebliğî başlıca umudları olan Sovyetlere dayaTokyo 12 (a.a.) Japon umumî kaniyor ve onlarla işbirliğini alabildişine Heri götürmek karar ve azmini giinün rargâhı. bıı;un nesrettığı bir teblıSd', en bü>iik lüzum ve zarureti olarak ilcri Japon kıfalarının 8 martta İngiliz YeBÜrüyordu. İşte Cripps'in Hindistan seya ni Ginesinde Salamana ve Lae'de kaYUNUS NADt raya çıkmış olduklanni teyid eylemişür. (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Fiat Murakabe komisyonu dün Vali f Arkası sahife 3. siihın 6 da) muavini Ahmed Kmığın nyaseti altında toplanarak başta pınnç olmak üzere bazı maddelerin İstanbul içm yeni toptan ve perakende azami fiatlannı tayın etmiştir. Bundan bir müddet evvel Ticaret Vekâleti pirinç ve çeltık fiatlannı istihsal mıntakalannda kılo başına on kuruş yukseltmiş, bu suretle müstahsilin himayesi gözetilmişti. Bu husustakı emir geldığinden Fiat Murakabe kcmıısyonu dun istihsal mmtakalarındakı bu fiat esası üzennden İstanbul için toptan ve perakende yeni satış fiatlannı şu suretle tespıt etmiştir: Kastamonu maretelli cinsl toptan 55 12, perakende 61. Antalya, Mısır cınsı toptan 48.8. perakende 54. Hatay mallan toptan 46.8. perakende 515, Maraş ve Seyhan mallan toptan 46.8, perakende 51 5 Buniardan maada menşeli mallarm satıslarında mal sahıbi komısyondan fiat istivecektır. Komisvon, gene istihsal mıntakalannda fıatlan yükselmış olan ot ve saman f:atlannı da İstanbul için şu suretle te^pit etmiştir: Ot dokme toptan 7 5. perakende 8 balya halinde toptan 10 perakende 10 5 saman dokme toptan 6 5 perakende 7.5 balya halinde toptan 8,5, perakende 9 Dumlupınar, yakında Vişi Amerikaya teminat verdi hareket edecek Fransız Fransa Başvekil muavini Amiral Darlan donanması Nihvere teslim edilmiyecek Denizlerde Nüttefik kayıbları Grl. Tojo'nun beyanatı Avustralya teslim olursa merhamet edilecek! J a p o n l a r ı n MadaAkdenizde 5 kruvagaskara çıktıkları zör yaralandı, Ameyalanlanıyor rika sulannda yeniTass) ajansı, Fransız den 17 vapur harb gemilerine Alman batırıldı Yuılerce Tıirk müneyveri, dun biiyuk Turk şairini dinlemek üzere, Beyojlu Halkevi salonlannı doldurmuşlardı Dun akşam, bızım Türk İstanbulumuFakat, her taraf merdiveniere vannzu, İstanbulun en bü.\uk şairi «Yahya cıya kadar tıküm tıkhm dolu idl. birbirKemal» den dınledık. En büyük şairi ol lerinin omuzlan arasından, sabırsızlıkla duğu kadar, en buyük âşıklanndan biri uzanan başlar, her sınıftan halk kütlesi sayılan Yahya Kemalden! ve bilhassa ateşli Ünıversite gencliği. Daima büyük kültür hareketlerine ve Kürsüde Yahya Kemalin silüetila mılli toplantılara sahne olan Beyoglu karşılaşncıya kadar W tehadunı Vo Halkevi. seçkm bir kalabalığın adeta kaynasma devam etti. ıstılâsma uğramıştı. Halkevının kıymetli Fakat büyük şair soze başladığı za« reisi Ekrem Tur, kan ter içinde, davet man, Halkevlnin iç ve dış bütün salon» lilerine yol açmağa çalışıyordu: larının bir anda boşaltılmış gibi, hey Rica ederim arkadaşlar.. Buyurun betü bir sükutla ihata edUdiğini gördülc. • arkadaşlar.. Müsaade ediniz arkadaşlar!. (Arkası sahife 2 sütun 1 de) Hind Millı Kongresi Japon başvekili Hin Çörçil'in tekliflerini distana da ingiliz idaresinden kurtul müzakere icin 23 martta toplanacak masını tavsiye etti fayfaları yerlestirileceğini Japonlara göre Pasihaber veriyor fikteki Müttefik zayiatı 130 harb ve 128 ticaret gemisidir Berlin 12 (a.a.) Alman tebligi: Tahya Kemal. çlirlerlnde dnynlan engin bir vecd içinde Doğu Akdenizde bir İngiliz fılosu «Türk tstanbnl» a anlatıyor ağır kayıblara uğramışür. İtalyan torpil tayyareleri 3 İngiliz kruvazörüne isabetler kaydetmişler ve Alman savaş tayyareleri bir kruvazöre isabetli ateş açmışlardır. Diğer bir kruvazöre, bir Alman denizaltısı tarafmdan atılan iki torpil İsabet etmiş ve kruvazör ciddî hasara uğramıştır. Alman denizalülarının Şimalî Amerika ve merkezî Amerika sulariıida yaptıkları hareketler yeni büyuk muvaffakıyetlere ulaşmıştır. Düşmanın topyekun 109 000 tonilâtoluk 17 ticaret gemisıle bir büyük karakol gemisi ve bir denizaltı avcısı batırılmıştır. İngilterenin Santa Lucia adasuıda PortCastries'nin iç limanına bir denizaltı girmiştir. Bu denizaltı, rıhtıma bağlı iki büvük gemıvi ve bu adanm deniz bölaesinde üçüncü bir gemiyi batırmıştır. Manşta seri hücumbotları düşmanın büyük kuvvetler himayesindeki bir Tahran 12 (a.a.) Başvekil Süheyli kafilesine hücum etmişler ve topyekun yeni kabinesini Şaha ve meclise takdım 5000 tonilâtoluk iki gemiyi batırnuşetmiştir. Hükumetin programı gelecek lardır. hafta mecliste okunacak ve Süheyli itiİskoçyanın doğu sahill yakınmda savaş tayyareleri. orta tonajda bir timad taleb edecektir. Yeni kabine şu suretle teşekkül et caret gemisini bombalarla hasara uğmiştir: ratmışlardır. Başvekil ve Dahüiye Veziri: Süheyli, Japonlar 130 harb, 128 ticaret Adliye Veziri: Ali, Harbiye Veziri: Gegemisi batırmışlar neral Cihanbani. Maliye Veziri: Mahmud Tokyo 12 (a.a.) Bahriye Nazm M. Bedır. Sıhhiye Veziri: Hikmet, Maarif Şınıada, Japon bahriyesinin bugüne ka Veziri: Mustafa Adli, Ziraat Veziri: Ahdar yaptığı hareketlerı hulâsa eden bir med Hüseyin Adli, Münakalât Veziri: Moskova 12 (a.a.) Sovyet tebliğî: raporu parlamentoya vermiştir. Nazır, Ajudi, Ticaret ve Sanayi Veziri: Abdul 11 martta kı:'alarımız taarruzi mubahriye ile ordunun tam bir işbırliğı Hüseyin Hejır, Posta ve Telgraf Veztri: harebelerine devam etmişlerdır. Düşmau yaptıklarını bilhassa belirtmek'edir. kıt'aları insan ve malzemece agır kayıbBehrami. Nazır, nutkunun sonunda şimdıye kalara uğramaktadır. Tahran 12 (a.a.) Yeni Süheyli kadar 130 düşman harb gemisinin batırıl10 martta 19 Alman tayyaresi tahrib dığmı, 31 geminin de az çok ağır hasara binesi bugün mecliste buyük bir ekse edılmıştir. 5 Sovyet tayyaresi kayıbdır. riyetle itimad reyi almıştır. uğratıldığmı söylemiştir. Harkof ve Doneç kesımlerinde TtmoBundan baska topyekun 620.000 toni104 mevcud arasında 100 meb'us hü çenko ordusu yeniden bir kaç köyü geri lâtoluk 128 ticaret gemisi batınlmış, tak kumet lehinde rey vermiştir. almıştır. Almanlar 600 ölü bırakmışlar(Arkası sahife 3. sütun 6 da) dır. Çok miktarda malzeme ve bu arada 11 sahra topu elimize geçmiştir. Alman zayiatı Moskova 12 (a.a.) Hususl bir demeç esnasmda şunlar bildirilmiştir: Almanlar 5 şubattan 8 marta kadar {Arkası sahife 3, sütnn 2 de)]! Başvekilimiz Dün Madrid elçimizle, Amerika büyük elçisini kabul etti Yeni Iran hükumeti Ruslara göre kuruldu 1 Alman alayı Süheyli Kabinesi bozguna Mecliste büyük bir uğratıldı ekseriyet kazandı Timoçenko ordusu bir kaç köyü geri aldı Alman tebligi, üstün düşman kuvvetlerinin iraha edüdiğini bildiriyor Pirinc fiatları Murakabe Komisyonu? muhtelif ceşid mallara göre yeniden fiat tesbit etti 1 Alman Hariciye Nazırlıgı Bulgaristanla münasebetlerin faal duruma sokulması keyfiyetinden haberdar değil Berlin 1 (a.a.) Yarı resmî bir 2 kaynaktan bildıriliyor: Sorulan bir suale A'manya Hariciye Nazırhğı tarafmdan verilen bir cevabda, Alman Bulgar munasebetlerinin faal bir duruma sokulması keyfiyetüıden (Arkası sahife 3, sütun 2 uel Birmanyada Japon ileri harekettni gösterir harita kuruş. Yaralanarak tamir görmek üıere Cebelitarii» gitüü babcc Terilen İngiliz nrblUanndajı Malay»